«Εδώ σωπαίνουν τα πουλιά». Με μια λέξη το τραγούδι «Ταμένος», με τη φωνή του ίδιου του Μίκη Θεοδωράκη που ήταν θαρρείς κι αυτός «παρών» στη συγκλονιστική, ανεπανάληπτη εκδήλωση της κερκυραϊκής οργάνωσης του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας στο μαρτυρικό κερκυραϊκό νησάκι Λαζαρέτο τις 21 Νοέμβρη 2021.
Αυτό το τραγούδι από τα «Λιανοτράγουδα» του Γιάννη Ρίτσου, αλλά όχι μόνο αυτό, μπορείτε να ακούσετε πιο κάτω.
Εκφράζει τη φόρτιση των ανθρώπων που συγκεντρώθηκαν εκεί αυτή την ιστορική για την Κέρκυρα προτελευταία Κυριακή του Νοέμβρη.
Σας προτείνουμε να το θυμηθείτε μαζί μας και πιο κάτω θα βάλουμε να το ακούσουμε μαζί, καθώς θα ξεκινάμε την περιήγηση σ' ετούτο το θέμα με τις 80 κατά τη γνώμη μας πιο καλές, ταιριαστές, αντιπροσωπευτικές φωτογραφίες από τις πενταπλάσιες της εκδήλωσης ή σχετικά με την εκδήλωση που συγκεντρώσαμε από φίλους και φίλες της ιστοσελίδας.
Είναι το πιο ταιριαστό πρώτο τραγούδι από εννιά που επιλέξαμε να «συνοδεύουν» ηχητικά το κείμενο.
Ένα κείμενο που συμπεριλαμβάνει όλη την ιστορική για την Κέρκυρα και τα Επτάνησα ομιλία του ηγέτη του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα στο Λαζαρέτο.
Οι συνοδευτικές φωτογραφίες «εξηγούν» αυτή την ομιλία κι όλα όσα έγιναν στο Λαζαρέτο πριν και μετά.
Είναι η περιδιάβαση, το περπάτημα στ' αγιασμένα χώματά του λίγο μετά το διάβα των φυλακών της Κέρκυρας για πρώτη φορά από ηγέτη του Κομμουνιστικού Κόμματος...
Η έκθεση με αρχειακά υλικά και τα υπέροχα εικαστικά έργα για το Λαζαρέτο τα φτιαγμένα από τον Άγγελο Γερακάρη, τον Τζίνο Δημητράτο και τον Γιώργο Μικάλεφ, μα και με το σπαθί του τιμητικά ανακηρυγμένου Ταγματάρχη Πεζικού - Τιμημένου Νεκρού του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας «Άρη της Κέρκυρας» αξιωματικού Αλέκου Πρίφτη, στα παρατημένα επί χρόνια από τις κρατικές και τοπικές αρχές, στο έλεος βανδάλων, λεηλατημένα μάλιστα ακόμη και από παράθυρα κτίρια του μελλοντικού Μουσείου...
Οι αναφορές σε ήρωες και ξεχασμένα στοιχεία από εδώ και δεκαετίες εξαντλημένα βιβλία για τη μαρτυρική νησίδα...
Οι τιμές στους πεσόντες, το προσκλητήριο νεκρών...
Η ομιλία του Γιάννη Μπορμπότη της Τομεακής Επιτροπής Κέρκυρας του ΚΚΕ και τα μηνύματα απογόνων σπουδαίων αγωνιστών...
Το ιστορικό μουσικό και θεατρικό αφιέρωμα με νέους και νέες γεμάτους περηφάνια και με τη γεννημένη στην Κέρκυρα νιάτα γεμάτη Συμφωνική Ορχήστρα με την ονομασία «Μίκης Θεοδωράκης» με μαέστρο τον φοιτητή Ηλία Γκογκίδη του Ιονίου Πανεπιστημίου...
Το άγγιγμα, τα κόκκινα γαρύφαλλα στον ιερό Τοίχο των Εκτελέσεων, στις τρύπες από τις σφαίρες...
Όλα εκείνα δηλαδή που συνθέτουν την ενδοξότερη ίσως εδώ και δεκαετίες, ιστορική, συγκλονιστική μέρα για την Ιστορία του λαϊκού κινήματος στην Κέρκυρα.
Πάμε λοιπόν!
Μέρα χαριτωμένη. Με νοεμβριάτικη πλούσια λιακάδα και ζέστα λες και ο Ουρανός και ο Ήλιος χειροκροτούσαν, το πρωινό καράβι από το Νέο Λιμάνι της πόλης της Κέρκυρας κατάμεστο με τους φίλους και τα μέλη και στελέχη του ΚΚΕ, άλλους δημοκράτες του νησιού, καλεσμένους κιόλας, διανύει γοργόφτερα τα δυόμισι ναυτικά μίλια, κάνει τον γύρο της νησίδας, πλησιάζει, φτάνει στο μη αδειοδοτημένο πρόχειρο λιμάνι στο ιερό νησάκι...
– Πες τώρα το ναι και γυρίζουμε πίσω, γλιτώνεις τη ζωή σου, έλεγαν σ' όλους εκείνους στα θανατοκα ΐκια, στις θανατερές βάρκες το 1947, το 1948, το 1949.
Εκείνους, το τρομερό δρομολόγιο, σκέφτονται ετούτοι τώρα.
Δέος!
Κόκκινες σημαίες χαιρετίζουν το κερκυραϊκό νησάκι Βίδο όπου υπέφεραν ανήλικα παιδιά αγωνιστών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας τα μεταπολεμικά χρόνια και για το οποίο ο Νικόλαος Κονεμένος το 1901 είχε προτείνει, για να φέρει τη συζήτηση στην προοπτική μιας σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας, να δοκιμαστεί πειραματικά η οικοδόμησή της εκεί.
Κόκκινες σημαίες χαιρετίζουν το κερκυραϊκό βουνό Παντοκράτορας, σε ορεινό χωριό του οποίου πριν από έναν αιώνα, αφού είχε συναντήσει τον Λένιν το 1915 στην Ελβετία, ο φυματικός από τις φυλακίσεις στο αγγλικό μπουντρούμι του νησιού Κερκυραίος κομμουνιστής γιατρός Στέφανος Γισδάκης διακήρυσσε πως ο λαός πρέπει να γίνει παντοκράτορας.
– Δεν λυγίσανε....
Αυτό λέει στον αγωνιστικά συνδεδεμένο με ανθρώπους του τόπου από τα χρόνια της Χούντας ακόμα Δημήτρη Κουτσούμπα, μέσα στο πλοίο, η Κερκυραία Πόπη Βλάσση. Λίγων μηνών το 1949 είχε χάσει από κρατικά βόλια Στρατοδικείου τον πατέρα της Θρασύβουλο Βλάσση επειδή δεν θέλησε ούτε αυτός, όπως κι εκείνοι, να αποκηρύξει το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.
Περήφανη συγκρατεί δάκρυα που πάνε να κυλήσουν, χαμογελά ζεστά.
Κάποιοι τους περίμεναν στο Λαζαρέτο από πιο νωρίς.
Είχαν φροντίσει τα κενοτάφια των εκτελεσμένων τα χρόνια 1947-1949.
Είχαν καθαρίσει όλον το χώρο της εκδήλωσης στα 70 και κάτι στρέμματα της νησίδας.
Ευπρέπισαν τον ισόγειο χώρο του μελλοντικού Μουσείου κι άπλωσαν στους τοίχους του εκθέματα, μαζί περιποιήθηκαν και την απροστάτευτη εκτεθειμένη στο έλεος των βροχών ιστορική εκκλησιά της νησίδας.
Άπλωσαν ώρες πριν στην ακτή περήφανο μεγάλο πανό.
«Ολόρθος στον αγώνα»!
Κόκκινες σημαίες πολλές κυματίζουν πια στον πιο κόκκινο, πιο αιματοβαμμένο τόπο της Κέρκυρας.
Στα χέρια νέων.
Που αλαφροπατάνε, απαλοπατάνε στα παντού τους θαμμένα κόκκαλα απλών ανθρώπων του τόπου, αν όχι και άλλων από άλλους τόπους ή και αφιερωμένων στον Χριστό ανθρώπων παλαιού μοναστηριού, ιερά χώματα.
Καθ' οδό για το λιγάκι μόνο ανηφορικό ιστορικό δρομάκι προς τον μοναδικό σωζόμενο στην Ελλάδα ατόφιο από εκείνη την εποχή Τοίχο Εκτελέσεων...
Για εκεί όπου η Λεβεντιά όχι επατούσε στον Άδη, αλλά τον επατούσε τον Άδη, μένοντας αθάνατη.
Ούτε ένας ούτε δύο «Ποιος κατεβαίνει σήμερα στον Άδη» τότε, μα πολύ περισσότεροι τώρα για να τους τιμήσουν και να πάρουν, όσο γίνεται, λίγη από τη δύναμή τους όλοι.
Για να κλίνουν ευλαβικά το γόνυ σ' αυτούς που κράτησαν αλύγιστο το γόνυ.
Στα κενοτάφια ο νους όλων γυρίζει μισόν αιώνα και άλλες τρεις δεκαετίες πίσω.
Είτε είχαν γεννηθεί τότε, όπως λίγοι, είτε ήταν αγέννητοι και τα έμαθαν από στόμα σε στόμα από προγόνους στον τόπο τους και από βιβλία μελλοθάνατων που γλίτωσαν μα μοιράστηκαν με τον λαό τα πάθη.
Είτε είχαν καταδιωγμένους και νεκρούς τότε στις φαμίλιες τους είτε όχι.
Διαβαίνουν τα κενοτάφια με τους σταυρούς των εκατό και πλέον εκείνων που τα ονόματά τους εσώθηκαν.
Σαν δύο μέρες νωρίτερα, τον Νοέμβρη του 1948, τις 19 Νοέμβρη 1948, είχε εκτελεστεί και ο ατρόμητος ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού 27χρονος Νίκος Γόδας.
Άλλη μια στάση.
Ένα επιπλέον κόκκινο λουλούδι σαν εκείνο που εζωγράφισε ο Πάμπλο Πικάσο για έναν αγωνιστή που οι φασίστες κατακτητές το 1943 είχαν κλείσει στο Λαζαρέτο.
Ένα ακόμη γαρύφαλλο για όλους στον Νίκο Γόδα. Για όλους τους διακόσιους περίπου που εκτελέστηκαν τότε μέσα σε πάνω-κάτω τρία χρόνια.
Σ' όλους κόκκινα γαρύφαλλα.
Για όλους εκείνους τους μαχητές της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας που οδηγήθηκαν στις φυλακές της πόλης κι από 'κει λίγοι-λίγοι στο Λαζαρέτο, πιασμένοι στη Μακεδονία, την Ήπειρο, την Πελοπόννησο, τα νησιά του Ιονίου, τα νησιά του Αιγαίου, τη Θράκη, τη Στερεά Ελλάδα, τη Θεσσαλία, την Ελλάδα όλη.
Δόξα 'χ' η μαύρη πέτρα σου και το ξερό χορτάρι!
Ίδιο γαρύφαλλο και στους Επτανήσιους εξίσου αθάνατους νεκρούς.
Ίδιο και στους Ιόνιους αγωνιστές, όπως κι άλλους των νησιών του Ιονίου που πέρασαν τότε μαζί τους με επτανησιακές καντάδες τη στερνή τους νύχτα πριν το Λαζαρέτο στις φυλακές της πόλης του νησιού, Κώστα Μπάλα και Αλέκο Χιόνη.
Κι από 'κει στον ιερότερο ίσως ατόφιο ακόμα Τοίχο της σύγχρονης Ελλάδας!
Θαρρείς κι ο αέρας φέρνει τον παλιό εκείνων των χρόνων με το αδυσώπητο ερώτημα του επικεφαλής του εκτελεστικού στρατιωτικού αποσπάσματος:
«Έχω εντολή να σας ρωτήσω για τελευταία φορά κι αν δεχθείτε να υπογράψετε να σας γυρίσω πίσω στη φυλακή».
Φέρνει και τις απαντήσεις:
«Ζήτω ο ελληνικός Λαός!».
«Ζήτω το Κόμμα!».
Τα μάτια κλείνουν. Μια σαν τα λόγια τους Γροθιά.
Στον τοίχο όπου συρρέει το πλήθος, όπου περνάνε όλοι.
Τον μοσχοβολισμένο
Όπου και οι νέοι της τοπικής φρέσκιας Συμφωνικής Ορχήστρας «Μίκης Θεοδωράκης», εξίσου αν όχι ακόμη πιο συγκλονισμένοι, αποδίδουν κι αυτοί τον δικό τους φόρο τιμής με πρόσωπα που τον φωνάζουν μελωδικά με απλές νότες ακόμα.
Αν κλείσεις τα μάτια, για μια στιγμή νομίζεις πως ακούς Μεγάλο Σάββατο πρωί στην πόλη του νησιού τον «Αμλέτο», πριν το ξέσπασμα με τους μπότηδες και τις ευχές και τα αισιόδοξα τραγούδια στο Καντούνι του Μπίζη για Ανάσταση και του λαού κι Επανάσταση. Για την τελική Νίκη.
