Πολύτιμα στοιχεία για τα δεινά που υπέστησαν στη φυλακή-κάτεργο της Κέρκυρας εκατοντάδες αγωνιστές του ΕΑΜ και του ΚΚΕ την περίοδο των τριάντα περίπου μηνών που μεσολάβησε από τον τερματισμό της γερμανικής κατοχής του νησιού τον Οκτώβρη του 1944 μέχρι τον Μάη του 1947, οπότε άρχισαν οι εκτελέσεις πολιτικών κρατουμένων της φυλακής στη νησίδα Λαζαρέτο, έχουν σωθεί σε τοπική εφημερίδα. Πρόκειται για στοιχεία - τεκμήρια, σχεδόν στο σύνολό τους άγνωστα από τότε, που έχουν καταχωρηθεί σε φύλλα της εφημερίδας του ΕΑΜ Κέρκυρας «Η Φωνή του Λαού».

Τα ίδια αυτά στοιχεία αναδεικνύουν, εξίσου, την ισχυρή και διαρκή αλληλεγγύη του λαού και της νεολαίας της Κέρκυρας προς τους κρατούμενους, για τη βελτίωση των συνθηκών της διαβίωσής τους και για τη σωτηρία τους. 

Στις στήλες της ίδιας εφημερίδας σώθηκαν και χαιρετιστήρια ή ευχαριστήρια μηνύματα των φυλακισμένων αγωνιστών προς τον κερκυραϊκό λαό, σταλμένα με την ευκαιρία γιορτών ή λαϊκών διαδηλώσεων για το δίκιο του εργαζόμενου λαού, με ευχαριστίες ακόμη και σε μαθητές κατηχητικού σχολείου της πόλης, για βοήθεια που είχαν λάβει. Επίσης, έχουν σωθεί στοιχεία που μαρτυρούν ότι και κρατούμενοι, όταν είχαν τη δυνατότητα, ενίσχυαν οικονομικά την εφημερίδα.   

Η έντονη, ασυμβίβαστη και αδιάκοπη αποκαλυπτική ενασχόληση της «Φωνής του Λαού» με τα θέματά τους και η κάθε είδους βοήθεια που προσέφεραν χιλιάδες Κερκυραίοι για τους διωκόμενους λαϊκούς αγωνιστές, ενώ στο νησί επικρατούσαν συνθήκες πείνας, δυστυχίας και κρατικής και παρακρατικής τρομοκρατίας, ισοδυναμούν με έναν τίτλο τιμής, μπορεί να πει κανείς, για την ανθρωπιά, τα δημοκρατικά αισθήματα και το αντιστασιακό πατριωτικό φρόνημα του λαού της Κέρκυρας.       

Είναι δεκάδες τα σωζόμενα σχετικά δημοσιεύματα της εφημερίδας του ΕΑΜ Κέρκυρας, παρότι σε επίσημα και ιδιωτικά αρχεία δεν έχει σωθεί το σύνολο των φύλλων που εξέδωσε από τις πρώτες ημέρες μετά τη ναζιστική κατοχή μέχρι τον Μάη του 1947, οπότε και εκτιμάται ότι κάτω από βάρβαρες διώξεις έπαυσε η έκδοσή της, καθώς κλιμακωνόταν στη χώρα ο ταξικός εμφύλιος πόλεμος και άρχιζε η χειρότερη περίοδος για εκατοντάδες δεσμώτες των φυλακών, με την έναρξη των εκτελέσεων στο Λαζαρέτο. Το τελευταίο γνωστό φύλλο της εφημερίδας εκδόθηκε στις 8 Μάη 1947, λίγες μέρες, δηλαδή, πριν γίνει στο Λαζαρέτο η πρώτη εκτέλεση πολιτικού κρατούμενου της φυλακής. Οι ήδη απάνθρωπες συνθήκες στις φυλακές έκαναν την εφημερίδα τον Νοέμβρη του 1946, έξι μήνες προτού ξεκινήσει το δολοφονικό όργιο, να τις παρομοιάζει ακόμη και με το γερμανικό Νταχάου. Σίγουρα, θα υπήρχαν και άλλα δημοσιεύματα για την κατάσταση στις φυλακές και την αλληλεγγύη των Κερκυραίων στους πολιτικούς κρατούμενους, σε δεκάδες φύλλα που δεν σώθηκαν. 

Με ακατάβλητο, αξιοθαύμαστο σθένος, παρά τη σωρεία διώξεων που αντιμετώπιζε, η «Φωνή του Λαού» της Κέρκυρας, επί μακρόν πρώτη σε κυκλοφορία τοπική εφημερίδα εκείνη την περίοδο, κάθε τόσο ύψωνε φωνή μαχητικής  διαμαρτυρίας και λαϊκής κατακραυγής για τα βάσανα των πολιτικών κρατουμένων αγωνιστών. Αποκάλυπτε το εξοντωτικό καθεστώς που αντιμετώπιζαν, πριν ακόμα ξεσπάσει ο ταξικός ένοπλος εμφύλιος πόλεμος στη χώρα, ενώ η διεύθυνση των φυλακών διαβεβαίωνε τον τοπικό Τύπο πως όλα έβαιναν «νομίμως». 

Η εφημερίδα, με διαδοχικούς διευθυντές ή υπεύθυνους έκδοσης σε πρώτη φάση τον Γιάννη Δραγωνέτη, στη συνέχεια τον σκοτωμένο τα μέσα του 1946 από κρατικά πυρά Αλέκο Πρίφτη, κατόπιν τον Θανάση Καββαδία και τέλος τον Σπύρο Μπαλό,  πρωτοπόρους Κερκυραίους κομμουνιστές - αγωνιστές του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ τα χρόνια της κατοχής, έγινε μοχλός δημιουργίας κύματος υποστήριξης του λαού του νησιού στα «καραβάνια» των λαϊκών αγωνιστών που καταδικασμένοι για πολιτικούς λόγους μεταφέρονταν από κάθε ελληνική γωνιά στη φυλακή-κάτεργο της πόλης. Με το κύρος και την απήχησή της, συγκέντρωσε γι' αυτούς και γενικότερα για τους διωκόμενους λαϊκούς αγωνιστές σε όλη τη χώρα μεγάλες χρηματικές προσφορές και άλλες συγκινητικές εισφορές χιλιάδων Κερκυραίων, συχνά σε συνεργασία με λαϊκές οργανώσεις, όπως η κερκυραϊκή Εθνική Αλληλεγγύη. 

Αντιμετώπισε με επιτυχία πολλές δικαστικές ποινές φυλάκισης στελεχών της, χωρίς ποτέ να πάψει να υποστηρίζει τα λαϊκά δίκαια και τους έγκλειστους στο κάτεργο της πόλης της Κέρκυρας αγωνιστές, καθώς και άλλους αγωνιστές που είχαν εξοριστεί στο άγονο τότε νησί των Παξών. Είχε προκαλέσει και για εκείνους, όπως πιστοποιούν δημοσιεύματα, κύμα εισφορών και ενισχύσεων.

Στις στήλες της διασώθηκαν, εξάλλου,  αμνημόνευτες και άγνωστες από τότε απεργίες πείνας που οι πολιτικοί κρατούμενοι στις φυλακές της πόλης είχαν κηρύξει τους πρώτους μήνες του 1946.  

Η αρχή έγινε με τον Γραμματέα της Οργάνωσης του ΚΚΕ

Η πρώτη μεταπολεμική ρητή καταγγελία για την επαναχρησιμοποίηση των φυλακών της Κέρκυρας για πολιτικούς λόγους, που έχουμε υπόψη μας, είναι διατυπωμένη στην εφημερίδα της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Κέρκυρας (ΚΟΚ) του ΚΚΕ «Νέα Ζωή», σε φύλλο της με ημερομηνία 4 Δεκέμβρη 1944. «Το κελί του αρχηγού μας σ. Ζαχαριάδη ξαναφιλοξενεί αγωνιστές του λαού», τιτλοφορούσε η εφημερίδα το δημοσίευμά της, σε ευθεία αναφορά στο γεγονός ότι πριν από τον πόλεμο η δικτατορία Μεταξά είχε φυλακίσει εκεί, μαζί με αρκετά άλλα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ, τον ηγέτη του Νίκο Ζαχαριάδη. 

Στις αρχές του τρίτου δεκαήμερου του Νοέμβρη 1944, λίγες ημέρες αφότου είχε γίνει συγκέντρωση περίπου 15.000 λαού της πόλης και της υπαίθρου στην πλατεία Σαρόκου και ενώ στην Αθήνα υπήρχε ακόμα η κυβέρνηση «Εθνικής Ενότητας», οι τοπικές αστυνομικές αρχές άρχισαν να συλλαμβάνουν και να κλείνουν στη φυλακή, «προσωρινά», ορισμένους Κερκυραίους κομμουνιστές και αγωνιστές του ΕΑΜ, με πρώτο τον Γραμματέα της Οργάνωσης Κέρκυρας του ΚΚΕ και μέλος της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΕΑΜ, Βασίλη Άνθη. Υποτίθεται ότι μια προκήρυξη των Κερκυραίων κομμουνιστών για την ανάγκη σεβασμού των λαϊκών ελευθεριών ήταν... «δυναμένη να εξεγείρει εις εμφύλιον πόλεμον τον λαό». 

Αυτό ισχυριζόταν ο περιβεβλημένος με υπουργική ιδιότητα κυβερνητικός τοποτηρητής Λέων Μακκάς, πολιτικός διοικητής Ιονίων νήσων και υποστηρικτής μιας δύναμης του ΕΔΕΣ Ηπείρου του Ναπολέοντα Ζέρβα που με αγγλοαμερικανικό φιρμάνι την ημέρα απελευθέρωσης του νησιού είχε ανακηρυχθεί σε απόλυτη εξουσία στην Κέρκυρα, παρόλο που το ΕΑΜ ήταν κυρίαρχο. Ασύλληπτοι έμεναν, εν τω μεταξύ, οι δράστες πυροβολισμών εναντίον υποστηρικτών του ΕΑΜ και σειράς άλλων επιθέσεων εναντίον στελεχών του.  

Η «Νέα Ζωή» συνέδεε τις φυλακίσεις με υποδείξεις δοσιλόγων της κατοχικής περιόδου και σημείωνε ότι λαϊκοί αγωνιστές ρίχτηκαν στα ίδια μπουντρούμια των φυλακών που μερικά χρόνια νωρίτερα φυλάκιζε και βασάνιζε την ηγεσία του ΚΚΕ ο διαβόητος υπουργός Ασφαλείας της μεταξικής δικτατορίας της 4ης Αυγούστου 1936 Κωνσταντίνος Μανιαδάκης. Ανέφερε η εφημερίδα χαρακτηριστικά: 

«Παλιοί αγωνιστές της Λευτεριάς και της Δημοκρατίας, μάρτυρες της μη υποταγής στο Φασισμό του ελληνικού λαού, πιάστηκαν και ρίχτηκαν πάλι στα Μανιαδάκικα μπουντρούμια. Η αντίδραση που στα σκοτεινά προετοιμάζει διχτατορικές λύσεις, πρόσταξε τη σύλληψή τους για να χτυπήσει το κόμμα μας, το ατσαλένιο κάστρο μας που προασπίζεται τις Δημοκρατικές ελευθερίες και τα συμφέροντα του Κερκυραϊκού Λαού. Καραδοκεί η αντίδρασις. Βρίσκει αστήριχτη πρόφαση κι' αφορμή την προκήρυξη της ΚΟΚ (...) Την προκήρυξη που ξεσκέπαζε την επίθεσή τους και καλούσε το λαό ν' αγωνιστεί σήμερα για την εφαρμογή των εντολών της Κυβέρνησης. Αυτό ο κ. Μακκάς θεώρησε αιτία εμφυλίου πολέμου κι' εξέγερσης. Κι' η δικαιοσύνη συμμορφώθηκε διατάζοντας τη σύλληψή τους! (...) Η σύλληψη των συντρόφων μας προκάλεσε βαθειά αίσθηση σ' ολόκληρο τον Κερκυραϊκό Λαό. Αλλεπάλληλες Επιτροπές κινήθηκαν απ' τις Οργανώσεις, τα Σωματεία, τις συνοικίες προς τον Εισαγγελέα και τις λοιπές τοπικές αρχές κι' αξίωσαν την άμεση άφεση των κρατουμένων. Τόσο δε μεγαλώνει η αγανάκτηση του λαού, όσο βλέπει τους δοσίλογους να μένουν έξω απ' το κελλί και να ενεργούν για τη σύλληψη και το διωγμό των αγωνιστών του λαού (...)».

Μολονότι δεν γίνεται ρητή αναφορά στις συγκεκριμένες φυλακίσεις αριθμού στελεχών και υποστηρικτών του ΚΚΕ στις φυλακές της πόλης, μάλλον σε αυτές, αν όχι σε ακόμα περισσότερες και ευρύτερης πολιτικής εμβέλειας φυλακίσεις στο ίδιο κάτεργο, παραπέμπουν δημοσιεύματα της «Φωνής του Λαού» στις 29 Νοέμβρη 1945 (φύλλο 10). 

Σύμφωνα με αυτά, διαμέσου της εφημερίδας το ΕΑΜ Κέρκυρας απηύθυνε έκκληση για κοινή σύσκεψη μαζικών φορέων με τις εθνικοαπελευθερωτικές οργανώσεις, με συμμετοχή του Μητροπολίτη Μεθόδιου. Ζητούσε «άμεση απελευθέρωση των κρατουμένων συναγωνιστών» και «λήψη άμεσων μέτρων που θα δώσουν στο λαό το αίσθημα της ασφάλειας της ζωής του και των ελευθεριών του». Δεν διευκρινιζόταν αν οι συλληφθέντες βρίσκονταν ήδη στις φυλακές ή σε άλλα κρατητήρια που υπήρχαν σε διάφορα αστυνομικά τμήματα του νησιού και στο Φρουραρχείο στο Παλαιό Φρούριο της πόλης.

Γινόταν λόγος για «κρίσιμη κατάσταση» και ανάγκη να υπάρξει «γαλήνεμα του φουρτουνιασμένου Νησιού μας», με «άμεση συγκρότηση υγειούς και αντιπροσωπευτικού όλων των στρωμάτων του Λαού νομαρχιακού συμβουλίου». 

Η έκκληση σημείωνε ότι «η ατμόσφαιρα του νησιού μας είναι απολύτως ηλεκτρισμένη» και υποστήριζε ότι βρισκόταν σε εξέλιξη μεθοδευμένη προσπάθεια αντιδραστικών κύκλων εναντίον αντιστασιακών και πολιτικών δυνάμεων, με σκοπό «να τις θέσουν εκτός νόμου, να τις συκοφαντήσουν για υποκίνηση του λαού σε στάσεις αιματηρές!». Καλούσε τους υποστηρικτές του ΕΑΜ σε ψύχραιμες και οργανωμένες πειθαρχικές αντιδράσεις και κατέληγε με τα συνθήματα «Ζήτω η Εθνική Ενότητα - Ζήτω η ομαλή δημοκρατική ζωή του Νησιού μας».  

Στο ίδιο φύλλο της, σε θέμα με τον τίτλο «Ο λαός διαμαρτύρεται προς τον κ. υπουργό», η εφημερίδα αναφερόταν σε κινητοποιήσεις και διαβήματα του λαού προς τον εκτελούντα χρέη υπουργού Λ. Μακκά: «Οι νόμιμες κινητοποιήσεις του, έφθασαν στο κατακόρυφο το περασμένο Σάββατο, 25/11. Δεκάδες Επιτροπών, με εκατοντάδες λαού όλων των στρωμάτων διαμαρτυρήθηκαν προς τον κ. Υπουργό για τη σύλληψη των συναγωνιστών, για την τρομοκρατία, για τη μη εφαρμογή των αποφάσεων της Εθνικής Κυβέρνησης, τις παραβιάσεις οικογ. ασύλων, συλλήψεις ξυλοδαρμούς (...) Επίσης αντιπροσωπείες (...) διαμαρτυρήθηκαν έντονα για την κατάφορη στέρηση των λαϊκών μας ελευθεριών». 

Ακολούθησαν, μέσα στον Δεκέμβρη και πάλι μετά τη γνωστή Συμφωνία της Βάρκιζας μέχρι τον Μάη του 1947, όπως θα δούμε μέσα από καταγγελίες φύλλων της «Φωνής του Λαού», φυλακίσεις πολλών Κερκυραίων και, κυρίως, μεταφορές και εγκλεισμός εκατοντάδων πολιτικών κρατουμένων - αγωνιστών του ΕΑΜ και του ΚΚΕ από άλλες περιοχές της χώρας σε αυτές τις αποκαλούμενες άλλοτε «εγκληματικές» και άλλοτε «σωφρονιστικές» βάρβαρες φυλακές της πόλης του νησιού.

Στο τρομοκρατικό όργιο που ξέσπασε στο νησί από ορδές κυρίως του ΕΔΕΣ τον Δεκέμβρη του 1944, εναντίον μελών και στελεχών ή απλώς φίλων του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον φρικτό βασανισμό και τη δολοφονία του αρμόδιου για τον έλεγχο των δοσιλόγων δικαστή Παναγιώτη Γίδα, «οι φυλακές γέμισαν από δημοκρατικούς πολίτες», υπενθύμιζε η «Φωνή του Λαού» στις 2 Δεκέμβρη 1945 (φ. 105), σε δημοσίευμά της για όσα είχαν συμβεί τον «μαύρο Δεκέμβρη». Πάνω από 800 ήταν οι συλληφθέντες. 

Τότε, όπως και αργότερα στη διάρκεια ολόκληρων μηνών ή εβδομάδων του 1945, η ΕΑΜική εφημερίδα είχε εξαναγκαστεί σε σιγή, κυρίως λόγω επιθέσεων παρακρατικών δυνάμεων στα γραφεία της και σε φιλικά της τυπογραφεία.

Η απάνθρωπη μεταχείριση του καπετάνιου του ΕΛΑΣ Κέρκυρας

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν δημοσιεύματα της εφημερίδας το 1945 και το 1946 σχετικά με τον καπετάνιο του ΕΛΑΣ Κέρκυρας Χριστόφορο Κουκούστα, που τα χρόνια της ιταλικής και γερμανικής κατοχής χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο Χρήστος Βουνιώτης και έμεινε πιο γνωστός με αυτό το ονοματεπώνυμο. 

Στις 30 Αυγούστου 1945 ο Βουνιώτης, τραυματίας του αλβανικού Μετώπου,  καταδικάστηκε από Τριμελές Πλημμελειοδικείο της Κέρκυρας σε οκτάμηνη φυλάκιση, με δικαίωμα, μετά την άσκηση έφεσης, να αφεθεί ελεύθερος καταβάλλοντας το υψηλό για την εποχή και τα οικονομικά του ποσό των 50.000 δρχ. ως εγγύηση. Δεν το είχε όμως και οδηγήθηκε στη φυλακή, ενώ ασθενούσε βαριά. Τον είχαν κατηγορήσει για «συκοφαντική δυσφήμηση» αστυνομικών αρχών, τις οποίες με πληθώρα αποδείξεων σε δημοσίευμά του είχε χαρακτηρίσει υπεύθυνες για διάδοση ισχυρισμών πως ο ίδιος συνδεόταν με... φασίστες-συμμορίτες της Αλβανίας και συνωμοτούσε για «ανατρεπτική αντεθνική δράση» στην Κέρκυρα. Ήταν συνήθεις, τότε, τέτοιες γελοίες και συκοφαντικές κατηγορίες εναντίον αγωνιστών του ΚΚΕ και του ΕΑΜ Κέρκυρας. 

Η «Φωνή του Λαού»  είχε καλέσει τους Κερκυραίους να συνεισφέρουν για τη συγκέντρωση του ποσού που χρειαζόταν, ώστε ο Βουνιώτης, πρόσωπο πολύ γνωστό στην πόλη λόγω της πρωταγωνιστικής συμβολής του σ' ένα ηρωικό γεγονός λίγες ώρες πριν αποχωρήσουν οι Γερμανοί κατακτητές, να αποφυλακιστεί.  

Έγραψε στις 8 Σεπτέμβρη 1945 (φ. 52), σε θέμα της με τον τίτλο «Ειδοποίηση»:

Ο συν. Βουνιώτης είναι στη φυλακή. Ακόμα δεν συγκεντρώθηκε το ποσόν, που χρειάζεται για την αποφυλάκισή του. Η «Φωνή του Λαού» δέχεται την προσφορά κάθε συναγωνιστή που θέλει να βοηθήσει για τη συγκέντρωση του απαραίτητου ποσού. Ο συν. Βουνιώτης δεν πρέπει να μείνει στη φυλακή!

Σημείωνε στις 12 Σεπτέμβρη 1945 (φ. 54), σε νέο θέμα της με τον τίτλο «Για την αποφυλάκιση του συναγ. Χρ. Βουνιώτη», κάνοντας γνωστές επώνυμες και ανώνυμες εισφορές: «Είναι τιμή για τον Κερκυραϊκό λαό να μη μείνει ο Βουνιώτης στη φυλακή». 

Επανερχόμενη στις 15 Σεπτέμβρη 1945 (φ. 56), πάλι με θέμα με τίτλο «Για την αποφυλάκιση του συναγ. Χρ. Βουνιώτη», γνωστοποιούσε ότι είχαν συγκεντρωθεί από προηγούμενες εισφορές 8.220 δρχ. και συνολικά 44.470 δρχ., χάρη σε χρήματα που εισέφεραν κάτοικοι και ΕΑΜικές επιτροπές από προάστια της πόλης (Γαρίτσα και Μαντούκι) και την ύπαιθρο (Περλεψιμάδες - Γραβράδες), καθώς κι ένας γιατρός και μυλεργάτες. Προέτρεπε: «Δέκα χιλιάδες ακόμα για να βγει ο συν. Βουνιώτης». 

Το ποσό συγκεντρώθηκε την ίδια μέρα και αυθημερόν ο αγωνιστής αποφυλακίστηκε. Η εφημερίδα προχωρούσε την επομένη, 16 Σεπτέμβρη 1945 (φ. 57), σε σχετική ενημέρωση και σε καυστικά σχόλια, αναφερόμενη σε δύο διαβλητά πρόσωπα του νησιού που οι Ιταλοί και οι Γερμανοί κατακτητές είχαν χρησιμοποιήσει ως «Νομάρχες» της Κέρκυρας στο βρώμικο έργο τους. Ταυτόχρονα θύμιζε ότι στις φυλακές της πόλης το 1938 είχε δολοφονηθεί ο Γραμματέας της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ) Χρήστος Μαλτέζος και ότι το προσωπικό τους παρέμενε, σε σημαντικό βαθμό, ίδιο. Αναδείκνυε το ζήτημα του επισκεπτηρίου, που είχαν δικαίωμα οι κρατούμενοι. «Το επισκεπτήριο στις φυλακές», τιτλοφορούνταν το σχετικό θέμα. 

Να τι έγραψε η εφημερίδα:

Αποφυλακίστηκε με εγγύηση από τις εγκληματικές φυλακές όπου κρατιώνταν ο συν. Χρήστος Βουνιώτης. Το αδίκημα για το οποίο κατηγορείται είναι από τα λεγόμενα «πολιτικά αδικήματα» από κείνα που το σημερινό κράτος της κοινωνικής αποσύνθεσης και του δοσιλογισμού τα θεωρεί άξια για κάθε τιμωρία. Ο συν. Βουνιώτης δεν είναι ούτε δοσίλογος ούτε οικονομικός συνεργάτης του καταχτητή. Κι' αυτό είναι το λάθος του. Αν ήταν τέτοιος θ' απολάμβανε όλες τις τιμές του σημερινού κράτους και ή θάταν πρόεδρος καμμιάς εκκαθαριστικής επιτροπής όπως ο Κομιανός ή το λιγότερο, θα παραθέριζε στο Βίδο με όλα του τα κομφόρ όπως ο προδότης Κόντε - Καποδίστριας. Οι απαγορεύσεις που συνάντησε στις φυλακές ο συν. Βουνιώτης ήταν τέτοιες που θυμίζουν την περίοδο του Μεταξά και του Μανιαδάκη. Φαίνεται πως τα μαθήματα της εποχής εκείνης στο προσωπικό των φυλακών μας ήταν πολύ επαγωγικά. Η υπηρεσία των φυλάκων -καθρέφτης του σημερινού κράτους της αποσύνθεσης- απαγόρεψε στο συν. Βουνιώτη να διαβάζει και περιοδικό ακόμα τύπο και τις ώρες του επισκεπτηρίου τις περιόρισε σύμφωνα με την όρεξή τους. Αλλά από μιαν υπηρεσία που έχει εις βάρος της ένα προηγούμενο σαν του Μαλτέζου, δε μπορεί να περιμένει κανείς ανθρωπιστικότερη πολιτεία. Το ψάρι βρωμάει, παραβρώμισε μάλιστα, από το κεφάλι, ώστε αυτά τα συμπτώματα είναι σταγόνα στο απέραντον έλος του σημερινού σάπιου κράτους.   

Πάλι όμως το 1946 ο Βουνιώτης, αν και βαριά άρρωστος, βρισκόταν στο κάτεργο της πόλης. Στις 25 Μάη 1946 (φ. 245), σε σχόλιό της με τον τίτλο «Διευκρίνιση», προφανώς ως  συνέχεια αντίστοιχου προηγούμενου θέματός της, η «Φωνή του Λαού» ανέφερε για εκείνον και έναν άλλο φυλακισμένο αγωνιστή: 

Διευκρινίζουμε ότι οι κρατούμενοι ασθενείς Δάρλας και Κουκούστας νοσηλεύονται σε ειδικό θάλαμο κρατουμένων του Νοσοκομείου, που όχι μόνο δεν διαφέρει αλλά είναι και χειρότερος από το κελλί της φυλακής. Επιβάλλεται λοιπόν η άμεση μεταφορά τους σε θάλαμο που να πληρώνει στοιχειωδώς τουλάχιστο τους όρους της νοσοκομειακής περιθάλψεως. Και με την ευκαιρία αυτή θεωρούμε σκόπιμο πως κι' η Εισαγγελική αρχή πρέπει να μεριμνήσει ώστε να επανιδρυθεί ο θάλαμος για τους ασθενείς κρατουμένους που επαναλαμβάνουμε είναι στοιχειώδης υποχρέωση που επιβάλλει ο ανθρωπισμός.

Επανήλθε στο θέμα η εφημερίδα στις 2 Ιούνη 1946 (φ. 247), με δημοσίευμα με τον τίτλο «Εγκληματική αδιαφορία που δημιουργεί ευθύνες», αποκαλύπτοντας ότι ο Βουνιώτης, ενώ ήταν βαριά άρρωστος, βρισκόταν αντιμέτωπος με τελείως απάνθρωπη μεταχείριση: 

Γράψαμε επανειλημμένα για το εξοντωτήριο των αρρώστων φυλακισμένων που έχει εγκατασταθεί σ' ένα ισόγειο σκοτεινό δωμάτιο του Νοσοκομείου, που μόνο για αποθήκη θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί. 

Σ' αυτό το κελί -χειρότερο από υγειινής απόψεως και από τα κελιά των φυλακών- ήταν μια βδομάδα άρρωστος από τύφο ο συν. Βουνιώτης.

Στις 27 Μαΐου ο γιατρός κ. Φωστήρας εγνωμάτευσε ότι ήταν άμεση ανάγκη να μεταφερθεί σε άλλο θάλαμο και η υπηρεσία του Νοσοκομείου έκανε το σχετικό έγγραφο. 

Ο Εισαγγελεύων Εφετών κ. Χονδρογιάννης, τον οποίον επεσκέφθηκε την επομένην αντιπρόσωπος του ΕΑΜ, εβεβαίωσε ότι θα ενεργήσει αμέσως. Και πραγματικά την ίδια μέρα έστειλε έγγραφο στην χωροφυλακή. 

