Πράγματα ευχάριστα, μόνο, για το μαρτυρικό Λαζαρέτο, έχουμε να μοιραστούμε σήμερα μαζί σας, φίλες και φίλοι. Με όλους σας, όποιον -μη μαύρο βέβαια- πολιτικό... Θεό κι αν πιστεύετε.
Επίκαιρα.
Στον απόηχο, θα λέγαμε κιόλας, των δύο εκδηλώσεων που πραγματοποιήθηκαν τις προάλλες στη μαρτυρική νησίδα, αν και λόγοι ανεξάρτητοι από τη θέλησή μας δεν μας επέτρεψαν να είμαστε εκεί παρόντες, όπως θα θέλαμε, σε αμφότερες.
Κατευθείαν στο πρώτο και ίσως πολύ σπουδαίο:
Δέκα ολόκληρα χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου 4034/2012 που όρισε στο 36ο άρθρο του πως η μαρτυρική νησίδα ανήκει -και δια παντός βέβαια- στον Δήμο Κέρκυρας, μένουν ελάχιστα ώστε να λάβει επιτέλους «σάρκα και οστά» η πραγμάτωση αυτού του ανεξήγητα αγνοημένου επί μακρόν, από πολλούς, στόχου.
Μία -και μόνη- πράξη, για την οποία ήδη, όπως συμπεράναμε αρμοδίως απευθυνόμενοι στο υπουργείο Οικονομικών, το αρμόδιο αυτό υπουργείο έχει παράσχει τη συναίνεσή του και πρέπει να τη θεωρούμε δεδομένη, απομένει. Εννοούμε -και θα εξηγήσουμε πιο κάτω το πώς και το γιατί- ότι αυτό που μένει πλέον και καθυστερεί τη μεταβίβαση του Λαζαρέτου στον Δήμο Κεντρικής Κέρκυρας από την Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ), δηλαδή από έναν 100% δημόσιο φορέα του οποίου προΐσταται μάλιστα ως διευθύνων σύμβουλος Κερκυραίος μάνατζερ-γόνος οικογένειας ηγετικού στελέχους του Ιδρύματος Μποδοσάκη με αξιόλογη συνεισφορά σε υποθέσεις κερκυραϊκού ενδιαφέροντος, φαίνεται ότι δεν είναι κάποια σκόπιμη κωλυσιεργία, όπως ορισμένοι φίλοι φοβήθηκαν ή υπέθεσαν, δεδομένης της πολιτικής ιδιωτικοποίησης, είναι η αλήθεια, χιλίων δύο άλλων πραγμάτων στη χώρα. Το Λαζαρέτο, να κοπεί το χέρι μας αν διαψευστούμε, δεν έχει τη δύναμη κανείς, όση διεστραμμένη επιχειρηματική επιρροή κι αν δεχθεί, να το ιδιωτικοποιήσει!
Αυτό που απομένει, ως τελευταίο βήμα, για να γίνει μετά το Λαζαρέτο και τυπικά και ουσιαστικά κτήμα του κεντρικού Δήμου μας με διαδοχικές κινήσεις της ΕΤΑΔ και του Δήμου, είναι μία τυπική πράξη με πρωτοβουλία της ΕΤΑΔ και σε συνεννόηση με αρμόδια Κτηματική υπηρεσία, με δεδομένη, όπως ενημερωθήκαμε, την αυτόματη συναίνεση του αρμόδιου για τη δημόσια περιουσία υφυπουργού Οικονομικών κ. Απόστολου Βεσυρόπουλου.
Ξεκάθαρα και με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ενημερωθήκαμε από το γραφείο του υφυπουργού ότι «το υπουργείο συναινεί» και απομένουν «μόνο διαδικαστικά θέματα».
Για τη «διόρθωση ημαρτημένων» ή «προδήλου σφάλματος», όπως επίσης λέγεται στη νομική γλώσσα, είναι αυτό που απομένει.
Κυβερνητικά κόμματα «μπλε», «πράσινα» και «ροζ», που πέρασαν από τα κρατικά πόστα από το 2012 και εντεύθεν, ενδιαφέρθηκαν βλέπετε τόσο πολύ για τον πολλαπλής σημασίας ένδοξο Ιστορικό Τόπο που ακούει στο όνομα Λαζαρέτο, που όχι μόνον δεν διέθεσαν ούτε ένα (1) ευρώ για τη φροντίδα του Ιστορικού Τόπου αλλά ούτε τα νομοτεχνικά κιτάπια του δεν άνοιξαν, έστω για μια φορά, για να εφαρμόσουν ψηφισμένον νόμο!
Έτσι, τώρα πρέπει να διορθωθεί με νέα Πράξη ένα τυπικό λάθος πολλών ετών, εξαιτίας του οποίου δεν είχε προσδιοριστεί με σαφήνεια ποιος φορέας του Δημοσίου, από εκείνους που προνοεί ο ν. 4049/2012, ήταν -και τυπικά παραμένει- ο ιδιοκτήτης της μαρτυρικής νησίδας!
Δεν το λέμε αυτό εμείς απλώς και μόνο ως αποτέλεσμα της αναζήτησης στους κόλπους της ΕΤΑΔ -για την υπέρβασή του- του λόγου για τον οποίο καθυστερεί επί έναν και πλέον χρόνο η υλοποίηση της ομόφωνης αξίωσης του δημοτικού συμβουλίου του κεντρικού Δήμου μας να του μεταβιβαστεί από αυτήν το Λαζαρέτο, το αναφέρει με κάθε επισημότητα και το έγγραφο-επιστολή του περασμένου Ιουλίου που μόλις είδατε. Της ΕΤΑΔ είναι.
Η επιστολή της φέρει ημερομηνία 14 Ιουλίου 2022, έχει αποδέκτη τον κεντρικό Δήμο του νησιού και αναγνωρίζει, αποδέχεται και συμφωνεί επί του πρακτέου ότι σύμφωνα με τον νόμο 4049/2012 το διοικητικό συμβούλιο της ΕΤΑΔ οφείλει να λάβει και θα λάβει και θα αποστείλει στον Δήμο απόφαση με το - αναγκαίο για τη μεταγραφή της κυριότητας της νησίδας στον κερκυραϊκό Δήμο- Πρακτικό. Δεν την υπογράφει ο διευθύνων σύμβουλος, επικεφαλής της εταιρείας κ. Στέφανος Βλαστός, αλλά με τη σύμφωνη γνώμη του, ως είθισται, η αρμόδια Γενική Διεύθυνση Χαρτοφυλακίου Ακινήτων της ΕΤΑΔ.
Όπως εξηγείται, «στο πλαίσιο της εξασφάλισης της αλληλουχίας των τίτλων κτήσης» του Λαζαρέτου ήδη τον Ιούλιο είχαν ξεκινήσει ενέργειες για την αναδρομική τρόπον τινα μεταγραφή των τίτλων κτήσης της νησίδας από το Ελληνικό Δημόσιο στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (ΕΟΤ), «μέσω της διαδικασίας του προδήλου σφάλματος». Με τη σχετική ρυθμιστική πράξη η ιδιοκτησία του Λαζαρέτου καταχωρείται με κάποιον τρόπο στον ΕΟΤ και με τη σειρά της η ΕΤΑΔ, ως διάδοχο σχήμα του ΕΟΤ όσον αφορά τα ακίνητά του και φορέας εφαρμογής της σχετικής πρόβλεψης του άρθρου 36 του ν. 4049/2012, νομιμοποιείται πλήρως να εκδώσει αμέσως απόφαση, όπως οφείλει εφαρμόζοντας τις προβλέψεις του συγκεκριμένου άρθρου του εν λόγω νόμου, με την οποία ανά χείρας η αρμόδια Υπηρεσία του Δήμου μας δικαιούνται να εγγράψει το Λαζαρέτο στο όνομα του Δήμου στην τοπική Κτηματολογική υπηρεσία. Μόνον έτσι, όπως φαίνεται, λήγει κατ' ευχή το θέμα και ο Δήμος γίνεται από κάθε άποψη κύριος της νησίδας.