Στον Τοίχο εκατοντάδες ζευγάρια μάτια.
Όπου οι τρύπες από τις φονικές αγγλοαμερικανικές σφαίρες ελληνικών κρατικών χεριών χάσκουν ακόμα.
Και τα χέρια τον ακουμπούν, τον χαϊδεύουν και το χάσμα π' άνοιξε ο σεισμός ευθύς εγιόμισ' άνθη.
Ο ένας μετά τον άλλο περνούν.
Τοίχος άπαρτος.
Αλύγιστος!
Άπεφτος από τότε λες και δεν τον αφήνουν να πέσει οι ίδιοι οι διακόσιοι εκτελεσμένοι!
Με γαρύφαλλα ένα κορίτσι ετοιμάζεται, σπεύδει...
Πολλοί και πολλές ακολουθούν.
Τον στολίζουν κιόλας.
The Wall των Επτανήσων.
Κι ένα πολύ μικρότερο κορίτσι.
Ήταν πολλοί και πολλές με τα παιδιά τους για να γνωρίσουν το Λαζαρέτο που ολούθε, σ' όλα τα εβδομήντα και κάτι στρέμματά του, είναι Μνημείο άξιο για γνωριμία.
Σαν να ζωντανεύει εκεί, μαζί, ο ήρωας των ηρώων της μεταπολεμικής Ελλάδας. Με το γαρύφαλλό του. Με το χαμόγελό του. Μαζί με τους άλλους, σαν ήλιος.
Εκεί, όπως το λέει κι ένα ζευγάρι στα παιδιά του, στο ιταλικό στρατόπεδο συγκέντρωσης την Κατοχή, φυλακίστηκε τότε και ο Ηλείος καθοδηγητής επτανησιακών Οργανώσεων, προπολεμικά, Νίκος Μπελογιάννης.
Εκείνος που αργότερα στις φυλακές της Κέρκυρας, πριν οδηγηθεί για εκτέλεση στην Αθήνα, μελετώντας τον Διονύσιο Σολωμό είχε διατυπώσει, ανάμεσα σε άλλα, αγάπη για το ιταλικά γραμμένο ποίημά του «Ελληνίδα Μητέρα» όπως το μετέφρασε ο Κερκυραίος Γιώργος Καλοσγούρος.
Τα γαρύφαλλα είναι και για εκείνον και για όλους όσους φέρνει ο νους καθώς ταξιδεύει στην κερκυραϊκή, την επτανησιακή, την ελληνική Ιστορία.
Όλους όσοι το δικαιούνται.
Άφησαν ή δεν άφησαν στερνή πνοή στο Λαζαρέτο, περνώντας από αυτό ή από τις φυλακές της Κέρκυρας ως ανυπότακτοι μελλοθάνατοι, μα και ως κηρυγμένοι ανεπιθύμητοι μελλοθάνατοι αιώνες πριν σε καιρούς επιδημιών αγωνιζόμενοι για τη Ζωή ή έγκλειστοι τον Μεγάλο Πόλεμο υψώνοντας σημαία Αντίστασης στον κατακτητικό εγκληματικό φασισμό.
Σε όλους τους είναι τελικά αφιερωμένη ετούτη η σημερινή ανεπανάληπτη εκδήλωση των Κερκυραίων κομμουνιστών, η εκδήλωση τιμής ολόκληρου του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας στην Κέρκυρα.
Θαρρείς μαζί είναι αφιερωμένη στον Γεράσιμο Αντωνάτο και τους άλλους κορυφαίους επιζήσαντες αγωνιστές της Κεφαλονιάς, στους συμπατριώτες τους Παντελή Ζησιμάτο, Γιώργο Θεοφιλόπουλο, Κώστα Τζωρτζάτο που εκτελέστηκαν στην Καισαριανή. Στον Ιθακήσιο Νίκο Καρβούνη. Στον Λευκάδιο Γιάννη Γαζή, στον εκτελεσμένο στην Καισαριανή συμπατριώτη του Βασίλη Φίλιππα, στον αργότερα εκτελεσμένο Βασίλη Καββαδία. Στη Ζακύνθια αγωνίστρια Λούλα Λογαρά και τους παλαιότερους πρωταγωνιστές του λαϊκού κινήματος της Ζακύνθου. Στους πρωτοπόρους Κυθήριους και Παξινούς μαχητές της Δικαιοσύνης, όπως αυτοί της οικογένειας Μιχάλη Μάστορα. Σε όλους τους αμέτρητους Επτανήσιους που έδωσαν και τη ζωή τους στους τίμιους αγώνες στη σύγχρονη Ελλάδα και νωρίτερα ακόμα για το καλό του Λαού, για το εργατικό, λαϊκό και σοσιαλιστικό - κομμουνιστικό κίνημα στη συνέχεια, για την Εθνική Αντίσταση, στο πλευρό του Δημοκρατικού Στρατού μετά, στους κατοπινούς μεγάλους αγώνες. Στον Κερκυραίο εκτελεσμένο στην Καισαριανή αγωνιστή Κώστα Χυτήρη.
Είναι εδώ προσκαλεσμένοι κι άλλοι Κερκυραίοι που συντάσσονται με διάφορους πολιτικούς χώρους.
Άνθρωποι με διαφορετικές πολιτικές επιλογές που συνέπεσαν πρωτοπόρα τους τελευταίους μήνες σε λαϊκές πρωτοβουλίες διάσωσης και ανάδειξης της Ιστορίας της νησίδας. Όπως ο πρώην δήμαρχος Κέρκυρας Σωτήρης Μικάλεφ. και ο πρόεδρος Κερκυραίων ιατρών Ευγένιος Ραψομανίκης.
Είναι τιμής ένεκεν και η δήμαρχος του κεντρικού Δήμου του νησιού Κέρκυρας Μερόπη Υδραίου με τον πρόεδρο του δημοτικού συμβουλίου Δημήτρη Μεταλληνό.
Άλλοι, με παρελθόν σε διαφορετικούς πολιτικούς χώρους, συνεργαζόμενοι με το ΚΚΕ, όπως ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Κέρκυρας Σταμάτης Πελάης, η συνδικαλίστρια Ελένη Ανδριοπούλου και ο παλαιότερός τους συνδικαλιστής Κώστας Παπικινός
Είναι κοντά στα ογδόντα πέντε του χρόνια ο βιβλιοπώλης Σπύρος Μάστορας. Έφτασαν και πέρασαν τα ογδόντα μα είναι επίσης εδώ για όσα αντιπροσωπεύει μέσα τους το Λαζαρέτο ο αγρότης αγωνιστής και κοινοτάρχης στη βόρεια Κέρκυρα Γιάννης Μαλαχάς και ο αγωνιστής του εκτός νόμου μηχανισμού του ΚΚΕ επί Χούντας από τα ίδια μέρη Παύλος Κουρσάρης, από τον οποίο ο ηγέτης του ΚΚΕ παρέλαβε αντίγραφο φύλλου της «Εφημερίδας της Κυβερνήσεως» για την εκτέλεση τον Νοέμβρη του 1947 στο Λαζαρέτο του 32χρονου ΕΑΜίτη Δημήτρη Μάντζου από το Κοκκινόχωμα της Καβάλας. Εδώ επίσης, με χίλιες προφυλάξεις κι αυτός λόγω του ιού, ο άλλοτε οικοδόμος Αντώνης Κοντομάρης στα ογδόντα εφτά του.
Είναι από το λαϊκό προάστιο Ανεμόμυλος τα πεντάχρονα παιδιά Κωνσταντίνος και Σπύρος με τη μητέρα τους Κορίνα και τον πατέρα τους Γιάννη και τη γιαγιά τους Μαρία και τον παππού τους Σπύρο Βλάχο, που ο πατέρας του Γεράσιμος το 1991, όταν έκλεινε τον κύκλο του με επιτεύγματα και ατοπήματα το πρώτο σοσιαλιστικό πείραμα στον Κόσμο, του έλεγε «Μη γείρεις...» και δεν έγειρε.
Είναι Κερκυραίοι και Κερκυραίες που για το μεγαλείο του Λαζαρέτου πατάνε με όλα τα αναγκαία υγειονομικά μέτρα προστασίας πρώτη φορά στα ιερά αυτά χώματα και δύσκολα κρατούν τα δάκρυα, μα και χαίρονται για ό,τι αξέχαστο, όπως λένε, βιώνουν.
Ανοίγει την εκδήλωση μπροστά από τον Τοίχο των Εκτελέσεων ο Γιάννης Μπορμπότης, ο Γραμματέας της Τομεακής Επιτροπής Κέρκυρας του ΚΚΕ.
Καλωσορίζει στην ιστορική εκδήλωση όλους και όλες, όπως και τους επίσημους προσκαλεσμένους.
Τον σκοτωμένο το 1946 από κρατικά πυρά στο Κοκκινόχωμα των Ιωαννίνων ήρωα αξιωματικό Αλέκο Πρίφτη που το 1943 ηγήθηκε επιχείρησης στο Λαζαρέτο για την απελευθέρωση κρατουμένων αφορούν, κατόπιν, τα πρώτα του λόγια
Δυνατά λόγια, θερμά λόγια: «Αρχικά θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά την οικογένεια του τιμημένου δολοφονημένου ταγματάρχη του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας Αλέκου Πρίφτη, που μας έδωσε την άδεια να εκθέσουμε το σπαθί του από τη Σχολή Ευελπίδων. Τους ζωγράφους Άγγελο Γερακάρη και Γιώργο Μικάλεφ καθώς και την οικογένεια του ζωγράφου Τζίνου Δημητράτου για την τιμή που μας έκαναν να μας παραχωρήσουν τα έργα που είδατε στην έκθεση. Να ευχαριστήσουμε πολύ τη Συμφωνική Ορχήστρα "Μίκης Θεοδωράκης" για τη συμμετοχή της σήμερα εδώ.
Τέλος, να ευχαριστήσουμε όλους τους συντρόφους και φίλους του Κόμματος που ακούραστα συνέβαλαν να πραγματοποιηθεί η σημερινή εκδήλωση.
Στο Λαζαρέτο, στις φυλακές της Κέρκυρας, όπως και στα δεκάδες κολαστήρια που έστησε η αστική τάξη σε όλη τη χώρα, γράφτηκαν κάποιες από τις πιο ένδοξες σελίδες της Ιστορίας του εργατικού και λαϊκού κινήματος, γράφτηκαν κάποιες από τις πιο ένδοξες και αιματοβαμμένες σελίδες της Ιστορίας του ΚΚΕ».
Ενθουσιασμός.
Υπερηφάνεια.
Συνθήματα.
Είναι τα λόγια του φόρος τιμής και συνάμα υπόσχεση για νέους αγώνες των Κερκυραίων κομμουνιστών και φίλων του ΚΚΕ:
«Με τη σημερινή εκδήλωση αποτίνουμε έναν ελάχιστο φόρο τιμής στους αγωνιστές που "στάθηκαν ολόρθοι στον αγώνα", όπως έγραφε και το γιγαντοπανό που μας υποδέχθηκε στο νησί.
Είμαστε εδώ για να ακουμπήσουμε τον τοίχο των εκτελέσεων, να ψηλαφήσουμε τις τρύπες που υπάρχουν ακόμη σε αυτόν από τις σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος και να αντλήσουμε έμπνευση από τη στάση των συντρόφων μας και των άλλων αγωνιστών, να πάρουμε δύναμη για τη συνέχεια.
Είμαστε εδώ, για να τραβήξουμε το πέπλο της λησμονιάς, με το οποίο κάποιοι θέλουν να σκεπάσουν την Ιστορία του Λαζαρέτου, για να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη, κόντρα στην προσπάθεια να ξαναγραφτεί η Ιστορία. Κι αυτό γιατί η Ιστορία του ΚΚΕ, του εργατικού - λαϊκού κινήματος δεν είναι μουσειακό έκθεμα, αλλά είναι δεμένη με τους αγώνες του σήμερα.
Είμαστε εδώ για να αναδείξουμε την ανάγκη προστασίας και αξιοποίησης αυτού του ιστορικού τόπου, που επί της ουσίας έχει εγκαταλειφθεί με ευθύνες διαχρονικά όλων των κυβερνήσεων και των τοπικών αρχών.
Είμαστε εδώ για να δώσουμε υπόσχεση σε όσους έδωσαν τη ζωή τους για τα μεγάλα μας ιδανικά. Να τους πούμε ότι η θυσία τους δεν πήγε χαμένη, ότι ο καλύτερος τρόπος για να τους τιμήσουμε είναι να συνεχίσουμε τον αγώνα που έδωσαν και οι ίδιοι, για την ανατροπή του συστήματος που γεννά κρίσεις, πολέμους, φτώχεια και προσφυγιά, για να ανοίξουν οι δρόμοι για το χτίσιμο μίας νέας κοινωνίας, για τον σοσιαλισμό».