Και όμως επί τέσσερις μέρες ο άρρωστος αγωνιούσε μέσα στο εξοντωτήριο και η κατάστασή του χειροτέρευε διαρκώς. 

Και χρειάστηκαν προχτές τέσσερις ώρες διαβήματα, διαμαρτυρίες και συζητήσεις με τους κ.κ. Εισαγγελέα Εφετών, Διοικητήν χωροφυλακής και άλλους υφισταμένους του, τον Διευθυντήν Φυλακών και χρειάστηκε να διαμαρτυρηθούν οι υπάλληλοι του Νοσοκομείου για τον κίνδυνο του αρρώστου και των άλλων συγκρατουμένων του, χρειάστηκε οι ίδιοι να αναλάβουν την ευθύνη ότι δεν πρόκειται να... δραπετεύσει ο άρρωστος που παραμιλούσε από τον πυρετό για να μεταφερθεί προσωρινά σε θάλαμο ο Βουνιώτης. 

Ιδιαίτερη αντίδραση έφερε ο Διοικητής χωροφυλακής που είθελε να κλείσουν τον άρρωστο σε μια διπλανή αποθήκη αν δεν είχε παράθυρο χαμηλό για να απομονωθεί από τους άλλους και αδιαφορώντας για τη ζωή του ανθρώπου που κινδύνευε. 

Ο Εισαγγελεύων Εφετών κ. Χονδρογιάννης μας εβεβαίωσε ότι είχε στείλει στη χωροφυλακή έγγραφο την ίδια μέρα (27 Μαΐου) που πήρε το έγγραφο του Νοσοκομείου. 

Γιατί δεν ελήφθη υπ' όψει η διαταγή του; Γιατί όλος αυτός ο γραφειοκρατισμός, οι αναρμοδιότητες και οι υπευθυνότητες τη στιγμή που κινδύνευε η ζωή ενός ανθρώπου; 

Και είνε μόνο ο γραφειοκρατικός τύπος; ή και εγκληματική αδιαφορία και ίσως και σκοπιμότητα;            

Ο κ. Χονδρογιάννης με την αρμοδιότητά του σαν ανωτέρου υπευθύνου για όσα αφορούν τις φυλακές πρέπει να εξετάσει και να αποδώσει τις ευθύνες. 

Η κινητοποίηση για τον Βουνιώτη το 1945, μετά από την αντίστοιχη του Δεκέμβρη του 1944, σήμανε την αρχή, θα μπορούσε να πει κανείς με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, της δημιουργίας ενός κύματος λαϊκής αλληλεγγύης, με αιχμή τη «Φωνή του Λαού», προς τους πολιτικούς κρατούμενους στη φυλακή της Κέρκυρας, που όλο και μεγάλωναν σε αριθμό, με μεταγωγές από άλλες φυλακές της χώρας. Μέσω της εφημερίδας, ερχόταν όλο και συχνότερα στο φως οι βάρβαρες συνθήκες που επικρατούσαν στο κάτεργο. Υψώθηκε λαϊκή απαίτηση σεβασμού των δικαιωμάτων των αγωνιστών. Τέθηκε ως καθήκον η σωτηρία τους. 

Μεταγωγές από την Αίγινα και προσφορές λαδιού, μήλων και τσιγάρων στους αγωνιστές 

Στις 25 Σεπτέμβρη 1945 (φ. 61) η εφημερίδα ενημέρωνε ότι στις φυλακές βρίσκονταν πια και δεκάδες πολιτικοί κρατούμενοι από τις φυλακές της Αίγινας, που είχαν μεταφερθεί μαζί με άλλους, ποινικούς κρατούμενους. Επίσης, ότι είχε λάβει κιόλας από τους πρώτους -που τοποθετούνταν σε ακτίνες διαφορετικές από αυτές των ποινικών- οικονομική ενίσχυση. Προφανώς, η ενημέρωσή της για τα τεκταινόμενα στις φυλακές έβαινε αυξανόμενη. 

Έγραψε σε ειδησεογραφική στήλη της: «Από τις φυλακές της Αίγινας μετεφέρθηκαν στις φυλακές της πόλης μας 180 κρατούμενοι. Μεταξύ των κρατουμένων αυτών βρίσκονται 75 αγωνιστές της Εθνικής αντίστασης που έχουν καταδικαστεί σε διάφορες ποινές». 

Σε διπλανή στήλη της, με επικεφαλίδα «Ενισχύσεις», γνωστοποίησε: «Από τους αγωνιστές της Εθνικής αντίστασης που μετεφέρθηκαν από τις φυλακές της Αίγινας στην Κέρκυρα λάβαμε για ενίσχυση της "Φωνής του Λαού" δραχμάς 1.760».

Επίσης, σε αιχμηρό σχόλιο στο ίδιο φύλλο, με τίτλο «Ο κ. Εισαγγελέας Εφετών», κλιμάκωνε την κριτική της και αξίωνε να επιτραπεί σε συντάκτη της η επίσκεψη στις φυλακές, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η διεύθυνσή τους είχε λόγους να αποκρύπτει τις συνθήκες που επικρατούσαν.  

Έγραψε, συγκεκριμένα: «Συντάχτης της εφημερίδας μας θέλησε να επισκεφθεί τις φυλακές μας. Και είχε και δικαίωμα και υποχρέωση να κάμει μια τέτοια ενέργεια. Ο κ. Διευθυντής των Φυλακών τον παρέπεμψε στον κ. Εισαγγελέα Εφετών και ο κ. Εισαγγελέας με τη σειρά του... εις το Υπουργείον Δικαιοσύνης. Δηλαδή ουσιαστικά αρνήθηκε χωρίς νάχει δικαίωμα να απαγορεύσει μία επίσκεψη στις φυλακές. Μήπως στις φυλακές που οι τεταρτοαυγουστιανοί ηρακλείς τις είχαν μεταβάλλει σε τόπο βασανιστηρίων και εχτελέσεων, υπάρχει τίποτα που πρέπει να παραμείνει κρυφό; Έτσι γίνονταν άλλωστε και επί 4ης Αυγούστου».

Οι εκδηλώσεις λαϊκής αλληλεγγύης στους κρατούμενους δεν άργησαν να μορφοποιηθούν, όπως πιστοποιεί δυσανάγνωστο δημοσίευμα της εφημερίδας στις 7 Οκτώβρη 1945 (φ. 67). Ομάδα μελών του τοπικού παραρτήματος της αντιστασιακής οργάνωσης κοινωνικής φροντίδας Εθνική Αλληλεγγύη (Ε.Α.), συμπεριλαμβανομένων κατοίκων του πιο κοντινού στις φυλακές προαστίου της πόλης, συγκέντρωσε και κατάφερε να παραδώσει σε κρατούμενους λάδι, μήλα και τσιγάρα. 

Η είδηση έφερε τον τίτλο «Η Εθνική Αλληλεγγύη στις φυλακές» και πληροφορούσε: 

«Μέλη της Εθνικής Αλληλεγγύης από τις Αδελφότητες Γαρίτσας, Σαρόκου και Κέντρου Πόλεως την Κυριακή 30/9/45 επισκέφτηκαν τις Φυλακές μας και πρόσφεραν στους κρατουμένους 1.500 σιγάρα, 200 μήλα και 3 καρτούτσα λάδι. Επίσης τους πήραν εφημερίδες "Φωνή του Λαού" που οι φύλακες δεν τις δέχτηκαν (.....)». 

Οι φύλακες υποστήριζαν ότι έπρεπε να προσφέρονται και φύλλα τοπικής εφημερίδας που υποστήριζε τους δοσίλογους της κατοχής και κάθε είδους βιαιοπραγίες εναντίον του ΕΑΜ.

Εισφορές 10.424.000 δρχ. για τους διωκόμενους αγωνιστές – «Μια φωνή από το κάτεργο»

Στις 6 Νοέμβρη 1945 (φ. 86) η εφημερίδα κήρυξε «εκστρατεία» για την παροχή υποστήριξης στους πολιτικούς κρατούμενους και αντιστασιακούς αγωνιστές που ήταν φυλακισμένοι στην Κέρκυρα ή σε άλλες φυλακές και γενικά διωκόμενοι στη χώρα, καθώς και σε οικογένειες αγωνιστών και θυμάτων του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και σε αγωνιστές που είχαν μεταφερθεί σε στρατόπεδα σε άλλες χώρες. Κάλεσε τον λαό της Κέρκυρας να εισφέρει σε χρονικό διάστημα δύο μηνών 4.000.000 δρχ. Συντονίστηκε έτσι με ανάλογη πρωτοβουλία που ανέλαβε η Κεντρική Επιτροπή του ΕΑΜ, καθώς οι φυλακισμένοι σε όλη τη χώρα αγωνιστές φαίνεται ότι είχαν ανέλθει σε 17.000. 

Η λαϊκή ανταπόκριση, όπως αποτυπώθηκε σε στήλες της εφημερίδας με επώνυμες και ανώνυμες εισφορές αρκετών εκατοντάδων Κερκυραίων, ήταν ενθουσιώδης και συγκινητική. Συγκεντρώθηκαν τελικά χρηματικές εισφορές και εισφορές σε είδος συνολικής αξίας άνω των 10.000.000 δρχ. Οι  εισφορές σε είδος αφορούσαν κυρίως είδη τροφίμων και ρουχισμού. 

Το σχετικό προσκλητήριο συμμετοχής σε «Έρανο Τιμής», στο φύλλο της 6ης Νοέμβρη 1945, είχε τον τίτλο «Να σώσουμε τους λαϊκούς αγωνιστές!». Και ανέφερε:

Η στυγνή τρομοκρατία, που εξαπέλυσε το μεταδεκεμβριανό Κράτος εναντίον του Λαού και των αγωνιστών του Κινήματος Εθνικής Αντίστασης, δημιούργησε μια τραγική κατάσταση για τους λαϊκούς αγωνιστές και για τις οικογένειες των θυμάτων του Μεγάλου Αγώνα. 

Στις φυλακές σαπίζουν δεκαεπτά χιλιάδες πολιτικοί κατάδικοι. Στοιβαγμένοι μέσα σε ανθυγιεινά και από κάθε άποψη ακατάλληλα χτίρια, με τροφή ελεεινή, χωρίς ιατρική περίθαλψη, αντιμετωπίζουν κάθε μέρα το θάνατο. 

Στην ίδια, αν όχι σε χειρότερη, κατάσταση., βρίσκονται οι κρατούμενοι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. 

Εκατόν είκοσι χιλιάδες εαμικοί και εξωεαμικοί δημοκράτες και οι οικογένειές τους καταδιώκονται από τους συνεργάτες του Λάμπου (σ.σ. διοικητή της Ειδικής Ασφάλειας των προδοτικών Ταγμάτων Ασφαλείας και υπεύθυνο βασανισμών και εκτελέσεων αντιστασιακών επί κατοχής στην Αθήνα, υπό γερμανική επίβλεψη). 

Οι οικογένειες εκείνων, που έπεσαν πολεμώντας για τη λευτεριά της Πατρίδας μας, και εκείνων, που βρίσκονται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, είναι αφημένες στην τύχη τους. 

Οι τραυματίες και οι ανάπηροι του δοξασμένου ΕΛΑΣ είναι χωρίς προστασία, χωρίς περίθαλψη. 

Καθήκον όλων των Ελλήνων είναι να σώσουν από το θάνατο τους λαϊκούς αγωνιστές και τις οικογένειες των θυμάτων του εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα. 

Η «Φωνή του Λαού» ανοίγει, από σήμερα, τις στήλες της, για να δεχτεί την εισφορά του Κερκυραϊκού Λαού. 

Η «Φωνή του Λαού» ρίχνει το σύνθημα, από σήμερα ίσαμε τα Θεοφάνεια, να συγκεντρωθούν τέσσερα εκατομμύρια (σε χρήμα και σε είδος).

Κάθε Κερκυραίος, κάθε δημοκράτης, το παιδί, η γυναίκα,  ο εργάτης, ο διανοούμενος, ο αγρότης ο υπάλληλος, ο επαγγελματίας έχουν χρέος να προσφέρουν τον οβολό τους, για την ιερήν αυτήν υπόθεση.  

ΕΜΠΡΟΣ ΝΑ ΣΩΣΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΛΑΪΚΟΥΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΠΟΥ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ.  

ΚΑΝΕΝΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΙΟΣ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΕΙΨΕΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΡΑΝΟ ΤΙΜΗΣ.    

«Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ»

«Εμπρός για τα 4.000.000» καλούσε η εφημερίδα στις 8 Νοέμβρη (φ. 88), σε αυτοτελές θέμα της, δημοσιεύοντας τον πρώτο κατάλογο εισφορών, ύψους 13.850 δρχ., για τον έρανο τιμής. «Ίσαμε τα Θεοφάνεια πρέπει να συγκεντρωθούν 4.000.000 δραχμές», επέμενε, προσθέτοντας: «Η δημοκρατική Κέρκυρα πρέπει να κάμει το καθήκον της!». 

Στις 11 Νοέμβρη (φ. 91), σε θέμα με τίτλο «Ο έρανος τιμής», τόνιζε: «Κερκυραίοι! Όλοι πρέπει να δώσουμε στον "Έρανο τιμής", για να σώσουμε τους λαϊκούς αγωνιστές». Οι προσφορές είχαν ανέλθει σε 46.010 δρχ.

Στις 27 Νοέμβρη (φ. 101) συνδύαζε τη λαϊκή συνεισφορά με το αίτημα «Να αφεθούν αμέσως ελεύθεροι όσοι κρατούνται στα στρατόπεδα». Αυτός ήταν ο τίτλος σχετικού θέματος, το οποίο αναφερόταν και σε Κερκυραίο αγωνιστή του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, από το χωριό Λιαπάδες, που αρχικά είχε οδηγηθεί δέσμιος σε περιφραγμένο με συρματοπλέγματα βρετανικό στρατόπεδο σε αφρικανική χώρα κι εκείνες τις ημέρες τον μετέφεραν σε στρατόπεδο στο ελληνικό νησί Ψυττάλεια.  

Έγραψε η εφημερίδα:

Μεγάλοι... εγκληματίες όσοι πίστεψαν στις δημοκρατικές ελευθερίες του Λαού μας, βρισκότανε καιρό κλεισμένοι στα «σύρματα» και τα διάφορα στρατόπεδα, που δημιούργησε στην Αφρική η παγκόσμια αντίδραση. 

Τελευταία ήρθαν στην Ελλάδα από το αφρικανικό στρατόπεδο «Μοναστέρ» 102 από τους εκεί κρατουμένους. Απ' αυτούς οι 31 -θεωρήθηκαν, φαίνεται, βαρυποινίτες- κρατήθηκαν στο στρατόπεδο της Ψυττάλειας. 

Μέσα σ' αυτούς βρίσκεται κι' ο συμπατριώτης μας γιατρός συν. Θόδωρος Γουλής. 

Σήμερα που στη χτεσινή δοσιλογική Ελλάδα, την Ελλάδα των Χιτών (σ.σ. μελών της αντιδραστικής και μοναρχοφασιστικής οργάνωσης Χ) και του Μαύρου Μετώπου, αρχίζει να πνέει αέρας δημοκρατικών ελευθεριών, είναι ώρα τα θύματα αυτά των μοναρχοφασιστών, οι άνθρωποι που πιστεύουν στις δημοκρατικές ελευθερίες, ν' αποδοθούν στην κοινωνική ζωή. 

Σύμφωνα με τον 13ο, δημοσιευόμενο στο ίδιο φύλλο, κατάλογο εισφορών τιμής, έως τότε είχαν προσφερθεί 229.710 δρχ.       

«Ηθικό χρέος» τιτλοφορούσε η εφημερίδα αντίστοιχο θέμα της στις 10 Δεκέμβρη 1945 (φ. 112), επαναλαμβάνοντας την έκκλησή της για συγκέντρωση χρημάτων. Συνοδευόταν από 23ο κατάλογο εισφορών, με τις οποίες το συνολικό ύψος τους έφθανε στις 659.340 δρχ. 

Το κείμενο εστίαζε στο αίτημα να υπάρξει γενική αμνηστία για τους διωκόμενους λαϊκούς αγωνιστές και ανέφερε:

Θα βρεθεί Έλληνας, που να μην υψώσει τη φωνή του για τη γενικήν αμνηστεία, που να μη γνοιαστεί για τη σωτηρία των αγωνιστών μας, που να μη δώσει τη δραχμή του στην εισφορά τιμής; 

Όταν οι προδότες αθωώνονται, όταν ο Μπουραντάς (σ.σ. επικεφαλής μηχανοκίνητης αστυνομικής δύναμης που εξόντωνε δυνάμεις του ΕΑΜ της Αθήνας και στέλεχος της Γενικής Ασφάλειας την κατοχική περίοδο, κατηγορήθηκε για δοσιλογισμό και αθωώθηκε) αποδίδεται «άσπιλος» και «αμόλυντος» στην κοινωνία, όταν οι βουτηγμένοι στο αίμα δολοφόνοι του Ελληνικού Λαού γυρίζουν ελεύθεροι στους δρόμους και κατέχουν και επίκαιρες θέσεις στον κρατικό μηχανισμό, είναι πρόκληση για το Λαό, είναι ατίμωση για το Έθνος να σαπίζουν στις φυλακές Εκείνοι, που πολέμησαν για τη λεφτεριά.

Στις 11 Δεκέμβρη 1945 (φ. 113) άλλο σχετικό θέμα της εφημερίδας, με τίτλο «Μια συγκινητική προσφορά», παρουσίαζε επιστολή κατοίκου του χωριού Βελονάδες, ο οποίος προσέφερε για την «Εισφορά τιμής» 8 καρτούτσα λάδι. 

Δεν γινόταν πια λόγος για «Έρανο τιμής», αλλά για «Εισφορά τιμής», καθώς οι τοπικές αρχές μεθόδευαν διώξεις για διενέργεια δήθεν «παράνομου εράνου», ενώ αυξάνονταν κατά εκατοντάδες οι εισφορές. 

Να τι ανέφερε η επιστολή που η εφημερίδα είχε λάβει από τους Βελονάδες:

Αγαπητή «Φωνή του Λαού»

Στην εισφορά τιμής που γίνεται στο χωριό μου, από το υστέρημά μου που ζω πάντα μέσα στη φτώχια, στη γύμνια και στην ξυπολυσιά, από αυτό μου το μεροκάματο που είναι ο μόνος μου πόρος ζωής, προσφέρω 8 καρτούτσα λάδι, στη μνήμη του αδελφού μου Κώστα Χαγιάνη (αθ/στή) που σκοτώθηκε από Ιταλική φασιστική βόμβα στις 2 του Νοέμβρη 1940. 

Βελονάδες 7/12/45   

Με εκτίμηση

ΣΠΥΡΟΣ ΧΑΓΙΑΝΗΣ

Σε θέμα με τα λόγια «Μια φωνή από το κάτεργο της Κέρκυρας» στον τίτλο του, στις 21 Δεκέμβρη 1945 (φ. 121) η «Φωνή του Λαού» αποκάλυψε σε μορφή επιστολής συγκλονιστικά στοιχεία μαρτυρίας - κραυγής πολιτικών κρατουμένων στη φυλακή της πόλης. 

Να τι κατήγγειλαν:

Αδέλφια μας 

... Ζούμε κάτω από τις τραγικώτερες συνθήκες που γνώρισαν ως τώρα συναγωνιστές μας. Πείνα τρομερή. Ψωμί ως 75 δράμια, φαΐ ελάχιστο και λάδι όσο που φαίνεται. Για να μας απομονώσουν διαθέτουν ολάκερη αχτίνα. Χρήματα δεν έχουμε, ούτε για την αγορά ενός γραμματόσημου. Αν κανένας μας λάβει κανένα χιλιάρικο το χρησιμοποιούμε όλοι για αλληλογραφία και τύπο. Όλοι καταγόμαστε από καμένες και λεηλατημένες περιοχές. Κοιμόμαστε στο τσιμέντο, χωρίς στρώματα και η υγρασία του κελιού τρυπάει τα κόκκαλα. Κουβέρτες δεν έχουμε αρκετές. Η υπηρεσία δεν μας χορηγεί τίποτε. Δεν υπάρχει τρόπος να εξοικονομηθούν λίγα τσουβάλια με άχυρο και καμμιά κουβέρτα; 15 ώρες νύχτα κλεισμένοι στο κελί χωρίς φως να μη μπορείς ελεύθερα να ξαπλώσεις στο τσιμέντο! Εσώρουχα δεν έχουμε, 9 μήνες τώρα φυλακή φθαρήκανε... Είμαστε όλοι ελασίτες ή "εγκληματίες" και κατηγορούμαστε για παράνομη κατοχή όπλων ή για "εγκλήματα" που μας φόρτωσαν γιατί πολεμούσαμε τον κατακτητή...

Ο τίτλος του θέματος περιείχε και το σύνθημα «Αμνηστεία! Γενική αμνηστεία!». Τόνιζε η εφημερίδα:  

«Κάθε άνθρωπος που νοιώθει την καρδιά του να σφίγγεται από αγανάκτηση για τη δίωξη του Κινήματος Αντιστάσεως, πρέπει να βοηθήσει, πρέπει να υψώσει τη φωνή του για τη σωτηρία των αγωνιστών μας. Κανένας δεν πρέπει να πεθάνει. Ο νόμος για την αποσυμφόρηση των φυλακών (σ.σ. νόμος που είχε ψηφιστεί λίγο νωρίτερα και έδινε ορισμένες δυνατότητες αποφυλάκισης σε μερίδα των πολιτικών κρατουμένων) αποτελεί πρόκληση και μονάχα η χορήγηση ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΜΝΗΣΤΕΙΑΣ θα αποκαταστήσει την τιμή της Ελλάδας που κηλίδωσε ο μοναρχοφασισμός».    

Την Πρωτοχρονιά του 1946 (φ. 128), σύμφωνα με 34ο κατάλογο εισφορών που δημοσίευσε η εφημερίδα, οι συνολικές εισφορές είχαν ανέλθει σε 2.170.745 δρχ., ενώ εκκρεμούσε ενημέρωση για το ύψος των προσφορών από πολλές περιοχές του νησιού.  

Οι επώνυμες εισφορές συνέχιζαν να είναι πολλές, αλλά σταδιακά αυξάνονταν οι ανώνυμες, προφανώς λόγω του   επιδεινούμενου πολιτικού κλίματος, που αποτυπωνόταν στην εφημερίδα με καθημερινές διαμαρτυρίες και καταγγελίες για αντιδημοκρατικές διώξεις σε ολόκληρη την Κέρκυρα.  

Η Νεολαία του ΕΑΜ, όπως μπορεί να υποθέσει κανείς με βάση δημοσίευμα της εφημερίδας στις 3 Γενάρη 1946 (φ. 129) με τον τίτλο «Για τους φυλακισμένους αγωνιστές», είχε σημαντική συμβολή στην καμπάνια ενίσχυσης των πολιτικών κρατουμένων. Η είδηση που δημοσιεύτηκε τότε για μια πρωτοβουλία της ΕΠΟΝ στη συνοικία Πόρτα Ρεμούντα ήταν χαρακτηριστική και για την έκταση που έπαιρνε η λαϊκή συνεισφορά, σε συνθήκες μεγάλης φτώχειας και δυστυχίας. Έγραψε η «Φωνή του Λαού» εκείνη την ημέρα:

Η Ε.Π.Ο.Ν. της Πόρτας Ρεμούντας μάζεψε τα παρακάτω είδη και χρήματα για το δέμα φυλακισμένων αγωνιστών: 

1) 2 παιδικά επανοφόρια, 1 ζακέτα, 1 παντελονάκι και 3 φορεματάκια. 2) 2 λίτρες σταφίδα. 3) 3-4 λ. σύκα. 4) 1 λ. μακαρόνια. 5) 1)2 λ. αλεύρι. 6) 1 λ. φασόλια. 7) 1 κονσέρβα ψάρι. 8) 8 λ. μπίζι. 9) 2 πορτοκάλια. 10) 1 αυγό. 11) 1 σαπούνι και 12) 2 κουτιά σπίρτα. 

Επίσης από την κ. Ερμιόνη δρχ. (...), τον κ. Γ. Βασιλά δρχ. 1.000, τον κ. Γ. Χονδρογιάννη (μαέστρο του θιάσου Λάσκου) δρχ. (...), τον κ. Γατσούλη δρχ. 500, τον κ. Θ. Αναγνώστη δρχ. 700, μια κυρία δρχ. 500, κ. Καλοδίκη δρχ. 1.000 και από διαφόρους δρχ. 8.350. Σύνολο δρχ. 15.200.  

Σε χαρούμενους και περήφανους τόνους η εφημερίδα στις 15 Γενάρη 1946 (φ. 134) ανήγγειλε στον τίτλο δημοσιεύματός της: «Η εισφορά τιμής θα φθάσει τα 10.000.000». Τα στοιχεία που σταδιακά συγκεντρώνονταν για το ύψος των προσφορών στις διάφορες περιοχές του νησιού βεβαίωναν ότι ο στόχος των 4.000.000 δρχ. είχε υπερκαλυφθεί κατά πολύ.

Εξηγούσε το δημοσίευμα: 

Εύγε στον Κερκυραϊκό Λαό!

Η Εισφορά Τιμής, με τους μετριώτερους υπολογισμούς, έφθασε μέχρι τη στιγμή στα εφτά εκατομμύρια. Το ΕΑΜ ζήτησε μονάχα 4.000.000 από τον Κερκυραϊκό Λαό και από τις πληροφορίες που έχουμε η Εισφορά θα φθάσει τα δέκα εκατομμύρια. 

Ο Λαός άκουσε τη φωνή του ΕΑΜ και πρόσφερε από το αίμα του, με φανατισμό και πίστη στην υπόθεση του Έθνους, για τη σωτηρία των αγωνιστών. Ο ΛΑΟΣ ΕΔΩΣΕ ΜΙΑ ΜΑΧΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΕΡΔΙΣΕ, και γι' αυτό πρέπει να είναι υπερήφανος.   

Η Εισφορά Τιμής τέλειωσε στις 6 του Γενάρη και πρέπει το ταχύτερο να συγκεντρωθούν στην εφημερίδα μας όλες οι καθυστερούμενες εισφορές.

Εμπρός! Να κλείσουμε την Εισφορά Τιμής!

Όσα ονόματα δεν δημοσιεύτηκαν θα δημοσιεύονται συνεχώς από σήμερα. 

Στο ίδιο φύλλο δημοσιεύονταν και συγκινητικές προσφορές παιδιών αγωνιστών. Οι αναλυτικοί κατάλογοι εισφορών συνεχίστηκαν σε επόμενα φύλλα της εφημερίδας. Η αξία των χρηματικών και των άλλων εισφορών για τους διωκόμενους λαϊκούς αγωνιστές της χώρας και οικογένειες θυμάτων στην Κέρκυρα και σε κάθε ελληνική γωνιά έφθασε τελικά τα 10.424.000 δραχμές.

Το απάνθρωπο καθεστώς στο κάτεργο

Ήδη στις 22 Δεκέμβρη 1945 (φ. 122) η «Φωνή του Λαού» είχε δημοσιεύσει εκτεταμένο και αποκαλυπτικό θέμα, με τον τίτλο «Απάνθρωπο το καθεστώς στις φυλακές της Κέρκυρας - Οι αγωνιστές κινδυνεύουν», για όλα όσα βίωναν οι πολιτικοί, κυρίως, κρατούμενοι στη φυλακή της πόλης. 

Αυτό ήταν ίσως, αν κρίνει κανείς μόνο από τα σωζόμενα σήμερα φύλλα της εφημερίδας, το πρώτο πολύ μεγάλο θέμα της για τα βάσανα και τα αιτήματά τους. Η τραγική κατάσταση που βίωναν, ήλθε στο φως της δημοσιότητας σε όλες σχεδόν τις διαστάσεις της.     