Για χρόνια, βλέπετε, ο ΕΟΤ παραχωρούσε στον Δήμο, υπό όρους και για ορισμένον χρόνο, περιορισμένα δικαιώματα χρήσης της νησίδας, χωρίς να είναι ο ίδιος ιδιοκτήτης, όπως νόμιζε και όπως ήξερε απ' αυτόν κι απ' το Δημόσιο ο Δήμος μας, ενώ, όπως προκύπτει από επίσημο έγγραφο κατατεθειμένο στη Βουλή το 1994, είχε μόνο δικαιώματα χρήσης και διαχείρισης. Οι τίτλοι κτήσης είχαν παραμείνει στο Ελληνικό Δημόσιο και δεν είχαν μεταβιβαστεί στον ΕΟΤ. Υπουργοί διαφόρων κυβερνήσεων κιόλας, εξαιτίας εμφανώς λανθασμένης εντύπωσης υποστήριζαν στη Βουλή, με μία μόνον εξαίρεση, απαντώντας σε Ερωτήσεις και Αναφορές βουλευτών για την ιστορική ανάδειξη της νησίδας, ότι όλα τα σχετικά αφορούσαν κατ' ουσία τον μόνο στα λόγια ιδιοκτήτη της νησίδας ΕΟΤ και τον Δήμο!
Αν δεν κάνουμε λάθος, ήταν η κυρία Άντζελα Γκερέκου στην προεδρία του ΕΟΤ, όταν εκείνος διαπίστωσε ή απλώς συνομολόγησε για πρώτη φορά ότι δεν είναι πλέον ούτε ιδιοκτήτης ούτε διαχειριστής της νησίδας και ενημέρωσε τον Δήμο περί αυτού, κάπως ασαφώς όμως, απαντώντας σε επιστολή του με άλλο αίτημα. Εν τω μεταξύ, κάποιοι προφανώς ευσυνείδητοι υπηρεσιακοί παράγοντες του Δήμου είχαν συμπεριλάβει το Λαζαρέτο στα πάγια και στις σχετικές δηλώσεις της κατηγορίας Ε9 του Δήμου, έστω χωρίς όλες τις απαραίτητες νομιμοποιήσεις.
Τώρα, επί του πρακτέου, από το γραφείο του γεννημένου και μεγαλωμένου στη Βέροια κοντά μάλιστα στην οδό Ταξίαρχου Περικλή Μεσημέρη αρμόδιου υφυπουργού - εικονιζόμενου πιο πάνω- κ. Απ. Βεσυρόπουλου πληροφορηθήκαμε κατηγορηματικά, όπως προαναφέραμε, ότι όντως προωθείται η απαραίτητη ρύθμιση που θα επιτρέψει στην ΕΤΑΔ, όπως λέγεται, να δώσει την τελική λύση. Παρακαλούμε, κύριε Βεσυρόπουλε, κάντε κάτι κι εσείς και κάντε το γρήγορα, αν θέλετε μάλιστα στη μνήμη του Κερκυραίου στρατιωτικού ήρωα Μεσημέρη που πολέμησε τους Ναζί στα χώματά σας και η πόλη σας τον τιμά, ενώ εμείς, δυστυχώς, όπως έχουμε κάνει χρόνια και χρόνια τώρα με το Λαζαρέτο, όχι ακόμα, καθώς κάνουμε τρισάγια για ξένους πρίγκιπες και παραβλέπουμε τους δικούς μας ήρωες! Πολέμησε γενναία σ' εκείνον τον τόπο τους Ναζί, μαζί μάλιστα με τον ανήλικο γιο του, ο γεννημένος και μεγαλωμένος στο κερκυραϊκό χωριό Βιρός συνταγματάρχης Μεσημέρης. Εκτελέστηκε από τους Ναζί το 1944 και τον τιμά με δρόμο της και η Θεσσαλονίκη, όπου επίσης είχε μείνει. Ήταν διοικητής Συντάγματος του ΕΛΑΣ στην Ημαθία. Η Βέροια ανέδειξε τη δράση και τον ηρωικό θάνατό του και το ελληνικό κράτος τού απένειμε πολλά χρόνια μετά τον θάνατό του, τιμητικά, τον τίτλο του ταξίαρχου. Είχαμε κι εμείς στο Λαζαρέτο ανθρώπους από τα δικά σας μέρη αιχμάλωτους των Ιταλών, κύριε Βεσυρόπουλε, στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Πέντε.
Δεν θα χρειαστεί, υποθέτουμε, να κινητοποιηθούν για ένα τέτοιο τυπικό ζήτημα Κερκυραίοι της Αθήνας έξω από το υπουργείο Οικονομικών είτε την ΕΤΑΔ ή τη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας και Φορολογικής Πολιτικής του υπουργείου, όπως είχε σχεδιαστεί να γίνει προ μηνών στην ΕΤΑΔ. Διότι, θα συμφωνείτε κύριε υπουργέ, ότι δέκα χρόνια παραείναι πολύς χρόνος για να δείχνει κανείς υπομονή και κατανόηση!
Ας φροντίσει επ' αυτού και ο επίσης αρμόδιος Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Περιουσίας και Φορολογικής Πολιτικής του υπουργείου και συγχρόνως νομικός σύμβουλος του πρωθυπουργικού γραφείου, αν δεν κάνουμε λάθος, κ. Εμμανουήλ Μαστρομανώλης, που σίγουρα θα γνωρίζει ότι η Κέρκυρα αντιπροσωπεύει έναν φορολογικό θησαυρό για τον κρατικό μπεζαχτά.
Φροντίστε κι εσείς αγαπητέ κ. Βεσυρόπουλε να γίνει μιαν ώρα αρχύτερα αυτό που πριν από δεκαοκτώ ολόκληρους μήνες αποφάνθηκε αρμόδια συνάδελφός σας στην κυβέρνησή σας. Ότι, δηλαδή, το Λαζαρέτο ανήκει στον Δήμο, ενώ παραμένει ακόμη στο χαρτοφυλάκιο της ΕΤΑΔ. Απαντώντας σε κατατεθειμένη στις 19 Απριλίου 2021 σχετική και ντοκουμενταρισμένη Ερώτηση βουλευτών του ΚΚΕ, θυμίζουμε, τις 28 Μαΐου 2021 η υπουργός Πολιτισμού κυρία Λίνα Μενδώνη ήταν που -πρώτη υπουργός κυβέρνησης που το έκανε αυτό- αναγνώρισε με έγγραφη δήλωσή της την ακόμη εκκρεμή, όμως, πλήρη κυριότητα του Δήμου στο Λαζαρέτο.
Όπως είναι φανερό, φίλες και φίλοι, από τότε που το «corfupress.com» με αδιάσειστα στοιχεία δημοσίευσε το κείμενο «Στον Δήμο για πάντα το Λαζαρέτο» ενώ ο Δήμος μας είχε ζητήσει, με βάση όσα είχε υπόψη του, παράταση δικαιώματος υπό όρους για την προσωρινή χρήση του, δηλαδή από τις 11 Απριλίου 2021 που είδε το φως το σχετικό θέμα, κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι.
Πόσα και πόσα δεν συνέβησαν στο μεσοδιάστημα μέχρι σήμερα, αλήθεια, για το Λαζαρέτο!
Αλλά, πριν προχωρήσουμε σε συναφείς κι εξίσου σημαντικές πλευρές του όλου θέματος, για να «κλείσουμε» εδώ το εκκρεμές ζήτημα της μεταβίβασης της κυριότητας της νησίδας στον Δήμο, καθώς μιλάμε για το ιερό αυτό νησάκι να επισημάνουμε πως οφείλουμε να είμαστε με όλους δίκαιοι. Έτσι, ας σημειώσουμε εδώ, ως γεγονός, ότι η ηγεσία του Δήμου δεν έχει αμελήσει, καθώς φαίνεται, να πιέζει για την επίλυση του θέματος με την ΕΤΑΔ, υλοποιώντας τη σχετική ομόφωνη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. Έχοντας υπόψη μας συγκεκριμένες κιόλας παρεμβάσεις προς την ΕΤΑΔ, αναφερόμαστε, κυρίως, στη δήμαρχο κυρία Μερόπη Υδραίου και στον αρμόδιο αντιδήμαρχο κ. Γιώργο Παντελιό, αλλά και στον αρμόδιο διευθυντή κ. Σπύρο Ζέρβα. Όπως μαρτυρεί και το πιο πάνω δημοσιευόμενο έγγραφο του Τμήματος Δημοτικής Περιουσίας της Οικονομικής Διεύθυνσης του Δήμου, τον περασμένο Ιούνιο ο Δήμος επανήλθε προς την ΕΤΑΔ, ζητώντας την εκ μέρους της εφαρμογή του ν. 4049/2012 και σημειώνοντας ότι η έκδοση και αποστολή σχετικής απόφασης του Δ.Σ. της ΕΤΑΔ είναι προαπαιτούμενο για τη μεταβίβαση, καθώς και ότι το αιτούμενο έγγραφο ισοδυναμεί με απαραίτητο «μεταγραπτέο τίτλο για την ολοκλήρωση της μεταβίβασης κυριότητας της νησίδας Λαζαρέτο στο Δήμο Κέρκυρας».