Μηνύματα χαιρετιστήρια από την Αθήνα που κάνουν τις καρδιές να ριγούν στη θύμηση πρωτοπόρων αγωνιστών της Κέρκυρας, του Ιονίου Πελάγους:
Ο Σπύρος Καλοδίκης έρχεται πρώτος στον νου, μα μαζί με άλλους της οικογένειάς του, στο άκουσμα ενός ιστορικού ονόματος που σπάνια μιλάει δημοσίως κι έστειλε για το Λαζαρέτο μήνυμα.
Είναι η Άσπα Μανδηλαρά - Καλοδίκη, σύζυγος του δολοφονημένου από τη Χούντα το 1967 αγωνιστή της δημοκρατίας Νικηφόρου Μανδηλαρά, κόρη του πρωτοπόρου Κερκυραίου επαναστάτη εκπαιδευτικού Περικλή Καλοδίκη και ανιψιά του αγωνιστή λοχαγού του ΕΛΑΣ Κέρκυρας Κίμωνα Καλοδίκη και του δολοφονημένου το 1947 στη Λάρισα ήρωα του εργατικού - κομμουνιστικού κινήματος Σπύρου Καλοδίκη.
«Αγαπητοί σύντροφοι και συντρόφισσες!
Χαιρετίζω την σημερινή εκδήλωση τιμής και μνήμης για τους 200 εκτελεσμένους κομμουνιστές, που διοργανώνει η TE Κέρκυρας του ΚΚΕ στο Λαζαρέτο, το "Σκοπευτήριο της Καισαριανής" των Επτανήσων. Αγαπητοί συμπατριώτες, νιώθω μεγάλη υπερηφάνεια, που οι πατρογονικές μου ρίζες είναι εδώ, στα νησιά του Ιονίου και ακόμα αισθάνομαι υπέρτατη τιμή, γιατί τα Επτάνησα γέννησαν λαϊκούς αγωνιστές, που ήταν στην πρωτοπορία των αγώνων του λαού μας στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα ενάντια στον ξένο κατακτητή, του ΕΑΜ-Ελλάς και του Δημοκρατικού Στρατού. Αγωνιστές που φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν στο κολαστήριο των φυλακών Κέρκυρας και όχι μόνο και εκτελέστηκαν, γιατί πίστεψαν στα μεγάλα πανανθρώπινα ιδανικά της ελευθερίας και του σοσιαλισμού. Το ΚΚΕ δεν ξεχνά και τιμά τους ήρωές του, που έδωσαν ακόμα και τη ζωή τους. Η θυσία τους εμπνέει τους αγώνες μας μέχρι και σήμερα».
Η θύμηση γυρίζει και στον Τηλέμαχο Ρούση που την περίοδο της Κατοχής είχε φυλακιστεί στο Λαζαρέτο κι αλλού από τους Ιταλούς και αργότερα αλλού από Έλληνες και Άγγλους και το όνομά του φέρει πλατεία της πόλης της Κέρκυρας. Ο γιος του πανεπιστημιακός Γιώργος Ρούσης δίνει το ευρύτερο σήμα επανασυμπόρευσης με το ΚΚΕ:
«Η καρδιά μας σήμερα χτυπάει από 'δω την Αθήνα στο Λαζαρέτο. Οι λαϊκοί αγωνιστές που υπέφεραν εκεί την Κατοχή, μεταξύ των οποίων και ο ακατάβλητος μέχρι τη δύση του Μάχος Ρούσης, όλοι και, ακόμη περισσότερο, όσοι αντιμετώπισαν εκεί μετά την Κατοχή το εκτελεστικό απόσπασμα βροντοφωνάζοντας υπέρ του ελληνικού λαού και του Κόμματος της Αντίστασης, δεν ξεχνιούνται. Η αγωνιστική συμπόρευσή τους με το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας δείχνει σε όλους μας τον δρόμο για το καλό του λαού».
Ρίγη συγκίνησης.
Κόκκινες Σημαίες ανεμίζουν καθώς πλησιάζει συγκινημένος στο βήμα, λίγες ώρες μόνο μετά την επίσκεψή του σε κελιά των ιστορικών φυλακών της Κέρκυρας, ο Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας Δημήτρης Κουτσούμπας.
Βροντομαχάει πάλι το Λαζαρέτο!
Λαός αδούλωτος!
Για τη ζωή, τη δίκαιη, αυτή που άξιζαν σε άλλες συνθήκες οι πρόγονοί μας, αυτή που αξίζουμε στις νέες συνθήκες!
Κομμουνιστές, αγωνιστές, αλύγιστοι!
Αντίσταση λαϊκή στην αδικία, ναι του λαού, ναι των υποστηρικτών της σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής δημοκρατίας στην ελευθερία, όπως την Κατοχή!
Κι όπως το 1947, το 1948, το 1949!
Με περήφανα ποιητικά λόγια της Ρωμιοσύνης για τους νεκρούς της, με στίχους σαν εκείνους από τη μελωδία του Μίκη Θεοδωράκη για τον «Λεβέντη» με την οποία άνοιξε την εκδήλωση η ομώνυμη πέρυσι μόλις γεννημένη Συμφωνική Ορχήστρα, ξεκινά τώρα την ομιλία του για εκείνους ο ηγέτης του ΚΚΕ.
Εν μέσω συνθημάτων που ο αντίλαλός τους, όπως συνέβαινε μ' εκείνα των εκτελεσμένων πριν πέσουν τότε, φτάνει απέναντι στο κυρίως νησί της Κέρκυρας.
Με ήρεμη όσο και φορτισμένη συναισθηματικά και αποφασιστική φωνή ο ιστορικός λόγος του ηγέτη του ΚΚΕ:
Συντρόφισσες και σύντροφοι, φίλες και φίλοι, «Εδώ σωπαίνουν τα πουλιά, σωπαίνουν κι οι καμπάνες, σωπαίνει κι ο πικρός Ρωμιός μαζί με τους νεκρούς του»…
Δύσκολα συναντά κανείς στην πατρίδα μας τόσο ιερόν τόπο, με τα κενοτάφια τόσων αγωνιστών, με βάσανα και αίμα αιώνων, τόπο δοξασμένο και την περίοδο της Κατοχής, όπως το Λαζαρέτο.
Τέτοιον ιερό βράχο-μνημείο και ασύγκριτο σύμβολο των αγώνων του λαού της Κέρκυρας, της Επτανήσου και ταυτόχρονα όλης της Ελλάδας, όπου να είναι τόσο ταιριαστοί οι στίχοι του μεγάλου ποιητή της «Ρωμιοσύνης» Γιάννη Ρίτσου για τον πολυβασανισμένο λαό μας.
Ετούτη την ώρα, επαναλαμβάνουμε με τη σειρά μας, με όλη μας τη δύναμη, τα λόγια εκείνων που τα χρόνια 1947-1949, κυρίως, αντίκριζαν εδώ το εκτελεστικό απόσπασμα με απέραντη πίστη για την τελική νίκη του λαού:
– Ζήτω ο ελληνικός λαός!
– Ζήτω το Κόμμα!
Πολύ δύσκολα βγαίνουν τα δικά μας λόγια σήμερα εδώ, σ’ αυτή τη μεγάλη λαϊκή εκδήλωση του Κόμματός μας.
Ολάκερο το Κόμμα -όχι μόνο η τοπική μας Οργάνωση, που το 1918, ως Σοσιαλιστικός Όμιλος Κέρκυρας αποτέλεσε ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Κόμματός μας- αποδίδει με αυτή την εκδήλωση φόρο τιμής στους ηρωικούς αγώνες του λαού της Κέρκυρας, της Επτανήσου, της Ελλάδας, διαδηλώνοντας εδώ με τα επίσης πολύ ταιριαστά λόγια του Κώστα Βάρναλη:
«Στ' αγιασμένο τούτο χώμα που 'πιεν αίμα ποταμό, μας κρατάει το χρέος ακόμα για τον μέγα λυτρωμό».
Για όλα όσα «φωνάζει» ως αιτήματα του λαού μας ο μαρτυρικός αυτός τόπος, ο αφημένος στην τύχη του, από τις διάφορες εναλλασσόμενες κρατικές εξουσίες και από διάφορες τοπικές και περιφερειακές αρχές.
Κι όμως, όπως αποδεικνύεται και σήμερα, μάταια πασχίζουν να ρίξουν το Λαζαρέτο στη λήθη ή, στην καλύτερη περίπτωση, να διαστρεβλώσουν και να αποδυναμώσουν το νόημά του, αλλά και να το κρατήσουν απρόσιτο στον λαό.
Από αυτήν εδώ τη θέση, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, διακηρύσσει με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο: Δεν θα επιτρέψουμε να σβήσουν από τον χάρτη το Λαζαρέτο ως Ιστορικό Τόπο, ούτε να διαστρεβλώνουν την Ιστορία του!
Θα πράξουμε όλα όσα χρειάζονται, ώστε η ιερή αυτή νησίδα, όχι μόνο να μην γίνει βορά της καπιταλιστικής ανάπτυξης, αλλά να αναδειχθεί, όπως της αξίζει, ως κορυφαίο -και φυσικά επισκέψιμο και όχι απρόσιτο όπως τώρα- μνημείο Αντίστασης κι Αγώνα του λαού της Κέρκυρας, της Επτανήσου, όλης της Ελλάδας ενάντια στην κοινωνική αδικία!
Πριν από 23 χρόνια ένας δήμαρχος της Κέρκυρας, όπως είχε γράψει τότε και ο «Ριζοσπάστης», είπε ότι στο Λαζαρέτο αξίζει ένα Μνημείο που θα είναι ορατό από οπουδήποτε κι αν βρίσκεται κανείς στην Κέρκυρα ή περνάει από αυτήν.
Όχι μόνον συμφωνούμε, αλλά θα εργαστούμε γι' αυτό και δηλώνουμε προς κάθε αρμόδια αρχή ότι θέτουμε στη διάθεσή τους, βοηθητικά, εικαστικό-επιστημονικό ανθρώπινο δυναμικό και την πολύτιμη πείρα του Κόμματός μας στη δημιουργία Μνημείων διάσωσης και ανάδειξης της ιστορικής μνήμης του λαού μας.
Πέραν, εννοείται, όσων ήδη έχουμε πράξει και πράττουμε ως ΚΚΕ, για την οφειλόμενη απόδοση ιδιαίτερης τιμής εκ μέρους μας, στους περίπου 200 άξιους πολιτικούς γιους και υποστηρικτές του Κόμματός μας, αγωνιστές της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, που εκτελέστηκαν εδώ μόνο και μόνο επειδή δεν αποκήρυσσαν το ΚΚΕ. Και, βέβαια, με στόχο τον εκφοβισμό του ελληνικού λαού, ώστε να μην διεκδικεί όσα δικαιούται.
Δεν ξεχνάμε ούτε συγχωρούμε, ότι πριν από έναν μήνα περίπου, κάποιοι σ' αυτόν εδώ τον ιερό τόπο -και μάλιστα προοδευτικοί όπως ισχυρίζονται- είχαν την ασέβεια και το θράσος να ζητήσουν να αφαιρεθεί η τιμητική επιγραφή που έχει τοποθετήσει το Κόμμα μας στον χώρο των εκτελέσεων, πράγμα που, προς τιμήν τους, όλοι οι δήμαρχοι του νησιού έχουν αρνηθεί να διαπράξουν μέχρι τώρα.
Είναι βαθιά γελασμένοι, αν νομίζουν, πως θα επιτρέψουμε να συμβεί ποτέ κάτι τέτοιο!
Θα ήμασταν, άλλωστε, επιλήσμονες του καθήκοντός μας, του χρέους μας, αν δεν είχαμε εκφράσει αυτή την ιδιαίτερη απόδοση τιμής στους εκτελεσμένους συντρόφους μας.
Όπως, άλλωστε, θα ίσχυε το ίδιο για οποιοδήποτε άλλο κόμμα, όπως ορθά επισήμανε ένα τοπικό δημοσίευμα, αν οι νεκροί ήταν δικά του μέλη, δικοί του υποστηρικτές
Είναι γνωστό σε όλους, εξάλλου, ότι άλλοι - και όχι εμείς- είναι αυτοί που επιχειρούν να μονοπωλήσουν, να οικειοποιηθούν τους ενωτικούς αγώνες του λαού, διαστρεβλώνοντάς τους και, προπαντός, αποκρύβοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο και το αίμα των αγωνιστών του ΚΚΕ, προκειμένου να κρύψουν, ότι είναι με το μέρος εκείνων των οικονομικών και πολιτικών δυνάμεων, εγχώριων και ξένων, που νίκησαν τότε τον λαό.
Αναφέρομαι σε αυτούς που κι εσείς ξέρετε, που δεν είναι άλλοι από όσους, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, επειδή σήμερα συντάσσονται με εκείνες τις δυνάμεις, αφήνουν να εννοηθεί ή σιγοψιθυρίζουν κιόλας, πως «ευτυχώς που δεν νίκησε ο λαός» τότε!
Είμαστε ως Κόμμα υπερήφανοι για τον πρωτοπόρο ρόλο του ΚΚΕ στην εποποιία της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, την οποία εδώ στην Κέρκυρα περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο μέρος συμβολίζει, ως άσβεστος φάρος, το Λαζαρέτο.