Να τι αποκάλυψε και ποια ήταν τα αιτήματα: 

Η κατάσταση των αγωνιστών μας στις φυλακές της Κέρκυρας είναι τραγική. Ζουν μέσα σε υγρά κι' ανήλια κελιά σε αυστηρή απομόνωση από τους άλλους καταδίκους και από τον έξω κόσμο. Η τροφή τους είναι, ό,τι χρειάζεται για να μην πεθάνουν. Οι περισσότεροι χωρίς κρεββάτια, χωρίς ρούχα κοιμούνται στο τσιμέντο και πλευριτώνουν. Η διεύθυνση εγκληματικά αδιαφορεί, για τον κίνδυνο, που διατρέχει η ζωή τους. Σ' όλη την ατμόσφαιρα πλανάται το πνεύμα του Μανιαδάκη που καθιέρωσε  τις φυλακές της Κέρκυρας για κάτεργο. Η «Φωνή του Λαού» και άλλα εαμικά έντυπα απαγορεύονται για τους φυλακισμένους. Στην Εθνική Αλληλεγγύη απαγορεύουν τις επισκέψεις με το πρόσχημα πως δεν υπάρχουν πολιτικοί κρατούμενοι. Γιατρός δεν υπάρχει. Κι' όταν κανείς τολμήσει να πει πως είναι άρρωστος τον περιμένει το πειθαρχείο. Όταν το αηδιαστικό φαΐ δεν μπορεί να το φάει και αρνείται να το πάρει σέρνεται στο πειθαρχείο. Το ψωμί είναι ανεπαρκέστατο, το λάδι στο φαΐ σχεδόν ανύπαρκτο. Το πρωινό ρόφημα καταργήθηκε και αντίς γι' αυτό δίνουν μόνο 12 1)2 δράμια σταφίδες κι' αυτές τις πιο πολλές φορές σάπιες. Κανονικό σιτηρέσιο δεν υπάρχει. «Εν ονόματι της ελλείψεως τροφίμων» σερβίρεται στους φυλακισμένους ό,τι χειρότερο υπάρχει. Τις περισσότερες φορές χόρτα άπλυτα ή φασόλια μαυρομάτικα σκουληκιασμένα ή λιανοκούκια που δίνουν στα γουρούνια. Κρέας που προβλέπει ο κανονισμός είναι πράγμα που οι φυλακισμένοι δεν το γνωρίζουν. Μία φορά μόνο τη βδομάδα σερβίρεται μπακαλιαράκι ίσια-ίσια για μυρωδιά, και τρεις φορές μακαρόνια. Καμμιά φροντίδα δεν πέρνει η Διεύθυνση. Όλες οι φυλακές βελτίωσαν κάπως το σιτηρέσιο. Εδώ όμως η κατάσταση ελάχιστα άλλαξε από πέρυσι. 

Το απάνθρωπο αυτό καθεστώς προσβάλλει τον πολιτισμό της Κέρκυρας. Είναι χρέος του Κερκυραϊκού Λαού να διαμαρτυρηθεί και να ζητήσει: 

1) Να επιτραπεί σε αντιπροσωπεία του ΕΑΜ και της Εθνικής Αλληλεγγύης να επισκεφθεί τους φυλακισμένους αγωνιστές μας και να πάρει προστατευτικά μέτρα. 

2) Να καταργηθούν όλα τα περιοριστικά μέτρα που καθιέρωσε η Διεύθυνση με βάση τους κανονισμούς της 4ης Αυγούστου. 

3) Να βελτιωθεί άμεσα η τροφή όσο τουλάχιστο είναι και στις φυλακές της Αθήνας και να χορηγηθεί πρωινό ρόφημα. 

4) Να γίνει διανομή ρουχισμού και κλινοσκεπασμάτων γιατί οι περισσότεροι είναι από καμμένα χωριά. 

5) Να χορηγηθούν κρεββάτια και στρώματα σ' όλους τους φυλακισμένους. 

6) Να επιτραπεί ελεύθερα η ανάγνωση όλου του τύπου της αντίστασης και κάθε βιβλίου καθώς και η οργάνωση της ψυχαγωγίας των αγωνιστών μας. 

7) Να χορηγείται το απαραίτητο σαπούνι για την καθαριότητά τους. 

Κάθε οργάνωση κάθε άνθρωπος που σέβεται τον πολιτισμό μας πρέπει να υψώσει φωνή διαμαρτυρίας για τη σωτηρία των αγωνιστών μας και να ζητήσει Αμνηστεία - Γενική αμνηστεία.   

Στις 28 Δεκέμβρη (φ. 125) η εφημερίδα καταχώρησε στις στήλες της ανακοίνωση του Μητροπολίτη Μεθόδιου - «Έκκλησις» ο τίτλος της-  με αντικείμενο τη συγκέντρωση ειδών βοήθειας για τους φυλακισμένους, ενόψει του νέου έτους. Χωρίς να κάνει διακρίσεις σε πολιτικούς και ποινικούς κρατούμενους, ο συχνά βαλλόμενος από την εφημερίδα για κάποιες πολιτικές θέσεις του Μητροπολίτης ανέφερε στην ανακοίνωση:   

«Προκειμένης υποχρεώσεως ηθικής και ανθρωπιστικής προς τους φυλακισμένους κατά την 1 του έτους, εκφράζομεν θερμήν παράκλησιν προς πάντας τους ευσεβείς Χριστιανούς, όπως ευαρεστούμενοι έλθωσιν αρωγοί προς τούτο, αποστέλλοντες εις ημάς προσωπικώς την συνδρομήν των. Λόγοι ανωτέρας και ιδιαζούσης φύσεως και αντιλήψεως και εξ ίσου ανθρωπιστικοί επιβάλλουσι την μέριμναν ταύτην. Επειδή ο αποσταλησόμενος έρανος θα δημοσιευθή, παρακαλούμεν να σημειώση έκαστος με το έμβασμά του και το όνομά του, και εάν θέλη να δημοσιευθή η προσφορά του ονομαστικώς ή ανωνύμως. Ευελπιστούντες αναμένομεν την έκδηλον δια των πραγμάτων προθυμίαν και γενναίαν χειρονομίαν πάντων, και μένομεν επευχόμενοι πάσαν εκ Θεού αγαθήν επίδοσιν και το νέον έτος υγιές, πανευτυχές, ευλογημένον εκ Θεού». 

Μήνυμα των πολιτικών κρατουμένων σε πανεργατική απεργία

Τον Γενάρη του 1946, στη διάρκεια πανεργατικής απεργίας με οικονομικά αιτήματα που είχε κηρύξει το Εργατικό Κέντρο Κέρκυρας, οι πολιτικοί κρατούμενοι της φυλακής βρήκαν τον τρόπο να στείλουν χαιρετιστήριο μήνυμα στους απεργούς. Ανάμεσα στα τέσσερα πρόσωπα που το υπέγραφαν, ήταν ο Κερκυραίος επαγγελματίας Χρύσανθος Κοσκινάς, στέλεχος του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. 

Το γεγονός αποτυπώθηκε στην εφημερίδα στις 12 Γενάρη (φ. 132), σε σχετικό απεργιακό ρεπορτάζ. Το μήνυμα διάβασε στην απεργιακή συγκέντρωση χιλιάδων εργαζομένων, μπροστά στο κινηματοθέατρο «Εθνικόν», ο συνδικαλιστής τυπογράφος και στερνός διευθυντής της εφημερίδας, Σπύρος Μπαλός. 

Έλεγε το μήνυμα των φυλακισμένων: 

Προς 

Το Εργατικό Κέντρο Κερκύρας

Συναγωνιστές!

Εμείς οι κρατούμενοι αγωνιστές του κινήματος της Εθνικής Αντίστασης, όλων των τάξεων (εργάτες, αγρότες, επαγγελματίες και διανοούμενοι), χαιρετίζουμε τον τίμιο και δίκαιον αγώνα σας που είναι αγώνας ολόκληρου του Ελληνικού Λαού, και τιθέμεθα αλληλέγγυοι στο πλευρό σας μέχρι της τελικής νίκης. 

Με συναγωνιστικούς χαιρετισμούς

Χρ. Κύρος (αρτεργάτης)
Ν. Γκουντούλης (αγρότης) 
Χρ. Κοσκινάς (επαγγελματίας)
Ε. Κανδιόγλου (γιατρός)

Στις 14 Γενάρη (φ. 133), ενημερώνοντας τους αναγνώστες της για οικονομικές ενισχύσεις που έλαβε, γνωστοποιούσε ότι, μεταξύ άλλων, είχε παραλάβει «από κρατούμενους αγωνιστές στις φυλακές της Κέρκυρας δρχ. 11.000». Εξέφραζε θερμές ευχαριστίες.  

Την επόμενη εβδομάδα, με τρία αιχμηρά σχόλιά της, έθετε με έμφαση ισάριθμα ζητήματα: Το πρώτο, να μπορούν να επισκεφθούν τους μη Κερκυραίους κρατούμενους και πρόσωπα που δεν ήταν συγγενείς τους, αφού οι οικογένειές τους ήταν τόσο μακριά. Το δεύτερο, να λαμβάνεται πλήρης μέριμνα διατροφής και στέγασης στην πόλη μέχρι να μπορέσουν να γυρίσουν στα σπίτια τους, για όσους άπορους κρατούμενους είχαν μεταφερθεί στην Κέρκυρα και αποφυλακίζονταν στο πλαίσιο ευνοϊκών νομοθετικών διατάξεων περί «αποσυμφόρησης των φυλακών». Το τρίτο καλούσε τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών Κέρκυρας να ανταποκριθεί επιτέλους στο αίτημα των κρατουμένων να διαπιστώσει με επιτόπια επίσκεψη όσα συμβαίνουν στη φυλακή.    

«Να λείψει!» ήταν ο τίτλος του πρώτου (στις 15 Γενάρη 1946, φ. 134) και ανέφερε: «Η Διεύθυνση των Σωφρονιστικών Φυλακών δεν επιτρέπει την επίσκεψη των κρατουμένων παρά μόνον στους στενούς συγγενείς τους. Είναι όμως γνωστό, ότι στις Φυλακές κρατιούνται πολλοί ξένοι, ουσιαστικά πολιτικοί κατάδικοι, που αν δεν έχουν εδώ συγγενείς, έχουν όμως γνωστούς και φίλους που μπορούν να μεριμνήσουν για ένα σωρό ανάγκες τους. Ολοφάνερο το τεταρτοαυγουστιανό πνεύμα που διέπει τη διεύθυνση των φυλακών γιατί με την αδικαιολόγητη αυτή απαγόρευση θέλει να κάνει όσο μπορεί καταθλιπτικότερη τη ζωή των κρατουμένων! Ένα τέτοιο μέτρο είναι καιρός να λείψει. Ο καιρός του Μανιαδάκη πέρασε οριστικά. Ας το καταλάβουν». 

Προφανώς, εμποδιζόταν και δεν ήταν εφικτή η παράδοση βοήθειας στην πλειονότητα των αγωνιστών, αφού δεν ήταν δυνατόν να παρασχεθεί στον επιθυμητό βαθμό μέσω Κερκυραίων κρατουμένων. 

«Οι αποφυλακιζόμενοι» ήταν ο τίτλος του δεύτερου σχολίου (στις 16 Γενάρη 1946, φ. 135), που ανέφερε: «Αυτές τις μέρες αποφυλακίστηκαν, ύστερ' από τη δημοσίευση του περίφημου νόμου της αποσυμφορήσεως, δεκάδες κρατουμένων στις φυλακές της Κέρκυρας. Οι άνθρωποι αυτοί, ξένοι τελείως προς το Κερκυραϊκό περιβάλλον, γυρίζουν στους δρόμους, άστεγοι και πεινασμένοι, γιατί κανείς δε φροντίζει γι' αυτούς. Υπάρχει κάποια επιτροπή προστασίας αποφυλακιζομένων. υπάρχουν γραφεία Κοινωνικής Προνοίας. Τι ενέργειες έκαμαν, για να εξασφαλίσουν σ' αυτούς τους ανθρώπους τα μέσα να γυρίσουν στα σπίτια τους; Γιατί δεν αρκεί ένα δωρεάν εισιτήριο ίσαμε την Πάτρα. Με τη λειψή συγκοινωνία που έχουμε, οι αποφυλακιζόμενοι είναι υποχρεωμένοι να παραμένουν τρεις και τέσσερις μέρες στην Κέρκυρα. Πώς θα τραφούν και πού θα κοιμηθούν;».      

Το τρίτο σχόλιο, με τίτλο «Ο κ. Εισαγγελεύς Πρωτοδικών» (στις 22 Γενάρη 1946, φ. 140),   ανέφερε: «Οι κρατούμενοι στις φυλακές Κερκύρας ζήτησαν επανειλημμένως, από τον κ. Εισαγγελέα Πρωτοδικών να επισκεφθεί τις φυλακές, για να διαπιστώσει την τραγική και απάνθρωπη κατάσταση, που επικρατεί σ' αυτές. Και όμως ο κ. Εισαγγελεύς δεν έδωσε καμιάν απάντηση στις εκκλήσεις των φυλακισμένων. Γιατί συμβαίνει αυτό; Μήπως οι κρατούμενοι δεν είναι και αυτοί άνθρωποι; Περιμένουμε να ιδούμε πώς θα αντιμετωπίσει την κατάσταση ο κ. Εισαγγελεύς. Γιατί η σχολαστική εφαρμογή των κανονισμών δεν είναι λύση. Χρειάζεται παλμός και, προπάντων, αγάπη για τον άνθρωπο». 

Ο διαβόητος για τις ραδιουργίες και τον αντικομμουνισμό του διευθυντής της φυλακής Νικόλαος Τουρνάς ερμήνευε κατά το δοκούν τους κανονισμούς και τους νόμους, «τσουβαλιάζοντας» μάλιστα στις τοποθετήσεις του ως «επικίνδυνους εγκληματίες» τους πολιτικούς κρατούμενους μαζί με τους ποινικούς. Με γενικόλογες ανακοινώσεις «διέψευδε», υποτίθεται, τις καταγγελίες για όσα στην πραγματικότητα «τράβαγαν» για την πολιτική τους ταυτότητα οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης. Στηριζόταν, έλεγε, σε έναν «νόμιμο κανονισμό» λειτουργίας των φυλακών, που παρέπεμπε στα χρόνια της μεταξικής δικτατορίας και στις βάρβαρες διώξεις εναντίον στελεχών και φίλων του ΚΚΕ.  

«Σπίτι των νεκρών»

Επανήλθε με πολύ εκτεταμένο θέμα της η «Φωνή του Λαού» στις 3 Φλεβάρη 1946 (φ. 151), κάνοντας λόγο για «Σπίτι των νεκρών» και επιμένοντας: «Η κατάσταση στις φυλακές είναι αφόρητη - Να ικανοποιηθούν τα αιτήματα των κρατουμένων».

Το δημοσίευμα κάνει γνωστό πως οι κρατούμενοι είχαν απευθυνθεί στην ΟΥΝΡΡΑ (γνωστή και ως ΟΥΝΡΑ ή UNRRA), τη διεθνή οργάνωση ανθρωπιστικής βοήθειας που λειτουργούσε υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, όπως και στις τοπικές δικαστικές αρχές και τον πολιτικό διοικητή Νήσων Ιονίου Πελάγους (Ν.Ι.Π.). 

Κατήγγειλε η εφημερίδα, καθώς η μία καταγγελία διαδεχόταν την άλλη και οι κρατούμενοι ζητούσαν, μεταξύ των άλλων, να φωτίζονται κάπως τα σκοτεινά κελιά τους:  

Τι συμβαίνει, λοιπόν, με τις φυλακές; Κάθε μέρα, σχεδόν, φθάνουν στα γραφεία μας τα παράπονα των κρατουμένων και των αποφυλακιζομένων. Κι' είναι όλα ίδια. Τόσο που η αλήθεια τους να μην μπορεί να αμφισβητηθεί.   

Πολλές φορές γράψαμε για την κατάσταση που επικρατεί στις φυλακές μας. Πάντα, βέβαια, με βάση τα παράπονα των κρατουμένων, γιατί παρ' όλες τις προσπάθειές μας δεν καταφέραμε ποτέ να περάσουμε την πύλη των φυλακών, για να σχηματίσουμε και δική μας γνώμη. Μήπως οι απαγορεύσεις και τα εμπόδια. που προβάλλονται για μιαν επίσκεψή μας στις φυλακές, έχουν κάποια σχέση με την κατάσταση του «σπιτιού των νεκρών», που δεν πρέπει να γίνει γνωστή και στον έξω κόσμο; Δεν έχουμε τη διάθεση να το πιστέψουμε. Αλλά οι επίμονες αρνήσεις, που μας αντιτάχθηκαν, σ' αυτό το συμπέρασμα μας οδηγούν. Αν οι αρχές δεν έχουν να φοβηθούν τίποτε από το δημοσιογραφικόν έλεγχο και την κριτική, ας ανοίξουν διάπλατες τις πύλες κι' ας επιτρέψουν την είσοδο των δημοσιογράφων. Διαφορετικά δίνουν το δικαίωμα πολλά να υποθέσουμε.

Τι ζητούν οι κρατούμενοι

Παίρνουμε στην τύχη ένα από τα πολλά σημειώματα, που κάθε τόσο, λαβαίνουμε από τις φυλακές. Σημειώματα γραμμένα βιαστικά, αλλά που κλείνουν όλο το δράμα των φυλακισμένων. Πείνα, γύμνια, αυθαιρεσίες των φυλάκων, τελεία απομόνωση από συγγενείς και φίλους. Και πάνω απ' όλα, πιστή εφαρμογή του απάνθρωπου κανονισμού της 4ης Αυγούστου. Αυτά μας καταγγέλλουν. 

«Εκάμαμε επανειλημμένα υπομνήματα διαμαρτυρίας προς τον κ. Γενικό Διοικητή Ν. Ι. Π., τον κ. Εισαγγελέα και την ΟΥΝΡΡΑ. Κανείς δεν μας απάντησε ως τώρα...». Κανείς δεν απάντησε. Αυτό είναι το μεγάλο παράπονο των κρατουμένων. Κανείς επίσημος δεν τους σκέφτεται! Και η κατάσταση συνεχίζεται η ίδια. Τι πρέπει να γίνει για να διορθωθεί; Λίγα πράματα όπως λένε και οι ίδιοι οι φυλακισμένοι: 

1) Να πάψει η κακή μεταχείριση των κρατουμένων. 

2) Να αυξηθεί η μερίδα του ψωμιού σε 1)2 οκά την ημέρα (όπως είναι και στις φυλακές Γιαννίνων).

3) Να δοθούν ρούχα της ΟΥΝΡΡΑ όπως δόθηκαν στους κρατουμένους όλων των φυλακών του Κράτους.

4) Να δοθεί το καθυστερούμενο σαπούνι. 

5). Να ξαναρχίσει η χορήγηση του πρωινού ροφήματος, που, τώρα τελευταία, κόπηκε. 

6) Να επισκευασθούν οι αχτίνες, όσες έχουν ανάγκη και να μπει παντού ηλεχτρικό φως.

7) Να επιτραπεί η ελεύθερη επικοινωνία των κρατουμένων με τους συγγενείς, τους φίλους, και με τα μέλη της «Εθνικής Αλληλεγγύης».

Αιτήματα λογικά, απλά και ανθρώπινα. Και πρέπει αμέσως να ικανοποιηθούν, γιατί οι κρατούμενοι είναι κι αυτοί άνθρωποι, που έχουν τα ίδια με όλους, δικαιώματα στη ζωή, και που κανείς δεν έχει ούτε την ηθική ούτε τη νομικήν ελευθερία να τους τα στερήσει.

Σε διπλανές στήλες του φύλλου δημοσιευόταν νέος μακροσκελής κατάλογος με επώνυμες και ανώνυμες εισφορές Κερκυραίων υπέρ των φυλακισμένων αγωνιστών της χώρας. 

Έξι μέρες μετά, το Σάββατο 9 Φλεβάρη (φ. 156), με σχόλιο με τον τίτλο «Για τον κ. Διευθυντή των Φυλακών», η εφημερίδα προχώρησε σε ονομαστική καταγγελία εις βάρος αρχιφύλακα των φυλακών, για απαράδεκτη συμπεριφορά του εναντίον του Κερκυραίου αγωνιστή Χρύσανθου Κοσκινά, παρομοιάζοντας τη στάση του αρχιφύλακα με μεθόδους και βαρβαρότητες προσώπου που είχε ρόλο αρχιβασανιστή στις φυλακές τα χρόνια της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου. 

«Μας καταγγέλθηκε», έγραψε, «ότι ο αρχιφύλακας των φυλακών Καρ(.....) ολωσδιόλου αυθαίρετα κατακράτησε και δεν παράδωσε στο φυλακισμένο συναγ. Χρ. Κοσκινά, στοιχεία που του στάλθηκαν απ' την Τετάρτη το μεσημέρι και βασικά απαραίτητα για να υποστηρίξει δικαστική του υπόθεση που εκδικάζονταν την επομένη, έτσι που ο συναγ. Κοσκινάς να παρουσιαστεί απαράσκευος στο δικαστήριο. Κι' επειδή δεν πιστεύουμε μια τέτοια ενέργεια να την προβλέπει κανένας κανονισμός, είμαστε περίεργοι να μάθουμε τι μέτρα θα πάρει ο κ. Διευθυντής εναντίον των αυθαιρεσιών του κ. Καρ(....) που χωρίς να το θέλουμε μας θυμίζουν το τεταρτοαυγουστιανό καθεστώς του Βασ(......)».

Απεργία πείνας και άρνηση συσσιτίου τον Φλεβάρη και τον Απρίλη του 1946 

Τον Φλεβάρη και τον Απρίλη του 1946 ξέσπασαν στη φυλακή κινητοποιήσεις με μορφές πλήρους ή περιορισμένης απεργίας πείνας των πολιτικών κρατουμένων, οι οποίοι είχαν φτάσει πια ή και ξεπερνούσαν τους διακόσιους. Ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών Κέρκυρας, παρόλο που επιθεωρητής των ελληνικών φυλακών σε δημοσίευμά του σε αθηναϊκή εφημερίδα θεωρούσε άθλιες τις συνθήκες στις κερκυραϊκές φυλακές, αδιάντροπα έλεγε πως καλοπερνάνε! 

Η «Φωνή του Λαού» ύψωσε και πάλι δυνατά τη φωνή της, καταγγέλλοντας, μεταξύ άλλων, ότι φύλακες εκτόξευαν ευθείες απειλές εναντίον αγωνιστών, ακόμα και για τη ζωή τους. 

Η αναβίωση των συνθηκών της μεταξικής δικτατορίας στις φυλακές, που κορυφώθηκε τα χρόνια 1947-1949 με απερίγραπτη φρίκη, γινόταν όλο και πιο έντονη και αφόρητη.  

Στο επίκεντρο κατασταλτικών δράσεων της διεύθυνσης του κάτεργου είχε βρεθεί, επειδή είχε τολμήσει να τραγουδήσει αντιστασιακό τραγούδι, αγωνιστής με το επώνυμο Παπαδόπουλος. Ήταν, ίσως, ο ένας από τους δύο πολιτικούς κρατούμενους της φυλακής με αυτό το επώνυμο που μερικούς μήνες αργότερα  οδηγήθηκαν στο Λαζαρέτο. Δύο αγωνιστές από τους πολλούς που εκτελέστηκαν εκεί τους πρώτους μήνες του 1948 έφεραν τα ονόματα Ανδρέας Παπαδόπουλος και Κώστας Παπαδόπουλος. 

Λαϊκές επιτροπές και η Νομαρχιακή Επιτροπή του ΕΑΜ είχαν κινητοποιηθεί υπέρ των απεργών πείνας, με απανωτά διαβήματα σε αρμόδιους παράγοντες, ώσπου να επιτευχθεί μια δικαστική παρέμβαση για την αποδοχή κάποιων αιτημάτων τους.   

«Γιατί κατέβηκαν σε απεργία πείνας οι φυλακισμένοι», τιτλοφορούσε η εφημερίδα το θέμα της για την πρώτη απεργία, στις 17 Φλεβάρη (φ. 163), επισημαίνοντας:

Η «Φωνή του Λαού» από καιρό είχε τις πληροφορίες ότι η ζωή των φυλακισμένων είναι απελπιστική. Μα δυστυχώς δεν άφησαν τους συντάκτες μας να επισκεφθούν τις φυλακές. Ο Διευθυντής και ο κ. Εισαγγελέας δήλωσαν πως είναι αναρμόδιοι. 

Σε όλες τις φυλακές του Κράτους έχουν ελεύθερη την είσοδο οι δημοσιογράφοι. Εδώ τους απαγορεύουν, για να κρατάνε απομονωμένους τους φυλακισμένους. 

Γιατί οι διακόσιοι φυλακισμένοι κατέβηκαν σε απεργία πείνας. Γιατί οι φύλακες της 4 Αυγούστου στα ίδια μπουντρούμια που βασάνιζαν τους Λαϊκούς αγωνιστές, εννοούνε να τους συμπεριφέρονται με τους χειρότερους τρόπους. 

Οι ίδιοι άνθρωποι της 4 Αυγούστου απειλούνε. Ο φύλακας Μοσ(.....) απειλούσε κρατούμενο με το όπλο. Ο διαχειριστής Που(...) είπε σε έναν άλλο «ή εσύ θα πεθάνεις ή εγώ» και έστειλε τον κρατούμενο στην αχτίνα Ε'. 

Γιατί το συσσίτιό τους δεν είναι επαρκές. Μπιζέλια, χόρτα, μπιζέλια φάβα είναι το φαγητό τους. Εξαιρετικά κάνουν λίγα φασόλια και κάπου-κάπου λίγα ψάρια. Το κρέας ούτε το είδαν ποτέ. Οι ίδιοι οι φύλακες παραπονούνται για το συσσίτιο αυτό και μάλιστα μία μέρα δεν το πήραν. 

Η ιατρική περίθαλψη ουσιαστικά δεν υπάρχει. Γιατί δεν χορηγούνται φάρμακα, δεν γίνονται ακτινοσκοπίσεις ούτε αναλύσεις. Όσες φορές δε ο γιατρός εγκρίνει δίαιτες, η διεύθυνση τις απορρίπτει.      

Φυματικοί, στομαχικοί, τρώνε μπιζέλια και χόρτα μόνον.

Το συσσίτιο των φυλακών Κερκύρας είναι το χειρότερο από όλες τις φυλακές. 

Οι κρατούμενοι ζήτησαν τον κ. Εισαγγελέα 15 τώρα μέρες. Μα δεν πήγε. Μπροστά δε στις άθλιες συνθήκες της ζωής τους κατέβηκαν σε απεργία πείνας, για καλύτερη μεταχείριση, κανονικό συσσίτιο, φαρμακευτική περίθαλψη.   

Η διεύθυνση, οι φύλακες, τους απείλησαν, τους στείλανε στα πειθαρχεία. Μεταχειρίστηκαν τις 4 Αυγουστιανές μεθόδους. Έφθασαν μέχρι του σημείου να καλέσουν την εσωτερική φρουρά γιατί αρνήθηκαν οι κρατούμενοι να πάρουν... το συσσίτιό τους. 

Ο κ. Εισαγγελέας παραδέχτηκε, το δίκαιο των αιτημάτων τους, υπεσχέθη ότι θα φροντίσει να γίνουν καλύτεροι οι όροι διαβίωσής τους και η απεργία λύθηκε. 