Η παρατεινόμενη καθυστέρηση σε σχέση με αρχικές διαβεβαιώσεις και η νέα εξήγησή της από την πλευρά της ΕΤΑΔ δεν είναι, βέβαια, αμελητέα. Η καλή θέληση, ωστόσο, δεν φαίνεται να απουσιάζει. Ούτε η συνειδητοποίηση ότι αυτό θα επιτευχθεί ούτως ή άλλως. Ας είμαστε λοιπόν, αν συμφωνείτε, επιεικείς, φειδωλοί στις κρίσεις μας. Προέχει άλλωστε η περαιτέρω πίεση για την ευτυχή ολοκλήρωση της υπόθεσης, που θα κάνει τον Δήμο, μια για πάντα πιστεύουμε, απόλυτο κύριο του Λαζαρέτου. Θέλουμε να ελπίζουμε και ότι ο εικονιζόμενος πάνω Κερκυραίος μάνατζερ κ. Στέφανος Βλαστός -που κάποιο μέρος του μισθού του στην ΕΤΑΔ «βγαίνει» από το ιδιοκτησίας της εν λόγω εταιρείας χρυσοφόρο πασίγνωστο κερκυραϊκό αξιοθέατο «Αχίλλειο» και άλλες κερκυραϊκές μπίζνες της- θα πράξει ό,τι απαιτείται, πιέζοντας από τη δική του πλευρά καταλλήλως. Αρκετά πια με τις παλινωδίες της ΕΤΑΔ!
Μια σπουδαία νίκη-επιτυχία του λαού του νησιού, χωρίς «πατέρες» της ή με πολλούς «πατέρες» της, αν το προτιμάτε, είναι πια οριστικά, ίσως, θέμα λίγων ημερών ή εβδομάδων!
Από πότε, αλήθεια, χρονολογείται η προβολή αξίωσης του Δήμου -που ωστόσο διάφορες δημοτικές αρχές μάλλον παραμέλησαν- για το «πέρασμα» του Λαζαρέτου «de ure» και «de facto», έστω με ασαφή ίσως έννοια, στη δημοτική ιδιοκτησία;
Από το 1991 σύμφωνα με στοιχεία ενός αρχείου μας για θέματα σχετικά με την υπόθεση της νησίδας, αν όχι από ακόμη νωρίτερα.
Έχουν καταχωρηθεί φυσικά στα Πρακτικά της Βουλής, όπως μόλις είδατε, σε υποστηρικτικές προς τον Δήμο του νησιού Ερωτήσεις και Αναφορές βουλευτών και υπουργικές Απαντήσεις, τόσο η σχετική αξίωση του Δήμου το 1991 για κυριότητα στη νησίδα όσο και άλλες προσπάθειες, μα και αγώνες που είχαν γίνει εκείνη την περίοδο, προκειμένου να ματαιωθεί μια συζητούμενη/επιχειρούμενη τότε εκποίηση ή διάθεση του Λαζαρέτου για επιχειρηματική εκμετάλλευση σε ιδιώτη και, αντιθέτως, να αποφασιστεί η λήψη μέτρων φροντίδας του και η προστασία του. Είναι καταχωρημένη και υπουργική επισήμανση, όπως είδατε, πως η ιδιοκτησία του νησιού ανήκει στο Δημόσιο, ενώ στον νόμο 4049/2012, η πλήρη εφαρμογή του οποίου εκκρεμεί, ιδιοκτήτης φέρεται, λανθασμένα, ο ΕΟΤ, με συνέπεια να απαιτείται τώρα η διόρθωση του «προδήλου σφάλματος». Το 1991 ο δήμαρχος Κέρκυρας ζητούσε την «παραχώρηση» του Λαζαρέτου στον Δήμο, εκπροσωπώντας το δημοτικό συμβούλιο βεβαίως. Ήταν δήμαρχος ο κ. Χρύσανθος Σαρλής τότε.
Ο κ. Θανάσης Παφίλης, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος των κομμουνιστών, είναι σήμερα ο μόνος εν ενεργεία βουλευτής, από εκείνους τους βουλευτές που έθεσαν εκείνη την περίοδο σχετικά θέματα στη Βουλή, Κερκυραίους και μη Κερκυραίους, καθώς μάλιστα κάποιοι έχουν φύγει από τη ζωή. Ο κ. Θαν. Παφίλης είναι μάλιστα το πρόσωπο που τον περασμένο Ιούλιο δεν αρκέστηκε στις γνωστές τυπικές ίσως μερικές φορές από πολλούς Ερωτήσεις στη Βουλή, αλλά -μαζί με ένα ακόμη στέλεχος του κόμματος αυτού με επιστημονική πείρα σε ζητήματα προστασίας και ανάδειξης Ιστορικών Τόπων, που επίσης έχει επισκεφτεί την Κέρκυρα και το Λαζαρέτο για τέτοια θέματα- πραγματοποίησε διάβημα στο υπουργείο Πολιτισμού και προσωπικά στην υπουργό κυρία Λίνα Μενδώνη. Προκειμένου να συζητήσουν για την κατάσταση και το μέλλον του Λαζαρέτου. Το ΚΚΕ, όπως είναι γνωστό, σ' εκείνη τη συνάντηση κατέθεσε μακροσκελές υπόμνημα με συγκεκριμένες θέσεις και προτάσεις του για ένα σωρό ζητήματα που αφορούν τη διάσωση και την ιστορική ανάδειξη της νησίδας, σύμφωνα άλλωστε με τις προβλέψεις της σχετικής κρατικής απόφασης του 1992 που κάνει λόγο για την προστασία και την ιστορική αξία της μαρτυρικής νησίδας.
Η ανταπόκριση της υπουργού, όπως είχε ανακοινωθεί, ήταν θετική. Για να ακριβολογούμε, σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση που αφορούσε διάβημα για τον Ιστορικό Τόπο του Λαζαρέτου όσο κι εκείνον του Επταπυργίου Θεσσαλονίκης, «η ανταπόκριση από το υπουργείο Πολιτισμού ήταν θετική και υπήρξε από πλευράς της κ. Μενδώνη δέσμευση για φροντίδα των δύο ιστορικών τόπων και παραχώρηση ειδικού χώρου για την ανέγερση μνημείου του Κόμματος». Το σχετικό υπόμνημα 12 σελίδων της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΕ προς το υπουργείο Πολιτισμού, όπως είχαμε σημειώσει τότε σε σχετικό δημοσίευμα, περιελάμβανε και φωτογραφικό υλικό της νησίδας, τοπογραφικά στοιχεία με σχεδιάγραμμα, εικόνες από παλαιότερους βανδαλισμούς στο κτίριο του μελλοντικού Μουσείου και στοιχεία από την παλαιά κρατική απόφαση κήρυξης του Λαζαρέτου ως Ιστορικού Τόπου, θέτοντας «αιτήματα-άμεσες παρεμβάσεις».
Όλα όσα αφορούν το Λαζαρέτο, θα μπορούσε να πει κανείς, είναι πια -με διάφορες δράσεις και απλών ανθρώπων και θέματα διεκδικήσεων- και στα κατάλληλα τραπέζια!