Έχουν σωθεί και υπάρχουν και σε ξεχασμένες εκδόσεις στα Αρχεία του Κόμματός μας, εκπληκτικές μαρτυρίες για όσα υπέφεραν εδώ στη διάρκεια της Κατοχής αγωνιστές-πατριώτες αντιστασιακοί του ΕΑΜ και άλλοι με διάφορες πολιτικές πεποιθήσεις, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης που είχαν δημιουργήσει πάνω στο παλιό φρικτό λοιμοκαθαρτήριο της νησίδας, οι Ιταλοί φασίστες κατακτητές του νησιού και των άλλων νησιών του Ιονίου.
Αρχικά ήταν μόνο Κερκυραίοι και άλλοι Επτανήσιοι, ακόμη και μαθητές οι κρατούμενοι, μεταξύ των οποίων και μέλη του ιδρυτικού πυρήνα του ΕΑΜ της Κέρκυρας.
Εδώ, μαζί, υπέφεραν και άλλοι Έλληνες κορυφαίοι αγωνιστές-στελέχη του Κόμματός μας, μαχητές για το δίκιο του λαού μας φυλακισμένοι αρχικά στην Ακροναυπλία και παραδομένοι από το ίδιο το ελληνικό κράτος στους φασίστες κατακτητές. Όπως ο κατοπινός πρόεδρος του Κόμματός μας Απόστολος Γκρόζος και ο ήρωας Νίκος Μπελογιάννης.
Συγκλονίζουν οι περιγραφές για έναν χορό που εκατοντάδες αγωνιστές-κρατούμενοι είχαν δώσει εδώ στο Λαζαρέτο, με χορούς από όλη την Ελλάδα και στερνό τραγούδι της βραδιάς τους τον «Ύμνο εις την Ελευθερία».
Γνωρίζουμε τον βαρύτατο φόρο αίματος και μαρτυρίων που εισέφερε ο λαός της Κέρκυρας την Κατοχή.
Τους ατέλειωτους φασιστικούς-ναζιστικούς βομβαρδισμούς του νησιού.
Την ανείπωτη καταστροφή με τον ναζιστικό εμπρησμό μεγάλου μέρους της πόλης της Κέρκυρας.
Τους αμέτρητους νεκρούς, τους αγώνες του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ.
Όσα ακολούθησαν με το αγγλοαμερικανικό φιρμάνι για ανάληψη της εξουσίας στην Κέρκυρα από τον ΕΔΕΣ Ηπείρου και τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ της Κέρκυρας.
Το ένοπλο χτύπημα της λαοθάλασσας του ΕΑΜ την ημέρα της απελευθέρωσης της Κέρκυρας!
Τιμούμε σήμερα τη μνήμη όλων των ανιδιοτελών λαϊκών αγωνιστώναντιστασιακών της Κέρκυρας, ανεξαρτήτως κομματικής προτίμησης, που μαζί με τους κομμουνιστές, υπέφεραν αλύγιστοι στο Λαζαρέτο.
Γνωρίζουμε ότι δεν ήταν όλοι τους με το ΕΑΜ ή δεν ήταν όλοι τους κομμουνιστές. Ότι ανάμεσά τους ήταν και άνθρωποι με συντηρητικές πολιτικές ιδέες, ακόμη και νέοι, που παλιότερα είχαν μπλεχτεί στα δίχτυα της μεταξικής δικτατορίας.
Τιμούμε εξίσου όλους όσοι, κόντρα στις προτροπές και το παράδειγμα των ηγεσιών των αστικών κομμάτων, να μην αντισταθούν πραγματικά ή και να συνεργαστούν με τις προδοτικές κυβερνήσεις της Αθήνας και τον κατακτητή, ύψωσαν το ανάστημά τους και συμπορεύτηκαν σε κοινούς αγώνες με το ΕΑΜ και το ΚΚΕ.
Την ίδια ώρα που ισχυρές δυνάμεις της οικονομικής και πολιτικής ελίτ του νησιού:
- Οργάνωναν κοινές παρελάσεις δυνάμεων της χωροφυλακής με δυνάμεις των ναζιστικών στρατευμάτων.
- Συμμετείχαν στην οργάνωση της συγκέντρωσης και της εξόντωσης των Εβραίων της Κέρκυρας.
- Μεθόδευαν ακόμη και την παράδοση των κομμουνιστών κρατούμενων του Λαζαρέτου από τους Ιταλούς στους Γερμανούς!
Η αντίσταση και ο ηρωισμός στο ιταλικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Λαζαρέτο την περίοδο της Κατοχής, συνθέτουν μια χρυσή σελίδα της ελληνικής Αντίστασης.
Εκφράζουμε σήμερα, από το ηρωικό Λαζαρέτο, την ευγνωμοσύνη του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας προς τον κερκυραϊκό λαό για τη θερμή φιλοξενία και φροντίδα που επιφύλαξε στους Ακροναυπλιώτες κομμουνιστές, όταν αυτοί απελευθερώθηκαν από τη νησίδα, με τη βοήθεια του ναυτικού κλάδου του ΕΛΑΣ, ενώ οι ναζί βομβάρδιζαν όλη την Κέρκυρα.
Και όχι μόνον γι’ αυτό.
Είμαστε ως Κόμμα ευγνώμονες για την ηθική και έμπρακτη πολλαπλή υποστήριξη του δημοκρατικού λαού της Κέρκυρας στα αμέτρητα μέλη, υποστηρικτές, ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ που, μαζί βέβαια και με πολλούς Κερκυραίους, υπέφεραν επί μισόν αιώνα για το δίκιο του λαού στις αποτρόπαιες φυλακές της Κέρκυρας.
Στην ακτίνα “Θ” κρατούνταν οι πολιτικοί κρατούμενοι. Από τα κελιά των Φυλακών της Κέρκυρας πέρασαν εκατοντάδες στελέχη και μέλη του ΚΚΕ και εκατοντάδες άλλοι αγωνιστές.
Από την Κέρκυρα πέρασε ο Γενικός Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης, από το 1936 έως το 1940, ενώ στη συνέχεια μεταφέρεται στα μπουντρούμια της Ασφάλειας στην Αθήνα και από εκεί το 1941 στο Νταχάου, μέχρι το Μάη του 1945.
Από την Κέρκυρα πέρασαν ο Νίκος Μπελογιάννης, ο Άρης Βελουχιώτης
Ο Χαρίλαος Φλωράκης που το 1954 αντίκρισε πρώτη φορά την Κέρκυρα με αλυσίδες στα χέρια και στα πόδια.
Ο Μανώλης Γλέζος ως μέλος του ΚΚΕ, ο Αντώνης Αμπατιέλος, ο Μήτσος Παπαρήγας και μία ατελείωτη λίστα κομμουνιστών και αγωνιστών.
Στις φυλακές της Κέρκυρας οδηγήθηκε το 1938 ο Γραμματέας της ΟΚΝΕ Χρήστος Μαλτέζος, όπου τον έριξαν στην Ακτίνα “Θ” μαζί με τον Νίκο Ζαχαριάδη και άλλα μέλη της ΚΕ του Κόμματος.
Ο Χρήστος Μαλτέζος υπέστη τα πάνδεινα για να υπογράψει δήλωση μετάνοιας: Του έκαναν φάλαγγα, τον έκαιγαν με καυτό λάδι, αποπειράθηκαν να του καρφώσουν πέταλα στα πόδια. Αυτός όμως στάθηκε αλύγιστος μέχρι το τέλος, με αποφασιστικότητα, σεμνότητα, ηρωισμό. Σαν αύριο, στις 22 του Νοέμβρη 1938 ο Χρήστος Μαλτέζος δολοφονείται, με τη γνωστή μέθοδο της εκπαραθύρωσης, αφήνοντας πίσω του πολύτιμη παρακαταθήκη.
Σώζονται σε εκδόσεις και στα Αρχεία του ΚΚΕ άφθονες μαρτυρίες για την πολύτιμη εκείνη υποστήριξη του λαού της Κέρκυρας.
Με το βαθιά ταξικό, δημοκρατικό κριτήριό του ο λαός εξέλαβε όλους εκείνους τους αγωνιστές ως σάρκα από τη δική του σάρκα. Ως μέρος του δικού του εαυτού. Όπως και ήταν πραγματικά σάρκα από την καλύτερη σάρκα του ελληνικού λαού.
Αιώνιο τίτλο τιμής του κερκυραϊκού λαού αποτελεί η συμπαράσταση και η υποστήριξη που προσέφερε ειδικότερα στους μελλοθάνατους αγωνιστές τα χρόνια του ΔΣΕ, κυρίως από το 1947 έως το 1949, κατά τη διάρκεια των ζοφερών εκτελέσεων στο Λαζαρέτο.
Η μεταφορά των μελλοθανάτων απ' τις φυλακές της Κέρκυρας στο νησάκι Λαζαρέτο γινόταν ξημερώματα, πριν ο λαός της Κέρκυρας αρχίσει να κυκλοφορεί στους δρόμους, ώστε να μην αντιληφθεί την εκτέλεση.
Οι κρατούμενοι, αντιλαμβανόμενοι την κατάσταση, είχαν κατασκευάσει χωνιά και με φωνές καλούσαν από τα παράθυρα το λαό της Κέρκυρας να διαμαρτυρηθεί για το αίμα που χυνόταν.
Ξεκινώντας από τις φυλακές τραγουδούσαν επαναστατικά τραγούδια και ζητωκραύγαζαν υπέρ της ΕΑΜικής Αντίστασης και του ΚΚΕ μέχρι την τελευταία τους πνοή.
Τους εκτελεσμένους τους έθαβαν πρόχειρα γύρω από τον τόπο της εκτέλεσης.
Ακόμη και για έναν κυριολεκτικά άφοβο Κερκυραίο δικηγόρο, με συντηρητικές απόψεις που τους υποστήριξε, έχουν μιλήσει με ιδιαίτερη ευγνωμοσύνη εκείνοι οι αγωνιστές.
Βάσιμα μπορούμε να υποθέσουμε ότι χωρίς εκείνη την υποστήριξη, σήμερα θα μετρούσαμε ίσως ακόμη πιο πολλούς εκτελεσμένους.
Δεν ξεχνάμε τίποτα!
Ούτε ότι το Λαζαρέτο, επί αιώνες, ως λοιμοκαθαρτήριο, στην πραγματικότητα, αποτέλεσε σε περιόδους μεγάλων επιδημιών, τόπο απόθεσης ψυχών σε άθλιες υγειονομικές συνθήκες, με πενιχρά μέσα φροντίδας, κατώτερα -όπως και σήμερα, σε άλλες συνθήκες πια- από εκείνα που υπήρχε η δυνατότητα να παρασχεθούν.
Ως τέτοιο συμβολίζει τον πολύ επίκαιρο και σήμερα αγώνα του λαού για τη ζωή!
Πόσοι πρόγονοί μας, αλήθεια, να είναι θαμμένοι εδώ, ή πεταμένοι στη θάλασσα που περιβάλλει τα 70 περίπου στρέμματα γης, της εξίσου ιερής και για τον λόγο αυτό νησίδας;
Πόσο γεμάτος ιερά κόκκαλα είναι τούτος ο βράχος!
Πόσο και τότε η ανθρώπινη ζωή έμπαινε στη λογική κόστους-οφέλους, όπως και τώρα, για τα συμφέροντα αυτών με τις μεγάλες τσέπες!
Τη φρίκη εκείνη έχουν διασώσει ακόμη και μαρτυρίες ξένων περιηγητών.
Χαιρετίζουμε, λοιπόν, και από αυτό εδώ το βήμα, κάθε λαϊκή πρωτοβουλία, όπως οι πρωτοβουλίες που αναπτύχθηκαν τους τελευταίους μήνες στην Κέρκυρα από ανθρώπους με διαφορετικές πολιτικές προτιμήσεις, που ενδιαφέρονται γνήσια για τη διάσωση και την ανάδειξη όλης της ιστορικής μνήμης που εκπροσωπεί το Λαζαρέτο.
Για την αποτροπή κατάρρευσης του τοίχου των εκτελέσεων, για άλλου είδους σωστικές παρεμβάσεις, για την αντιπυρική προστασία της νησίδας, για τη μεταβίβαση της νησίδας στον κεντρικό κερκυραϊκό Δήμο.
Χαιρόμαστε επίσης, που κάποιοι από αυτούς, αν όχι όλοι ίσως, βρίσκονται ανάμεσά μας σήμερα.
Δεν μονοπωλούμε, ούτε την ηρωική θυσία των περίπου 200 εκτελεσμένων αγωνιστών μας, που βέβαια δικαιολογημένα πέρασαν στην Ιστορία ως κομμουνιστές, γιατί όλοι τους υποστήριζαν το ΚΚΕ, έβλεπαν σε αυτό το δίκιο του λαού.
Δεν ήταν βέβαια, όλοι τους μέλη του ΚΚΕ.