Σε επιτροπές όμως που πήγαν για να διαμαρτυρηθούν για την κατάσταση των φυλακισμένων ο κ. Εισαγγελέας Πρωτοδικών τους είπε πως «ξαίρω ποιοι σας στέλνουν. Τη μία σαν Αλληλεγγύη και την άλλη σαν λαϊκή Επιτροπή. Μα σας λένε ψέμματα γιατί περνάνε καλά στις φυλακές».  

Ο κ. Εισαγγελέας Πρωτοδικών ας κάμει τον κόπο να διαβάσει τι λέει στην «Ελευθερία» των Αθηνών ο Εισαγγελέας κ. Κατωπόδης για τις φυλακές Κερκύρας. 

Στις 28 Απρίλη (φ. 221) η εφημερίδα πληροφορούσε ότι στη φυλακή βρισκόταν σε εξέλιξη νέα απεργία πείνας των κρατούμενων αγωνιστών. «Οι φυλακισμένοι κήρυξαν απεργία πείνας» έλεγε ο τίτλος του σχετικού θέματος. Μια διαμαρτυρία τους, που ξεκίνησε με τη μορφή 24ωρης αποχής από το συσσίτιο, είχε προσλάβει χαρακτηριστικά γενικής απεργίας πείνας. 

«Πληροφορούμαστε», έγραψε, «ότι οι πολιτικοί κρατούμενοι στις εδώ φυλακές κήρυξαν από προχτές τ' απόγιομα απεργία Πείνας, διαμαρτυρόμενοι για την αδικαιολόγητη κάθειρξη στο πειθαρχείο του πολιτικού κρατούμενου συναγωνιστή Παπαδόπουλου. Την Κυριακή του Πάσχα ο Διευθυντής των Φυλακών είχε επιτρέψει τα τραγούδια. Ο παραπάνω συναγωνιστής τραγούδησε τον Ύμνο του ΕΛΑΣ. Αυτό φαίνεται ερέθισε τον και επί κατοχής φύλακα Αντώνιο Μο(.....) που έσπευσε να τον καταγγείλει στον Διευθυντή. Για το λόγο αυτό ο συναγωνιστής Παπαδόπουλος κλείστηκε στο πειθαρχείο. Οι πολιτικοί κρατούμενοι διαμαρτυρόμενοι για το μέτρο αυτό κήρυξαν απεργία πείνας. Σ' αυτήν πήραν μέρος όλοι οι κρατούμενοι πλην των δοσίλογων (σ.σ. είχε μεταφερθεί στις φυλακές και μικρός αριθμός δοσίλογων της κατοχικής περιόδου από άλλες περιοχές της χώρας) και ολίγων ποινικών. Ο κ. Εισαγγελεύς έχει την υποχρέωση να επέμβει αμέσως. Είναι απαράδεκτο να τιμωρούνται αγωνιστές της Απελευθέρωσης με βάση κατηγορίες δεσμοφυλάκων της κατοχής. Και ο κ. Διευθυντής των Φυλακών πρέπει να επιτρέψει μια πλατειά δημοσιογραφική έρευνα για να εξακριβωθεί επιτέλους τι ακριβώς συμβαίνει με τους πολιτικούς κρατούμενους».

Τρεις μέρες μετά, την Πρωτομαγιά του 1946 (φ. 223), η εφημερίδα -που εκείνη την περίοδο κατάφερνε να κυκλοφορεί ακόμα κάθε μέρα- επανήλθε στο ζήτημα της απεργίας με νέο δημοσίευμα, διακηρύσσοντας στον τίτλο του: «Ο λαός θα υπερασπίσει τους αγωνιστές του - Να πάψει η τρομοκρατία στις φυλακές». 

Δημοσίευσε γράμμα από τη φυλακή, πολύ αποκαλυπτικό για την καταπίεση που βίωναν οι κρατούμενοι:

Αγαπητοί Συναγωνιστές. 

Στις 25 Απριλίου ο φύλακας Παναγ. Κον(........) μόλις μας άνοιξε εζήτησε να μη μιλάμε γιατί όπως είπε «δεν εννοούσε να πληρώσει πρόστιμο για μας»! Έπειτα από λίγο ήρθε μέσα σ' ένα κελί όπου τραγουδούσαμε τόσο σιγά που οι άλλοι συναγωνιστές έξω δεν μας άκουγαν και μας έκανε παρατήρηση. Όταν του είπαμε ότι ούτε οι Ιταλοί ούτε οι Γερμανοί έπαιρναν τέτοια μέτρα, αυτός μας απάντησε «εγώ θα κάμω τη φυλακή νεκροταφείο κι' ας μην την έκαναν οι Γερμανοί και οι Ιταλοί». Τότε ο συν. Κοσκινάς του είπε ότι εμείς δεν μπορούμε να δεχτούμε ένα τέτοιο πράμα και να πάει να μας αναφέρει. Σ' αυτά ο συν. Παπαδόπουλος επρόσθεσε ότι εμείς θα τραγουδάμε. 

Ο φύλακας ανέφερε τον συν. Παπαδόπουλο κι' όταν ο τελευταίος παρουσιάστηκε στο Διευθυντή εκ μέρους της αχτίνας μας για ωρισμένα ζητήματα ο κ. Διευθυντής δεν τον άφησε να μιλήσει καθόλου και τον έκλεισε στο πειθαρχείο. Εκάναμε διάβημα στη διεύθυνση να άρει την ποινή κι' αφού συναντήσαμε κατηγορηματική άρνηση, η ακτίνα μας σ' ένδειξη διαμαρτυρίας εκήρυξε 24ωρη αποχή συσσιτίου. Στη διαμαρτυρία μας αυτή μας ακολούθησαν και οι άλλες ακτίνες πλην των δοσιλόγων.      

Η διεύθυνση διέταξε το κλείσιμο της φυλακής και έβαλε ωρισμένους συναγωνιστές στην απομόνωση, στο Κ'. Παράλληλα αρνήθηκε να μας δώσει το ψωμί μετατρέποντας έτσι την αποχή σε απεργία. Επίσης αρνήθηκε κάθε επαφή μαζί μας, παρ' όλες τις προσπάθειές μας, και ένα υπόμνημά μας προς τον κ. Εισαγγελέα Εφετών το ξέσχισε και μας το έστειλε πάλι λέγοντας πως είναι αρμόδια μόνο η Διεύθυνση των φυλακών και όχι ο Εισαγγελέας. 

Ένα άλλο χαρακτηριστικό της νοοτροπίας και της συμπεριφοράς τους είναι και τούτο: Ο κ. διευθυντής μάς είχε δηλώσει ότι τα ρούχα που έδωσε η Ούνρρα στους κρατουμένους ανήκουν πλέον στους κατόχους τους.

Κι' όμως όταν στις 21 τρέχοντος στις 5 το πρωί ήρθε η συνοδία να πάρει έναν κρατούμενο που μεταφέρονταν για εγχείριση στην Αθήνα, η υπηρεσία τον εξεβίαζε στο γραφείο του αρχιφύλακα να παραδώσει τα ρούχα. Κι' επειδή αυτός αρνούνταν να τα δώσει αφού δεν είχε άλλα να φορέσει φαίνεται ότι τον κακοποίησαν γιατί ξύπνησε όλη τη φυλακή με τις φωνές του. Και τότε μόνον τον άφησαν όταν οι κρατούμενοι καταλαβαίνοντας τι γινόταν άρχισαν να φωνάζουν όλοι μαζί. Έτσι παρουσιάζεται η κατάσταση. Και ζητάμε τη βοήθεια όλου του Λαού για να επιτύχουμε ένα καθεστώς ανθρωπινό στις φυλακές, μέχρι που να καταχτήσουμε οριστικά τη λευτεριά. 

Με συναγ. χαιρετισμούς

Πολλοί κρατούμενοι

Σχολίαζε η εφημερίδα στο ίδιο δημοσίευμα: «Επανειλημμένα έχουμε γράψει για τη ζωή των φυλακισμένων αγωνιστών, που κρατούνται στις Σωφρονιστικές φυλακές. Κι' έγιναν διαβήματα και απ' τη Ν.Ε. του ΕΑΜ και από την "Εθνική Αλληλεγγύη" στον κ. Εισαγγελέα των Εφετών και στο Διευθυντή κ. Τουρνά. Και όμως, παρ' όλα τα διαβήματα και τις βεβαιώσεις και τις δικαιολογίες, προχθές οι φυλακισμένοι αναγκάστηκαν να κάνουν πάλι άρνηση συσσιτίου για να υπερασπισθούν στοιχειώδη δικαιώματα που καταπατούνται πότε αυθαίρετα και πότε με βάση τους εξοντωτικούς κανονισμούς της 4ης Αυγούστου. Ο διευθυντής των φυλακών, στον οποίο διαμαρτυρήθηκε αντιπρόσωπος της Ν.Ε. του ΕΑΜ, είπε ότι "αναγκάστηκε" να τιμωρήσει το συναγ. Παπαδόπουλο, γιατί δεν έδειξε τον απαιτούμενο σεβασμό προς το φύλακα, και έτσι "έθεσε σε κίνδυνο την πειθαρχία των φυλακών". Κατά πόσο μπορεί να σταθεί η δικαιολογία αυτή του κ. Τουρνά, φαίνεται από το (...) γράμμα, που πήραμε από τους φυλακισμένους (...) Τι λένε για όλ' αυτά οι κ.κ. αρμόδιοι; Νομίζουμε ότι είνε καιρός ν' αφήσουν και τις βεβαιώσεις για κατανόηση και τις κακές συνήθειες από το παρελθόν. Ο Λαός δεν θα επιτρέψει να νεκραναστηθεί το καθεστώς της 4ης Αυγούστου ούτε στις φυλακές ούτε πουθενά αλλού».

Ευχαριστήρια των κρατουμένων για εκδηλώσεις αλληλεγγύης - Νέα βάσανα και απειλές για «σφαγές»

Η συμπαράσταση στους κρατούμενους αγωνιστές δυνάμωνε, ενώ στην πόλη και στα χωριά οι περιορισμοί και οι απαγορεύσεις στη μη επιθυμητή πολιτική δραστηριότητα, εν ονόματι επικείμενων εκλογών, εφαρμόζονταν ολοένα και πιο βίαια εις βάρος του ΕΑΜ και όσων με οποιονδήποτε τρόπο συντάσσονταν με αυτό. Στις 16 Μάρτη 1946 (φ. 186) η εφημερίδα καταχώρησε ανακοίνωση του βαλλόμενου για υποστήριξη δοσιλόγων και αντιΕΑΜικό μένος αστυνομικού διευθυντή Κέρκυρας, Ηρακλή Δεδόπουλου, χαρακτηριστική της έκτασης των εμποδίων που υψώνονταν όσο και των διωγμών που εκδηλώνονταν με το παραμικρό και οδηγούσαν σε φυλακίσεις.  

Έλεγε το αστυνομικό φιρμάνι του: 

«Ανακοινούμεν ότι συμφώνως τω νόμω 942 της 13ης Φ)ρίου 1946 τιμωρείται με φυλάκισιν μη επιτρεπομένης της μετατροπής της ποινής εις χρηματικήν, 1) Όστις αναγράφει εις τους τοίχους οικιών ή περιμανδρωμένων χώρων εις οδούς ή εις πεζοδρόμια ή οιονδήποτε άλλο μέρος προσιτόν εις το κοινόν συνθήματα ή λέξεις ή φράσεις ή παραστάσεις δηλωτικάς πολιτικών ιδεών. 2) Τοιχοκολλεί εις τα εν τω προηγουμένω εδαφίω αναφερόμενα μέρη έντυπα του αυτού περιεχομένου. 3) Μεταδίδει εις το κοινόν δια ζώσης φωνής, ή τηλεβόων, ή οιουδήποτε άλλου τεχνικού μέσου συνθήματα ή εντολάς ή αγγελίας ή ανακοινώσεις δυναμένας να εμβάλωσιν εις ανησυχίας τους πολίτας ή να μειώσωσιν το παρ' αυτοίς αίσθημα ασφαλείας και τάξεως. 4) Φέρει δημοσία στολήν, σήμα ή διακριτικόν οιονδήποτε, δηλωτικόν του ότι ο φέρων αυτό ανήκει εις ωρισμένην πολιτική οργάνωσιν ή ιδεολογίαν. Τα αστυνομικά όργανα διετάχθησαν να προβαίνωσιν εις την σύλληψιν παντός παραβάτου».

Η εφημερίδα κατάφερνε να διατηρεί σταθερή επικοινωνία με τους φυλακισμένους αγωνιστές και να μεταφέρει μηνύματά τους, συμπεριλαμβανομένων ευχαριστιών τους προς το προσωπικό του νοσοκομείου της πόλης, που τους προσέφερε, όπως έλεγαν, «στοργική» περίθαλψη. Στις 29 Μάρτη 1946 (φ. 197), σε δημοσίευμα με τον τίτλο «Ευχαριστήριο», καταχώρησε το εξής μήνυμα κρατουμένων που νοσηλεύονταν στο νοσοκομείο:

Οι κρατούμενοι ασθενείς που νοσηλευόμαστε εις το αστικόν Νοσοκομείον ευχαριστούμε θερμώς τους ευεργέτας ιατρούς κ.κ. Φωστήραν, Βλάσην, Σορδίναν και κυρίαν Στρατηγού, ως και ολόκληρον το προσωπικόν του Νοσοκομείου, δια την στοργικήν ιατρικήν περίθαλψιν, για το μεγάλο τους ενδιαφέρον, για την γλήγορη και καλήν ανάρρωσίν μας.

Μετά τιμής
Οι κρατούμενοι ασθενείς 

Στις 16 Απρίλη 1946 (φ. 212), σε αποκαλυπτικό δημοσίευμα με τον τίτλο «Ενώ οι κρατούμενοι των φυλακών λιμοκτονούν οι δοσίλογοι έχουν κάθε άνεση», η έντυπη φωνή του ΕΑΜ Κέρκυρας αναφερόταν στους σκληρούς, εκμεταλλευτικούς ή και εξοντωτικούς όρους που επικρατούσαν στις «αγροτικές» φυλακές με ποινικούς κυρίως κρατούμενους στο νησί Βίδο, οι οποίες λίγο αργότερα «φιλοξένησαν» βασανιστικά ακόμα και πολλά ανήλικα παιδιά πολιτικών αγωνιστών, λειτουργώντας ως «αναμορφωτικές αγροτικές φυλακές». Η «Φωνή του Λαού» αντιπαρέβαλε τα βάσανα και την εκμετάλλευση των κρατουμένων με την προνομιακή μεταχείριση που απολάμβανε εκεί ένας δοσίλογος κατοχικός «Νομάρχης Κέρκυρας», καταδικασμένος σε φυλάκιση για προδοτική συνεργασία με τους Ιταλούς, ο οποίος φαίνεται ότι έκανε σχεδόν διακοπές στο νησάκι, «παρέα» με άλλους δοσίλογους. 

Κατήγγειλε η εφημερίδα, ζητώντας τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των πολλών κρατουμένων: 

«Όπως μας πληροφορούν, οι συνθήκες διαβιώσεως στις αγροτικές φυλακές Βίδου είναι σκληρές... Τους παρέχεται ένα πολύ φτωχικό σιτηρέσιο, ενώ είναι γνωστό πως οι κρατούμενοι εργάζονται σε... γεωργικές δουλειές (σ.σ. για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων), κι' έχουν ανάγκη από μια στοιχειωδώς καλή τροφή, για να μπορούν να σταθούν στα πόδια τους. Έτσι παρατηρείται το περίεργο φαινόμενο τα προϊόντα του μόχθου τους να διατίθενται στην αγορά κι' αυτοί να τρώνε, τις περισσότερες φορές, μόνο κοφτό. Βέβαια δεν έχουν την αξίωση να τρέφονται με αυγό και βούτυρο. Πιστεύουν, όμως, πως το γάλα, το βούτυρο και τα αυγά θα έπρεπε απαραιτήτως να χορηγούνται στους αρρώστους κρατουμένους. Η ιατρική περίθαλψη περιορίζεται σχεδόν αποκλειστικά στην εβδομαδιαία επίσκεψη του γιατρού. Πέρα απ' αυτή καμμιά ξεχωριστή φροντίδα δεν εκδηλώνεται. Οι συνθήκες της ζωής των κρατουμένων γίνονται ακόμη πιο δύσκολες τώρα, που αρχίζουν οι ζέστες. Η καθημερινή εξαντλητική δουλειά και η λίγη τροφή τούς οδηγούν στην εξάντληση και τη φυματίωση. Αντίθεση, σ' όλη αυτή την κατάσταση αποτελεί η καλοπέραση των κρατουμένων προδοτών και δοσιλόγων. Μας πληροφορούν, π.χ., πως ο Καποδίστριας, που κρατείται στις ίδιες φυλακές, έχει δωμάτιο ξεχωριστό, έξω από το κτιριακό συγκρότημα, και έχει και στη διάθεσή του κρατούμενο για να τον υπηρετεί. Αν αυτά είναι αληθινά, αποτελούν σκάνδαλο, που πρέπει να σταματήσει. Έχουμε τη γνώμη πως ο κ. Εισαγγελεύς Εφετών πρέπει να ενδιαφερθεί και να εξετάσει, αν όσα μας καταγγέλλουν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, και να πάρει τα κατάλληλα μέτρα. Δεν είναι ανεκτό οι φυλακές να μετατρέπονται σε τόπους εξοντώσεως ανθρωπίνων υπάρξεων». 

Συχνά, η φροντίδα των λαϊκών οργανώσεων και απλών ανθρώπων δεν αφορούσε μόνο στους πολιτικούς κρατούμενους, αλλά και στους ποινικούς. Λίγο μετά το Πάσχα του 1946, στις 26 Απρίλη (φ. 219), η εφημερίδα δημοσίευσε κοινό «Ευχαριστήριο» πολιτικών και ποινικών κρατουμένων του κάτεργου της πόλης για δώρα που έλαβαν τις μέρες του Πάσχα, μεταξύ άλλων από παιδιά και τον παπά του κατηχητικού σχολείου της εκκλησίας του Αγίου Βασιλείου. 

Επιτροπή κρατουμένων έστειλε στη «Φωνή του Λαού» το εξής μήνυμα: 

Οι κρατούμενοι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης καθώς και οι ποινικοί που βρίσκονται στις φυλακές της Κέρκυρας ευχαριστούν θερμά την «Εθνική Αλληλεγγύη» Κερκύρας για τα δώρα, που τους πρόσφερε την πρώτη μέρα του Πάσχα. 

Επίσης ευχαριστούν τα παιδιά του Κατηχητικού Σχολείου του Αγίου Βασιλείου για τις επανειλημμένες επισκέψεις τους και για τα δώρα που τους προσέφεραν από το υστέρημά τους. 

Ιδιαίτερα ευχαριστούν τον ιερέα του Σχολείου της παραπάνω εκκλησίας για την προσπάθεια που καταβάλλει να ανακουφίσει κάπως τον πόνο τους, πράγμα, που θα έπρεπε να είχαν κάμει άλλοι που από τη θέση τους έχουν άμεση υποχρέωση να κάμουν.

Η Επιτροπή

Συνεχίζονταν παράλληλα, με διάφορες ευκαιρίες, τα μηνύματα συμπαράστασης στους πολιτικούς κρατούμενους. 

Στις 18 Μάη 1946 (φ. 236) η εφημερίδα καταχώρησε «Χαιρετιστήριο προς τους φυλακισμένους αγωνιστές Κέρκυρας», που προερχόταν από τα στελέχη και τα μέλη της τοπικής Οργάνωσης του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδας - μέλους του ΕΑΜ Κέρκυρας. Στην πρώτη συνδιάσκεψή της στις 5 Μάη είχαν εγκρίνει το ακόλουθο μήνυμα προς αυτούς: 

Αγαπητοί μας Συναγωνιστές, με την ευκαιρία της Αης Νομαρχιακής μας Συνδιάσκεψης στέλνουμε σε σας τα φυλακισμένα αδέλφια μας τον πιο θερμό συναγωνιστικό χαιρετισμό και τη διαβεβαίωση ότι θα εξακολουθήσουμε με μεγαλύτερο πείσμα και φανατισμό τους αγώνες μας, για τη ζωή του Λαού μας, για την λεφτεριά και την ανεξαρτησία της Πατρίδας μας και τη δική σας απελευθέρωση. 

Για τη Συνδιάσκεψη
Το Προεδρείο 

Κέρκυρα 15.5.46

Λίγο αργότερα, στις 24 Μάη (φ. 240), σε θέμα της με τον μετριοπαθή τίτλο «Αν και βελτιώθηκε κάπως η κατάσταση στις φυλακές οι κρατούμενοι διατυπώνουν ορισμένα παράπονα - Ο κ. Εισαγγελέας Εφετών παρακαλείται να ενδιαφερθεί», η εφημερίδα προχωρούσε στη διατύπωση νέων σοβαρών καταγγελιών για αδικίες και αυθαιρεσίες στις φυλακές, ακόμη και για οικειοποίηση χρημάτων κρατούμενου,  σε ακόμη μία προσπάθειά της να επιτύχει εισαγγελική παρέμβαση. Οι αντιδράσεις για όσα συνέβαιναν, μάλλον έφερναν κάποια μικρά,  τελείως πρόσκαιρα αποτελέσματα.   

Ανέφερε το δημοσίευμα:

Έχουμε γράψει επανειλημμένα για το πνεύμα το οποίο χαρακτήριζε τις ενέργειες των αρμοδίων, υπευθύνων ή και οργάνων, των φυλακών Κερκύρας και τα αποτελέσματα, που η νοοτροπία αυτή είχε πάνω στη ζωή των κρατουμένων, και ξεχωριστά των φυλακισμένων λαϊκών αγωνιστών.   

Σήμερα, έπειτα από την πάλη των ενδιαφερομένων, η κατάσταση έχει κάπως διορθωθεί, αλλά το «πνεύμα» εξακολουθεί να υπάρχει και να έχει τις εκδηλώσεις του.  

Έτσι οι φυλακισμένοι διαμαρτύρονται, γιατί, ενώ οι γιατροί κ.κ. Σορδίνας και Βλάσσης έχουν γνωματεύσει, από καιρό, για κάποιον κρατούμενο ότι έχει ανάγκη εγχειρίσεως, επειδή πάσχει από σκολικοειδίτιδα, και ενώ ο κρατούμενος έχει κάνει τρεις αιτήσεις για να μεταφερθεί στην Αθήνα, ο κ. Εισαγγελέας Εφετών, δεν έδωσε ακόμα έγκριση για τη μεταφορά του αρρώστου. 

Κι' όμως πρόκειται για τη ζωή ενός ανθρώπου!

Εκτός και αν ο κ. Εισαγγελέας είναι οπαδός της γνωστής θεωρίας ότι όποιος κλείνεται στις φυλακές παύει να είναι άνθρωπος και γίνεται «αριθμός».

Επίσης ο φυλακισμένος Μιχ. Λιναράς διαμαρτύρεται ότι ο φύλακας Ιωάννης Γρη(..........) τον είχε παρακαλέσει να του δανείσει για 2-3 μέρες χρήματα. Και ο φύλακας έκρινε καλό να κατακρατήσει 14.000 δρχ. του φυλακισμένου. Ο Λιναράς κατέφυγε στον αρχιφύλακα χωρίς αποτέλεσμα και τελικά αναφέρθηκε στον κ. Διευθυντή των φυλακών. 

Ο κ. Διευθυντής τον πληροφόρησε ότι «ο Γρη(..........) έχει φύγει».

Ο Λιναράς καταγγέλει ότι «ο Γρη(..........) είναι εδώ και η υπηρεσία θα μπορούσε να επιστρέψει τα χρήματα από τους μισθούς του Γρη(..........)». Περιμένουμε να μάθουμε.

Ένα άλλο ζήτημα, που απασχολεί σοβαρά τους φυλακισμένους και δείχνει την αδιαφορία των αρμοδίων, είναι το ζήτημα του εφοδιασμού τους με ρούχα. 

Σ' όλες τις φυλακές έχουν μοιραστεί στους κρατουμένους, επανειλημμένα, ρούχα από την ΟΥΝΡΡΑ και μόνο στην Κέρκυρα δεν έγινε αυτό. Οι φυλακισμένοι έχουν υποβάλλει 3-4 υπομνήματα σχετικά, σ' όλους τους αρμόδιους, χωρίς αποτέλεσμα. 

Ο κ. Εισαγγελέας Εφετών δεν νομίζει ότι θάπρεπε να δείξει εδώ το μισό τουλάχιστον ενδιαφέρον, απ' όσο δείχνει στους άλλους τομείς της αρμοδιότητάς του; 

Δύο μέρες μετά, στις 26 Μάη (φ. 242), η «Φωνή του Λαού» επανήλθε με βαρύτατες καταγγελίες, μεταξύ άλλων για Χίτες φύλακες που απειλούσαν αγωνιστές ότι θα τους «σφάξουν». Ο τίτλος του θέματος, για την κατάσταση στις φυλακές, ζητούσε: «Να διορθωθεί αμέσως». Οι μερίδες του φαγητού είχαν μειωθεί. Κλιμακωνόταν η τρομοκρατία για την καθυπόταξη των αγωνιστών. Η μεταχείρισή τους ήταν χειρότερη από αυτή των ποινικών κρατουμένων. Ήταν κυριολεκτικά άθλιες οι συνθήκες νοσηλείας των άρρωστων στο νοσοκομείο. Η παράδοση λίγων ρούχων στους κρατούμενους συνέχιζε αδικαιολόγητα να εκκρεμεί. Γινόταν «συστηματική επίθεση κατά των ελευθεριών» των αγωνιστών. 

Έγραψε η εφημερίδα, βάλλοντας και εναντίον του Εισαγγελέα Εφετών:

Γράψαμε προχτές ότι η κατάσταση στις φυλακές έχει κάπως βελτιωθεί και ότι οι φυλακισμένοι έχουν ορισμένα μόνο παράπονα. 

Από νεώτερες πληροφορίες όμως βγαίνει το συμπέρασμα ότι καμμιά αισθητή βελτίωση δεν έχει γίνει και ότι τα παράπονα των φυλακισμένων είναι πολλά. Το ψωμί η κύρια τροφή τους ελαττώθηκε στα 125 δράμια (μισή λίτρα λιγότερο από ό,τι έπαιρναν πριν) και η ποιότητα της τροφής, η υγειονομική περίθαλψη και η μεταχείριση των κρατουμένων, ιδιαίτερα των λαϊκών αγωνιστών, είναι τέτοια που ούτε στοιχειώδεις όρους διαβιώσεως δεν εξασφαλίζουν. Ο θάλαμος των αρρώστων κρατουμένων στο Νοσοκομείο είναι ένα αποκλειστικό κελλί που πλημμυρίζει από τις αναθυμιάσεις των αποχωρητηρίων και των ακάθαρτων νερών που, πολλές φορές, μπαίνουν και μέσα στο θάλαμο.    

Δεν είναι θάλαμος αρρώστων αυτό, αλλά εξοντωτήριο. Και οι πληροφορίες μας λένε ότι ενώ οι γιατροί συμφωνούν ότι δεν μπορεί αυτό το εξοντωτήριο να λέγεται θάλαμος ασθενών ο κ. Εισαγγελέας Εφετών επιμένει να του δίνει αυτό τον χαρακτηρισμό.   

Όλοι οι κρατούμενοι έχουν ανάγκη από ρούχα και περιμένουν από καιρό το δέμα του Ερυθρού Σταυρού, που πήραν οι κρατούμενοι άλλων φυλακών, κι' όμως το δέμα δεν φαίνεται. Ποιος φταίει γι' αυτό; 

Ο Λαός που παρακολουθεί με συμπόνοια το δράμα των φυλακισμένων αγωνιστών του και των άλλων κρατουμένων που ατυχήσανε στη ζωή τους, έχει την απαίτηση να πάρει μιαν απάντηση σ' αυτό το ερώτημα. 