Από το πώς θα γίνει προσβάσιμη και επισκέψιμη και φυλασσόμενη η νησίδα και πώς θα αξιοποιηθούν οι υπάρχουσες από το 2010 κτιριακές εγκαταστάσεις για το μελλοντικό Μουσείο μέχρι τη λήψη ποικίλων άλλων μέτρων προστασίας και μνημειακής ανάδειξής της, συμπεριλαμβανομένης φυσικά της διασφάλισης κάθε αρχαιολογικού στοιχείου και του παλαιού φασιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης αιχμαλώτων και του Τείχους Εκτελέσεων δεκάδων αγωνιστών μεταπολεμικά.
Οι προτάσεις, θέσεις και ιδέες επιστημονικού επιτελείου του ΚΚΕ, προφανώς με τη συνδρομή της κερκυραϊκής Οργάνωσης του εν λόγω κόμματος, που έχουν γίνει γνωστές, μοιάζουν απολύτως σύμφωνες με την πολύ τιμητική για την Κέρκυρα και τον λαό της και τα Μνημεία της συγκλονιστική και μεγαλόθυμη κατά τη γνώμη μας ομιλία, που είχε κάνει στο Λαζαρέτο τον προπερασμένο Νοέμβριο ο επικεφαλής του ΚΚΕ κ. Δημήτρης Κουτσούμπας, επιδεικνύοντας απόλυτο και πλήρη σεβασμό του κόμματός του σε όλα όσα αντιπροσωπεύει το Λαζαρέτο, καθώς και την αναγκαία, θα προσθέταμε, αποφασιστικότητα.
Το ΚΚΕ, θα συμφωνείτε ίσως με την τολμηρή και φαινομενικά αδόκιμη διατύπωση, φαίνεται να κάνει πλέον, πέραν όσων μπορούν να του πιστωθούν στο παρελθόν για τη διαρκή συμβολή του σε θέματα του Λαζαρέτου, όσα θα έπρεπε να είχαν κάνει στο διάβα του χρόνου είτε το καθένα μόνο του είτε μαζί, συγκλίνοντας, τα κόμματα ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, ως κυβερνητικά κόμματα, αλλά δυστυχώς δεν έκαναν, ενώ όλα τους είχαν συμφωνήσει το 1992 για την ανακήρυξη της νησίδας ως Ιστορικού Τόπου!
Η αναγγελία, κατά την πρόσφατη εκδήλωση της Τομεακής Οργάνωσης Κέρκυρας του ΚΚΕ στο Λαζαρέτο, του γεγονότος ότι επίκειται η προκήρυξη εκ μέρους του κόμματος αυτού, κεντρικά, καλλιτεχνικού - αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την κατασκευή επιτέλους ενός αντάξιου της μαρτυρικής νησίδας Μνημείου, δεν αφήνει αμφιβολία ότι το ΚΚΕ εννοούσε πλήρως όσα ο ίδιος ο κ. Δ. Κουτσούμπας ανέφερε και προανήγγειλε το 2021 πάνω στη νησίδα.
Είναι νομίζουμε, χαρακτηριστικό, για τη νέα δυναμική που έχει αποκτήσει το όλον θέμα, το γεγονός ότι ήδη η ηγεσία της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων μελετά κατά πληροφορίες την εξεύρεση και διάθεση κάποιων ελάχιστων έστω κονδυλίων για τη φροντίδα του Λαζαρέτου το 2023, μετά και από προτροπή αν δεν κάνουμε λάθος και του ίδιου του υπουργείου Πολιτισμού που έχει ταχθεί υπέρ της σύναψης προγραμματικής συμφωνίας της Περιφέρειας από κοινού με τον κεντρικό Δήμο και συγχρόνως με το υπουργείο για τα αναγκαία έργα, με τις σχετικές αδειοδοτήσεις, αν δεν είναι εφικτή αλλιώς η ταχύτερη εκκίνησή τους. Η ίδια έχει κάνει σαφές στο περιφερειακό συμβούλιο, χωρίς να συναντήσει ενστάσεις από οποιαδήποτε πλευρά, ότι είναι σύμφωνη με τη σχετική πρωτοβουλία του ΚΚΕ και θεωρεί και αυτή αναγκαία -ελπίζουμε με την πολύτιμη συνδρομή των διόλου ευκαταφρόνητων ταμείων της και όχι πάλι μόνο στα λόγια- κάποιες δράσεις για την προστασία και την ανάδειξη της ιστορικής νησίδας, μετά το «ναυάγιο» ενός προ εξαετίας τελείως ανεπαρκούς σχεδίου με «πήλινα πόδια». Μια νέα διάψευση είναι εξίσου πιθανή, αλλά ας περιμένουμε λίγο ακόμη!
Είναι επίσης παρήγορο το γεγονός ότι, κατά την πρόσφατη εκδήλωση του σχετικού με τις μεταπολεμικές εκτελέσεις Σωματείου Λαζαρέτο στην -ιερή για ακόμη περισσότερους λόγους- νησίδα, προαναγγέλθηκε από τον τοπικό βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ κ. Αλ. Αυλωνίτη για ανάλογη εκδήλωση το 2023, αν καταλάβαμε σωστά, επίσκεψη του ίδιου του επικεφαλής του εν λόγω κόμματος κ. Αλέξη Τσίπρα. Μολονότι συμφωνούμε με παρατήρηση φίλου ότι δεν υπήρξε ούτε ψήγμα σχετικής αυτοκριτικής για όσα δεν έγιναν στο παρελθόν ούτε στοιχειωδώς από την πλευρά του εν λόγω κόμματος ή από την πλευρά άλλων κομμάτων και συναφών κινήσεων και εκπροσώπων, που πήραν μέρος σε αυτή, είναι καλύτερο νομίζουμε να επικεντρωθούμε στο μέλλον. Επίσης, σε αντίθεση με ό,τι είχε συμβεί πέρυσι, στη φετινή εν λόγω εκδήλωση δεν υπήρξαν αιχμές ή υποτιμητικές βολές εναντίον του ΚΚΕ από την πλευρά των μονομερώς προσκείμενων στον ΣΥΡΙΖΑ εκπροσώπων του ιστορικού Σωματείου Λαζαρέτο. Έστω και αν έχουν κατά τους προηγούμενους μήνες υπάρξει -προφανώς άγνωστες στους διοργανωτές- αυτοψίες στο Τείχος των Εκτελέσεων εκ μέρους αρμόδιου επιστημονικά διοικητικού στελέχους του κεντρικού Δήμου Κέρκυρας και -σύμφωνα με πηγή της τοπικής Εφορείας Αρχαιοτήτων- επίσης από εξειδικευμένους επιστήμονες του ίδιου του υπουργείου Πολιτισμού, είναι θετικό, νομίζουμε, το ότι υπήρξαν και τέτοια αιτήματα, με διαρκή σημασία, ώσπου να μην απομένει τίποτε άλλο να γίνει επ' αυτού. Θετική και η υπενθύμιση των σχετικών και συνεχών δράσεων του ιστορικού κερκυραϊκού στελέχους του ΚΚΕ και της Ανανεωτικής Αριστεράς αείμνηστου Φίλη Κορωνάκη, μαζί με πολλούς άλλους, για τη φροντίδα του μικρού νησιού.
Μπορούν στα τόσα και τόσα θέματα του Λαζαρέτου, που έχουμε μπροστά μας, να είναι χρήσιμοι όλοι και είναι αναγκαία, χωρίς αποκλεισμούς, η συνεισφορά όλων!
Πολλά και διάφορα, όλα σε θετική κατεύθυνση και στο πνεύμα και προγόνων μας -που έψαχναν κι έψαχναν και δεν εγκατέλειπαν την προσπάθεια ανεύρεσης ιστορικών στοιχείων, όχι μόνο Κερκυραίων μάλιστα, που μετά τη μεταπολίτευση είχαν ανακινήσει τα σχετικά θέματα- συμβαίνουν πράγματι ήδη, φίλες και φίλοι, για το Λαζαρέτο!
Συνεχίζονται και εντείνονται έρευνες για τη διακρίβωση στοιχείων και της μακραίωνης ιστορίας της νησίδας και της περιόδου που αυτή ήταν λοιμοκαθαρτήριο και τόπος πραγματικά απόθεσης αμέτρητων φτωχών προγόνων μας που είχαν πέσει θύματα επιδημιών. Η ίδια η επικεφαλής της τοπικής Εφορείας Αρχαιοτήτων κυρία Τένια Ρηγάκου έχει συγκεντρώσει νέα στοιχεία, καθώς και υλικό-οδηγό για την ανάδειξη πνιγμένων σήμερα στην απεριποίητη βλάστηση πέτρινων κτισμάτων περασμένων αιώνων!