Κάποιοι ήταν φίλοι-υποστηρικτές του ΚΚΕ και σίγουρα θα είχαν και κάποιες ιδιαίτερες άλλες απόψεις, μιαν ιδιαίτερη προσωπική διαδρομή, όπως άλλωστε, συμβαίνει και σήμερα, με πολλούς ριζοσπάστες, προοδευτικούς ανθρώπους που συνεργάζονται με το ΚΚΕ ή σκέφτονται να το κάνουν, χωρίς να απαρνηθούν τις ιδιαίτερες απόψεις τους για το ένα ή το άλλο θέμα.
Οι αγωνιστές εκείνοι της Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, είχαν κάνει την επιλογή να συμπορευτούν, να συμπαραταχθούν με το ΚΚΕ, χωρίς να είναι μέλη του, γιατί έβαζαν πάνω απ' όλα, χωρίς εκπτώσεις, το δίκιο του λαού μας.
Αρνήθηκαν όλοι τους να αποκηρύξουν το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.
Οι θλιβερές εξαιρέσεις κάποιων που πρόδωσαν και συνεργάστηκαν με τους τυράννους, είναι μόνο για να επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Ενώ αρκούσε μια δήλωση αποκήρυξης, ακόμη και την τελευταία στιγμή, μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα, προκειμένου να σώσουν τη ζωή τους. Δεν το έκαναν, γιατί πίστευαν ότι η συμπόρευση, η υπεράσπιση του ΚΚΕ είναι ο μόνος δρόμος για να αλλάξει προς το καλύτερο η ζωή όλων των εκμεταλλευομένων, όλων των αδικημένων.
Όλων αυτών που και τότε, όπως και σήμερα, αποτελούν τα θύματα της ταξικής διαίρεσης της ελληνικής κοινωνίας, της ταξικής κοινωνίας, της κυριαρχίας της εγχώριας αστικής τάξης και των ξένων συμμάχων της.
Τιμούμε όλους τους εξίσου. Κι εκτιμούμε πως το νόημα της θυσίας τους είναι επίκαιρο στις μέρες μας.
Κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ απέναντι σε όλους και τον καθένα τους ξεχωριστά.
Μοιραζόμαστε με όλον το λαό την τιμή ότι ήταν πολιτικοί γιοι και υποστηρικτές του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας.
Ήταν όλοι τους άξιοι γιοι του αγωνιζόμενου ελληνικού λαού. Εκφραστές των καλύτερων αγωνιστικών παραδόσεων του λαού μας. Αλύγιστοι μαχητές για τα δίκαιά του.
Είναι ορθό, πιστεύουμε, αυτό που διαβάσαμε προ ημερών σε σχετικό δημοσίευμα σε διάφορα κερκυραϊκά και επτανησιακά Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, όσον αφορά όσα λαχταρούσαν. Πίστευαν πως μόνο μια σοσιαλιστική - κομμουνιστική κοινωνία -ασφαλώς απαλλαγμένη από τα λάθη εκείνης που γνωρίσαμε σε άλλες χώρες στο δύσκολο ξεκίνημα μετάβασης σε μια νέα κοινωνία- μπορεί να τα διασφαλίσει.
Σε τελική ανάλυση, όπως ειπώθηκε, ζητούσαν όλα αυτά που σήμερα, εννιά περίπου στους δέκα εργαζόμενους, όποιο κόμμα και αν ψηφίζουν, θέλουν και συχνά διεκδικούν αγωνιστικά ενωμένοι, ώστε να συμβούν στη ζωή.
Ενώ, δεν συμβαίνουν δυστυχώς ακόμα, μόνο και μόνο επειδή είναι ασύμβατα με την κυριαρχία μιας αντιδραστικής τάξης που βρίσκεται στην εξουσία. Μια εξουσία, που με μοχλό τα αστικά κόμματα της εποχής εκείνης, εκτέλεσε τους ήρωες.
Και σήμερα, όλα τα διάδοχα αστικά κόμματα, οι απόγονοι εκείνης της καταπιεστικής εξουσίας, πάλι τα δικά της συμφέροντα, με τον έναν ή άλλο τρόπο, και πάλι εξυπηρετούν.
Ο αγώνας εναντίον αυτής της άρχουσας τάξης, για όλα όσα δικαιούται ο λαός, είναι κατά τη γνώμη μας, η μεγαλύτερη παρακαταθήκη των εκτελεσμένων στο Λαζαρέτο.
Τόσο επίκαιρη και σήμερα για τη νεολαία και τον λαό μας.
Είναι ο αγώνας του λαού, με άλλα λόγια, για τα «Μεγάλα Μεγέθη», όπως το διατύπωσε στις μέρες μας ο Μίκης Θεοδωράκης.
Σαν να 'ναι 'δω μαζί μας και ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης μας και σαν έτοιμος ένας φίλος στέλνει με το κινητό του μήνυμα με πολλούς αποδέκτες, με μια φωτογραφία του Μίκη Θεοδωράκη με τον Δημήτρη Κουτσούμπα και με τα λόγια του «Το ΚΚΕ είναι ο βράχος μας».
Είναι και για εκείνον το χειροκρότημα που χαρίζει η μουσικοκρατούμενη Κέρκυρα στην ορχήστρα με το όνομά του
Για τις μεγάλες αξίες των αγώνων του λαού μας. Για μιαν αληθινή, συγχρόνως κοινωνική, πνευματική, πολιτική και ηθική Ελευθερία.
Και, για να δανειστούμε δυο λέξεις του Διονύσιου Σολωμού: όχι για μιαν αστική «Ψεύτρα Λευτεριά» σαν αυτή που ζούμε, δέσμιοι του εκμεταλλευτικού καπιταλιστικού συστήματος.
Είναι ο αγώνας για την κοινωνική πρόοδο και μια Εργατική Δημοκρατία, απαλλαγμένη από τα δεσμά της αστικής τάξης και τη δικτατορία του κεφαλαίου.
Για τις «Μεγάλες Ουσίες», για να το πούμε κι αλλιώς, πάλι με λέξεις του ίδιου μεγάλου Επτανήσιου ποιητή.
Θα συνεχίσουμε, με όλες μας τις δυνάμεις λοιπόν. Κεντρικά και τοπικά, μέσα στη Βουλή, στους Δήμους και την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, με παραστάσεις στο υπουργείο Πολιτισμού, που έχει ευθύνη για τον Ιστορικό Τόπο, αλλά και όπου αλλού πρέπει, τον αγώνα για τη διάσωση και την ανάδειξη της νησίδας αυτής, ως Ιστορικού Τόπου που ενώνει τον λαό και συμβολίζει τους αγώνες του κερκυραϊκού, του επτανησιακού, του ελληνικού λαού, τους αγώνες των κομμουνιστών, στο διάβα του χρόνου.
Δεν θα συμφιλιωθούμε με καμία πολιτική που επικαλείται μια νεφελώδη δήθεν «εθνική συμφιλίωση» μόνο και μόνο για να διαστρεβλώσει και να σκεπάσει με πέπλο λήθης τους ιερούς αγώνες και το αίμα του λαού!
Πλανώνται πλάνη οικτρά, αν νομίζουν πως, εν ονόματι αυτής της ψευδεπίγραφης «εθνικής συμφιλίωσης», θα συνθηκολογήσουμε με όσους θέλουν να διχάζουν τον λαό μας, με παραπλανητικές διαχωριστικές γραμμές, για να μην αγωνίζεται ενωμένος και να ξεχάσει την Ιστορία του. Με τους κάθε λογής δυνάστες του λαού μας, παλιούς και νέους!
Δίνουμε εδώ πάνω στα ιερά κόκκαλα των αγωνιστών, σήμερα, έναν ακόμη όρκο ότι δεν θα γονατίσουμε, όσες δυσκολίες και αν συναντήσουμε, ότι δεν θα ξεχάσουμε το χρέος μας!
«Ετούτος δω ο λαός γονατίζει μονάχα μπροστά στους νεκρούς του»!
Διότι αποτελεί όνειδος, σύντροφοι και φίλοι, να δαπανώνται κρατικοί πόροι και επιδοτήσεις αμέτρητων εκατομμυρίων ευρώ, για αναστήλωση αυτοκρατορικών παλατιών και βασιλικών πύργων στο νησί, αλλά την ίδια στιγμή να μην περισσεύει, δήθεν, ούτε ένα ευρώ, για όλα όσα, όχι και τόσο μεγάλου κόστους άλλωστε, χρειάζονται να γίνουν για ετούτο το κορυφαίο Μνημείο του λαού!
Θα συνεχίσουμε με όλες μας τις δυνάμεις για την απρόσκοπτη νόμιμη λιμενική πρόσβαση ίσως πριν απ' όλα, για την επαναφορά του χαρακτήρα του υπάρχοντος κτιρίου, που αλλοιώθηκε με τις παρεμβάσεις που πραγματοποιήθηκαν, για να γίνουν οι απαραίτητες εργασίες στήριξης, συντήρησης και ανάδειξης του τοίχου των εκτελέσεων χωρίς να αλλοιωθεί και ένα σωρό άλλες ενέργειες.
Το πιο σημαντικό, στο Λαζαρέτο να λειτουργήσει μουσείο, που να αναδεικνύει το πραγματικό νόημα της θυσίας όσων πέρασαν και χάθηκαν πάνω σε αυτό το νησί.
Να αποχαρακτηριστεί το Λαζαρέτο ως μνημείο «εθνικής συμφιλίωσης», που άλλωστε παραποιεί και την Ιστορία του τόπου και να παραμείνει ο χαρακτηρισμός ως «ιστορικό μνημείο».
Λέμε και για το Λαζαρέτο, το ίδιο που λέμε σε όλη την Ελλάδα για τις πλημμύρες, τις ζημιές και καταστροφές λαϊκών περιουσιών, που και ο λαός της Κέρκυρας αντιμετώπισε οδυνηρά τις προηγούμενες εβδομάδες, ότι «μόνο ο λαός μπορεί να σώσει το λαό»!
Μόνο ο λαός μπορεί να σώσει την ιστορική συλλογική μνήμη του, το ιστορικό μεγαλείο των προγόνων του, τα γνήσια διδάγματά τους!
Ξέρουμε ότι δεν αμφιβάλλετε πως σε ό,τι μας αφορά, έτσι όπως το διακηρύξαμε θα γίνει.
Γνωρίζετε, άλλωστε, ότι είναι ακατάλυτοι, είναι ιδιαίτεροι οι δεσμοί που συνδέουν τον Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας με την Κέρκυρα και τον λαό της.
Δεν είναι μόνον όσα προαναφέρθηκαν ή το γεγονός ότι ήρωες του Κόμματός μας, όπως ο δολοφονημένος το 1946 στα Γιάννενα ταγματάρχης τιμημένος νεκρός του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας Αλέκος Πρίφτης και ο πρωτοπόρος κήρυκας της Εθνικής Αντίστασης στην Αθήνα καθώς έμπαιναν οι ναζί, ο δολοφονημένος το 1947 στη Λάρισα Σπύρος Καλοδίκης, γεννήθηκαν στην Κέρκυρα και στα άλλα νησιά του Ιονίου.
Εδώ, το 1850 σε συνθήκες αγγλοκρατίας κυκλοφόρησε η πρώτη εφημερίδα «Ριζοσπάστης», λίγα χρόνια πριν ο ίδιος ο Καρλ Μαρξ ασχοληθεί κιόλας δημοσιογραφικά με τα Ιόνια νησιά.
Εδώ το 1860 ο Νικόλαος Κονεμένος έγραψε την πρώτη γνωστή στον ελληνικό χώρο ευμενή κριτική για την κομμουνιστική δημοκρατία ως αντίδοτο στην αστική δημοκρατία.
Εδώ το 1912 η έκδοση της «Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας» σήμανε την κυκλοφορία για πρώτη φορά ελληνικής εφημερίδας με το σύνθημα «Εργάτες όλου του κόσμου ενωθείτε» δίπλα στο όνομα του Καρλ Μαρξ.
Στο νησί αυτό, το γεμάτο παλάτια και πύργους και εκμεταλλευτικά κάτεργα βασιλιάδων, κόμηδων, λόρδων, μυλόρδων, πριγκίπων, αυτοκρατόρων, μεγιστάνων του πλούτου, αναπτύχθηκε από νωρίς το εργατικό κίνημα.
Είναι βαθιοί, πολύ βαθιοί, λοιπόν, οι δεσμοί του Κόμματός μας με τον λαό της Κέρκυρας.
Ένδειξη της αποφασιστικότητάς μας για το Λαζαρέτο είναι και το γεγονός ότι σήμερα, εδώ, στα αφημένα να σαπίσουν κτίρια που κατασκευάστηκαν για να αποτελέσουν μελλοντικό Μουσείο, κατά κάποιον τρόπο εγκαινιάζουμε το Μουσείο, ατύπως βέβαια, παρουσιάζοντας στον ισόγειο χώρο του, αφού με επίπονη εργασία τον ευπρεπίσαμε, έκθεση υλικών και εικαστικών έργων για τους αγώνες κυρίως των εκτελεσμένων στο Λαζαρέτο.