Μέσα στο πνεύμα της μοναρχοφασιστικής αποχαλίνωσης που επικρατεί σ' όλη την Ελλάδα, οι αγωνιστές μας αντιμετωπίζουν μια συστηματική επίθεση κατά των ελευθεριών τους. 

Οι ίδιες φυσιογνωμίες που στην περίοδο της βασιλομεταξικής δικτατορίας βασάνιζαν τους λαϊκούς αγωνιστές, επιχειρούν και πάλι να  κάμουνε τη ζωή των φυλακισμένων (...). Ενώ οι χίτες κάθε μέρα προκαλούν τους αγωνιστές μας, η Διεύθυνση δεν παίρνει τα ανάλογα μέτρα για να περιορίσει τις τέτοιες εκδηλώσεις. Αντίθετα η στάση των οργάνων τους ενισχύει τις προκλήσεις των χιτών (περίπτωση ....... και άλλη .......). Έτσι οι αποθρασυμένοι χίτες βρίζουν και απειλούν ότι θα «σφάξουν» τους κομμουνιστές. 

Είναι ελεύθεροι να ξελαρυγγίζονται όποτε θέλουν με τα προκλητικά τους τραγούδια ενώ στους αγωνιστές απαγορεύεται και να σιγοψιθυρίσουν τα τραγούδια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. 

Ο αρχιφύλακας Καρ(.....) απειλεί ότι θα «βουλώσει το στόμα καθενού» και ότι θα κρεμάσει στα κελιά εικόνες του Γλύξμπουργκ και «όποιος τολμήσει ας ανοίξει το στόμα του». 

Το ελεύθερο επισκεπτήριο απαγορεύεται με τη δικαιολογία ότι για να επισκεφθείς ένα κρατούμενο πρέπει να είσαι συγγενής του. 

Ο κερκυραϊκός Λαός έχει την απαίτηση να σταματήσει πια αυτή η κατάσταση. Να ικανοποιηθούν τα αιτήματα των φυλακισμένων. Να τους δοθούν ρούχα και παπούτσια. Να μεταφερθούν σε υγιεινό θάλαμο οι άρρωστοι. Να σταματήσουν οι προκλήσεις. Να επιτραπεί το επισκεπτήριο στην Εθνική Αλληλεγγύη για να μπορέσει να ενισχύσει τους φυλακισμένους. 

Ακόμα και φυματικοί κοιμούνταν στο τσιμέντο - Φρικτές συνθήκες αργού θανάτου - Απουσία φαρμάκων 

Τον επόμενο μήνα η εφημερίδα παρουσίασε σε τρία συνεχόμενα φύλλα της μια έρευνά της για το αγγλικό κάτεργο και όσα επεφύλασσε το μεταπολεμικό αστικό κράτος στους αγωνιστές του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ, που είχαν φυλακιστεί σ' αυτό. Δημοσιεύτηκε το τριήμερο 14-16 Ιούνη 1946 (φύλλα 257, 258, 259), στο πλαίσιο σειράς ερευνών της, με τον γενικό τίτλο «Οι έρευνες της Φωνής». 

«Μέσα στους πένθιμους τοίχους των φυλακών αργοπεθαίνουν οι κρατούμενοι», ήταν ο τίτλος του πρώτου μέρους της έρευνας, που αξίζει να παρατεθεί - κι' αυτό - ολόκληρο: 

Θλιβερό και απάνθρωπο υψώνεται, ανάμεσα στην πρασινάδα των πεύκων και των κυπαρισσιών, το χτίριο των φυλακών. Γύρω - γύρω το ζώνει ένα ψηλό, γκρίζο τείχος, που κάνει ακόμα πιο καταθλιπτικό το οικοδόμημα. Απομεινάρι μιας εποχής, που δε μπορεί να λησμονηθεί, ύστερα, μάλιστα, από τα πρόσφατα γεγονότα, μαρτυρεί πως ο δυνάστης, ντόπιος ή ξένος αδιάφορο, έχει πάντα ανάγκη από κάτεργα, για να πνίγει τις ελευθερίες των Λαών που δυναστεύει.

Οι Φυλακές χτίστηκαν γύρω στα 1825 (σ.σ. μάλλον το 1836) από τους Άγγλους. Ήταν η εποχή της περίφημης «Προστασίας», κ' οι εξεγέρσεις του Επτανησιακού Λαού συχνές. Ανάγκη πάσα, λοιπόν, να χτιστούν φυλακές, για να κλειστούν μέσα οι αγωνιστές του εθνικολαϊκού αγώνα.  

Χτίστηκαν, όπως ήτανε φυσικό, κατά το αγγλικό κυκλικό σύστημα. Ο κύκλος αυτός είναι χωρισμένος σε «ακτίνες», όπου βρίσκονται τα κελλιά των κρατουμένων και στο κέντρο του κύκλου, μέσα σ' ένα κτίριο, κυκλικό κι αυτό, στεγάζεται η διεύθυνση των Φυλακών. Κάθε «ακτίνα» έχει ιδιαίτερο προαύλιο κ' έτσι οι κρατούμενοι βρίσκονται απομονωμένοι από τους συγκρατουμένους των, των άλλων «ακτίνων».

Τα κελλιά είναι υγρά, ανήλια, χωρίς κανονικό αερισμό και φωτισμό. Το βράδυ είναι βυθισμένα στο σκοτάδι, γιατί, όπως μας πληροφορούν δεν υπάρχει ηλεχτρικό φως. Κ' εδώ θα πρέπει ν' ανοίξουμε μια παρένθεση. Όλες τις πληροφορίες τις έχουμε από αποφυλακιζομένους, γιατί όσες φορές ζητήσαμε να επισκεφθούμε τις φυλακές, για να σχηματίσουμε μια προσωπικήν αντίληψη της καταστάσεως, που επικρατεί σ' αυτές, αρνήθηκαν να μας χορηγήσουν τη σχετικήν άδεια. 

Και τώρα κλείνουμε την παρένθεση και συνεχίζουμε. Στρώματα δεν υπάρχουν και ούτε κουβέρτες. Έτσι άρρωστοι κρατούμενοι, και μάλιστα φυματικοί, είναι υποχρεωμένοι να κοιμούνται στο τσιμέντο! Και σα να μην έφτανε αυτό, δεν τους χορηγούν ούτε επικουρική τροφή, ούτε συσσίτιο αρρώστου (ρύζι, κρέας κλπ.). Ωστόσο στις άλλες φυλακές του Κράτους αυτά χορηγούνται. Εδώ στους αρρώστους δίνουν ξεχωριστά, μόνον 165 δράμια γάλα και ένα γιαούρτι 75 δραμίων. Γιατί να συμβαίνει αυτό; Και γιατί να μην ισχύει και για τις φυλακές της Κέρκυρας το διαιτολόγιο των φυλακών της υπόλοιπης Ελλάδας; Ποιος ευθύνεται γι' αυτό; Κι' αν η ευθύνη βαρύνει το Κράτος, τι ενέργειες έκαμαν οι αρμόδιες τοπικές Αρχές, για να σταματήσει αυτό το κακό; Είναι ερωτήματα, φυσικά και λογικά που ανεβαίνουν αυθόρμητα στα χείλη κάθε άρρωστου κρατουμένου. Έχουμε τη γνώμη πως σ' όλα αυτά τα ερωτήματα πρέπει να δοθεί μια απάντηση. Με έργα, όχι με λόγια.         

Κ' επειδή μιλάμε για τους αρρώστους πρέπει να τονίσουμε ότι η υγειονομική περίθαλψη είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Γιατί οσοδήποτε καλά κι' αν κάμει τη δουλιά του ο γιατρός, η συμβολή του θα είναι αρνητική, αφού φάρμακα δεν υπάρχουν.

Αρχίσαμε από τους πάσχοντες κρατουμένους γιατί τα δικά τους ζητήματα και οι δικές τους ανάγκες έρχονται - όπως είναι αυτονόητο - στην πρώτη γραμμή. 

Στο αυριανό (σ.σ. φύλλο) θα ιδούμε πώς ζουν οι άλλοι κρατούμενοι.

«Από τα κελλιά των φυλακών οι κρατούμενοι ζητούν να καλυτερέψει το συσσίτιό τους», ήταν ο τίτλος του δεύτερου μέρους της έρευνας. Αναδείκνυε κάποια από τα πιο ζωτικά τους αιτήματα και κονιορτοποιούσε τους ισχυρισμούς τοπικών αρχών ότι εφαρμόζονταν κάποιοι συγκεκριμένοι Κανονισμοί. Εξέταζε γενικότερα και τον θεωρητικό σκοπό των φυλακών. Ανέφερε, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:  

Προ καιρού στην αθηναϊκή συνάδελφο «Ελευθερία» ο Γενικός Επιθεωρητής Φυλακών κ. Κατωπόδης είχε δημοσιεύσει μια σειρά από άρθρα, με τα οποία ήθελε να κινήσει το ενδιαφέρον του Κράτους για την κατάσταση, που επικρατεί σ' όλες τις φυλακές. Με στατιστικές, με αριθμούς, με αδιάσειστα επιχειρήματα απεδείκνυε πως οι φυλακές, όχι μόνο δεν εκπληρώνουν τον προορισμό τους, αλλά είναι πραγματικά εξοντωτήρια για τους κρατουμένους. Ανάλογη μελέτη, γενικότερου ενδιαφέροντος, βασισμένη στα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, είχε δημοσιευτεί και στη μοναδική στο είδος της, επιθεώρηση της ανοικοδόμησης «Ανταίος». Δύο έγκυρες φωνές ακούστηκαν μέσα στο χάος της μεταδεκεμβριανής χρεωκοπίας. Δύο φωνές που - όπως ήτανε φυσικό - έμειναν χωρίς ανταπόκριση. Και η κατάσταση εξακολουθεί να παραμένει η ίδια. Το πιστοποιούν, καθημερινά, τα ίδια τα γεγονότα. Δώσαμε χθες κάποια στοιχεία, που τα πήραμε από πληροφορίες, επαναλαμβάνουμε, που μας έδωσαν οι αποφυλακιζόμενοι. Σήμερα συνεχίζουμε. Θ' αρχίσουμε πρώτα από το συσσίτιο. Βασική τροφή των κρατουμένων είναι τα χόρτα. Τρία γεύματα τη βδομάδα είναι παντζάρια και ένα κοφτό. Δύο πατάτες, δύο ζυμαρικά και τρία φασόλια. Το διαιτολόγιο ορίζει να δίδονται και 4-5 γεύματα το μήνα από ψάρι νωπό και 2 από κρέας νωπό. Το ψάρι έχει καιρό να μπει στις φυλακές. Και το νωπό κρέας αντικαταστάθηκε από κονσέρβες. Ώστε βλέπουμε πως και αυτό το λιτό διαιτολόγιο δεν εφαρμόζεται κανονικά. Και όμως, έχει ουσιαστική σημασία για την υγεία των κρατουμένων, αν θα φάνε ή όχι, έστω και έξι φορές το μήνα, κρέας και ψάρι νωπό!

Δεν ξαίρουμε ποιες αντιλήψεις επικρατούν στις κεφαλές των αρμοδίων - κι' όταν μιλούμε για αρμοδίους εννοούμε, κυρίως, τις Υπηρεσίες του Κέντρου - για τον προορισμό των φυλακών (...)

Χιλιάδες πολιτικοί κρατούμενοι βρίσκονται κλεισμένοι στις φυλακές. Η κομματική εμπάθεια ενός νεοφασιστικού καθεστώτος και το αντιλαϊκό του μίσος έρριξαν στις φυλακές χιλιάδες αγωνιστές του εθνικού και του λαϊκού αγώνα. Το μοναδικό τους έγκλημα είναι η πολιτική τους αντίθεση προς το σημερινό καθεστώς. Οι άνθρωποι αυτοί, που αποτελούν το καμάρι του Έθνους, έπρεπε να έχουν μια διαφορετική μεταχείριση. Οι πολιτικοί κρατούμενοι είναι παντού σεβαστοί. Μόνον η χιτλερική Γερμανία, η φασιστική Ιταλία, η μεταξική Ελλάδα και η Ισπανία του Φράνκο είχαν διαφορετική αντίληψη. Πίστευαν πως οι πολιτικοί αντίπαλοι πρέπει να εξοντωθούν. Με το ίδιο πνεύμα ενεργεί και η μεταδεκεμβριανή Ελλάδα. Γι' αυτό και η συμπεριφορά προς τους πολιτικούς κρατουμένους είναι φριχτή!

Ας ξαναγυρίσουμε, όμως, στις συγκεκριμένες διαπιστώσεις. Εκτός από το συσσίτιο υπάρχουν και άλλα ζητήματα που απασχολούν τους κρατουμένους. Τα ρούχα, τα παπούτσια, η ψυχαγωγία, η μόρφωση, το επισκεπτήριο είναι εξ ίσου βασικά για τη σωματική και την ψυχική τους υγεία. Τι γίνεται προς αυτή την κατεύθυνση; Ποιες ενέργειες κατεβλήθησαν από τους αρμοδίους για την ικανοποίησή τους; Ποιες είναι οι απόψεις των ίδιων των κρατουμένων; 

Με αυτά θ' ασχοληθούμε στο αυριανό, τρίτο και τελευταίο, σημείωμά μας.  

Σ' αυτό, η εφημερίδα αναδείκνυε άλλα ζωτικά αιτήματα των κρατουμένων και αποκάλυπτε ότι η διεύθυνση της φυλακής δεν είχε επιτρέψει σε αντιπροσωπεία της ΟΥΝΡΡΑ να έλθει σε επαφή με τους πολιτικούς κρατούμενους, στη διάρκεια επίσκεψής της στο κάτεργο, λίγες μέρες νωρίτερα. Επισήμαινε, μεταξύ άλλων: 

Σύμφωνα, πάντα, με τις πληροφορίες μας, οι κρατούμενοι έχουν απόλυτη ανάγκη από ρούχα και από παπούτσια. Η ΟΥΝΡΡΑ είχεν υποσχεθεί πως θα χορηγούσε 50 λινοστολές και ανάλογες εξωτερικές ενδυμασίες για τους 250 κρατουμένους. Ο αριθμός, βέβαια, είναι μηδαμινός. Αλλά ούτε αυτή η μικρή υπόσχεση δεν πραγματοποιήθηκε. Οι κρατούμενοι ζήτησαν νάρθουν σ' επαφή με τον αντιπρόσωπο της ΟΥΝΡΡΑ, για να του εκθέσουν την κατάστασή τους. Μα δεν τους το επέτρεψαν. Επίσης δεν επετράπη στον αντιπρόσωπο της ΟΥΝΡΡΑ να επισκεφθεί την ακτίνα των πολιτικών κρατουμένων (στις 28 Μαΐου).

(...) Θα μπορούσε, πιστεύουμε, να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα ψυχαγωγίας. Κάτι τέτοιο λείπει εντελώς από τις φυλακές μας. Όπως μας πληροφορούν, ως και το τραγούδι απαγορεύεται! Εφημερίδες και περιοδικά μπαίνουν ύστερ' από αυστηρή λογοκρισία. Τα βιβλία, που έχει η βιβλιοθήκη των φυλακών είναι, σ' ένα μεγάλο τους ποσοστό, τεταρτοαυγουστιανού περιεχομένου (...) 

Ένα άλλο ζήτημα βασικό για τους κρατουμένους είναι το επισκεπτήριο. Να ιδείς ένα φίλο, ένα γνώριμο, όταν είσαι καταδικασμένος να ζεις κλεισμένος μέσα στους τέσσερις πένθιμους τοίχους μιας φυλακής είναι μεγάλη ανακούφηση. Κι' όμως μόνο στους συγγενείς επιτρέπεται να επισκεφθούν τους κρατουμένους. Έτσι και η Ε.Α. (σ.σ. η οργάνωση Εθνική Αλληλεγγύη), που θα μπορούσε θετικά να τους ενισχύσει, και υλικά και ηθικά, εμποδίζεται στο φιλανθρωπικό της έργο, γιατί θεωρείται από τον κανονισμό... ξένη.

Δώσαμε σε γενικές γραμμές μιαν εικόνα της καταστάσεως, που επικρατεί στις φυλακές, έτσι όπως τη βλέπουν οι ίδιοι οι κρατούμενοι. Σκοπός της έρευνας αυτής δεν είναι η εξυπηρέτηση «κρυφίων σκοπών» ούτε ο «κλονισμός της ησυχίας των φυλακών», όπως κάποτε μας έγραψε σε μιαν απάντησή του σε ανάλογο δημοσίευμά μας ο Διευθυντής των Φυλακών κ. Τουρνάς. 

«Νεκροταφείο ζώντων» - Μαρτυρική ζωή - Συνειρμοί με τον Μεσαίωνα και το  Νταχάου - «Τραγικά καραβάνια» νέων αγωνιστών

Ο Ιούλης του 1946 ήταν για τη «Φωνή του Λαού», σύμφωνα με τα δημοσιεύματά της που σώθηκαν, ο πιο δυνατός μήνας στην αδιάκοπη προσπάθειά της να υπερασπίσει τους κρατούμενους αγωνιστές και να διερμηνεύσει την υποστήριξη του κερκυραϊκού λαού στον αγώνα τους για ανθρώπινες συνθήκες κράτησης, αλλά και για τη σωτηρία τους και την απελευθέρωσή τους. Τον ίδιο μήνα άλλωστε  έπεσε νεκρός από πυρά κρατικής δύναμης στα Γιάννενα, καταδιωκόμενος, ο μέχρι τις 27 Ιούνη διευθυντής της Αλέκος Πρίφτης, ο οποίος είχε αρνηθεί να αποδεχθεί επαίσχυντη απόφαση τοπικού δικαστηρίου που του επέβαλε ποινή φυλάκισης στο κάτεργο επί πέντε χρόνια και έξι μήνες για... προσβολή της βασιλικής δυναστείας! 

Έχουν σωθεί οκτώ διαφορετικά θέματά της που αφορούσαν στους φυλακισμένους αγωνιστές, τα οποία δημοσιεύτηκαν εκείνον το μήνα. 

Στις 4 Ιούλη (φ. 271) η εφημερίδα καταχώρησε, με τον τίτλο «Ευχαριστήριο», μήνυμα κρατουμένων που αποφυλακίστηκαν βάσει νόμου για την «αποσυμφόρηση» των φυλακών της χώρας. Έλεγε το μήνυμα:

Οι αποφυλακισθέντες αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, θεωρούν καθήκον τους να εκφράσουν τα θερμά ευχαριστήρια στην Ε.Α. Κέρκυρας που κατά το διάστημα της εδώ φυλακίσεώς μας στάθηκε κοντά μας σαν στοργική μητέρα. Επίσης για την εξυπηρέτησή της για να φθάσουμε γρήγορα στην Πατρίδα μας.

Για τους αποφυλακισθέντες
αγωνιστής Γ. Παπαγιάννης

Στις 7 Ιούλη 1946 (φ. 274) δημοσίευμά της έφερε τον τίτλο «Μαρτυρική η ζωή των φυλακισμένων αγωνιστών μας», με συμπληρωματικά στοιχεία «Στο κάτεργο της Κέρκυρας - Ξαναζεί το καθεστώς του Μανιαδάκη». 

Το κείμενο ζητούσε «να σταματήσει το μαρτύριο των αγωνιστών της εθνικής Αντίστασης. Να γίνουν σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματά τους». Από τις 2 Ιούλη είχαν ληφθεί επιπρόσθετα μέτρα εις βάρος τους και είχαν κατασχεθεί βιβλία. Οι υπεύθυνοι της φυλακής  συνέχιζαν να απαγορεύουν συνάντηση εκπροσώπων της Εθνικής Αλληλεγγύης με κρατουμένους και με το ζόρι δέχονταν μερικές φορές να παραδώσουν τρόφιμα που τους έστελνε. Εμπόδιζαν ακόμη και συναντήσεις συγγενών μεταξύ τους κρατουμένων. 

Είχε φτάσει στην εφημερίδα «Ριζοσπάστης», στην Αθήνα, από το κερκυραϊκό κάτεργο, επιστολή του μελλοθάνατου αγωνιστή Ευγένη Χαραλαμπίδη από το Περιστέρι Αττικής, ο οποίος αμέσως μετά την απελευθέρωση σε λαϊκή συνέλευση είχε εκλεγεί δήμαρχος Περιστεριού και άφησε την τελευταία του πνοή στο Λαζαρέτο, καθώς εκτελέστηκε εκεί τον Ιούλη του 1948.   

Κατήγγειλε η «Φωνή του Λαού», με όλο το σθένος της: 

Ασχοληθήκαμε πολλές φορές με τη ζωή των κρατουμένων στις φυλακές. Μα κάθε μέρα ολοένα και καινούργιες πληροφορίες μαθαίνουμε. Είναι μαρτυρική η ζωή των αγωνιστών. Κάθε αποφυλακιζόμενος ζητάει κάτι να γραφτεί. Δεν είναι περίεργο πώς ο μοναρχισμός όπως και η 4η Αυγούστου διάλεξαν το πολιτισμένο περιβάλλον του νησιού μας, για να εφαρμοστούν σε βάρος των κρατουμένων αγωνιστών απάνθρωπες μέθοδες. Εφευρέτης τους ήταν ο σχιζοφρενικός εγκέφαλος του Μανιαδάκη. Απ' τον καιρό της παντοκρατορίας του υπάρχει στις εδώ φυλακές «ειδικευμένο» προσωπικό! Δε λείπει και η «παράδοση»! Στοιχειωμένοι είναι οι τοίχοι απ' το αίμα του ηρωικού Μαλτέζου, που τρελλάθηκεν απ' τα βασανιστήρια, που δεν υπόκυψε. Και μαρτυρικά πέθανε. Κι' απ' την καταραμένη 4η Αυγούστου και την κατοχή τίποτα ουσιαστικά δεν μετεβλήθηκε στο καθεστώς των φυλακών. 

Μέχρι προχτές οι φυλακισμένοι αγωνιστές δοκίμαζαν μια σειρά περιορισμούς. Είναι δω η μοναδική φυλακή, που το επισκεπτήριο επιτρέπεται μόνο στους συγγενείς. Ποτέ δεν επιτράπηκε να τους επισκεφθεί η «Εθνική Αλληλεγγύη» και να δει τις ανάγκες τους. Έχουν συγκεντρωθεί εδώ όλοι οι αγωνιστές που το μεταδεκεμβριανό καθεστώς τούς φόρτωσε βαριές ποινές για να τους εξοντώσει. Είναι ξένοι. Μα σε κανένα φίλο τους δεν επιτρέπεται να τους επισκεφθεί και να τους βοηθήσει. 

Σήμερα δε θ' ασχοληθούμε με την πενιχρή διατροφή, την έλλειψη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, και την καθαριότητα (12 δράμια σαπούνι τη βδομάδα, κι αυτό καθυστερείται δυο μήνες). Ούτε για τους τραγικούς όρους διαβιώσεως σε υγρά κι' ανήλια κελλιά, χωρίς φως και κρεβάτια. Γενικά για μια ζωή που προσβάλλει κάθε έννοια ανθρωπισμού και πολιτισμού. Θα μιλήσουμε για το αυστηρό σύστημα απομόνωσης που εφαρμόζεται σε βάρος των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Έτσι προχωρούμε στο ξαναζωντάνεμα του καθεστώτος του Μανιαδάκη. Σε συγγενείς συγκαταδίκους απαγορεύεται κάθε επαφή! Για φίλους δε γίνεται ούτε συζήτηση. Ακόμα και στους αποφυλακισθέντες που ζήτησαν για τελευταία φορά ν' αποχαιρετίσουν τους συγγενείς ή στενούς φίλους τους, δεν τους επετράπηκε! Ούτε κανονικός εκκλησιασμός δεν γίνεται για τους καταδίκους.

Πριν δυο μήνες όλοι οι κατάδικοι παρακολουθούσαν μαζί τη θεία λειτουργία. Τώρα κι' αυτό απαγορεύτηκε. Του κάκου διαμαρτυρήθηκε και ο παπάς. Το πρόσχημα βρέθηκε: «δεν αντέχει το πάτωμα»! Εκκλησιάζονται ανά δυο ακτίνες και μια φορά το μήνα. Ασφαλώς για να μη βλέπονται ούτε από μακριά συγγενείς και φίλοι!

Ένα φύλλο μόνο της «Φωνής του Λαού» αφήνουν να μπει στη φυλακή. Κι' όταν γράφει για την κατάσταση των κρατουμένων, ούτε κι αυτό. Επειδή ο «Ριζοσπάστης» δημοσίεψε ένα γράμμα του μελλοθάνατου λαϊκού δημάρχου του Περιστεριού συναγ. Ε. Χαραλαμπίδη, η διεύθυνση απείλησε πως θα λάβει «δρακόντια μέτρα».

Από τις 2 Ιουλίου και νέα πιεστικά μέτρα πάρθηκαν κατά των κρατουμένων αγωνιστών. Και θυμίζουν εκατό τα εκατό, Μανιαδακισμό! Γίνηκαν έρευνες σ' όλες τις ακτίνες των πολιτικών κρατουμένων. Κατασχέθηκαν όλες οι εφημερίδες και τα βιβλία. Και τους δηλώθηκε κατηγορηματικά ότι στο εξής απαγορεύεται η ανάγνωση κάθε εντύπου. Μπορούν να διαβάζουν μόνο κάποιο προπαγανδιστικό δελτίο του υπουργείου Δικαιοσύνης που βγαίνει γενικά για όλους τους κρατουμένους!

Έτσι ακριβώς γίνονταν και επί 4ης Αυγούστου. Τότε -στο τέλος- ως και το Ευαγγέλιο είχεν απαγορευθεί! 

Η διεύθυνση των φυλακών ισχυρίζεται ότι «έτσι διέταξε το υπουργείο Δικαιοσύνης»! Οι κρατούμενοι αμφιβάλλουν, όμως. Πάντως ένα είναι το γεγονός, ό,τι από τα δυο κι αν συμβαίνει. Τα μέτρα αυτά είναι καθ' ολοκληρίαν φασιστικά. Ούτε οι κατάδικοι ούτε ο λαός θα τ' ανεχθούν.             

Ποιος σήμερα δε θυμάται το μαρτύριο του Μαλτέζου, του Τσίτσου (σ.σ. άλλου αγωνιστή), του τιμημένου αρχηγού του Κ.Κ.Ε. συναγ. Ζαχαριάδη και τόσων άλλων; Θρύλλος σωστός έχει γίνει η αντίσταση των λαϊκών αγωνιστών που δεν υπόκυψαν σ' εκβιασμούς και βασανιστήρια.      

Γι' αυτό ακριβώς και θα υπερασπίσει τα φυλακισμένα παιδιά του. Εργάτες, επαγγελματίες, αγρότες, υπάλληλοι και διανοούμενοι, κάθε τίμιος και πολιτισμένος άνθρωπος υψώνει τη φωνή της διαμαρτυρίας του. 

Ζητάει να σταματήσει το μαρτύριο των αγωνιστών της εθνικής Αντίστασης. Να γίνουν σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματά τους. Να βελτιωθεί η ζωή τους. Να μπορούν να διαβάζουν ό,τι θέλουν. Να εκπληρώνουν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. 

Η φυλακή πρέπει να πάψει νάναι κάτεργο με σκοπό την σωματική, την ψυχική και την πνευματική εξουθένωση των κρατουμένων. Αυτό αξιώνει ο λαός.

Επανήλθε στις 10 Ιούλη 1946 (φ. 276) ακόμα πιο δυνατά, τιτλοφορώντας το νέο θέμα της: «"Νεκροταφείο ζώντων", αυτό είναι το κάτεργο της Κερκύρας» και Φωνή από το κάτεργο - Ένα υπόμνημα των κρατουμένων προς τον κ. Εισαγγελέα Εφετών». 