Πολλά άγνωστα νέα στοιχεία επιχειρείται -με αρχική επιτυχία- να τεκμηριωθούν και να έλθουν στο φως και για την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου που η νησίδα έγινε φασιστικό στρατόπεδο αιχμαλώτων, συμπεριλαμβανομένων Επτανήσιων μαθητών, καθώς η έρευνα έχει στραφεί και προς αρχεία της Ιταλίας. Αναζητούνται λίστες με όλα τα ονόματα των Ελλήνων αιχμαλώτων των Ιταλών. Νέα στοιχεία για την ταυτότητα εκτελεσμένων στη νησίδα αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως φωτογραφία του πιο πάνω εικονιζόμενου Κώστα Μιχαήλ από τη Μάνδρα Αττικής, ήλθαν στο φως στην πρόσφατη εκδήλωση της τοπικής Οργάνωσης του ΚΚΕ, σε συνέχεια της ωραίας έκδοσης που έκανε αυτή προ μηνών, με τον τίτλο «Να στέκεσαι ολόρθος στον αγώνα», για το Λαζαρέτο. Μια συγκλονιστική άγνωστη ιστορία ενός άλλου από αυτούς -Μάρκος Καφούρος το όνομά του- ήλθε προσφάτως στο φως σε βιβλίο για έτερο θέμα.
Καθόλου ασήμαντο και το ότι όλα ή σχεδόν όλα τα τοπικά ΜΜΕ αναδεικνύουν αρκούντως τα σχετικά θέματα, εισφέροντας τη δική τους, πολύτιμη συμβολή.
Επιπλέον, καταξιωμένος γνωστός μουσικοσυνθέτης, επίτιμος αρχιμουσικός Φιλαρμονικής, επιχειρεί ήδη μια μουσική σύνθεση για το Λαζαρέτο με χορωδία και σολίστ, βασισμένη σε άγνωστους στίχους Κερκυραίου συμπολίτη μας που κατοικεί στην απέναντι από τη νησίδα κερκυραϊκή ακτή και φέρει σχετικά οικογενειακά βιώματα, στην προοπτική διεξαγωγής εκδήλωσης με ευρύτερο συναφές περιεχόμενο την προσεχή άνοιξη στο ίδιο το Λαζαρέτο.
Πολλά!
Θυμόμαστε με συγκίνηση τα λόγια του αείμνηστου -εικονιζόμενου πάνω στο Λαζαρέτο περί το 1978 στο αριστερό άκρο της φωτογραφίας με δίπλα του τον αείμνηστο Φίλη Κορωνάκη- δημοτικού συμβούλου του ΚΚΕ Στέφανου Ριζικάρη για το πόσα και πόσα αξίζει να γίνουν κάποια στιγμή για το Λαζαρέτο, ως σύμβολο των αρετών και των αγώνων του λαού μας για ιερές αξίες, όταν το 1977 ξεκίνησε να «σκάβει» σε δημοτικά αρχεία για την ανεύρεση στοιχείων κυρίως για τους εκτελεσμένους της περιόδου 1947-1949 και προσπαθούσαμε να φανούμε χρήσιμοι. Πίστευε πως όντως θα γίνουν, κάποια στιγμή, πολλά.
Η συμπολίτισσα Λένα Τσαγκαράκη με ιδιαίτερη σεμνότητα θύμισε εδώ στο «corfupress.com» τις προάλλες πόσες και πόσες προσπάθειες είχαν γίνει το 1978 από νέους ανθρώπους και του δικού της Χώρου για τον καθαρισμό του Λαζαρέτου, όταν ακόμη στη νησίδα έβρισκαν κόκκαλα!
Μια άλλη συμπολίτισσα, η Λένα Στρατούλη, έφερε στο φως άγνωστους στίχους γυναίκας από το χωριό Ποταμός σχετικά με την περίοδο των εκτελέσεων στη νησίδα, για τις αγρυπνίες στην Κέρκυρα.
Είναι ευχάριστο, μαζί με πολλά άλλα επίσης, το γεγονός ότι στη σχετική φετινή εκδήλωση του Σωματείου Λαζαρέτο παρέστη και έκανε έναν υποδειγματικό νομίζουμε χαιρετισμό ο τοπικός βουλευτής του ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ κ. Δημήτρης Μπιάγκης, που δεν έχει ακόμη νομίζουμε ασχοληθεί με το Λαζαρέτο ή τουλάχιστον όσο ίσως και αυτός θα ήθελε, δεδομένου ότι το κόμμα του είχε συμμετάσχει δραστήρια στο παρελθόν σε κοινές δράσεις και σε αγώνες για το Λαζαρέτο, εντός και εκτός της Βουλής.
Είναι ευχάριστο και το ότι ο τοπικός βουλευτής της ΝΔ κ. Στέφανος Γκίκας ανταποκρίθηκε με θετικό πνεύμα σε παρότρυνση φίλων- υποστηρικτών της συλλογικής ιστορικής μνήμης της νησίδας να ενδιαφερθεί προς την πλευρά της ΕΤΑΔ, όπως νομίζουμε ότι έχει πράξει κιόλας άλλο κόμμα, για την οριστική επίλυση του θέματος της μεταβίβασής της στον Δήμο.
Έπαιξε τον δικό της σημαντικό ρόλο στη ανακίνηση θεμάτων της νησίδας η πρωτοβουλία των εικονιζόμενων πιο πάνω στο Λαζαρέτο τεχνικών επιστημόνων-μελών του Τεχνικού Επιμελητήριου Κέρκυρας κκ. Γιάννη Μεταλληνού προέδρου του τοπικού παραρτήματος του ΤΕΕ, Γεράσιμου Σκλαβούνου, Χρήστου Τσερκάνου και της κυρίας Μαριλένας Κοσκινά, συντάκτριας και θαυμάσιας μουσειακής μελέτης για το μελλοντικό Μουσείο, να επισκεφτούν τον Ιούνιο του 2021 από κοινού το νησάκι για μιαν εκτίμηση της κατάστασης και για ενημέρωση στη συνέχεια -από συνεργαζόμενους φίλους με το ίδιο ενδιαφέρον για το Λαζαρέτο- της ηγεσίας του κεντρικού Δήμου, η οποία ανταποκρίθηκε σε κάποιες άμεσα απαιτητές ενέργειες και δεσμεύτηκε γι' αυτές και ενώπιον του δημοτικού συμβουλίου, μετά από παρέμβαση του συμβούλου κ. Γιάννη Μπορμπότη και άλλων μελών της παράταξής του στο δημοτικό συμβούλιο, με την υποστήριξη, αν θυμόμαστε καλά, του συμβούλου κ. Γιώργου Καρύδη έτερης παράταξης.
Όλα όσα αφορούν το Λαζαρέτο, ας το επαναλάβουμε ολοκληρωμένα, είναι πια από διάφορες πλευρές ΚΑΙ στο τραπέζι!
Γιατί, ας μην το ξεχνάμε, η δράση, η κοινή από πολλούς ανθρώπους, είναι αυτή που οδηγεί και την υπόθεση του Λαζαρέτου στα κατάλληλα τραπέζια για λύσεις!
Απόδειξη;
Αλλά και απόδειξη πόσων πραγμάτων πολλοί αγνοούμε για το Λαζαρέτο, κυρίως ίσως όσον αφορά το τι συνέβη εκεί κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο;
Ιδού, γραμμένη από έναν άνθρωπο των νησιών μας, Επτανήσιο, που υπέφερε στο Λαζαρέτο κατά τη διάρκεια της Κατοχής, αιχμάλωτος των Ιταλών:
Είναι γράμμα του αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης Αλέξανδρου Τσουρουνάκη, ενός από τους πρώτους κρατούμενους στο στρατόπεδο σε αυτή την κερκυραϊκή νησίδα την Κατοχή, δημοσιευμένο στην αθηναϊκή εφημερίδα «Ριζοσπάστης» στο φύλλο της τής 7ης Δεκεμβρίου 1991.