Σε συνδυασμό με υλικά, όπως το περίφημο βιβλίο συντοπίτη σας με τον τίτλο «Οι Φωνές», που περιγράφουν τις αντιδράσεις του λαού της Κέρκυρας σ' εκείνη τη βαρβαρότητα.
Δεν θα επιτρέψουμε να σαπίσουν τα κτίρια, όσο και αν είναι αρκετοί και ισχυροί, όσοι θα ήθελαν να γίνει αυτό ακριβώς!
Σε πείσμα της τόσης αδιαφορίας των κάθε λογής Αρχών, εδώ και στην Αθήνα, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε και για να μην καταρρεύσει η ιστορική εκκλησία της νησίδας, που επίσης παραμένει εκτεθειμένη στο έλεος των φυσικών φαινομένων, με τη βροχή να την πλημμυρίζει, θύμα και αυτή της αποστροφής της εξουσίας, σε όσα αντιπροσωπεύει για τον λαό το Λαζαρέτο.
Παραφράζοντας τον Διονύσιο Σολωμό, που για την αναστήλωση του βομβαρδισμένου από τους ναζί σπιτιού του, απέναντι από τούτη τη νησίδα, οι πολιτικοί κρατούμενοι των φυλακών της Κέρκυρας τη δεκαετία του 1950 είχαν οργανώσει έρανο, έρχονται στο στόμα μας, καθώς κοιτάμε γύρω μας, ετούτα εδώ τα λόγια:
«Τα μάτια μας δεν είδαν βράχον ενδοξότερο από τούτο το νησάκι»!
Συνεχίζουμε, όπως μας το ζήτησαν κι εκείνοι με τα στερνά τους λόγια, με τα στερνά τους γράμματα!
Όπως ξέρετε, απαντώντας σε Ερώτηση του Κόμματός μας στη Βουλή, για πρώτη φορά ένα μέλος της κυβέρνησης της χώρας, η υπουργός Πολιτισμού εν προκειμένω, πριν από λίγους μήνες, αναγκάστηκε να αναγνωρίσει ότι η κυριότητα της νησίδας Λαζαρέτο, όντως ανήκει από το 2012 στον κεντρικό Δήμο της Κέρκυρας.
Επικρίνουμε τις ανεπίτρεπτες, αν όχι και ύποπτες συνεχιζόμενες καθυστερήσεις που διαπιστώνουμε, από την πλευρά της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου, της γνωστής ΕΤΑΔ, για την ολοκλήρωση της μεταβίβασης της κυριότητας.
Παρακολουθούμε το θέμα και, αν χρειαστεί, θα παρέμβουμε πάλι κι εμείς, στο πλάι του λαού, ώστε η μεταβίβαση να γίνει πραγματικότητα, οριστική και μη αναστρέψιμη.
Ο βράχος αυτός στο Ιόνιο Πέλαγος στέκει αξεπέραστο σύμβολο των αρετών, του ηρωισμού, των οραμάτων του λαού των νησιών του Ιονίου, στο διάβα των αιώνων. Δεν θα επιτρέψουμε ποτέ να γίνει βορά για τα γεράκια του καπιταλισμού!
Είναι ώρα, επιτέλους, το υπουργείο Πολιτισμού, η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων και ο κεντρικός Δήμος της Κέρκυρας, να αναλάβουν πλήρως τις ιστορικές δικές τους ευθύνες για τη διάσωση και την ανάδειξη της ιστορικότητας της νησίδας.
Θα πρέπει -το επαναλαμβάνουμε- να ντρέπονται οι ιθύνοντες στην Αθήνα και στην Κέρκυρα, ιδιαιτέρως όλες οι διαφορετικές κυβερνήσεις της τελευταίας δεκαετίας, για τη χρόνια εγκατάλειψη αυτού του Ιστορικού Τόπου, σε περιόδους μάλιστα, που έχουν χαρίσει αμέτρητο πλούτο σε μεγιστάνες του κερκυραϊκού Τουρισμού με σκανδαλώδεις επιδοτήσεις, φοροαπαλλαγές και με κάθε είδους προνομιακές ρυθμίσεις που οι εμπλεκόμενοι παράγοντες, όπως έδειξε πριν από μερικούς μήνες και η περίπτωση γνωστού κορυφαίου επιχειρηματικού ομίλου, υπογράφονται ημέρα Σάββατο, όταν οι υπηρεσίες της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων δεν λειτουργούν!
Δεν θα επιτρέψουμε τη συνέχιση αυτής της προσπάθειας απαξίωσης της ιστορικής νησίδας.
Ας το χωνέψουν και ας πράξουν εγκαίρως αυτά που οφείλουν.
Τιμή και δόξα σε όλους τους Κερκυραίους, σε όλους τους Επτανήσιους και σε όλους τους άλλους Έλληνες αγωνιστές της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ.
Στο Νίκο Μπελογιάννη και τους άλλους κομμουνιστές, τους άλλους δημοκράτες, τους πατριώτες αγωνιστές που υπέφεραν στο Λαζαρέτο την Κατοχή, αγωνιζόμενοι ενάντια στον φασισμό.
Σε όλους εκείνους τους ήρωες, άξιους γιους του ελληνικού λαού και του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, που μεταπολεμικά εκτελέστηκαν στο Λαζαρέτο από το αστικό κράτος επειδή δεν αποκήρυξαν την ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση και το ΔΣΕ, τις αξίες και τα ιδανικά του ΚΚΕ, το δίκιο του λαού μας, την πίστη τους ότι ο λαός θα καταφέρει να οικοδομήσει τη δίκαιη κοινωνία και ότι για τον σκοπό αυτό αξίζει κάθε θυσία.
Τιμή και δόξα στον 27χρονο ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Νίκο Γόδα από την Κοκκινιά του Πειραιά.
Στον 31χρονο μανάβη Γιώργο Λούβαρη από το Νέο Φάληρο.
Στον 42χρονο εργάτη από την ίδια περιοχή Φώτη Κουφουδάκη.
Στον 33χρονο καταγόμενο από το Ρέθυμνο βυρσοδέψη της Αθήνας Λευτέρη Φραγκιαδάκη.
Για να αναφερθούμε ονομαστικά τώρα, μόνο σε κείνους τους τέσσερις αγωνιστές που εκτελέστηκαν με ψηλά το κεφάλι μια πολύ κοντινή στη σημερινή εκδήλωσή μας ημερομηνία, ενός Νοέμβρη, στις 19 Νοέμβρη του 1948.
Μια σημαδιακή μέρα, καθώς το πρωί της 19ης Νοέμβρη 1948, σε αντίδραση στις νέες αυτές εκτελέσεις, σύσσωμοι οι εκατοντάδες αδικοδικασμένοι μελλοθάνατοι αγωνιστές, άρχισαν δεύτερη απεργία πείνας, που βάσταξε οκτώ μερόνυχτα και οδήγησε, σε συνδυασμό με τις ευρύτερες αντιδράσεις, σε τρίμηνη διακοπή του πογκρόμ των εκτελέσεων.
Και να 'θελε, άλλωστε, δεν μπορεί κανείς τους να ξεχαστεί!
Γιατί, όπως έγραψε ο Γιάννης Ρίτσος για τους νεκρούς των πιο ιερών αγώνων του ελληνικού λαού:
«Κάτω απ' το χώμα, μες στα σταυρωμένα χέρια τους κρατάνε της καμπάνας το σκοινί – προσμένουνε την ώρα, δεν κοιμούνται, προσμένουν να σημάνουν την ανάσταση»…
Και, όπως είπε πάλι ο ίδιος:
«Σύντροφοι, δεν είναι ο θάνατος εδώ πέρα – Οι σκοτωμένοι μας, να τοι μαζί μας πάλι και πολεμάνε».
Γιατί, όπως έγραψε ο Τάσος Λειβαδίτης για όλους αυτούς που το μέγεθος της θυσίας τους τούς έταξε στην αιωνιότητα:
«Οι άνθρωποι, σύντροφε, ζουν από τη στιγμή που βρίσκουν μια θέση στη ζωή των άλλων».
Έτσι λοιπόν, όπως μαρτυρεί και η σημερινή εκδήλωση του Κόμματός μας, ΖΟΥΝ όλοι τους.
Τόσο αυτοί που τα ονόματά τους έχουν διασωθεί όσο και οι άλλοι που οι συνεχιζόμενες έρευνες κάποια στιγμή θα φέρουν στο φως τα ονόματά τους!
Από αυτόν τον ιερό για τον λαό μας και το Κόμμα μας βράχο, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας απευθύνει σήμερα στον κερκυραϊκό και σε όλον τον ελληνικό λαό, κάλεσμα αγωνιστικής συμπόρευσης με το ΚΚΕ, για όλα όσα ο λαός μας επί δεκαετίες αγωνίζεται και λαχταρά.
Για τα «Μεγάλα Μεγέθη», αφήνοντας στην άκρη τα «μικρά» και βαδίζοντας στον δρόμο της ανατροπής.
Το ΚΚΕ αντιμάχεται τη διαστρέβλωση της Ιστορίας, την αντικομμουνιστική θεωρία των «δύο άκρων», που επιχειρεί να εξισώσει τον φασισμό με τον μοναδικό πραγματικό αντίπαλό του, τον σοσιαλισμό.
Απέναντι στο εχθρικό για τον λαό κράτος, πρέπει και μπορεί να υψωθεί η μεγάλη δύναμη της λαϊκής πρωτοβουλίας, η οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης με συνέχεια, διάρκεια και νικηφόρα προοπτική, η οργάνωση της λαϊκής πάλης για τα προβλήματά μας, για να φέρουμε τις λαϊκές ανάγκες στο προσκήνιο, να αναμετρηθούμε με τους μεγάλους ενόχους για την κατάσταση που βρισκόμαστε σήμερα, την εξουσία του κεφαλαίου και τους συμμάχους της, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ.
Μέσα από τους καθημερινούς αγώνες μπορούμε να διαμορφώσουμε ένα πανελλαδικά συντονισμένο κίνημα της εργατικής τάξης και των συμμάχων της. Ριζωμένο παντού. Με ενιαία αιτήματα, στόχους και κατεύθυνση ενάντια στα μονοπώλια και τον καπιταλισμό.
Το ΚΚΕ μπαίνει μπροστά και διαθέτει όλες του τις δυνάμεις για να οργανώσει ο λαός την αντεπίθεσή του, να βάλουν οι εργαζόμενοι τη δική τους σφραγίδα στις εξελίξεις, ενάντια στην πολιτική όλων των αστικών κυβερνήσεων και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σ' αυτή τη μεγάλη πρωτοβουλία, για να ανοίξει ο δρόμος για την ελπιδοφόρα διέξοδο του σοσιαλισμού, σας καλούμε να συμπορευτείτε αγωνιστικά μαζί μας.
Και με τα συνθήματα των εκτελεσμένων ηρώων μας, σάς αποχαιρετούμε:
Ζήτω ο ελληνικός λαός!
Ζήτω το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας!
Κατάθεση στεφανιών.
ΚΚΕ.
Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας μετά.
Της Κέρκυρας, της Λευκάδας, της Ηπείρου, των Επτανήσων όλων, της Ελλάδας όλης.
Τιμή. Υπόκλιση. Μαζί, υπόσχεση και για το Λαζαρέτο, για τη θέση που του αξίζει στα λαϊκά Μνημεία.
Για τους νέους αγώνες.
Μαζί και από ολοένα και περισσότερους, όπως φαίνεται, ηλικιακά νεότερους Κερκυραίους, νεότερες Κερκυραίες.
Ένα εκπληκτικό μουσικό και θεατρικό αφιέρωμα από νέους και νέες ξετυλίγεται γεμίζοντας υπερηφάνεια τους μεγαλύτερους.
Οι ήχοι της μουσικής του Μίκη Θεοδωράκη πλημμυρίζουν σαν αηδονιών κελαηδισμοί το Λαζαρέτο. Συνοδεύουν λόγια νέων ιστορικά, από το σαν μυθιστόρημα βιβλίο του μελλοθάνατου στις φυλακές της πόλης του νησιού Ανάστου Παπαπέτρου με τον τίτλο «Καταδικασμένοι σε θάνατο»
Για το φτερούγισμα θανάτου με Σειρήνες και Κύκλωπες στις φυλακές και στο μοιραίο δρομολόγιο για το Λαζαρέτο:
: – Βάλε μια υπογραφή και γλίτωσε τη ζωή...
– Η ζωή δίχως τιμή είναι κίβδηλο νόμισμα...
– Σκέψου πιο ψύχραιμα, δεν τη χαραμίζει κανείς τη ζωή...
– Χίλιες ζωές αν είχα, θα τις έδινα για το Κόμμα κι αν ανασταινόμουνα τον ίδιο δρόμο θα 'παιρνα. Απ' το μνήμα μου θα φυτρώσει το δέντρο της γνώσης.
Και πάλι:
– Δεν αποκηρύσσω, καταλαβαίνεις;
– Στα ψέματα να γράψεις ένα χαρτί πως δε...