Η κατάσταση στη φυλακή χειροτέρευε. Κατασχόταν ακόμη και οικογενειακή αλληλογραφία. Η διεύθυνση επιθυμούσε γενικό σιωπητήριο! Στόχος της ήταν ο ψυχικός εκμηδενισμός των κρατουμένων. Σύμφωνα με το υπόμνημά τους, επεδίωκε την «πνευματική απονέκρωσή» τους. 

Η «Φωνή του Λαού» δεν μάσησε τα λόγια της, κατήγγειλε ως «μεσαιωνικό» το καθεστώς στη φυλακή:

Κάθε μέρα που περνάει φανερώνει καινούργιες λεπτομέρειες για την τραγική ζωή των κρατουμένων στις εδώ φυλακές και ειδικότερα των πολιτικών καταδίκων, αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης.

Σήμερα δε θα βασιστούμε στις πληροφορίες μας. Παίρνουμε τα στοιχεία από ένα υπόμνημα των κρατουμένων προς τον κ. Εισαγγελέα Εφετών. Είναι μια τραγική κραυγή απ' το «νεκροταφείο των ζώντων». Από κει που αποσκοπείται η «πνευματική απονέκρωσις» των κρατουμένων, όπως γράφει το υπόμνημα. 

Η ζωή τους έχει γίνει προβληματική. Απαγορεύεται ο τύπος, κάθε έντυπο και η γραφική ύλη ακόμα. Οι πολιτικοί κρατούμενοι ερευνήθηκαν εξονυχιστικά. Τους πήραν κάθε είδους χειρόγραφο και την οικογενειακή τους αλληλογραφία! Κάθε ψυχαγωγία απαγορεύεται. Το ίδιο και η κάπως ζωηρή συζήτηση και το... γέλιο! Βαστίλλη ως μοναστήρι Τραππιστών (σ.σ. μοναστικού ρωμαιοκαθολικού τάγματος της Νορμανδίας, όπου η ομιλία επιτρεπόταν μόνο αν ήταν απαραίτητη)! Έτσι κατάντησαν τη φυλακή, ελπίζοντας να καταφέρουν τον ψυχικό εκμηδενισμό των κρατουμένων. 

Το πρόγραμμα συσσιτίου δεν εφαρμόζεται πάντοτε. Δίαιτα ασθενών ανύπαρκτη. Σαπούνι δε φτάνει ούτε για το πλύσιμο των χεριών, ενώ χρειάζεται αρκετό για την καθαριότητα των ρούχων, των αγγείων φαγητού κ.τ.λ. Και συμπληρώνει τη θλιβερήν εικόνα η έλλειψη ρουχισμού. Οι περισσότεροι απ' τους κρατουμένους είναι άποροι και πυροπαθείς. Καμμιά όμως σοβαρή ενέργεια δε γίνηκε για να πάρουν ρουχισμό και υπόδηση απ' την Ούνρα.   

Τελικά στο υπόμνημα παρακαλούν τον κ. Εισαγγελέα να επισκεφθεί τις φυλακές για να διαπιστώσει τα καταγγελλόμενα και να δώσει λύση. 

Απ' το κάτεργο της Κέρκυρας έρχονται οι κραυγές των αγωνιστών. Κι' όλοι οι τίμιοι άνθρωποι, όλος ο κερκυραϊκός λαός, που προσβάλλεται ο ανθρωπισμός κι' ο πολιτισμός του απ' το σωματικό και πνευματικό τους μαρτύριο, έχει την αξίωση να δοθεί ένα τέρμα στην αφόρητη αυτή κατάσταση.  Η φυλακή πρέπει αμέσως να πάψει νάναι «νεκροταφείο ζώντων». Ο λαός θα υπερασπίσει τα μαρτυρικά παιδιά του. Και ο κ. Εισαγγελέας πρέπει να λάβει υπ' όψη του σοβαρά το υπόμνημα των κρατουμένων και τη λαϊκή αξίωση. Η μεσαιωνική κατάσταση του κατέργου πρέπει να λείψει. Και για πάντα. 

Την επομένη κιόλας, στις 11 Ιούλη (φ. 277), η εφημερίδα αποκάλυψε ότι άλλο υπόμνημα των κρατουμένων η διεύθυνση της φυλακής το απέκρυπτε. Στο δημοσίευμά της με τίτλο «Να σώσουμε τους φυλακισμένους αγωνιστές μας» και «Η ζωή στο κάτεργο - Ο κ. Εισαγγελέας θα επισκεφθεί τις φυλακές», ενημέρωσε επίσης για την εισαγγελική αντίδραση στο υπόμνημα που είχε φέρει στο φως την προηγούμενη μέρα. Αποκάλυψε, ακόμα, ότι άρρωστος κρατούμενος είχε εμποδιστεί να έλθει σε επαφή με γιατρό, ενώ άλλος άρρωστος είχε κλειστεί σε κελί πλήρους απομόνωσης όταν αρνήθηκε να μεταταχθεί, για λίγο ή για πολύ, στη φυλακή που λειτουργούσε στο Βίδο.  

Έγραψε η εφημερίδα, ενισχύοντας την πίεσή της στις αρχές για τη λήψη κάποιων θετικών μέτρων υπέρ των κρατουμένων: 

Το υπόμνημα των κρατουμένων αγωνιστών στις εδώ φυλακές, επεδόθη στον Εισαγγελεύοντα Εφετών κ. Χονδρογιάννην ο οποίος και υπεσχέθη ότι θα μεταβεί αυτοπροσώπως στις φυλακές για να διαπιστώσει όσα αναφέρουν οι κρατούμενοι. Επίσης, ότι θα επιτρέψει την ανάγνωση βιβλίων. Περιμένουμε απ' τον κ. Εισαγγελεύοντα να πραγματοποιήσει την επίσκεψή του. Θα λάβει έτσι την ευκαιρία να επαληθεύσει τα καταγγελλόμενα. Και θέλουμε να ελπίζουμε ότι θα λάβει όλα τα μέτρα που θα τους εξασφαλίσουν μιαν ανθρωπινότερη σωματική και πνευματική διαβίωση. 

Ολοένα όμως και παίρνουμε καινούργιες πληροφορίες για την κατάσταση στις φυλακές. Οι άρρωστοι με χίλια βάσανα πάνε στο γιατρό. 

Ο συναγ. Κ. Γκιζάς, με πυρετό τέσσερις μέρες, ζήτησε το γιατρό. «Δεν σου ανοίγω, να πεθάνεις»! Αυτή ήταν η απάντηση του φύλακα. Και μόνον ύστερα από χίλια βάσανα και επέμβαση του υπαρχιφύλακα οδηγήθηκε στο γιατρό. 

Άλλος συναγωνιστής, ο Δημ. Κωσταράς, ενώ έπασχε απ' το στομάχι, την καρδιά του και ρευματισμούς, δέχτηκε πίεση του διευθυντή να μεταφερθεί στο Βίδο. Επειδή αρνήθηκε τον κλείσανε στο μπουντρούμι. Ο γιατρός που τον εξέτασε την άλλη μέρα διέταξε την άμεση εισαγωγή του στο νοσοκομείο. Κι' όμως τον άρρωστο αυτό θέλησαν να τον υποχρεώσουν, χωρίς κανένα δικαίωμα, να πάει στο Βίδο να εργαστεί. 

Όταν στις 24)6)46 για συσσίτιο τους δόθηκε μπιζέλι άβραστο και γεμάτο έντομα οι κατάδικοι φυσικό ήταν να μη θελήσουν να το πάρουν. Αυτό χαρακτηρίστηκε στάση (για την Ι' ακτίνα). Και τους δηλώθηκε απειλητικά πως αν δεν το πάρουν θα μείνουν κλεισμένοι όλη μέρα στα κελλιά τους, με συνέπειες πειθαρχείο, κούρεμα κ.τ.λ.     

Οι κρατούμενοι υπέβαλαν στον κ. Εισαγγελέα Εφετών κι' άλλο υπόμνημα στις 22)6)46, που απευθύνονταν επίσης στον κ. Νομάρχη και την Ούνρα. Ο κ. Διευθυντής όμως είχε καθυστερήσει την επίδοση αρκετές μέρες, με την πρόφαση ότι ανεμένετο επίσκεψη του κ. Νομάρχη στις Φυλακές! 

Είναι καιρός να σταματήσει η κατάσταση αυτή. Η φωνή των κρατουμένων δεν πρέπει να πνιγεί. Και η ζωή τους να γίνει ανθρωπινή. Η φυλακή πρέπει να πάψει νάναι κάτεργο. Οι φυλακισμένοι παλαίβουν. Κι' ο λαός είναι μαζί τους. Θα σώσει τους αγωνιστές του. Είναι καθήκον. 

Στο μεθεπόμενο φύλλο της, στις 13 Ιούλη (φ. 279), άφοβα η εφημερίδα ανέβασε κι άλλο τον τόνο των καταγγελιών της. Το νέο συνταρακτικό δημοσίευμά της έφερε τον τίτλο «Οι φυλακές Κέρκυρας μετατράπηκαν σε Νταχάου!» και «Οι αγωνιστές παλαίβουν. Κι' ο λαός είναι μαζύ τους».

Ενώ ο Εισαγγελέας Εφετών δεν είχε κάνει πράξη ακόμα την υπόσχεσή του να συναντήσει τους κρατούμενους, οι τελευταίοι ήταν αντιμέτωποι με ακόμα μεγαλύτερη βία. Άγριος ξυλοδαρμός αγωνιστή από φύλακες, επειδή χαιρέτησε τον Ευγένη Χαραλαμπίδη, ερχόταν στο φως. «Εκείνοι που δε λύγισαν μπρος στα πολυβόλα των Γερμανών, δε θα λυγίσουν μπρος στα φασιστικά μέτρα που παίρνωνται στο κάτεργο της Κέρκυρας», τόνιζε η εφημερίδα, καταγγέλλοντας ότι επικρατούσε κατάσταση που «αναβιώνει τα γερμανικά στρατόπεδα εξόντωσης». Οι κρατούμενοι είχαν κάνει ακόμη μία αποχή από το συσσίτιο, σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Το δημοσίευμα κατήγγειλε:

Αφόρητη γίνεται πια η ζωή στις Φυλακές. Καθημερινά και χειροτερεύει. Μετά τις τόσες απαγορεύσεις μεσαιωνικής μορφής και Μανιαδακικής εμπνεύσεως, τους απαγορεύεται τώρα, σχεδόν και να μιλάνε.

Στις 9 τρέχοντος, ο κρατούμενος συναγ. Κώστας Ευθυμάτος, γυρίζοντας απ' το κουρείο τόλμησε να χαιρετήση - περνώντας έξω απ' την αχτίνα του - το μελλοθάνατο συναγ. Ε. Χαραλαμπίδη, λαϊκό Δήμαρχο Περιστεριού. Τότε ο αρχιφύλακας Τζ(....) και οι φύλακες Γρα(......) και Κομ(.....) τον έδειραν απάνθρωπα και τον κλείσανε στο πειθαρχείο χωρίς νερό. Την επομένη τον έβγαλαν απ' το πειθαρχείο. Όλοι οι κρατούμενοι είδαν τις κακώσεις που του προξένησεν ο δαρμός. Τον οδήγησαν στο γιατρό που περιποιήθηκε τις κακώσεις, αρνήθηκεν όμως να κάνει σχετική έκθεση χωρίς την έγκριση του διευθυντή. Σκανδαλώδης προσπάθεια να καλυφθεί ο απάνθρωπος και αδικαιολόγητος δαρμός!

Η κατάσταση αυτή κρατεί τους φυλακισμένους αγωνιστές σ' αγανάκτηση. Εκείνοι που δε λύγισαν μπρος στα πολυβόλα των Γερμανών, δε θα λυγίσουν μπρος στα φασιστικά μέτρα που παίρνωνται στο κάτεργο της Κέρκυρας. 

Σ' ένδειξη διαμαρτυρίας οι φυλακισμένοι της Ι' ακτίνας απέσχαν απ' το συσσίτιο της 10 τρέχ. το μεσημέρι. Με απειλές και βλαστήμιες οι αρχιφύλακες Τζ(....) και Καρ(.....) τους εξεβίαζαν να πάρουν το συσσίτιο, χωρίς να το κατορθώσουν. Γι' αυτό και κλείσανε στο πειθαρχείο το συναγ. Άγγελο Φιλιππάτο. Οι κρατούμενοι ζήτησαν και πάλι να τους επισκεφθεί ο κ. Εισαγγελέας Εφετών, στον οποίο και με υπόμνημα ανέφεραν την αποχή και τους λόγους στους οποίους οφείλονταν. 

Ορισμένοι φύλακες συνεχώς βρίζουν τους κρατουμένους. 

Κάθε μέρα η φυλακή της Κέρκυρας παίρνει και περισσότερο την όψη γερμανικού Νταχάου. Η ζωή των κρατουμένων είναι φριχτή. Μαρτυρική. Απάνθρωπη. Εφαρμόζονται μέθοδες φασιστικές με σκοπό τον εξανδραποδισμό των κρατουμένων συναγωνιστών μας.

Καταγγέλουμε ακόμα μια φορά στον κ. εισαγγελέα Εφετών την κατάσταση αυτή, που αναβιώνει τα γερμανικά στρατόπεδα εξόντωσης. Ταπεινωτικά μέτρα παίρνονται σε βάρος των κρατουμένων. 

Οι ηρωικοί φυλακισμένοι αγωνιστές παλαίβουν με το ίδιο θάρρος και αποφασιστικότητα που πάλαιβαν κατά του ξένου φασισμού.

Μα και ολόκληρος ο Κερκυραϊκός Λαός στέκει στο πλευρό τους. Αξιώνει να γίνουν σεβαστά τα αιτήματα και τα ανθρώπινα δικαιώματά τους. Το μαρτύριό τους προσβάλλει κάθε πολιτισμένο άνθρωπο. Πρέπει να σταματήσει. Οι φυλακισμένοι αγωνιστές δεν θα υποκύψουν. Κι' ο κερκυραϊκός λαός δεν θα επιτρέψει να ξαναγίνουν οι φυλακές Νταχάου. Οι φυλακισμένοι θα σωθούν. Οι εκτελεστές της απάνθρωπης φασιστικής σε βάρος τους καταπίεσης έχουν μεγάλες ευθύνες. Και ο κ. Εισαγγελέας Εφετών πότε, επί τέλους, θα επισκεφθεί τις φυλακές, πραγματοποιώντας την υπόσχεσή του;

Στο ίδιο φύλλο, με ξεχωριστό δημοσίευμα με τίτλο «Να λείψουν τα προσκόμματα - Και να χορηγούνται αμέσως τα τρόφιμα των αποφυλακιζομένων», η εφημερίδα συνέχισε να θέτει το ζήτημα της αναγκαίας φροντίδας για τους αγωνιστές που αποφυλακίζονταν, ώστε να γυρίσουν γρήγορα στους μακρινούς τόπους κατοικίας τους. Συχνά, σε τοπική αρμόδια υπηρεσία, δεν φρόντιζαν να τους εξασφαλίζουν απρόσκοπτα λίγο ψωμί, έστω, το οποίο δικαιούνταν.  

Επισήμανε η εφημερίδα: «Σαν να μην έφτανε το μαρτύριο της φυλακής, οι αποφυλακιζόμενοι αγωνιστές υφίστανται και άλλες ταλαιπωρίες. Είναι υποχρεωμένοι να φύγουν σε σύντομο χρονικό διάστημα, ν' αναχωρίσουν για τα σπίτια τους. Και το διάστημα αυτό είναι πάντα πολύ μικρό. Έτσι ουσιαστικά δεν προφτάνουν να πάρουν την τροφοδοσία που δικαιούνται. Γιατί, όπως πολλοί αποφυλακισθέντες συναγωνιστές μάς πληροφορούν, ότι προϊστάμενοι ωρισμένων τμημάτων της Υπηρεσίας Εφοδιασμού φέρνουν πολλά προσκόμματα στο ζήτημα της γρήγορης εξυπηρέτησής τους. Γι' αυτό και πολλοί αποφυλακιζόμενοι αναγκάζονται να φύγουν, χωρίς να πάρουν τα τρόφιμα. Επειδή δε όλοι σχεδόν δεν έχουν χρήματα, κάνουν το ταξίδι νηστικοί! Το άτοπο αυτό πρέπει να σταματήσει. Υποθέτουμε ότι είναι πολύ εύκολο για την Υπηρεσία Εφοδιασμού να καθορίσει ένα παντοπωλείο, από όπου να τροφοδοτούνται οι αποφυλακιζόμενοι. Και να τους χορηγούνται γρήγορα οι διατακτικές, ώστε να κατορθώνουν να παίρνουν τα τρόφιμά τους. Κι άλλο δικαιολογημένο παράπονο των αποφυλακιζομένων: Τους ζητούν να πληρώσουν το ψωμί! Γιατί αυτό; Είναι γνωστό ότι όλοι έχουν απόφαση του Κέντρου Κοινωνικής Προνοίας για να τους χορηγείται ΔΩΡΕΑΝ ψωμί και τρόφιμα. Επομένως η αξίωση αυτή είναι αντικανονική. Πρέπει να σταματήσουν αυτές οι ταλαιπωρίες των αποφυλακιζομένων. Αρκετά υπόφεραν στις φυλακές. Φεύγοντας για τα σπίτια τους πρέπει χωρίς προσκόμματα να παίρνουν γλήγορα ό,τι δικαιούνται».    

Ακολούθησε, στις 17 Ιούλη (φ. 282), αιχμηρό σχόλιο, με τον τίτλο «Ευγένεια». Αφορούσε φύλακες του κάτεργου με συμμετοχή σε βασανιστήρια την περίοδο της μεταξικής δικτατορίας και της Κατοχής. Τοπική εφημερίδα δοσιλογικών κύκλων είχε δημοσιεύσει, την προηγούμενη μέρα, επιστολή «υπαλλήλων των φυλακών», με ισχυρισμούς ότι τάχα φέρονταν ευγενικά στους αγωνιστές!   

Απάντησε η «Φωνή του Λαού»: «Οι στήλες της φασιστικής συναδέλφου χθες ήταν κοσμημένες με γράμμα των "υπαλλήλων των φυλακών". Πρόκειται δε για τις φυλακές εκείνες που δολοφονήθηκε ένας Χρ. Μαλτέζος και που βασανίστηκαν μεσαιωνικά δεκάδες λαϊκών αγωνιστών στο διάστημα της διχτατορίας των καθαρμάτων της 4ης Αυγούστου. Στις ίδιες φυλακές βασανίστηκαν και χλευάστηκαν και μαρτύρησαν εκατοντάδες Κερκυραίων πατριωτών στο διάστημα της ξενικής κατοχής, χωρίς οι επιστολογράφοι "υπάλληλοι" να αισθανθούν να πειράζεται η εθνική τους φιλοτιμία. Στις ίδιες επίσης φυλακές δολοφονήθηκαν και βασανίστηκαν από τις ορδές ενός τιποτένιου συνταγματάρχη εκατοντάδες ελλήνων αντιφασιστών στο διάστημα που το νησί μας το εκάλυπτε η εδεσίτικη λέπρα (σ.σ. τον Δεκέμβρη του 1944, αναφορά σε ορδές του Ν. Ζέρβα). Και στις αυτές φυλακές σήμερα βρίσκονται και καταπιέζονται δεκάδες αγνών και διαλεχτών Ελλήνων πατριωτών που βρίζονται και προκαλούνται και διασύρονται από τους "ευγενείς" υπαλλήλους. Αν όλα αυτά οι κ. "υπάλληλοι" τα θεωρούν "ευγένεια" οι κοινοί άνθρωποι με τον κοινόν νουν τα θεωρούν δειλίαν και ανανδρίαν».   

Ο διαβόητος διευθυντής της φυλακής Ν. Τουρνάς προχώρησε, τότε, ισχυριζόμενος πως όλα έβαιναν καλώς στο κάτεργο, σε μήνυση εναντίον της «Φωνής του Λαού», ελπίζοντας πως η εφημερίδα θα σωπάσει ή θα διστάσει να επανέλθει. Άμεση ήταν η απάντησή της, στις 23 Ιούλη (φ. 287). 

«Κακότεχνη προσπάθεια για να συγκαλυφθεί η κατάσταση των φυλακών» και «Διωγμός - Καλύτερα να βελτιωθεί η διαβίωση των φυλακισμένων», ανέφερε στον τίτλο του το  θέμα της εφημερίδας, η οποία ξεκαθάριζε: «Κανένας εκφοβισμός δε θα μας σταματήσει απ' τη διακήρυξη της αλήθειας». 

Ολόκληρο το κείμενο - απάντηση:

«Η κατάσταση των φυλακών μας απασχόλησεν πολλές φορές. Και με στοιχεία αδιάσειστα την παραστήσαμε όπως ακριβώς προκύπτει από πληροφορίες εγκυρότατες αλλά και από στοιχεία που μας παρέσχε υπόμνημα των κρατουμένων αγωνιστών στον κ. Εισαγγελέα Εφετών. Εν τούτοις ο κ. Διευθυντής των Φυλακών - που ποτέ δεν επέτρεψε σε δημοσιογράφους να επισκεφθούν τις φυλακές - αντί να διαψεύσει όσα αδιάψευστα γράψαμε ή να φροντίσει να γίνει ανθρωπινότερη η διαβίωση των κρατουμένων, προτίμησε τον εύκολο δρόμο των "πονηρών ημερών"! Μας εμήνυσε για τα δημοσιεύματά μας! Πολύ περίεργη ενέργεια. Γιατί βασικά οι πληροφορίες μας προέρχονται από υπόμνημα των κρατουμένων στον κ. Εισαγγελέα. Αρμόδιος, λοιπόν, για τη μήνυση θάπρεπε νάναι ο κ. Εισαγγελέας, εφ' όσον διαπίστωνε την ανακρίβεια των καταγγελλομένων μας, πράγμα που δε θα μπορούσε να συμβεί. Η σκοπιμότητα της ενέργειας του κ. Διευθυντού των Φυλακών είναι προφανής. Θέλει με τον τρόπο αυτό να ματαιώσει την αλγεινήν εντύπωση που προκάλεσε στην Κέρκυρα η κατάσταση των Φυλακών και η αφόρητη διαβίωση των κρατουμένων. Και μαζί μ' αυτό να δοθεί ένα χτύπημα στην εφημερίδα μας γιατί είχε το θάρρος να καταγγείλει και να ζητήσει να σταματήσει το Μανιαδακικό καθεστώς. Αυτό όμως δεν αναστρέφει τα γεγονότα. Έχουμε πλήθος μαρτυριών και στοιχείων που επιβεβαιώνουν τα καταγγελθέντα. Και πάνω απ' όλα το υπόμνημα των κρατουμένων σαφέστατο, απερίφραστο συντριπτικό. Κανένας εκφοβισμός δε θα μας σταματήσει απ' τη διακήρυξη της αλήθειας. Και την διερμήνευση της αξίωσης του Κερκυραϊκού Λαού να σώσει τους κρατούμενους αγωνιστές και να επιτύχει την καλυτέρρευση της ζωής τους».  

Τρεις μέρες μετά, στις 26 Ιούλη 1946 (φ. 290), η εφημερίδα πληροφορούσε ότι στη φυλακή της πόλης μεταφέρθηκαν κι άλλοι 165 αγωνιστές, μεταξύ αυτών και γέροι, από τη φυλακή του Επταπυργίου Θεσσαλονίκης, καθώς κλιμακώνονταν στη χώρα οι κρατικές «εκκαθαριστικές επιχειρήσεις» και τα κάθε είδους «μέτρα τάξεως» εναντίον αμέτρητων υποστηρικτών του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, προκειμένου να κατασταλεί κάθε αντίδραση στην καταπάτηση των δημοκρατικών ελευθεριών και τη βίαιη επιβολή της αστικής εξουσίας. 

«Τραγικά καραβάνια φτάνουν στην πόλη μας», ήταν ο τίτλος του θέματος. «Θύματα των "μέτρων τάξεως"» και οι νέοι πολιτικοί κρατούμενοι.

«Από μέρες οι εδώ φυλακές τροφοδοτούνται με τα καινούργια θύματα της μοναρχοφασιστικής εξόρμησης που έχει αναστατώσει την Ελλάδα», σημείωνε η εφημερίδα, προσθέτοντας: «Το μεγαλύτερο καραβάνι έφτασε χτες. Με ένα μεταγωγικό και ισχυρή συνοδεία, μεταφέρθηκαν 165 κατάδικοι των φυλακών Επταπυργίου Θεσσαλονίκης. Ανάμεσα σ' αυτούς και πολλοί γέροι. Η εφαρμογή των "μέτρων τάξεως" επέβαλλε την "αποσυμφόρηση" αυτή για να χωρέσουν οι φυλακές τα νέα καραβάνια που φέρνουν οι "θριαμβευτές των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων"! Η Ελλάδα έχει καταντήσει ένα απέραντο στρατόπεδο όπου διασταυρώνονται τα καραβάνια των φυλακισμένων και των εκτοπιζομένων. Έτσι γράφει ξένος ανταποκριτής. Τι να προσθέσουμε μεις». 

Εξόριστοι στους Παξούς - Πείνα και εκκλήσεις για διάσωση  

Στο πλαίσιο του ίδιου αγώνα της υπέρ των πολιτικών κρατουμένων, η εφημερίδα του ΕΑΜ Κέρκυρας ύψωσε μαχητικά τη φωνή της για να καταγγείλει, παράλληλα, τη χρησιμοποίηση του απρόσιτου τότε νησιού των Παξών ως τόπου εξορίας πολιτικών αγωνιστών. Στο νησί αυτό του νομού Κέρκυρας, όπου οι Ιταλοί κατακτητές στη διάρκεια της Κατοχής είχαν εκτοπίσει δεκάδες Κερκυραίους και άλλους Έλληνες, το μεταπολεμικό κράτος έστελνε πια «μη εθνικόφρονες».  

Αυτό έγινε με λίγους εξόριστους, σε πρώτη φάση, τον Σεπτέμβρη του 1946. Η «Φωνή του Λαού» έσπευσε να καταγγείλει το γεγονός, αλλά και να αξιώσει αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσής τους στο νησί. 

Στις 25 Σεπτέμβρη (φ. 342) δημοσίευσε θέμα με τον τίτλο «Τα ξερονήσια τόποι εξοντώσεως των δημοκρατικών - Οι εξόριστοι των Παξών», αποκαλύπτοντας τι συνέβαινε: 

«Το "λαοπρόβλητο" καθεστώς στέλνει κατά εκατοντάδες τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης στα ξερονήσια. Συγχρόνως όμως και στους τόπους αυτούς της εξόντωσης, προσπαθεί με κάθε τρόπο, με κάθε μέσο να καταστήσει τη ζωή τους αφόρητη, να τους υποσκάψει την υγεία και να τους στείλει στον άλλο κόσμο. Στο Γάι των Παξών βρίσκονται μέρες τώρα οκτώ εξόριστοι εθνικοί αγωνιστές, οι περισσότεροι των οποίων είναι επιστήμονες. Μόλις έφθασαν η Χωροφυλακή έκανε συστάσεις στους κατοίκους να μη τους πλησιάζουν. Ένα παιδάκι που τόλμησε να μιλήσει μαζί τους, ξυλοκοπήθηκε από χωροφύλακα στην πλατεία του Γάι. Τους εγκατέλειψαν σ' ένα ερειπωμένο σχολείο κοντά στη θάλασσα, που δεν έχει παράθυρα, τζάμια και έχει τη στέγη ανοικτή. Τους εγκατέλειψαν απάνθρωπα χωρίς τροφή, χωρίς καμιά φροντίδα καταδικάζοντάς τους σε βέβαιο θάνατο. Ένα γελοίο επίδομα 500 δρχ. που χορηγεί το κράτος δεν έφθασε και ούτε θα φθάσει στα χέρια τους. Μόλις χθες κατόρθωσαν να εγκατασταθούν στο σπίτι ενός συναγωνιστή, εξασφαλίζοντας τουλάχιστον λίγη στέγη. Μα αυτό δεν είναι αρκετό και ούτε ανεκτό είναι να καταδικάζονται στο(ν) ατιμωτικό θάνατο της πείνας αγωνιστές του κινήματος της Εθνικής Αντίστασης. Οι εδώ Αρχές και η Ούνρρα θα πρέπει αμέσως να ενδιαφερθούν και να τους εξασφαλίσουν τις στοιχειώδεις συνθήκες μιας ανθρώπινης διαβίωσης».