Πέντε περίπου δεκαετίες μετά θυμόταν καλά. Και ανέφερε στο γράμμα του, το οποίο δημοσιεύτηκε με τον τίτλο «Το Λαζαρέτο δεν είναι χώρος κατάλληλος για διακοπές λεφτάδων»:
«Το Λαζαρέτο είναι Ιστορία, κι η ιστορία ούτε νοικιάζεται ούτε πωλείται. Γιατί το Λαζαρέτο ήταν στρατόπεδο συγκέντρωσης, του μουσολινικού φασισμού, στα ελληνικά Επτάνησα, ως το 1943 το Σεπτέμβρη, όπου η κατάρρευση της Ιταλίας, με τη συνθηκολόγηση Μπαντόλιο.
»Στις εγκαταστάσεις του στρατοπέδου φιλοξενήθηκαν από τις φασιστικές ιταλικές αρχές κατοχής, πατριώτες και κομμουνιστές αγωνιστές της αντίστασης, π' εστάλησαν από την ιταλική ασφάλεια -Καραμπινερία- Κεφαλληνίας, Ζακύνθου, Ιθάκης, Λευκάδας, κι εκρίθηκαν επικίνδυνοι, από τα στρατεύματα κατοχής, π.χ. μαθητές Κεφαλληνίας μέσης εκπαίδευσης. Εξόριστοι κομμουνιστές Παξών κλπ. ερημονήσων Επτανήσου. Σημαντικός αριθμός Κερκυραίων πατριωτών και αγωνιστών. Ορισμένες ειδικές περιπτώσεις εξορίστων. Και τελευταία ένα μεγάλο τμήμα της κολεκτίβας Ακροναυπλίας των κομμουνιστών, από τη Λάρισα. Μετά την απελευθέρωση, με τον εμφύλιο, 1945 και μετά, το Λαζαρέτο γίνεται τόπος εκτέλεσης και ταφής αγωνιστών και πατριωτών.
»Ένα τέτοιο νησάκι ποτισμένο με αίμα, που στα χωμάτινα μονοπάτια του τις νύχτες περπατούν οι σκιές των χαμένων αγωνιστών. Εδώ π' έχουν αφήσει τη σφραγίδα τους, χιλιάδες αγωνιστές για χρόνια, δεν είναι χώρος κατάλληλος, για διακοπές λεφτάδων, γιατί είναι χώρος ιερός.
»Αυτό το Λαζαρέτο. Το παλιό καθαρτήριο, με τα γκρεμισμένα κτίρια και τα γκρεμισμένα μουράγια τότε, που με τις πλάτες των κρατουμένων οι μελανοχίτωνες του Μπενίτο Μουσολίνι, διορθώνοντας τοίχους, φτιάχνοντας καινούργιους και καινούργιες στέγες, μας εγκατέστησαν μέσα.
»Βρίσκεται στον κόλπο της Κέρκυρας, απέναντι από το λιμάνι. Μισή ώρα με βενζινόπλοιο κοινό, από την πόλη της Κέρκυρας. Είναι στην ίδια ευθεία με τ' άλλο νησάκι του κόλπου, το Βίδο. Που και γι' αυτό είχαν δημιουργηθεί προβλήματα εδώ και χρόνια».
Αναφερόταν επίσης σε σημαντικούς αγωνιστές και σημείωνε ότι και οι κομμουνιστές και άλλοι αγωνιστές-κρατούμενοι εκεί από την υπόλοιπη Ελλάδα, μετά την κατάρρευση της Ιταλίας, βγαίνοντας στην Κέρκυρα συμπαρατάχθηκαν με τις τοπικές οργανώσεις και Ιταλούς αντιφασίστες στρατιώτες, συνέβαλαν στην «εκκαθάριση» γερμανικού θύλακα στο νησί και ενίσχυσαν την άμυνα απέναντι σε επιθέσεις, που εξαπέλυαν οι Γερμανοί με πυροβολικό από τον Μούρτο της Ηπείρου και με την αεροπορική δύναμη που διέθεταν στην Αλβανία, πριν εισβάλουν στο νησί και δια πυρός και σιδήρου το κατακτήσουν.
Μαρτυρία καταλυτική, περιγραφή σημαντική παθόντος, όπως λέμε, για όσα συνέβησαν στο Λαζαρέτο επί Κατοχής, δεν νομίζετε;
Ακόμη και νεαρά παιδιά της Κέρκυρας που λίγα χρόνια νωρίτερα ήταν στην Οργάνωση ΕΟΝ του Μεταξά και μετά τον «έφτυσαν», όπως μαρτυρείται από τον Κρητικό αγωνιστή επίσης κρατούμενο εκεί Γιάννη Μανούσακα, ήταν αιχμάλωτοι των Ιταλών στο Λαζαρέτο.
Μα και κραυγή διαμαρτυρίας ήταν εκείνη η επώνυμη επιστολή-μαρτυρία του αείμνηστου Επτανήσιου αγωνιστή Αλ. Τσουρουνάκη. Βοούσαν τότε, τα τέλη του 1991, οι πληροφορίες ότι φωστήρες των μεγάλων μπίζνες εποφθαλμιούσαν τη νησίδα, ζητώντας από αρχές της Αθήνας να εγκαταστήσουν εκεί άλλος κάποια υποτίθεται πρωτοποριακή τουριστική μονάδα πολυτελείας κι άλλος εγκαταστάσεις διανομής καυσίμων για παραπλέοντα πλοία!
Χρειάστηκαν αγώνες. Που έγιναν βέβαια. Σε δημοτικό, σε πολιτικό, σε κοινωνικό επίπεδο. Περνάει ο καιρός και ξεχνάμε όλοι βέβαια. Αλλά έτσι σώθηκε τότε το Λαζαρέτο. Με λαϊκές αντιδράσεις, κινητοποιήσεις, κινήσεις βουλευτών και ένα σωρό συναφείς δράσεις, τόσο στην Κέρκυρα όσο και στην Αθήνα, με πρωτοβουλία εκεί κυρίως του Σωματείου Λαζαρέτο, έγινε κατορθωτό, το 1992, να ματαιωθεί -ελπίζουμε για πάντα- κάθε τέτοιο σχέδιο και, επιπλέον, να εκδοθεί/υπογραφεί η ακόλουθη, περιγραφόμενη στην εικονιζόμενη πιο πάνω επιγραφή στη νησίδα, κρατική απόφαση που δεν σεβάστηκαν εμπράκτως ακόμη, τουλάχιστον στον ελάχιστο απαιτούμενο βαθμό, δυστυχώς, ούτε η ΝΔ ούτε το ΠΑΣΟΚ ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ, ενόσω κυβέρνησαν την Αθήνα και την Κέρκυρα:
Τι λέει η απόφαση αυτή που ήλθε ως καρπός αγώνων και ποιος την υπέγραψε και πότε ακριβώς;
Η υπουργός Πολιτισμού το 1992 και μετέπειτα πρόεδρος της Βουλής κυρία Άννα Ψαρούδα - Μπενάκη, στέλεχος της ΝΔ και σύζυγος του αείμνηστου Κερκυραίου επιστήμονα Λίνου Μπενάκη, την υπογράφει. Εκδόθηκε τις 15 Απριλίου 1992, φέρει ως υπουργική απόφαση αριθμό 455/18404/15-4-1992 και δημοσιεύτηκε στο Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως Β' 324/14-5-1992. Ορίζει με λίγα λόγια, μα με σαφήνεια, πως ολόκληρη η νησίδα Λαζαρέτο κηρύσσεται Ιστορικός και κρατικά προστατευόμενος Τόπος - Μνημείο, επειδή, ας το πούμε εδώ για τους νεότερους με περισσότερα λόγια, συντρέχουν τα εξής τρία πράγματα:
ΠΡΩΤΟΝ, εκεί λειτούργησε ένα ιστορικό Λοιμοκαθαρτήριο, που ιδρύθηκε, ως γνωστόν, τον 16ο αιώνα και σώζονται ακόμα δομικά στοιχεία του.
ΔΕΥΤΕΡΟΝ, η νησίδα αποτέλεσε στρατόπεδο συγκέντρωσης Ελλήνων αιχμαλώτων - αντιστασιακών την περίοδο της ιταλικής κατοχής της Κέρκυρας και της Επτανήσου κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
ΤΡΙΤΟΝ, εκεί λίγα χρόνια μετά, στη διάρκεια των εσωτερικών συγκρούσεων για τη μορφή της εξουσίας στη χώρα, εκτελέστηκαν αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.