– Δεν μου χρειάζονται εμένα τέτοιες κατεργαριές. Είμαι αγωνιστής και μπορώ να πεθάνω για τις ιδέες μου. Να μου αμφισβητούν το δικαίωμα να ζω και να πεθαίνω σαν ελεύθερος άνθρωπος το απαγορεύω, τ' ακούς;
– Σώσαμε την ψυχή του έθνους απ' τη λέπρα του ραγιαδισμού. Αυτό μονάχα δεν σας φτάνει; Η φυλακή μας γίνεται καινούργιο Νταχάου...
Μουσικοί ήχοι πότε λυπημένοι και πότε αισιόδοξοι από αθάνατα τραγούδια, χαρούμενοι κιόλας, βέβαιοι όπως οι επτανησιακοί για τη νίκη της Ζωής απέναντι στον Θάνατο, για τη μετατροπή της ήττας σε νίκη, για τη δύναμη που δίνει το τραγούδι σαν το μοιράζεσαι με πολλούς, για την τελική επικράτηση του Λαού απέναντι στους κάθε λογής δυνάστες του.
Χειροκρότημα καρδιάς και υπερηφάνειας.
Καυτό.
Χτυποκάρδι.
Από ένα πλήθος που πάλλεται στον ρυθμό του Αγώνα για το Δίκιο.
Μουσική απ' τον καλύτερο εαυτό νέων ανδρών και γυναικών που βάλθηκαν να τιμήσουν το όνομα της Ορχήστρας τους και άλλο τόσο Εκείνους.
Που τότε αποδείχθηκαν ατσάλινος Τοίχος και τον κρατάνε οι ίδιοι όρθιο ακόμα, θαρρείς, όπως θα έκαναν αν ήταν στις Θερμοπύλες.
Δονεί τις καρδιές στο Λαζαρέτο η μουσική που διάλεξε, θαρρείς, ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης, για τις «Μεγάλες Ουσίες» της ζωής.
Απ' τα κόκκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά!
Η Ορχήστρα αφιερώνει για την ιστορική αυτή Μέρα στο Λαζαρέτο υπέροχο «Adagio για έγχορδα». Δικό της.
Δημιουργία πρόσφατη, αφιέρωση του 22χρονου Χανιώτη μαέστρου της Ηλία Γκογκίδη στους Νεκρούς του Λαζαρέτου, παρουσιασμένη για πρώτη φορά αυτή τη Μέρα ως ένδειξη τιμής σε όσα έμαθε στην Κέρκυρα πως η νησίδα αυτή αντιπροσωπεύει.
Όλοι οι Έλληνες κι όλες οι Ελληνίδες του μόχθου ήταν αδέλφια στις φυλακές της Κέρκυρας, στο Λαζαρέτο, σ' όλο το μεγάλο νησί και τα νησιά-θυγατέρες του.
Όπως κι αργότερα, από τότε κι από παλιότερα ακόμη η Κέρκυρα στις δυτικές ελληνικές εσχατιές και τ' άλλα νησιά του Ιονίου ήταν άλλωστε, όπως κάποτε και για τον ίδιο τον Οδυσσέα, σωτήριο καταφύγιο πολιτικών και κοινωνικών προσφύγων απ' όλες τις ελληνικές γωνιές, μα κι από μεγάλες χώρες της Ευρώπης, που ζητούσαν λυτρωμό από άδικες διώξεις.
Ο Ζακύνθιος επικεφαλής του ΕΑΜ των Επτανησίων της Αθήνας λογοτέχνης ολκής Γρηγόρης Ξενόπουλος εξηγούσε για να καταπολεμήσει τον όποιο μειοψηφικό έστω τοπικισμό πως ο ίδιος, σαν κάθε Επτανήσιος, είναι ακριβώς ετούτο:
«Πανέλληνας».
Η θεατρική ομάδα συνεχίζει με αποσπάσματα από βιβλία-γλάρους για το Λαζαρέτο ή και για το Λαζαρέτο, λησμονημένα.
Στο Λαζαρέτο, στον ναό αυτό του λαού της Κέρκυρας και της Επτανήσου, αφιερώνει η Ορχήστρα και άλλο κομμάτι της, ορχηστρικό του Μίκη:
«Ναοί στο σχήμα τ' Ουρανού».
Ο ουρανός σαν να εκατέβηκε στη γη. Κι η γη χειροκροτεί και τραγουδάει στίχους γραμμένους από έναν γνώριμο του Αλέκου Πρίφτη στο κερκυραϊκό Παλαιό Φρούριο το 1937. Ο 'Δυσσέας Ελύτης έρχεται στο στόμα.
Όπως το 'χε πει σαν ευχή ένας Κεφαλονίτης, φεύγοντας με άλλους για εκτέλεση στο Λαζαρέτο από τις φυλακές της Κέρκυρας με τον καημό πως δεν θα 'ναι κανείς δικός τους εκεί να μαρτυρήσει τη Λεβεντιά τους; «Θα μιλήσουν ο ήλιος, τα λουλούδια, τα πουλιά».
Η θεατρική ομάδα συνεχίζει με ηλιόλουστα γενναία λόγια που δεν ξεχωρίζεις αν είναι από τους «Αθάνατους της Λευτεριάς» του Λάμπρου Κασσελούρη, από το «Ώσπου να ξημερώσει» του Σταμάτη Σκούρτη, από τις συνταρακτικές «Φωνές» του Νίκου Μητσιάλη, από το «Γεια σας αδέλφια» του Σωματείου Λαζαρέτο.
Ίσως από άλλο βιβλίο, από τις «Αναμνήσεις ενός Ακροναυπλιώτη» και τα «Στρατόπεδα» του Γεράσιμου Αντωνάτου, ή μήπως από τους «Ακροναυπλιώτες» του Αντώνη Φλούντζη και από τα «Αφηγήματα της Εθνικής Αντίστασης» του Γιάννη Ντουμένη;
Μπορεί τα λόγια αυτά που θυμίζει μαζί με άλλους και η Γραμματέας της κερκυραϊκής ΚΝΕ Μαριλένα Σαϊτά να 'ναι από τη «Φωνή απ' τα κάτεργα» κρατουμένων στην Κέρκυρα προς τον ΟΗΕ είτε από τις«Νέκυιες Ωδές» του Μανώλη Γλέζου είτε από την «Ακροναυπλία» και τις «Σαράντα μέρες στην Κέρκυρα» του Γιάννη Μανούσακα.
Είναι κι από στερνά ιερά γράμματα εκτελεσμένων στο Λαζαρέτο σε γονείς ή συζύγους ή παιδιά τους.
«Της αγάπης αίματα» παίζει πάνω από τα αίματα στα τιμημένα χώματα η Συμφωνική Ορχήστρα. «Στ' ανοιχτά του πέλαγου με καρτέρεσαν».
Ήταν ξερονήσι, «ερμιά και σκοτεινιά και του θανάτου σπίτι», τότε. Οι Κερκυραίοι το 1954 σε πέτρες με χρώμα σαν του λαγού το αίμα φύτεψαν λίγα δένδρα. «Μες στις πέτρες άνθισα και μεγάλωσα», υψώνει τις νότες η Ορχήστρα στο νησάκι το καταπράσινο με φτελιές, πεύκα, κυπαρίσσια, ελιές, πουρνάρια.
«Των φονιάδων το αίμα με φως ξεπληρώνω», υψώνει άλλες ταιριαστές νότες η Ορχήστρα!
Αηδονολάλειε στήθος! Σαν να μην έπεσαν, σαν «Ζήτω» ακούγεται κάθε όνομα στο προσκλητήριο νεκρών, ατέλειωτα τα «Παρών».
Η ψυχή του λαού της Κέρκυρας έχει όνομα Λαζαρέτο;
Πολύβιος Κολοβός...
Ο 23χρονος πρώτος γνωστός εκτελεσμένος τον Μάη του 1947 από το Φανάρι της Καρδίτσας, ΕΠΟΝίτης κι ΕΛΑΣίτης.
Μια γροθιά κι ένας σπαραγμός μάνας που τ' όνομά της είναι αυτό που ο λαός που υποφέρει για χάρη της κυριαρχίας της αστικής τάξης λαχταράει να ζήσει:
Νίκη.
Έτσι τη λένε.
Μια μάνα και καθηγήτρια, εκπαιδευτικός σε ΕΠΑΛ της πόλης του νησιού.
Μια γροθιά-σπαραγμός μάνας σαν εκείνης θαρρείς που ήρθε αποβραδίς στην Κέρκυρα κι επήγε στη φυλακή να δει τον γιο της και της είπαν να ξανάρθει νωρίς το πρωί κι εμπόρεσαν στο φως το πρωί χωρίς να την κοιτάξουν στα μάτια να της πουν πως ο γιος εκτελέστηκε στο Λαζαρέτο πριν φέξει;
Γροθιά μάνας!
Μια γροθιά-σπαραγμός μάνας σαν εκείνης θαρρείς που σε άλλον καιρό σε άλλες συνθήκες έκανε τον Γιάννη Ρίτσο να γράψει στο άψε-σβήσε τον «Επιτάφιο»;
Που υψώνεται όσο μπορεί πιο ψηλά προς τον ουρανό.
Λες πως από αυτόν αντιλαλούν τα ονόματα κι αυτός είναι που χειροκροτεί, καθώς ξάφνου ο ήλιος του ρίχνει και ξαναρίχνει πεταχτές ζεστές ακτίνες καταπάνω στον Τοίχο και τον θερμαίνει.
Μέρα γιομάτη θαύματα, μέρα σπαρμένη μάγια του ανθρώπινου μεγαλείου.
Πώς βγάζουν αυτή τη μέρα τόσοι άνθρωποι τόση μαζί ανθρωπιά, δύναμη και υπερηφάνεια σαν ετούτης, λες, της αγαπημένης του Νίκου Μπελογιάννη «Ελληνίδας Μητέρας» του Διονύσιου Σολωμού;
Νίκη!
Ζωντανεύει θαρρείς στον πιο ιερό κερκυραϊκό βράχο η φτιαγμένη για το Λαζαρέτο ζωγραφιά του Άγγελου Γερακάρη η τιτλοφορημένη με τα σολωμικά λόγια «Η δύναμή σας πέλαγο» για τους αντίπαλους του λαού και «Η θέλησή μας βράχος» για τον λαό και τη δική του δύναμη.
Ατέλειωτα τα γνωστά ονόματα των θαμμένων πρόχειρα αγωνιστών της περιόδου 1947-1949, άγνωστο πού, σ' αυτή τη νησίδα. Μα και πόσα τα άγνωστα ακόμη.
«Παρών»!
«Παρών»!
«Παρών»!...
Για να 'ρθει του λαού η μεγάλη Νίκη.
Μικρός λαός, Μέγας λαός.
Πάλι ολόρθος.
«Εργάτες όλου του Κόσμου ενωθήτε» δεν έλεγε η πρωτοποριακή κερκυραϊκή εφημερίδα που είχε διευθυντή εργάτη το 1912;
Εκείνη που πιο φωτεινόν υποστηρικτή της είχε τον πρωτοπόρο επαναστάτη σοσιαλιστή λογοτέχνη Κωνσταντίνο Θεοτόκη.
Αυτόν που ακριβώς πριν από έναν αιώνα έγραψε στους κοινωνικούς «Σκλάβους στα δεσμά τους» πως οι ιθύνοντες της καπιταλιστικής τάξης το ξέρουν, με τον ίδιο φόβο ζουν και στην Ελλάδα και παντού: «Φτάνει δα να γνωρίσει ο λαός τη δύναμή του για να μας χορέψει στο ταψί»!
Η «Διεθνής» που ακριβώς έναν αιώνα πριν, το 1921, όπως βεβαιώνει μαρτυρία του Τηλέμαχου Ρούση, τον γραμμένο στη Γαλλία αυτόν παγκόσμιο Ύμνο της εργατικής τάξης τον ετραγουδούσαν Κερκυραίοι εργάτες στους δρόμους της πόλης σε διαδήλωση για τον εορτασμό της Εργατικής Πρωτομαγιάς.
Γροθιές υψωμένες μπροστά απ' τον ιερό Τοίχο.
Με σημαίες και χωρίς σημαίες.
Το καλύτερο τέλος αυτό ή δεν τελείωσε η ιστορική αυτή εκδήλωση;
Όλοι και όλες, μαζί και ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, περνούν και ξαναπερνούν από την έκθεση αρχειακών και άλλων υλικών συνυφασμένων με την ηρωική Ιστορία του Λαζαρέτου στον ευπρεπισμένο από νέους και νέες ισόγειο χώρο του μελλοντικού Μουσείου.
Πρόσωπα που άφησαν στο νησάκι τη στερνή πνοή τους.
Γράμματά τους.
Μαρτυρίες, κάρτες ευχετήριες που έφτιαχναν, υλικά γι' αυτούς και για κατοπινούς αγωνιστές αλυσοδεμένους στις φυλακές της Κέρκυρας ξεχωρίζουν, κυριαρχούν. Υλικά από αυτά έγιναν υπέροχες αναμνηστικές κάρτες για την ιστορική εκδήλωση.