Καλούσε στις 20 Οκτώβρη (φ. 363) «Να σώσουμε τους εξόριστους», προτείνοντας την αποστολή ταχυδρομικών δεμάτων στους εξόριστους στους Παξούς, που ανέρχονταν πια, μαζί με συγγενείς τους μάλλον, σε εξήντα άτομα. 

«Πολύ κοντά μας», έγραψε σε νέο θέμα της γι' αυτούς τους εξόριστους, «στο άγονο νησάκι των Παξών, βρίσκονται δυο μήνες τώρα απομονωμένα απ' τη ζωή, εξήντα άτομα, γυναίκες, άνδρες και παιδιά. Ανάμεσά τους είναι και πολλοί επιστήμονες, γιατροί, δικηγόροι, φοιτητές. Το αντιλαϊκό κράτος τούς έχει εξορίσει, γιατί δεν πρόδωσαν ποτέ την πατρίδα τους στον κατακτητή, γιατί τα δημοκρατικά τους φρονήματα έβαζαν σε κίνδυνο την... Δημοσία Ασφάλεια. Για τη διατροφή τους και λοιπές ανάγκες τους, έχει καθοριστεί το αστείο ποσόν των 300 δρχ. ημερησίως που τις περισσότερες φορές δεν φθάνει ή φθάνει καθυστερημένα στα χέρια τους. Και όμως είναι τόσες οι ανάγκες τους, σε ρουχισμό, τρόφιμα, σαπούνι, σιγάρα και τόσα άλλα που καθένας χρειάζεται, όταν βρίσκεται μακρυά απ' το σπίτι του και όταν μάλιστα σε λίγες μέρες το τσουχτερό κρύο του χειμώνα θα θερίζει κάθε υποσιτιζόμενη και αδύνατη ύπαρξη. Δεν πρέπει λοιπόν να τους εγκαταλείψουμε στο βέβαιο θάνατο, που τους κατεδίκασε το σημερινό κυβερνητικό καθεστώς, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟΥΣ ΣΩΣΟΥΜΕ! Και ο τρόπος υπάρχει. Ύστερα από την υπ' αριθ. 148034)7211 της 11.10.46 διαταγή του Υπουργείου Τ.Τ.Τ. προς τις αρμόδιες υπηρεσίες του, τα ταχυδρομικά γραφεία είναι υποχρεωμένα να δέχονται για τους εξόριστους δέματα μέχρι 5 κιλών βάρους, με τρόφιμα, είδη ρουχισμού, υποδήσεως και καθαρισμού. Με ένα μικρό δεματάκι, με λίγα όσπρια, λίγη ζάχαρη, λίγο καφφέ, λίγο λάδι, λίγο σαπούνι, κανένα ρούχο και ό,τι άλλο χρήσιμο, θα ΣΩΣΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΕΞΟΡΙΣΤΟΥΣ ΜΑΣ».   

Οι κρατούντες είχαν σκεφτεί να χρησιμοποιήσουν για τον ίδιο σκοπό κι άλλο νησί του νομού, τους Οθωνούς, αποφασίζοντας τελικά να στείλουν στη Ζάκυνθο άλλους εξόριστους που είχαν μεταφερθεί στο λιμάνι της πόλης. Έγραψε στις 28 Οκτώβρη 1946 (φ. 365) η εφημερίδα, σε θέμα με τίτλο «Καραβάνια εξορίστων»: 

«Κι ένα άλλο τραγικό καραβάνι τριάντα οκτώ δημοκρατικούς πολίτες της Θεσσαλίας, βρίσκεται στο τμήμα μεταγωγών Κερκύρας. Οι είκοσι οκτώ απ' αυτούς είναι άνδρες και δέκα γυναίκες. Μεταξύ των ανδρών είναι και ο συναγ. Αβδελίδης Παρμενίων, γραμματέας του ΑΚΕ διαμερίσματος Θεσσαλίας. Αρχικά το καραβάνι προοριζόταν για τους Οθωνούς, αλλά το νησί δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί σαν τόπος εξορίας και έτσι θα συνεχισθεί η πορεία κάτω από τις γνωστές συνθήκες μεταφοράς και διαβίωσης, για κάποιον καινούργιο σταθμό. Ίσως για τη Ζάκυνθο».  

Στις 3 Νοέμβρη (φ. 366) επανήλθε η εφημερίδα στο ζήτημα των εξόριστων στους Παξούς. «Το δέμα του εξόριστου» ήταν ο τίτλος του νέου θέματος, που παρουσίαζε τηλεγράφημά τους στον αθηναϊκό Τύπο. Όχι απλώς κακοπερνούσαν, αλλά κινδύνευαν με θάνατο από πείνα. 

«Οι εξόριστοι των Παξών», ανέφερε το δημοσίευμα, «έστειλαν το παρακάτω τηλεγράφημα στις δημοκρατικές εφημερίδες της Αθήνας»:

Παρά εκδοθείσαν υπ' αριθ. 91787)10640 διαταγήν υπουργείου Εφοδιασμού, ορίζουσαν παραχώρησιν ημίν μερίδος κρατουμένου, ουδεμία εγένετο χορήγησις. Διαμαρτυρόμενοι δια πλήρη εγκατάλειψιν, παρακαλούμε συνηγορήσετε δι' άμεσον εκτέλεσιν ανωτέρω διαταγής. Εγκυμονούνται ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΘΑΝΑΤΩΝ ΕΚ ΠΕΙΝΗΣ. 

Δια πολιτικούς εξορίστους Παξών Καπελιάνης, Β. Γεωργίου, Δ. Κάτλας, Στ. Τεμπέλης, Α. Μπούσιος, Δ. Σίγκος, Α. Καπρίκης, Θ. Σπηλιόπουλος, Γ. Αντωνόπουλος.

Σημείωνε, μεταξύ άλλων, η εφημερίδα: «Ο καθένας μας πρέπει να συντελέσει στη σωτηρία τους. Κάθε δέμα που πάει στους εξορίστους, είναι και ένα ράπισμα στο πλαδαρό πρόσωπο της αγγλικής κατοχής και του ελληνικού μοναρχοφασισμού. ΚΑΝΕΝΑΣ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣΕΙ!».    

Στο ίδιο φύλλο δημοσιεύτηκε «Ευχαριστήριο των εξορίστων» από τη Θεσσαλία, που κρατούνταν στην Κέρκυρα ώσπου οι αρχές να αποφασίσουν τον τελικό προορισμό τους. Η κερκυραϊκή Εθνική Αλληλεγγύη είχε σπεύσει να τους βοηθήσει. Τελικά, μεταφέρθηκαν στη Ζάκυνθο. 

«Οι 41 εξόριστοι από τη Θεσσαλία που εκρατούντο στο Τμήμα μεταγωγών Κερκύρας, πριν αναχωρήσουν για τη Ζάκυνθο, τόπο εξορίας τους, απέστειλαν στην Ε.Α. Κερκύρας», ανέφερε η εφημερίδα, «το παρακάτω ευχαριστήριο»:

Προς 
Την Ε.Α. Κερκύρας

Για την ενίσχυσή σας σε τρόφιμα και χρήματα σας ευχαριστούμε θερμά, όπως επίσης και για το ενδιαφέρον που δείξατε για την εδώ 8ήμερο παραμονή μας. 

Με την πράξη σας αυτή δείξατε σε μας τους δημοκρατικούς εξορίστους την υψηλή αποστολή και το τεράστιο έργο που επιτελεί η Ε.Α. 

Σας διαβεβαιούμε πως η προσφορά σας αυτή μας συνεκίνησε και μας επρόσθεσε καινούργιες ηθικές δυνάμεις στην αντιμετώπιση των σκληρών συνθηκών διαβίωσής μας στον τόπο της εξορίας μας.

Για τους 41 Θεσσαλούς Δημοκρατικούς εξορίστους 

Π. ΑΒΔΕΛΙΔΗΣ

Στις 17 Νοέμβρη 1946 (φ. 368), σε θέμα με τίτλο «Να σώσουμε τα 58 θύματα του μοναρχοφασισμού που βρίσκονται στους Παξούς» και «Με το "Δέμα του εξορίστου" - ... Και ένα μωρό 1 1)2 χρόνου!», η εφημερίδα προέτρεπε και πάλι τους αναγνώστες της να στείλουν «Δέμα του εξορίστου» στους κρατούμενους στους Παξούς. Αποκάλυπτε και μια περίπτωση εξόριστης γυναίκας με μωρό. 

Οι εξόριστοι ήταν 58 και η εφημερίδα επισήμανε: 

Οι Παξοί είχαν χρησιμοποιηθεί σαν τόπος εξορίας επί Ιταλικής κατοχής. Στο άγονο και απομονωμένο αυτό νησί είχαν καθηλώσει οι Ιταλοί και τα Ελληνόφωνα όργανά τους εκατοντάδες εφτανησίους με αντικειμενικό σκοπό να τους εξοντώσουν και να τρομοκρατήσουν τον πληθυσμό των Ιονίων νήσων. Και η ιστορία αυτή επαναλαμβάνεται σήμερα που η Αγγλική κατοχή βασανίζει την Ελλάδα. 

Στο Γάι βρίσκονται 58 εξόριστοι. Πέντε δικηγόροι, ένας ειρηνοδίκης, τρεις δασκάλοι, ένας γεωπόνος, μια οδοντογιατρός και οι υπόλοιποι είναι αγρότες και εργάτες. Όλοι τους προέρχονται από την Πελοπόννησο, την Ήπειρο και την Στερεά. Μεταξύ των εφτά κρατουμένων γυναικών βρισκόντανε (έληξε η ποινή της) και μια γυναίκα με το μωρό της ηλικίας... ενάμιση χρόνου, της οποίας τον πατέρα και τον αδελφό σκότωσαν οι Γερμανοί και τον άνδρα της οι χίτες. 

Είναι εγκαταστημένοι σε δυο σπιτάκια. Αλλ' αν κατορθώθηκε να εξευρεθεί στέγη, παραμένει πάντα στην πρώτη γραμμή ο μεγάλος κίνδυνος του χειμώνα, η πείνα και το κρύο. Τα λιγοστά τρόφιμα που απέσπασαν οι εξόριστοι με τον αγώνας τους και τις προσπάθειες της Εθνικής Αλληλεγγύης, δεν επαρκούν για να ξεπεραστεί ο κίνδυνος. Σοβαρό επίσης παρουσιάζεται το ζήτημα του ρουχισμού γιατί έχουν σοβαρές ελλείψεις.     

Η δύσκολη θέση που βρίσκονται στους Παξούς τα 58 θύματα του μοναρχισμού και της Αγγλικής κατοχής, επιβάλλει ενεργότερη κινητοποίηση γύρω από την προσπάθεια για το ΔΕΜΑ ΤΟΥ ΕΞΟΡΙΣΤΟΥ. Κάθε Κερκυραίος δημοκράτης, κάθε Κερκυραία ας πράξουν το καθήκον τους. Με το "Δέμα του εξορίστου"».

Ήταν συνεχής η έγνοια της ΕΑΜικής εφημερίδας για τους εξόριστους αγωνιστές και εκδηλώθηκε πάλι στις 8 Δεκέμβρη 1946 (φ. 371), ενόψει των Χριστουγέννων. «Να σώσουμε τους εξόριστούς μας» και «Ιερό χρέος - Το δέμα των Χριστουγέννων», ήταν ο τίτλος του νέου θέματος, που δεν αφορούσε ειδικά και μόνο στους εξόριστους των Παξών. 

Εξηγούσε το δημοσίευμα, υπενθυμίζοντας και δική τους έκκληση:  

«Με την ανασύσταση των Επιτροπών Ασφαλείας ατέλειωτα καραβάνια ανθρώπων, κάθε ηλικίας και φύλου, από όλες τις γωνίες της Ελλάδας πέρνουν συνέχεια το δρόμο για τα άγονα ξερονήσια του Αιγαίου και των εφτανήσων, τα ξερονήσια του θανάτου. Με το μέτρο αυτό το οποίο τόσο πλατειά και με αφάνταστη εμπάθεια χρησιμοποίησεν η Κυβέρνηση και τα όργανά της και πάνω από όλους οι Άγγλοι, ένα σκοπό επιδίωκαν και επιδιώκουν. Την εξόντωση του Δημοκρατικού λαού με τις ταλαιπωρίες, τα βασανιστήρια, την πείνα, την αρρώστεια, την ξεσπιτωσιά. Οι εκκλήσεις των εξορίστων απ' τα ξερονήσια είναι εκκλήσεις απόγνωσης που δείχνουν όλο το δράμα της ζωής τους μα και το ακατάβλητο σθένος να συνεχίσουν την πάλη τους ως την τελική νίκη αδιαφορώντας για κάθε θυσία. Σ' ολόκληρη την Ελλάδα με επικεφαλής την Εθνική Αλληλεγγύη, το ΕΑΜ και τη Δημοκρατική αριστερά, γίνεται σκληρός αγώνας για να εξασφαλίσει η Κυβέρνηση τα στοιχειώδη μέσα διατροφής και διαβιώσεως των εξορίστων, για την άρση του φασιστικού μέτρου της εκτοπίσεως και την επιστροφή των εξορίστων στα σπίτια τους, για τη σωτηρία τους. Γιατί για τους εξορίστους το πρόβλημα που μπαίνει σήμερα άμεσα είναι πρόβλημα σωτηρίας τους. Το Κεντρικό Διοικητικό Συμβούλιο της Ε.Α., άνοιξε από την 1ην Νοεμβρίου Πανελλήνια εισφορά για τη ΣΩΤΗΡΙΑ των εξορίστων και με έκκλησή του καλεί όλο το λαό να συνεισφέρει, κάνοντας το πρόβλημα της σωτηρίας τους κατά κύριο λόγο υπόθεση του λαού. Και η Κέρκυρα στην Πανελλήνια αυτή εξόρμηση δείχνει πως δεν θα υστερήσει. Η έκκληση των κρατουμένων στο άγονο νησάκι των Παξών βρήκε τεράστια απήχηση στην καρδιά κάθε Κερκυραίου, που συμμερίζεται την δραματική κατάσταση των θυμάτων της αγγλικής κατοχής. Οι γιορτές των Χριστουγέννων είναι μια ευκαιρία να βοηθηθούν τα εξόριστα αδέλφια μας. Θα δώσουμε από το λιγοστό ψωμί μας, θα διαθέσουμε κάτι από το φτωχό ρουχισμό μας. Ένα μικρό δεματάκι με λίγα τρόφιμα και κανένα ρούχο, θα ανακουφίσει και θα ενθαρρύνει τους εξορίστους μας! Ο καθένας ας κάμει το καθήκον του!».

Συχνά, η «Φωνή του Λαού» καταχωρούσε στα φύλλα της -που καιρό πριν είχαν πάψει να εκδίδονται κάθε μέρα- σχετική έκκληση της τοπικής Εθνικής Αλληλεγγύης. Αυτό έκανε και στις 9 Φλεβάρη 1947 (φ. 386), καταχωρώντας το μήνυμα «Μην ξεχνάτε τους εξόριστους», με την υπογραφή «Ε.Α. Κέρκυρας».    

Το προτελευταίο γνωστό στις μέρες μας δημοσίευμα της εφημερίδας για τους εξόριστους των Παξών, από όσα φύλλα της έχουν σωθεί, έκανε γνωστό «Πασχαλινό ευχετήριο μήνυμα των πολιτικών εξορίστων Παξών», για το Πάσχα του 1947, ενώ μαίνονταν βέβαια στη χώρα οι ένοπλες συγκρούσεις και οι κρατικές αρχές απέρριπταν κάθε πρόταση που απέβλεπε σε κάποια δημοκρατική, όσο αυτό γινόταν, πολιτική διέξοδο. Στις 13 Απρίλη 1947 (φ. 412), λοιπόν, η εφημερίδα ενημέρωσε ότι έλαβε από τους εξόριστους των Παξών, οι οποίοι ήδη αντιμετώπιζαν την πρόσθετη κατηγορία ότι στον τόπο της εξορίας τους παρέβαιναν τον νόμο κάνοντας «κομμουνιστική προπαγάνδα», το ακόλουθο γράμμα: 

Έπειτα από λίγες μέρες θα εορτάσουμε τη μεγάλη Ανάσταση Εκείνου που με την εθελοντική μαρτυρική θυσία του εδίδαξε την αγάπη και την Ειρήνη μεταξύ των ανθρώπων. 

Μ' αυτή την ευκαιρία οι πολιτικοί εξόριστοι Παξών νοιώθουν περισσότερο την ανάγκη να απευθύνουν προς το Λαό του Νομού Κερκύρας ανυπόκριτο κι' αληθινό Πασχαλινό μήνυμα και εύχονται όπως η μεγάλη αυτή ημέρα φλογίσει περισσότερο τα ευγενικά ιδανικά του συνανθρωπισμού και αποτελέσει μια ακόμα αφετηρία για το άπλωμα της Αγάπης και της Ειρήνης μεταξύ του Λαού μας. Ας παραδειγματισθούμε όλοι από τα ιερά κηρύγματα Εκείνου του Μεγάλου Σωτήρα και Συμφιλιωτού κι' ας προσπαθήσομε με οποιοδήποτε τρόπο να τερματισθεί η περίοδος των Παθών του Λαού μας και ν' αρχίσει η ανατολή της ενωμένης δημιουργικής εργασίας. 

Το μαρτύριο της απομόνωσης και της δυστυχίας που γίνεται καταθλιπτικώτερο αυτές τις μέρες θέλομε να κάνει ηχηρότερη τη φωνή μας. 

Για μια πασχαλινή Αγάπη και Συμφιλίωση. 

Για μια Χριστιανική Συμπόνοια και Φιλαλληλία.

Για μια Ειρήνη και Γαλήνη στο τόπο μας. 

Οι Πολιτικοί εξόριστοι Παξών

Μεγάλη Τετάρτη 9/4/47 

Ακολούθησε στις 8 Μάη 1947 (φ. 422) στερνό ίσως δημοσίευμά της για το θέμα αυτό καθώς δεν είναι γνωστό οποιοδήποτε επόμενο φύλλο της εφημερίδας, με τίτλο «Μετεκτοπίσεις φυματικών εξορίστων». Ασθενείς και άλλοι εξόριστοι μετεκτοπίζονταν από τους Παξούς σε ένα άλλο, πολύ μακρινό κι ακόμα πιο απομονωμένο νησί του Ιονίου, στο οποίο, εννιά δεκαετίες πριν, οι Άγγλοι κυρίαρχοι των Επτανήσων εξόριζαν κορυφαίους ηγέτες των Ριζοσπαστών των νησιών. Για να τους τιμωρήσουν ακόμα χειρότερα, επειδή διατηρούσαν τις ιδέες τους, οι κρατικές αρχές έστελναν εξόριστους στα Κύθηρα, μαζί και έναν τους που είχε προβληθεί από φυματίωση.    

Κατήγγειλε η εφημερίδα, ατρόμητα: 

«Με βάση την κατηγορία της "διεξαγωγής κομμουνιστικής προπαγάνδας στους Παξούς" συνεχίζονται οι μετεκτοπίσεις λαϊκών αγωνιστών από τους Παξούς. Έτσι με τελευταία απόφαση της επιτροπής ασφαλείας Αιτωλοακαρνανίας, με εισήγηση της χωροφυλακής και με βάση την παραπάνω κατηγορία μετεκτοπίζονται οι εξόριστοι Παξών 1) Αναστ. Τσέλλος 2) Κων. Σκιαδάς και 3) Γεώρ. Σκιαδάς εις Κύθηρα. Πρέπει όμως να σημειώσουμε πως ο ένας απ' αυτούς, ο τελευταίος, πάσχει από φυματίωση και παρέμενε μέχρι σήμερα στο κρεββάτι. Ο πραγματικός σκοπός της μετεκτόπισης δεν είναι οι παραπάνω ισχυρισμοί της επιτροπής, αλλά η εξόντωση των εξορίστων λαϊκών αγωνιστών. Τούτο φαίνεται καθαρά από την λύσσα με την οποία στρέφονται σε άρρωστους και φυματικούς εξόριστους των οποίων και η παραμικρή μετακίνηση θα έχει δυσάρεστα αποτελέσματα για την υγεία τους. Οι συνεχείς αυτές εκδηλώσεις των αρχών που φανερώνουν και την πιο στοιχειώδη έλλειψη ανθρωπισμού φυσικό είναι να κρατούν ανάστατο το λαό μας. Και οι ευθύνες των αρχών απέναντί του είναι τεράστιες».

Νέα αποχή από το συσσίτιο τον Νοέμβρη του 1946 - Τους έκρυβαν την αλληλογραφία - Κινητοποίηση αλληλεγγύης    

Ασταμάτητα, μέχρι που έπαυσε να κυκλοφορεί, η «Φωνή του Λαού» στάθηκε θαρραλέα στο πλευρό των φυλακισμένων, εξόριστων και άλλων διωκόμενων λαϊκών αγωνιστών. 

«Οι ανάγκες των πολ. κρατουμένων - Υπόμνημα στις Αρχές» ήταν ο τίτλος θέματός της στις 2 Οκτώβρη 1946 (φ. 347). Με αυτό οποίο έφερνε στη δημοσιότητα νέο υπόμνημα των πολιτικών κρατουμένων των φυλακών της πόλης προς τις αρχές, με καταγγελίες σχετικά με τη διάθεση ρουχισμού. 

«Ο συναγ. Π. Ιωαννίδης», έγραφε το δημοσίευμα, «εξ ονόματος των πολιτικών κρατουμένων στις εγκληματικές φυλακές απέστειλε υπόμνημα προς τον κ. Εισαγγελέα και την τοπική διεύθυνση της Ούνρρα, και στο οποίο αναφέρονται οι άμεσες ανάγκες των κρατουμένων σε ιματισμό και υπόδηση. Ακολούθως το υπόμνημα τονίζει, ότι η διανομή των ζητουμένων ειδών έγινε σε όλες τις φυλακές του κράτους και καταγγέλλει τον αυθαίρετο και άδικο τρόπο που μοιράστηκε τελευταία ποσότητα εξωτερικού ιματισμού στους κρατουμένους, αφού προηγούμενα έγινε η διαλογή του από το προσωπικό των φυλακών και άλλους σ' αυτό προσκειμένους. Καταλήγοντας το υπόμνημα υποβάλλει την παράκληση όπως δοθεί διαταγή και χορηγηθεί συμπληρωματικά ιματισμός εσωτερικός και εξωτερικός και ιδιαίτερα παπούτσια, κουβέρτες και ατομικοί σάκκοι».

Στις 10 Οκτώβρη 1946 (φ. 354), δηλαδή ακριβώς δύο χρόνια από τότε που η Κέρκυρα απελευθερώθηκε από τον γερμανικό ζυγό, σε μονόστηλό της με τον τίτλο «Ενισχύσεις για τη "Φωνή του Λαού"» γνωστοποίησε λίστα χρηματικών προσφορών που έλαβε για την ενίσχυσή της. «Κρατούμενοι 72.000» δρχ., ανέφερε το δημοσίευμα, μεταξύ δύο άλλων ανώνυμων δωρητών. Η αμφίδρομη ενίσχυση συνεχιζόταν. Σε όλο το χρονικό διάστημα της κυκλοφορίας της, η ΕΑΜική εφημερίδα ήταν και φωνή των ίδιων των φυλακισμένων αγωνιστών.  

Στις 28 Οκτώβρη της ίδιας χρονιάς (φ. 365), ανήμερα της εθνικής επετείου, καυστικό δημοσίευμά της με τίτλο «Η κατάσταση στις φυλακές» αμφισβητούσε και πάλι τους προκλητικούς ισχυρισμούς των αρχών ότι τάχα γίνονταν σεβαστά τα δικαιώματά τους και «ενδιαφερόταν» γι' αυτά προσωπικά ο διευθυντής Τουρνάς. Με όσο μπορούσε πιο προσεκτικές διατυπώσεις, καθώς οι αρχές την απειλούσαν με περαιτέρω διώξεις, έφερε στο φως νέες καταγγελίες από τα άδυτα του κάτεργου.   

«Από πληροφορίες, που έφθασαν στα γραφεία μας», ανέφερε το δημοσίευμα, «μαθαίνουμε πως η Διεύθυνση των Φυλακών προσπαθεί να δυσκολέψει τη ζωή των κρατουμένων αγωνιστών της Εθνικής Αντιστάσεως. Σύμφωνα με τις παραπάνω πληροφορίες, πάντα, αφαιρέθηκαν από τα κελλιά οι ηλεκτρικοί λαμπτήρες, που οι ίδιοι οι κρατούμενοι είχαν τοποθετήσει. Επίσης κατακρατούνται  οι επιστολές των συγγενών των κρατουμένων, όπου περιγράφονται τα μαρτύρια, που υφίστανται οι οικογένειές τους από τις συμμορίες της Δεξιάς. Απαγορεύτηκεν η είσοδος ενός μικροπωλητού, που προμήθευε στους κρατουμένους διάφορα είδη. Τέλος επεβλήθη οι κρατούμενοι να αλληλογραφούν μόνο με ειδικά δελτάρια των φυλακών, για να μη μπορούν να γράφουν παρά μόνο λίγα λόγια. Αν τα παραπάνω αληθεύουν, πρέπει το Υπουργείο Δικαιοσύνης να επιβραβεύσει το εξαιρετικό "ενδιαφέρον" του κ. Διευθυντού, προάγοντάς τον!». 

Είκοσι μέρες μετά, στις 17 Νοέμβρη 1946 (φ. 368), νέο θέμα της έφερε τον τίτλο «Οι διαμαρτυρίες των κρατουμένων αγωνιστών». Είχαν προχωρήσει σε νέα αποχή από το συσσίτιο, λόγω «επεισοδίων» είχε κληθεί δύναμη χωροφυλάκων και κρατούμενοι είχαν κλειστεί στην απομόνωση. Επί πέντε περίπου εβδομάδες δεν τους είχε χορηγηθεί σαπούνι.  

«Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας», έκανε γνωστό η εφημερίδα, «στις Φυλακές και στην αχτίνα των πολιτικών κρατουμένων, από την περασμένη Τετάρτη, επειδή δεν έγινε κανονική διανομή σαπουνιού, άρχισαν να δημιουργούνται επεισόδια. Οι κρατούμενοι είχαν ενάμιση περίπου μήνα να πάρουν σαπούνι και την Τετάρτη η Διεύθυνση των Φυλακών, επρόκειτο να τους μοιράσει 12 δράμια κατ' άτομο για δύο βδομάδες, όπως τους ανεκοίνωσε ο φύλακας που ανέλαβε την διανομή. Τούτο προκάλεσε τις διαμαρτυρίες των κρατουμένων με αποτέλεσμα η Διεύθυνση των φυλακών να διατάξει το κλείσιμο στο πειθαρχείο ενός των κρατουμένων. Οι κρατούμενοι προέβησαν τότε σε πιο έντονες διαμαρτυρίες και την Παρασκευή δεν πήραν συσσίτιο. Η Διεύθυνση των φυλακών, για να προστατεύσει... την τάξη στις φυλακές, κάλεσε σε ενίσχυση δύναμη χωροφυλακής. Την Παρασκευή το απόγευμα μετέβη στις φυλακές ο κ. Εισαγγελεύς Εφετών για να διενεργήσει ανακρίσεις και όπως διαβεβαίωσε χθες σε δημοσιογράφο μας, επειδή τα επεισόδια προεκλήθησαν από παρεξήγηση, οι δυο κρατούμενοι στο πειθαρχείο επρόκειτο εντός της ημέρας να ελευθερωθούν. Το δίκηο βρίσκεται αναμφισβήτητα με το μέρος των κρατουμένων και η Διεύθυνση των Φυλακών θα πρέπει να φέρεται με πιο πολιτισμένο τρόπο, γιατί οι κρατούμενοι αυτοί δεν είναι εγκληματίες, αλλά αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης». 