Ο κεντρικός Δήμος του νησιού, ανεξάρτητα από επιμέρους διατυπώσεις της κρατικής απόφασης για τον χαρακτήρα της νησίδας ως Μνημείου, έτσι που να αντιπροσωπεύει ολόκληρη την ιστορία της ή μάλλον γεγονότα-σταθμούς της ιστορίας της, έχει δώσει στο Λαζαρέτο έναν θαυμαστό χαρακτηρισμό που συγκέντρωσε, ομόφωνα, την επιδοκιμασία: Τόπος Συλλογικής Μνήμης.
Κάποιοι επιμένουν άστοχα βέβαια να κάνουν λόγο, εν ονόματι παλαιών και ξεπερασμένων λογικών όπως βέβαια και σκοπιμοτήτων που εκφράστηκαν και στην κρατική απόφαση, μόνο ή σχεδόν μόνο για μνημείο Εθνικής Συμφιλίωσης, εντείνοντας μια σύγχυση ανεπίτρεπτη, ενώ ούτε ο λαός μας είναι τάχα εθνικά διασπασμένος ούτε τίποτε από αυτά αντιπροσωπεύει μεμονωμένο ή ως παράλληλος τριπλός προσδιορισμός όλα όσα εκφράζει και «φωνάζει» το Λαζαρέτο. Ας το αποκαλεί ασφαλώς κάθε πολιτική πλευρά όπως προτιμά με βάση τη λογική ή τις σκοπιμότητές της. Δεν μας προκαλεί έκπληξη το ότι συχνά, σε κάποιες σχετικές εκδηλώσεις, συσκοτίζονται βασικά στοιχεία ταυτότητας ορισμένων γεγονότων και της ουσίας τους, ακόμη και σε βαθμό που καθιστά αδύνατη την κατανόηση όσων λέγονται, προκειμένου να δικαιολογηθούν τρέχουσες πολιτικές επιλογές ή και παλαιότερες. Και να κλείσουν ολόγυρα το νησί με μεγάλες πινακίδες περί «Εθνικής Συμφιλίωσης» όσοι θέλουν ιδιοτελώς να φέρουν την ιερή ιστορία του Λαζαρέτου σε δικά τους εξουσιαστικά πολιτικά μέτρα, τίποτε δεν θα καταφέρουν. Διότι το Λαζαρέτο αναδύει την ψυχή του λαού μας κι έχει τη δύναμη να φωνάζει από μόνο του, κουρελιάζοντας άστοχες και ακατανόητες επιλογές, όλα όσα θέλει να φωνάξει! Ελπίζουμε όλες οι πολιτικές και παραταξιακές πλευρές από 'δω και πέρα να ομονοήσουν με σεβασμό στον χαρακτηρισμό που ομόφωνα, με ενωτικό πνεύμα, έχει δώσει στο Λαζαρέτο το δημοτικό συμβούλιο του κεντρικού Δήμου μας: Τόπος Συλλογικής Μνήμης. Εθνικής με την έννοια για όλον το λαό βέβαια. Για όλους. Μνήμης αιώνιας σημασίας για τον λαό που πάνω σ' αυτόν τον ιερό βράχο γενιές του ετσακίστηκαν! «Εθνικόν είναι το αληθές», έγραψε κάποτε απέναντι από το Λαζαρέτο, αδιαφορώντας για το αν η αλήθεια βολεύει ή όχι την κυρίαρχη τάξη της εποχής του, ο Διονύσιος Σολωμός!
Αλλά βέβαια κανείς δεν μπορεί να στερήσει το δικαίωμα από κανέναν να κάνει αδόκιμα και ακατανόητα λόγο περί εθνικής συμφιλίωσης ή και να τραγουδά «το ίδιο είμαστε λαός και Κολωνάκι», λες κι έχουμε όλοι τις ίδιες τσέπες!
Ή, για να το πούμε κι αυτό, λες και δεν είναι αλήθεια ότι οι πάμφτωχοι πρόγονοί μας που έπεφταν θύματα επιδημιών, όταν το Λαζαρέτο ήταν Λοιμοκαθαρτήριο, εκποιούσαν και οικογενειακά τους κειμήλια μήπως και τύχουν κάποιας ελάχιστης ιατρικής φροντίδας σ' αυτό ή απλώς για να ταφούν στοιχειωδώς και να μην πεταχτούν κακήν-κακώς στη θάλασσα, ενώ οι αριστοκράτες, οι αστοί και οι έμποροι της Κέρκυρας, της Βενετίας και της Αγγλίας είχαν ό,τι χρειάζονταν και δεν εισέφεραν παρά ελάχιστη βοήθεια, με αποτέλεσμα το 1855 σε κατάλογο εισφορών υπερεπείγουσας ανάγκης για τα φτωχά θύματα επιδημίας χολέρας και ενδεείς στην πόλη της Κέρκυρας οι βρετανικές αρχές να κωφεύουν για τους πολλούς, η τρανή Ιονική Τράπεζα να εμφανίζεται να εισφέρει δέκα λίρες, άλλοι προύχοντες με παχιά πουγκιά ποσά ανάξια λόγου και ο Διονύσιος Σολωμός 21 λίρες και 100 δίστηλα!
Να εξαγνίσουμε μήπως ιστορικά εν ονόματι κάποιας ψευδεπίγραφης εθνικής συμφιλίωσης ακόμη και εκείνη τη ντόπια και ξένη αριστοκρατία, αυτόν τον «προαιώνιο εχθρό του λαού» δηλαδή, όπως την είχε χαρακτηρίσει η κάθε άλλο παρά κομμουνίστρια Μαρή Ασπιώτη;
Βήματα λοιπόν, βήματα πολλά, μικρά και μεγάλα, έστω ανεπαρκή ακόμα, γίνονται για την υπόθεση του Λαζαρέτου.
Σε εβδομάδες και μήνες επιχειρούνται, θα έλεγε κανείς, πράγματα που έπρεπε να είχαν συμβεί με ευθύνη ή με πρωτοβουλία των Αρχών τρεις δεκαετίες τώρα!
Τριάντα χρόνια, πια, μετά την έκδοση εκείνης της ιστορικής απόφασης του 1992, σαν να πάει να μπει «το νερό στο αυλάκι» για τα καλά και ανεπίστρεπτα.
Πρωτοβουλίες διάφορες, όπως κι εκείνη για την αντιπυρική προστασία της νησίδας που είχαν αναλάβει το 2021 από κοινού άνθρωποι με διαφορετικές πολιτικές προτιμήσεις ενδιαφερόμενοι για την ιστορική μνήμη του Λαζαρέτου, δηλαδή εν προκειμένω οι κκ. Βασίλης Γισδάκης, Σπύρος Καββαδίας, Παύλος Κουρσάρης, Γιώργος Λεβέντης, Σωτήρης Μικάλεφ, Ευγένιος Ραψομανίκης, Πέτρος Στραβοράβδης και οι κυρίες Λίνα Ρούσου και Λένα Στρατούλη, αποδίδουν μικρούς ή μεγαλύτερους καρπούς. Ο ίδιος ο πρώην επικεφαλής της Πυροσβεστικής Διοίκησης Ιονίων Νήσων κ. Νίκος Ρουμελιώτης είχε επισκεφτεί επί τούτου τη νησίδα, προωθώντας επείγοντα μέτρα. Το υπάρχον αντιπυρικό σχέδιο, ατελώς ίσως ακόμα, επικαιροποιήθηκε, ενώ είχε παλιώσει τελείως.