Στους 200 σχεδόν εκτελεσμένους της μεταπολεμικής περιόδου είναι αφιερωμένο και ανώνυμο εικαστικό έργο εξαιρετικό, με δεκάδες ονόματα, που κοσμεί τα γραφεία της Οργάνωσης Κέρκυρας του ΚΚΕ.
Για πρώτη φορά παρουσιάζεται στο, σαν απαλή πράσινη ζωγραφιά του Λυκούργου Κογεβίνα, Λαζαρέτο.
Κοντά σε άλλα έργα Τέχνης εμπνευσμένα από αυτό, από το κακό που έχει γίνει εκεί, από τον ηρωισμό που κρύβει.
Αναμνηστική κάρτα έγινε το εκπληκτικό έργο του Τζίνου Δημητράτου με μελλοθάνατους να αποβιβάζονται για εκτέλεση στο Λαζαρέτο ένα θαμποχάραμα.
Κοντά και στο σπαθί του «Άρη της Κέρκυρας» Αλέκου Πρίφτη.
Στο σπαθί του πιο ηρωικού Κερκυραίου αξιωματικού τα πέτρινα προπολεμικά, κατοχικά και κατοπινά μεταπολεμικά χρόνια.
Που, ενώ τον είχαν επικηρύξει, αρνήθηκε να παραδώσει τόσο το σπαθί του από τη Σχολή Ευελπίδων όσο και όπλα του ΕΛΑΣ όταν με αγγλοαμερικανικό φιρμάνι τον Οκτώβρη του 1944 διατάχθηκε ο αφοπλισμός των οκτακοσίων ή κατ' άλλους χιλίων αγωνιστών του. Τότε που εν ονόματι της Συμφωνίας της Καζέρτας επιβλήθηκε η υπαγωγή του νησιού στον τρομοκρατικό ΕΔΕΣ της Ηπείρου και στο πογκρόμ τρομοκρατίας των ανθρώπων του Ναπολέοντα Ζέρβα, σε αγαστή συνεργασία τους βέβαια με την προπολεμική και κατοχική τοπική οικονομική και πολιτική ελίτ, ενώ βοούσαν και οι πέτρες για αδιάντροπο δοσιλογισμό και θησαυρισμό ηγετικών στελεχών της.
Εκ μέρους όλης της οικογένειάς του το έφεραν εδώ συγγενείς του και ο γαμπρός του Γιώργος Λογαράς συζήτησε με τον ηγέτη του ΚΚΕ σε συγκινητικούς τόνους τις διαδικασίες για την παραχώρησή του στο Ιστορικό Αρχείο του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, μέλος του οποίου ο Αλέκος Πρίφτης ήταν από το 1935.
Κείμενο αντί βιογραφικού υπενθύμιζε τον ηγετικό ρόλο του σε επιχείρηση απελευθέρωσης κρατουμένων στο Λαζαρέτο, εν μέσω ναζιστικών βομβαρδισμών, τον Σεπτέμβρη του 1943.
Λόγια αγωνιστικά, συντροφικά, με φωνές που λύγιζαν.
Ο Δημήτρης Κουτσούμπας από αυτή την οικογένεια είχε δεχθεί το 2018, την ημέρα που εξημέρωνε ο κεντρικός εορτασμός των 100 χρόνων του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας στην Αθήνα, το πρώτο ευχετήριο τηλεφώνημα για την επέτειο.
Παρέδωσε στην οικογένεια, από το Αρχείο του ΚΚΕ, αντίγραφο απόφασης παρμένης στα βουνά το 1949 για την ανακήρυξη του σκοτωμένου με το όπλο στο χέρι από κρατικά πυρά το 1946 ανθυπολοχαγού Αλέκου Πρίφτη σε ταγματάρχη πεζικού τιμημένο νεκρό του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Σημείωσε: «Είναι πραγματικά πολύ συγκινητική στιγμή. Βρισκόμαστε εδώ στο σημείο που εκτίθεται το σπαθί μεγάλου ήρωα της Αντίστασης, ταγματάρχη του Δημοκρατικού Στρατού, τιμημένου νεκρού, του Αλέκου του Πρίφτη και δίνω εδώ στην οικογένειά του, στους απογόνους τους, τους συγγενείς του, από το Αρχείο του Κόμματος το διάταγμα της τότε κυβέρνησης του Βουνού, που τον χαρακτηρίζει ταγματάρχη του Δημοκρατικού Στρατού ως τιμημένο νεκρό του λαού μας. Ευχαριστούμε πολύ γιατί εδώ εκτίθεται το σπαθί, είναι η φωτογραφία και το ιστορικό του ίδιου του μεγάλου Κερκυραίου συντρόφου μας». Εξίσου συγκινημένος, ο Γιώργος Λογαράς ευχαρίστησε τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ για την τιμή που έκανε στην οικογένεια να προσφέρει αυτό το πολύτιμο έγγραφο.
Όλοι και όλες απαθανάτιζαν με όποιον τρόπο μπορούσαν τη συγκλονιστική εκδήλωση.
Συλλεκτικής, ιστορικής αξίας πια και η όμορφη αφίσα της εκδήλωσης αυτής των Κερκυραίων κομμουνιστών και ολάκερου του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας.
Συλλεκτικής αξίας πια και οι τρεις αναμνηστικές κάρτες που κυκλοφόρησαν για την εκδήλωση. Εκείνη με τη ζωγραφιά του Τζίνου Δημητράτου, μία με ευχετήριο μήνυμα πολιτικών κρατουμένων της Κέρκυρας το 1951 και μία με λόγια του ποιήματος για την αντοχή τους που έγραψε στην ίδια φυλακή ο Φώτης Αγγουλές.
Τα λόγια της Καλλιόπης Βλάσση αντανακλούν αυτό το λαϊκό μεγαλείο της συναρπαστικής κι ολόλαμπρης, επιβλητικής, μνημειώδους εκδήλωσης, τον συγκλονισμό της δημοκρατικής Κέρκυρας στον οποίο κανένα Μέσο Μαζικής Επικοινωνίας της δεν μπόρεσε να αντισταθεί και να μην την μεταδώσει κιόλας με ειδικά βιντεοσκοπημένα ή ηχητικά αφιερώματα:
«Ευχαριστούμε μέσα από την καρδιά μας τον Γενικό Γραμματέα του ΚΚΕ για την τιμή που απέδωσε στον λαό μας για τα βάσανα και το αίμα του την Κατοχή και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Για τη χαρά που έδωσε σε όλους μας στην Κέρκυρα. Για τον ύμνο του στην αγωνιστικότητα, στα δημοκρατικά αισθήματα, στην ανθρωπιά του λαού του νησιού μας. Για την ευγνωμοσύνη του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας στον λαό μας σχετικά με τη βοήθεια που προσέφερε στους έγκλειστους στις φυλακές και στο Λαζαρέτο κομμουνιστές αγωνιστές όλα εκείνα τα χρόνια. Στη Λευκίμμη, σε κρησφύγετο της οικογένειάς μας, είχαμε δεχθεί τότε και τον κατοπινό πρόεδρο του ΚΚΕ Απόστολο Γκρόζο όταν απελευθερώθηκε από το Λαζαρέτο και πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση στην Κέρκυρα. Η εκδήλωση στο Λαζαρέτο ήταν ένα από τα πιο συγκλονιστικά πράγματα που έχω ζήσει. Είδα εκεί και πολλούς άλλους ανθρώπους που δεν περίμενα να δω και χάρηκα ακόμα περισσότερο. Δεν θα την ξεχάσω ποτέ. Μας έκανε όλους νομίζω πολύ υπερήφανους».
Όλους, όλες και λίγο-πολύ ίσως πιο δυνατούς. Πιο νικηφόρους!
Το ίδιο ίσως πολλούς απ' όσους κι όσες της δημοκρατικής Κέρκυρας δεν μπόρεσαν να τη ζήσουν από κοντά μα από μακριά κι από στόμα σε στόμα σε κάθε γωνιά της Κέρκυρας επληροφορήθηκαν όσα αξέχαστα έγιναν σ' ετούτον το λαϊκό «Ναό στο σχήμα τ' Ουρανού» την κορυφαία αυτή εδώ και πάρα πολλά χρόνια ημέρα τιμής και δόξας στην Κέρκυρα.
Από τους εκατοντάδες, δηλαδή, που ταξίδεψαν στο Λαζαρέτο με το πλοίο με το όνομα «Νάντη», αυτό της ιδιαίτερης πατρίδας εκείνου του παγκόσμιας εμβέλειας Γάλλου συγγραφέα που είχε συμπεριλάβει την Κέρκυρα στο πρόσωπο μιας Κερκυραίας ηρωίδας του σε βιβλίο για το πνεύμα της αυτοθυσίας του ελληνικού λαού για το Δίκιο, ενώ ακριβώς πριν από 150 χρόνια, το 1871, ο ίδιος αυτός, ο φημισμένος Ιούλιος Βερν, είχε υπερασπιστεί και περιθάλψει διωκόμενους αγωνιστές της τρανής Παρισινής Κομμούνας.
Από μέλος μιας κερκυραϊκής οικογένειας απογόνων του τρανού Νικόλαου Μάντζαρου, εκείνου που μελοποίησε τον «Ύμνο εις την Ελευθερία» για πρώτη φορά στα 1829 από κοινού με τον Διονύσιο Σολωμό στην Κέρκυρα και για τον οποίο ο Μίκης Θεοδωράκης είπε πως έκανε στον καιρό του με τον Σολωμό ό,τι αυτός στον δικό του με τον Ρίτσο, τον Ελύτη και τον Σεφέρη, είχαν προέλθει τα πρώτα λουλούδια για τον Δημήτρη Κουτσούμπα κατά την άφιξή του στο νησί. Η αγωνίστρια Τζίνα Μάντζαρου τα μάζεψε, τα πρόσφερε. Φρεσκοκομμένα για τον επικεφαλής του ΚΚΕ από διαφορετικά ανθοστόλιστα σπίτια στους παλιούς Καστράδες, στη λαϊκή συνοικία Γαρίτσα κάτω από τον λόφο των φυλακών της πόλης, που η κατακραυγή των κατοίκων της ενάντια στην άδικη βία στις φυλακές της πόλης και στις εκτελέσεις στο Λαζαρέτο, μαζί με το γεγονός πως ο παπάς της εκκλησιάς της το 1948 δεν άντεξε τις φωνές-χωνιά των μελλοθάνατων αγωνιστών για το Δίκιο ούτε την τόση αδικία κι εσάλεψε, έγινε βιβλίο.
Στην ίδια περιοχή, στην παραλιακή θέση Ανεμόμυλος, φρεσκοκομμένα, πολύχρωμα σαν την Κέρκυρα λουλούδια εποχής, χαρωπά, προσφέρθηκαν στον ηγέτη του ΚΚΕ και μετά την εκδήλωση στο Λαζαρέτο. Το ίδιο την προηγούμενη μέρα στο Εργατικό Κέντρο της Κέρκυρας από ξενοδοχοϋπάλληλους. Όπως και στο ιστορικό, άλλοτε βιομηχανικό και γεμάτο εργάτες του παλιού λιμανιού λαϊκό προάστιο Μαντούκι, που είχε εμπνεύσει τον Κωνσταντίνο Θεοτόκη στη συγγραφή της αξεπέραστης νουβέλας του «Η τιμή και το Χρήμα». Εκεί η γνωριμία του επικεφαλής του ΚΚΕ και με ανιψιό Κερκυραίου φιλελεύθερου δικηγόρου που γύρω στα 1955 είχε υπερασπιστεί τον κρατούμενο στις φυλακές της πόλης Χαρίλαο Φλωράκη.
Θύμησες στην Κέρκυρα για τον Γενικό Γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ και για τις προηγούμενες επισκέψεις του στην Κέρκυρα για πολιτικούς και ιδιωτικούς λόγους. Για τη φιλία του με τον κομμουνιστή ιατρό Θεόδωρο Γουλή. Ανάκληση στη μνήμη και για το γεγονός της οργανικής ένταξής του στους κόλπους του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας και για τους αγώνες εναντίον της Χούντας στην Αθήνα πριν από μισόν περίπου αιώνα, για τους κρατούμενους και τότε στις φυλακές της Κέρκυρας κομμουνιστές και άλλους αγωνιστές που με πολλούς τρόπους είχαν βοηθήσει δύο Κερκυραίοι μη κομμουνιστές ιατροί, για την αντιχουντική δράση Κερκυραίων φοιτητών στην Αθήνα.
Εκτίμηση και αγάπη εισέπραξε ο ηγέτης του ΚΚΕ στη διάρκεια της ιστορικής αυτής επίσκεψης και στο κοντινό στην πόλη, χτυπημένο από πλημμύρες χωριό Ποταμός, όπου ένα φθινοπωρινό απόγευμα του 1943 είχαν συγκεντρωθεί 190 και πλέον Ακροναυπλιώτες αγωνιστές μετά την απελευθέρωσή τους από το Λαζαρέτο.
Πόσες μπλούζες με σήμα «Λαζαρέτο» σαν κονκάρδα θα κυκλοφορούν σε λίγον καιρό στην Κέρκυρα;
ΑΛΕΚΟΣ ΚΑΣΤΡΙΝΟΣ