Τα γεγονότα αυτά είχαν προκαλέσει κάποια ευρύτερη κινητοποίηση λαϊκών επιτροπών ή οργανώσεων, υπέρ των φυλακισμένων. 

Έτσι, επτά μέρες μετά, στις 24 Νοέμβρη 1946 (φ. 369), η εφημερίδα δημοσίευσε «Ευχαριστήριο» που έλαβε από τους πολιτικούς κρατούμενους, ο αριθμός των οποίων έβαινε συνεχώς αυξανόμενος. Ορισμένα αιτήματά τους είχαν γίνει αποδεκτά. Οι ευχαριστίες απευθύνονταν προς τον λαό του νησιού, για τη συμπαράστασή του. 

Ανέφερε το μήνυμά τους, το οποίο έθιγε ζητήματα όλων ανεξαιρέτως των κρατουμένων στη φυλακή ανεξάρτητα από τις πολιτικές πεποιθήσεις τους και εξέφραζε την ευχή για ομαλή πολιτική διέξοδο, ενώ έκανε λόγο για «βάρβαρα» μέτρα στη φυλακή: 

Οι κρατούμενοι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης των Φυλακών της Κέρκυρας, ευχαριστούμε ολόθερμα τον Κερκυραϊκό λαό που διαπνέεται από ανώτερα αισθήματα, γιατί με την κινητοποίησή του στις 15)11)46 στάθηκε συμπαραστάτης μας στον αγώνα που μας εξανάγκασε η Δ)ση των Φυλακών με τα βάρβαρα μέτρα που πήρε απροόπτως εις βάρος μας. Ο Κερκυραϊκός λαός με τη στάση του συνέβαλε αποφασιστικά για να επιλύσουμε μερικά βασικά δίκαια και λογικά αιτήματα που έχουν σχέση με τη ζωή μας και αφορούν όλους γενικά τους κρατουμένους, ανεξάρτητα από τις πολιτικές τους πεποιθήσεις. Ελπίζουμε ότι η έντιμος αυτή συμπαράσταση και συναντίληψη του Κερκυραϊκού λαού για τα ζητήματα όλων των κρατουμένων θα έχει συνέχεια και θα αγκαλιάσει πλατύτερα στρώματα με βάση την ενδεδειγμένη σήμερα εθνική πολιτική του κατευνασμού και της συμφιλίωσης. 

Επιτροπή των κρατουμένων στις Φυλακές Κερκύρας αγωνιστών της Εθν. Αντίστασης  

Γρήγορα, όμως, η κατάσταση στη φυλακή χειροτέρεψε και πάλι, προκαλώντας την κατακραυγή της εφημερίδας. 

Στις 8 Δεκέμβρη 1946 (φ. 371), η «Φωνή του Λαού» ύψωσε ακόμα πιο δυνατά τη φωνή της υπέρ των πολιτικών αγωνιστών της φυλακής, καθώς κλιμακώνονταν και πάλι τα εναντίον τους μέτρα. Είχαν φτάσει πια τους 300 οι πολιτικοί κρατούμενοι, με μεταγωγές νέων από φυλακές της Αττικής, της Βοιωτίας, της Εύβοιας. Τα τελείως ανθυγιεινά κελιά γέμιζαν ασφυκτικά και ο διευθυντής Τουρνάς, ενώ κλιμάκωνε τη βία, προσπαθούσε να βγει από το «κάδρο» των ευθυνών, επικαλούμενος έγγραφα που είχε στείλει σε ανωτέρους του, για την αδυναμία «φιλοξενίας» τόσων κρατουμένων. Αλλά το πρόβλημα, βέβαια, δεν ήταν μόνον αυτός. Η αυξανόμενη βαρβαρότητα στη φυλακή της Κέρκυρας αντικατόπτριζε την κλιμάκωση της επίθεσης  του μεταπολεμικού αστικού κράτους για την καθυπόταξη του ελληνικού λαού στις επιταγές του. Καθώς ο χειμώνας προχωρούσε, λοιπόν, οι πολιτικοί κρατούμενοι στο κερκυραϊκό κάτεργο πάγωναν στα αποτρόπαια κελιά του και έρχονταν αντιμέτωποι με κλιμακούμενη βία.      

Άστραψε και βρόντηξε η εφημερίδα: «Σε κίνδυνο η ζωή των κρατουμένων μας - Τριακόσιοι πολιτικοί κρατούμενοι χωρίς ρουχισμό και κουβέρτες, είναι στιβαγμένοι μέσα σε υγρά & σκοτεινά κελλιά - Πρέπει να ενδιαφερθούν αμέσως οι αρμόδιοι». 

Εκείνο το δημοσίευμα είναι το τελευταίο γνωστό στις μέρες μας αναλυτικό δημοσίευμα της εφημερίδας του ΕΑΜ Κέρκυρας, από τα φύλλα της που σώθηκαν, για το δράμα των αγωνιστών που είχαν φυλακιστεί στο κάτεργο της πόλης. Αρκετά από τα κατοπινά φύλλα της δεν έχουν σωθεί. Υπάρχουν αναφορές με λίγες πληροφορίες σε δημοσιεύματά της σε σωσμένα φύλλα των πρώτων μηνών του 1947, τα οποία  αναφέρονται εμμέσως στην επιδεινούμενη κατάσταση στις φυλακές, σε αντιστοιχία με την επιδείνωση του γενικότερου πολιτικού κλίματος στο νησί και στη χώρα. 

Έχει ιδιαίτερη αξία, συνεπώς, να παρατεθεί ολόκληρο το δημοσίευμα της 8ης Δεκέμβρη 1946: 

Βρισκόμαστε και πάλι στην ανάγκη να διερμηνεύσουμε τις δικαιολογημένες διαμαρτυρίες των πολιτικών κρατουμένων για την απαράδεκτη και απάνθρωπη κατάσταση που επικρατεί στις φυλακές. 

Σε 300 έφθασε ο αριθμός των πολιτικών κρατουμένων και καθημερινά μεγαλώνει με καινούργιες αποστολές. Σε κελλιά χωρίς φως, χωρίς κανένα αερισμό και που είναι ασφυκτικά γεμάτα από κρατουμένους, ο μολυσμένος αέρας υποσκάπτει καθημερινά την υγεία τους. Ο χώρος των κελλιών που μόλις επαρκεί για 1-2 άτομα σήμερα «φιλοξενεί» από 3-5. Και η κατάσταση συνεχώς χειροτερεύει. Καθημερινά οι φυλακές γεμίζουν από Έλληνες πατριώτες, που το μόνο τους «έγκλημα» είναι ότι πολέμησαν και μισούν το φασισμό. Ογδόντα καινούργιοι κρατούμενοι μεταφέρθηκαν μόνο την περασμένη εβδομάδα, από τις φυλακές του «Αβέρωφ», της Λειβαδιάς και της Χαλκίδας. Πολλοί είναι άρρωστοι, προφυματικοί, με κλονισμένη την υγεία τους. Σ' αρκετούς πάλι επλησίαζε να λήξει η ποινή τους και όμως υπέστησαν τα μαρτύρια της μεταφοράς με τις γνωστές συγκοινωνιακές συνθήκες. Σύμφωνα με πληροφορίες μας αναμένονται 150 ακόμα πολιτικοί κρατούμενοι! 

Εκτός όμως από το στίβαγμα των κρατουμένων στα κελλιά, πρέπει να επανέλθουμε, για χιλιοστή ακόμα φορά, και να καταγγείλουμε την όλη κατάσταση που επικρατεί στις φυλακές. 

Ο τύπος απαγορεύεται και σε αντικατάστασή του η διεύθυνση εκδίδει δελτίο ειδήσεων με αποκόμματα των εφημερίδων «Καθημερινή», «Νεολόγος» και της ντόπιας «Ελευθερίας», τις οποίες θεωρεί ως αμερόληπτες! Στις επισκέψεις συγγενών και γνωστών των κρατουμένων, παρεμβάλλονται κάθε είδους προσκόμματα. Για την ατομική τους καθαριότητα παραχωρούνται εβδομαδιαία 12 1)2 δράμια σαπούνι (...) και αυτά όχι κανονικά. Φάρμακα δεν υπάρχουν και γενικά η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Ακόμα και αναγκαία απολυμαντικά φάρμακα που θα προφυλάξουν τους κρατουμένους από μεταδοτικά νοσήματα δεν δίδονται καθόλου. 

Και οι ελλείψεις σε ιματισμό των κρατουμένων είναι τεράστιες. Το φαΐ είναι λίγο, κουβέρτες δεν έχουν και παγώνουν μέσα στα σκοτεινά και υγρά κελλιά της φυλακής. 

Οι κίνδυνοι που τους απειλούν είναι άμεσοι και γι' αυτό χρειάζεται η επέμβαση των αρμοδίων. Όπως πληροφορούμεθα, ο κ. Διευθυντής των φυλακών με επανειλημμένα έγγραφά του προς τις αρμόδιες αρχές, εκθέτει την κατάσταση και ζητεί την άμεση λήψη μέτρων. Το ζήτημα όμως της διαβιώσεως των κρατουμένων δεν είναι μονάχα υπόθεση της Διευθύνσεως των φυλακών. Ο κ. Νομάρχης και ο κ. Εισαγγελέας θα πρέπει να λάβουν αμέσως τα ενδεικνυόμενα μέτρα για να καταστούν ανθρωπινότεροι οι όροι διαβιώσεως των κρατουμένων. 

Μία εβδομάδα μετά, στις 15 Δεκέμβρη 1946 (φ. 372), η εφημερίδα ενημέρωσε τους φίλους της ότι στο λιμάνι της πόλης οι αρχές είχαν «ξεφορτώσει» άλλους 60 αγωνιστές, μεταξύ των οποίων κι ένας παράλυτος από βασανιστήρια αγωνιστής, με προορισμό τη φυλακή. 

«Έφθασε κι' άλλο καραβάνι πολιτικών κρατουμένων - Στη "Δημοκρατία" του Μπέβιν», ήταν ο τίτλος του δημοσιεύματος, που αναφερόταν έτσι και στο όνομα του υποτιθέμενου «προοδευτικού» και στην πραγματικότητα υπέρμαχου της βίαιης καταστολής υπουργού Εξωτερικών της Βρετανίας, Έρνεστ Μπέβιν - ένα όνομα που δόθηκε από τους αγωνιστές σε αποχωρητήριο του κάτεργου.  

Κατήγγειλε η εφημερίδα, εστιάζοντας και στον ρόλο της βρετανικής άρχουσας τάξης:

Την περασμένη Τρίτη μετεφέρθησαν με το ατμόπλοιο «Νίκη» κι' άλλοι 60 αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, προοριζόμενοι για τις εγκληματικές φυλακές. Ανάμεσά τους μεταφέρθηκε και παράλυτος, από τα βασανιστήρια που υπέστη στα κρατητήρια των Αθηνών, ο αγωνιστής Νίκος Μποκούτης. Το καραβάνι των αλυσσοδεμένων αγωνιστών ζωγραφίζει πιστά την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η αγγλοκρατουμένη Ελλάδα.

Έναν μήνα περίπου πριν από την έκδοση του τελευταίου γνωστού φύλλου της και την έναρξη των εκτελέσεων πολιτικών κρατουμένων της φυλακής στο Λαζαρέτο, στις 29 Απρίλη 1947 (φ. 418), σε κύριο άρθρο της η «Φωνή του Λαού» αναφέρθηκε πάλι στο κάτεργο της πόλης, αλλά αυτή τη φορά με διαφορετικό τρόπο και σκοπό: Για να καταγγείλει και να προειδοποιήσει εμμέσως ή και σχεδόν ευθέως ότι βρισκόταν σε εξέλιξη στο νησί, σε πρώτη φάση με διασπορά αβάσιμων φημών ώστε να δικαιολογηθούν βάρβαρα μέτρα, μία ακόμη χειρότερη, ωμή κατασταλτική εκστρατεία των αρχών, με πιθανό θύμα όχι μόνον τους φυλακισμένους αγωνιστές αλλά γενικότερα τον λαό και την προσπάθειά του να υπερασπίσει τα δικαιώματά του. 

«Τι συμβαίνει;», ήταν ο τίτλος του άρθρου. Η εφημερίδα τόνιζε ότι αντιδραστικές δυνάμεις έφεραν την ευθύνη για την εξελισσόμενη στη χώρα ένοπλη σύγκρουση. Καλούσε τον λαό του νησιού να ενισχύσει την ενότητά του και «να οξύνει την επαγρύπνησή του». Έκανε λόγο για «σκοτεινά σχέδια λίγων εχθρών της ομαλότητας και γαλήνης».

Από τον Γενάρη, όπως προκύπτει από το δημοσίευμα, οι αρχές διέδιδαν προκλητικά ότι υπήρχε «κίνδυνος εξεγέρσεως» των εκατοντάδων πια πολιτικών κρατουμένων, που δικαιολογεί, υποτίθεται, την επιβολή επιπρόσθετων μέτρων ευρείας αστυνόμευσης. Οι απειλές και η άσκηση βίας εναντίον τους, μέσα στη φυλακή, είχαν κορυφωθεί, ενώ παράλληλα ασφυκτικότερη γινόταν η διαβίωση των πολιτικών εξόριστων στους Παξούς. Τον Απρίλη η Χωροφυλακή έφτασε στο σημείο να απαγορεύσει την κυκλοφορία των κατοίκων της πόλης σε ολόκληρες γειτονιές γύρω από τη φυλακή, ενώ το Φρουραρχείο έθεσε αυστηρούς περιορισμούς στην κίνηση κάθε πλωτού μέσου. Επισήμως δεν δινόταν εξηγήσεις. Κατευθυνόμενες φήμες ανέφεραν ότι υπήρχε σε εξέλιξη κάποιο ανύπαρκτο στην πραγματικότητα σχέδιο του ΕΑΜ και του ΚΚΕ για λαϊκή εξέγερση με ηγέτες φυλακισμένους αγωνιστές και παράλληλη... αποβίβαση στο νησί Αλβανών στρατιωτών και μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας από ηπειρωτικά ή άλλα βουνά, ενώ το μόνο αληθινό σχέδιο ήταν αυτό των αρχών που προωθούσε τη φίμωση κάθε διαφορετικής φωνής και την ανεμπόδιστη, σε συνθήκες μυστικότητας, έναρξη των εκτελέσεων αγωνιστών στο Λαζαρέτο.

Περιγράφοντας την κατάσταση στην Κέρκυρα εκείνες τις μέρες, σε άλλο δημοσίευμά της, η ΕΑΜική εφημερίδα σημείωνε πως έδινε την εντύπωση στον κερκυραϊκό λαό ότι «το Νησί μεταβάλλονταν σε κλειστό φρούριο, για απόκρουση κάποιου σοβαρού, απ' έξω κινδύνου ή σε ένα ολόκληρο στρατόπεδο συγκέντρωσης, για να περικλείσει ολόκληρο τον Κερκυραϊκό λαό». Οι στήλες της ήταν γεμάτες από καταγγελίες για σωρεία αντιδημοκρατικών διώξεων. 

Να ολόκληρο το κύριο άρθρο του φύλλου της εφημερίδας του ΕΑΜ Κέρκυρας, με τον τίτλο «Τι συμβαίνει;», που κυκλοφόρησε στο νησί στις 29 Απρίλη 1946: 

Προ ημερών είχε δοθεί στη δημοσιότητα απαγορευτική διαταγή της διοίκησης χωροφυλακής Κερκύρας, σχετικά με την κυκλοφορία των πολιτών στις περιοχές που γειτονεύουν με τις φυλακές. 

Το περασμένο Σάββατο δημοσιεύθηκε ανάλογη ανακοίνωση του Φρουραρχείου Κερκύρας, σχετική με την κίνηση των πλωτών μέσων. Χωρίς ο Κερκυραϊκός Λαός να έχει την αξίωση να του γνωστοποιούνται απόρρητα σημεία των ενεργειών υπευθύνων κρατικών υπηρεσιών θεωρεί αναγκαία μιαν επεξήγηση.

Τα μέτρα αυτά αφορούν συγκεκριμένο για το νησί μας κίνδυνο. Και από πού μπορεί να προέλθει αυτός; Ώστε και ο Κερκυραϊκός Λαός να είναι σε θέση να ενισχύσει θετικά τις υπεύθυνες κρατικές υπηρεσίες, για να είναι αποτελεσματικώτερη απόκρουση τυχόν κινδύνου κατά της ησυχίας του, αλλά και να μη δημιουργείται θολή ατμόσφαιρα ανησυχίας που διευκολύνει σκοτεινά σχέδια λίγων εχθρών της ομαλότητας και γαλήνης του Νησιού. Όταν μάλιστα τα σχέδια αυτά πάνε να συνδυασθούν με σκόπιμο τεχνητό θόρυβο για «νέαν δια τους λαούς μακράν περίοδο ανησυχιών και αγωνίας» συνεπεία της διαστρεβλωμένης εμφάνισης των διαφωνιών των Μεγάλων στη Μόσχα (σ.σ. της Σοβιετικής Ένωσης, των ΗΠΑ και της Βρετανίας) σαν προοίμιου μελλοντικής ρήξεως μεταξύ τους.    

Η προ τριμήνου προκλητική εκστρατεία για «κίνδυνο εξεγέρσεως» των φυλακισμένων εθνικών αγωνιστών, οι αλλεπάλληλες απειλές εναντίον τους από τους φύλακες που επίσημα καταγγέλθηκαν προς τον κ. Εισαγγελέα όπως επίσης και τα καταγγελόμενα από τους εξορίστους των Παξών κάνουν πιο συγκεκριμένες τις ανησυχίες αυτές. 

Ο κ. Εισαγγελεύς, οι λοιπές κρατικές αρχές, οφείλουν να συμβάλουν στη διάλυση των συμπυκνουμένων αυτών νεφών. Όπως επίσης και ο Κερκυραϊκός Λαός στις κρίσιμες αυτές για το Έθνος στιγμές που δημιούργησε ο εμφύλιος πόλεμος που εξαπέλυσε ο μοναρχοφασισμός πρέπει να εντείνει την ενότητά του και να οξύνει την επαγρύπνησή του. 

Στο ίδιο αυτό 418ο φύλλο της, η εφημερίδα δημοσίευσε, με τον τίτλο «Γράμμα Κ. Πηλού», επιστολή του ηλικίας 24 ετών τότε οργανωτικού γραμματέα της ΕΠΟΝ Κέρκυρας, από το χωριό Καλαφατιώνες, Κώστα Πηλού, που μερικούς μήνες πριν είχε αδικαιολόγητα συλληφθεί και υποστεί ξυλοδαρμούς. 

Τότε ο Κ. Πηλός -κομμουνιστής αρτεργάτης ο οποίος λίγους μήνες μετά εξορίστηκε στον Άη Στράτη και στα 81 του χρόνια το 2004 είχε αναλάβει πρόεδρος του κερκυραϊκού παραρτήματος της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης (ΠΕΑΕΑ)- ήταν ελεύθερος, αλλά οι αρχές είχαν ρίξει στο μπουντρούμι τον αδελφό του, επίσης ΕΠΟΝίτη, Αλέξανδρο Πηλό. Τον είχε επισκεφθεί, λοιπόν, στη φυλακή. Κι έγραψε στην εφημερίδα: 

Αγαπητή «Φωνή του Λαού»

Χθες το απόγευμα της 24 Απριλίου μετέβην εις τας εγκληματικάς φυλακάς όπως επισκεφθώ τον εκεί κρατούμενον αδελφόν μου Αλέξανδρον Πηλόν και του δώσω μερικά τρόφιμα. 

Μόλις έφθασα μετέβην εις τον εκεί φύλακαν ίνα προβεί εις την έρευναν των τροφίμων, παραδόξως όμως γενομένου του ελέγχου των τροφίμων, ο ερευνών την έρευναν χωροφύλαξ εξακολούθησεν την έρευνάν του και πάνω μου μέχρι του σημείου να μου βγάλει υποδήματα και κάλτσες. Επίσης δε έλυσε και την ζώνην μου μήπως κρύβω τίποτε εις το παντελόνι μου. Επίσης μου αφήρεσε και τις εφημερίδες που είχα επάνω μου, λέγοντας ότι θα μου τις παρέδιδε μετά το επισκεπτήριο. Μετά το επισκεπτήριο μετέβην ίνα παραλάβω τις εφημερίδες αλλά ούτος όχι μόνον δεν μου τις έδωσε αλλά μου είπεν «να πας να φύγεις και επιεικώς σε μεταχειριστήκαμε κ. Πηλέ». 

Κ. Πηλός  
24) 4) 47

Η «επιείκεια», που υποτίθεται ότι ίσχυε, δεν ήταν παρά προκλητικός ευφημισμός της κλιμακούμενης βαρβαρότητας των αρχών από τα τέλη του 1944 έως τότε, ενόψει όσων έμελλε να ακολουθήσουν. Εννοούμε βέβαια την κτηνωδία και την εγκληματική φρίκη που ακολούθησαν, από τον Μάη του 1947 έως το φθινόπωρο του 1949, με αποκορύφωμα τη σταδιακή εκτέλεση δεκάδων πολιτικών κρατουμένων του κάτεργου στη νησίδα Λαζαρέτο. 

Στις 4 Μάη 1947 (φ. 420), την επομένη ενός ακόμη δικαστικού διωγμού της, η «Φωνή του Λαού» κατήγγειλε ότι σκοτεινοί κύκλοι «προσπαθούν με όλα τα μέσα να (κατα)διώξουν κάθε δημοκρατικό στοιχείο και να κλείσουν την εφημερίδα μας». 

Χάρη στην εφημερίδα αυτή του ΕΑΜ Κέρκυρας και τους συντάκτες της πέρασαν στην Ιστορία τα πάθη εκατοντάδων πολιτικών αγωνιστών και η αλληλεγγύη του λαού της Κέρκυρας στους φυλακισμένους στο κερκυραϊκό κάτεργο και άλλους λαϊκούς αγωνιστές την περίοδο Δεκέμβρη 1944 - Μάη 1947. Ενώ για τη φρικτή δολοφονική κατοπινή περίοδο έως το φθινόπωρο του 1949 έχει διασωθεί από μελλοθάνατους κι άλλους βαρυποινίτες αγωνιστές και από επίσημα έγγραφα κι επιστολές εκτελεσμένων πλήθος στοιχείων, που απαθανάτισαν όσα τρομερά συνέβησαν τότε στο κάτεργο και τον ηρωικό αγώνα αντίστασης στο κύμα των εκτελέσεων στο Λαζαρέτο, όπως και τις λαϊκές αντιδράσεις, εκείνα τα δημοσιεύματα της «Φωνής του Λαού» αποτελούν τη μοναδική πηγή ευρύτατης πληροφόρησης για όσα προηγήθηκαν στη φυλακή, καθώς και για τη λαϊκή αλληλεγγύη και την υποστήριξη των πολιτικών κρατουμένων, την περίοδο από τον Δεκέμβρη του 1944 μέχρι τις αρχές του Μάη του 1947. 

Το τελευταίο γνωστό στις μέρες μας φύλλο της φέρει ημερομηνία 8 Μάη 1947 (φ. 422). Ήταν εκείνο που περιλάμβανε την καταγγελία για τις μεταφορές εξόριστων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης από τους Παξούς στα Κύθηρα. 

Λίγες μέρες αργότερα, μέσα στον ίδιο μήνα του 1947, ένας 23χρονος κρατούμενος των  φυλακών της πόλης της Κέρκυρας, ΕΠΟΝίτης και ΕΛΑΣίτης από την Καρδίτσα, κλήθηκε από τους φύλακες να ετοιμαστεί επειγόντως για μεταγωγή σε άλλη φυλακή, ενόψει απονομής χάριτος λόγω του νεαρού της ηλικίας του, στο πλαίσιο μέτρων «επιείκειας» του καθεστώτος έναντι των αντιπάλων του. Στο λιμάνι της πόλης, τα χαράματα της επόμενης μέρας, τον έβαλαν σε μια βάρκα και τον οδήγησαν στο Λαζαρέτο. Τον περίμενε εκεί ένα εκτελεστικό απόσπασμα.

* Κείμενο αφιερωμένο στη μνήμη του Χριστόφορου Κουκούστα (Χρήστου Βουνιώτη). Τραυματίας σε μάχη στο αλβανικό Μέτωπο το 1940, ηγετική μορφή της ένοπλης πτέρυγας του ΕΑΜ Κέρκυρας ως καπετάνιος της στο νότιο μέρος του νησιού τα χρόνια της κατοχής, ατρόμητος πατριώτης αγωνιστής που ανέλαβε με εντολή του ΚΚΕ και του ΕΛΑΣ Κέρκυρας την οργάνωση και τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην πετυχημένη αιματηρή επιχείρηση εξουδετέρωσης εκρηκτικών μηχανισμών και διάσωσης υποδομών της πόλης της Κέρκυρας από καταστροφές που έκαναν οι ναζί καθώς έφευγαν από την Κέρκυρα, ο Βουνιώτης μετά την απελευθέρωση ήλθε αντιμέτωπος με δολοφονικές επιθέσεις από παρακρατικές ομάδες, μεταξύ άλλων με χειροβομβίδα στο σπίτι του. Τον Οκτώβρη του 1944 ήταν καπετάνιος του 10ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Κέρκυρας και μαζί με τον στρατιωτικό διοικητή του Συντάγματος Αλέκο Πρίφτη αρνήθηκε την παράδοση των όπλων του ΕΛΑΣ στους Άγγλους στρατιωτικούς απεσταλμένους και στην αποβατική δύναμη του ΕΔΕΣ Ηπείρου. Ζούσε στη νότια Κέρκυρα, ήταν γεωπόνος και καταγόταν από τη Χειμάρρα. Για την πολιτική του δράση φυλακίστηκε στο κερκυραϊκό κάτεργο επανειλημμένα. Από τις φυλακές της Κέρκυρας μεταφέρθηκε στα Γιάννενα, όπου τον Φλεβάρη του 1949 καταδικάστηκε σε θάνατο, μαζί με άλλους δύο κομμουνιστές και ΕΑΜίτες συναγωνιστές του της περιοχής της Λευκίμμης της νότιας Κέρκυρας, τον Θανάση Βλάσση και τον Θρασύβουλο Βλάσση. Κατηγορήθηκε, όπως και οι άλλοι δύο, ότι δήθεν «υποκίνησε» πολλούς νέους της ΕΠΟΝ της Λευκίμμης στην απόφασή τους να στρατευτούν στις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ), περνώντας ομαδικά με βάρκες στην Ήπειρο. Όταν το κατηγορητήριο κατέρρευσε, το δικαστήριο του ζήτησε να αποκηρύξει τον ΔΣΕ  και το ΚΚΕ κι εκείνος αρνήθηκε να το κάνει. Εκτελέστηκε, μαζί με τους άλλους δύο αγωνιστές που επίσης αρνήθηκαν να υποκύψουν, στις 9 Φλεβάρη 1949. Ήταν 30 ετών.    

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΑΡΟΥΝΙΑΤΗΣ