Ο ισόγειος χώρος των κατασκευασμένων από τον Δήμο το 2010 επί δημαρχίας Σωτήρη Μικάλεφ κτιρίων του μελλοντικού Μουσείου, που αφέθηκαν εγκληματικά να σαπίζουν και να αποτελούν αντικείμενο βανδαλισμών, για δύο συνεχόμενες χρονιές φροντίστηκε και ζωντάνεψε, με σημαντικές εκθέσεις υλικών που παρουσίασαν οι Κερκυραίοι κομμουνιστές για την ιστορία του νησιού. Ελπίζουμε βασίμως ότι το Σωματείο Λαζαρέτο των όποιων πια συγγενών εκτελεσμένων στη νησίδα αγωνιστών -που έχει από το 1978 προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες στην υπόθεση- θα θελήσει να παρουσιάσει επιτέλους, σε μιαν ανάλογη έκθεση στην Κέρκυρα ή στην Αθήνα, κάνοντάς τα κοινό κτήμα, όλα εκείνα τα υλικά και στοιχεία που έχει συγκεντρώσει και από πολλούς Κερκυραίους βέβαια στο διάβα του χρόνου για την πλευρά της ιστορίας της νησίδας που έχει να κάνει με τις μεταπολεμικές εκτελέσεις εκεί, αν όχι να τα θέσει επίσης με δημόσια ανακοίνωσή του ή με άλλον τρόπο στη διάθεση ιστορικών ερευνητών και του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και να τα παραχωρήσει, πια, στον κεντρικό Δήμο.του νησιού, για πλήρη και σταθερή αξιοποίηση στο πλαίσιο των ευθυνών που ο ίδιος ο Δήμος θα αναλάβει με τη μεταβίβαση της νησίδας σε εκείνον.
Εντός του 2022 ή έστω τις αρχές του 2023, να και κάτι άλλο ακόμα πιο ευχάριστο ίσως, θα γίνει μάλλον πραγματικότητα -πάνω το κενοτάφιο του εκτελεσμένου ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Νίκου Γόδα από φετινή εκδήλωση στη νησίδα- η πρώτη, αν δεν κάνουμε λάθος, σχολική εκδρομή στο Λαζαρέτο. Σχετική πρωτοβουλία, όπως μας ενημέρωσαν καθηγητές με διαφορετικές ιδεολογικές απόψεις και μαθητές επίσης, που έχουν σκεφτεί την οργάνωση ενός μαθητικού διαγωνισμού για το τι ξέρει η μαθητική κοινότητα του νησιού για το ιερό νησάκι, βρίσκεται κιόλας σε εξέλιξη. Είναι δεδομένη φυσικά η συγκατάθεση της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του νομού σε τέτοιες σχολικές εκδρομές, όπως μας βεβαίωσε ο επικεφαλής της κ. Χάρης Αλαμάνος, ενώ κάποιοι υπέθεταν, αδίκως βέβαια, το αντίθετο.
Επαφές ομάδας πολιτών ενδιαφερομένων για την ανάδειξη του Λαζαρέτου, με αντικείμενο τη συμβολή του κεντρικού Δήμου στα θέματα της θαλάσσιας επικοινωνίας και της λιμενικής υποδομής της νησίδας, έγιναν επίσης προσφάτως με εποικοδομητικό πνεύμα και με τον αρμόδιο γι' αυτήν δημοτικό σύμβουλο κ. Βασίλη Μελίδη.
Ανάλογη επαφή για τα συναφή θέματα και πλευρές ή διαδικασίες σειράς αδειών και αδειοδοτήσεων υπήρξε, με παρόμοιο θετικό πνεύμα και διάθεση συμβολής, με αρμόδιο ηγετικό στέλεχος του Λιμεναρχείου Κέρκυρας και του Λιμενικού Σώματος.
Όπως επίσης με ιδιοκτήτες και ναύτες πλοιαρίων και εν γένει σκαφών και πλοίων στην προοπτική κάλυψης αναγκών μεταφοράς και καθιέρωσης σχετικών δρομολογίων, σε συνάρτηση βεβαίως με την κατάλληλη πολιτική του αρμόδιου Δήμου και πρόνοιες των λιμενικών αρχών.
Έχει αναζωπυρωθεί εξάλλου, καθώς φαίνεται, το ενδιαφέρον στον χώρο ειδικότερα της εικαστικής και ευρύτερα της καλλιτεχνικής κοινότητας της Κέρκυρας, για όσα αντιπροσωπεύει το Λαζαρέτο. Στις γνωστές εικαστικές δημιουργίες που έχουν εισφέρει για τη νησίδα οι ζωγράφοι κκ. Άγγελος Γερακάρης, Γιώργος Μικάλεφ, ο αείμνηστος Τζίνος Δημητράτος και άλλοι, όπως η πιο πάνω εικονιζόμενη -μη προσδιορισμένου προς το παρόν εικαστικού- που βρίσκεται σε ιδιωτική κατοικία και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε μίαν από τις δύο πρόσφατες εκδηλώσεις στο Λαζαρέτο, δεν θα αργήσουν μάλλον να προστεθούν οι κκ. Νίκος Κόκκαλης και Πέτρος Στραβοράβδης, αν κρίνουμε από ήδη ειπωμένα δημοσίως λόγια τους για προβληματισμούς και σχέδιά τους. Και μάλιστα ίσως με καινοτομικές, εντυπωσιακές δημιουργίες.
Παράλληλα, συγκεντρώνονται και δεν θα αργήσουν να δουν το φως της δημοσιότητας εκατοντάδες στίχοι άγνωστων και γνωστών ποιημάτων που έχουν γραφεί για το Λαζαρέτο. Έχουν εντοπιστεί μεταξύ άλλων, μάλιστα, τέσσερα του αείμνηστου Μανώλη Γλέζου και ένα Βρετανού.
Στο «τραπέζι» συζητήσεων φίλων της ιστορικής μνήμης του Λαζαρέτου με ποικίλες πολιτικές ιδέες έχουν «πέσει» και άλλες -ενδεχομένως πρόωρες- δημιουργικές ιδέες για δράσεις και πρωτοβουλίες, από και προς διάφορες κατευθύνσεις, με ενωτικό πνεύμα.
Συζήτηση για την ανάδειξη, προβολή και πολλαπλή αξιοποίηση της νησίδας, ως τόπου ενταγμένου -με τον πλήρη οφειλόμενο σεβασμό- στα προγράμματα ξεναγήσεων Κερκυραίων, αλλά και Ελλήνων και ξένων ενδιαφερομένων επισκεπτών της Κέρκυρας, βρίσκεται σε εξέλιξη και με την πλευρά του σωματείου των ξεναγών της Κέρκυρας και των άλλων νησιών του Ιονίου, αρχής γενομένης από την πρόεδρό του κυρία Σίσση Σαββάτη. Είχαμε τύχει οι ίδιοι μάρτυρες δυσφορίας Ιταλών επισκεπτών που είχαν διαβάσει ότι υπήρξε στην Κέρκυρα ιταλικό στρατόπεδο συγκέντρωσης και ήθελαν να το δουν και να μάθουν γι' αυτό, αλλά δεν τα κατάφεραν.
Δεν υπάρχει σε όλη την Ευρώπη, πλην της Κέρκυρας δυστυχώς φίλες και φίλοι, τόπος σαν τον δικό μας, κατεξοχήν τουριστικός μάλιστα, με φασιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης αιχμαλώτων στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όπως είναι το Λαζαρέτο, που να το έχει ασυντήρητο με τα κτίρια του να σαπίζουν, αφρόντιστο, απρόσβατο και να μην το έχει αξιοποιήσει, να μην το προβάλλει, να μην το έχει αναδείξει ως σημαντικό Μνημείο και βέβαια ως προσβάσιμο κι επισκέψιμο αξιοθέατο Μνημείο, δηλωτικό των αρετών, του πατριωτισμού, των αντιφασιστικών αισθημάτων, της αγωνιστικότητας και του ηρωισμού των ανθρώπων του. Είναι καιρός να εκλείψει αυτή η εξαίρεση. Μόνο πολλαπλά πλεονεκτήματα, ακόμη ενδεχομένως και για τη διεθνή εικόνα του νησιού και των ανθρώπων του, αν όχι και οικονομικά -συγγνώμη γι' αυτή την ίσως χυδαία κάπως αναφορά- επιπρόσθετα πλεονεκτήματα, μπορεί να επιφέρει για τον Δήμο, δηλαδή για όλους μας, η ανάδειξη του Λαζαρέτου και των θυσιών και της αξιοπρέπειας των προγόνων μας. Φτάνει να το θελήσουμε ακόμη περισσότεροι λίγο ακόμη περισσότερο.
ΟΡΕΣΤΗΣ ΜΟΥΣΟΥΡΗΣ
