Ένα νέο βιβλίο για την Κέρκυρα και για λογοτεχνικές ή άλλες μορφές της γραμμένο από Κερκυραίους και μη Κερκυραίους, είτε από Κερκυραίους με ποικίλα ιστορικά, λογοτεχνικά, κοινωνικοπολιτικά θέματα, ακόμη και για τα παιδιά, κάθε τρεις μέρες!

Έτσι, με τέτοιους ρυθμούς, φαίνεται ότι κύλησε κατά το 2022 η συγγραφική - εκδοτική παραγωγή που συνδέεται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο με τον τόπο μας. Μοιάζει απίστευτο, αν λάβουμε υπόψη μας το ότι η πολυεπίπεδη κρίση της προηγούμενης δεκαετίας και η συνεχιζόμενη υγειονομική έχουν πλήξει πολλαπλώς τον χώρο του βιβλίου, μα είναι αληθινό. Λάβαμε ή ενημερωθήκαμε από συγγραφείς και εκδοτικούς οίκους, στη διάρκεια του 2022, για περισσότερα από εκατό βιβλία, λίγα από τα οποία έχουν τη μορφή του e-book, που εκδόθηκαν το περασμένο έτος και συνδέονται κατά τον έναν ή τον άλλο τρόπο, λόγω του θέματός τους ή της ιδιότητας του συγγραφέα τους, με την Κέρκυρα. Αποκλείεται, υποθέτουμε, να υπάρχει άλλος νησιωτικός και ευρύτερα επαρχιακός αντίστοιχου μεγέθους τόπος της Ελλάδας, για να μην πούμε και ανεξάρτητα από τον πληθυσμό, που να έχει να επιδείξει ανάλογες επιδόσεις στις μέρες μας.

Η τοπική αγορά βιβλίου, βέβαια, δεν έχει κάποια εντυπωσιακή δυναμική, μολονότι βιβλιοπώλες βεβαιώνουν πως η αγοραστική κίνηση το 2022, μάλλον κυρίως λόγω του αυξημένου τουριστικού ρεύματος, σημείωσε διψήφια ποσοστιαία άνοδο. Έτσι είναι αδύνατο να «απορροφηθεί» σε αξιοσημείωτο ποσοστό ή και απλώς να τοποθετηθεί στα ράφια των κερκυραϊκών βιβλιοπωλείων ο πολύ μεγάλος όγκος των νέων τίτλων που συνδέονται καθ' οιονδήποτε τρόπο με την Κέρκυρα και κυκλοφορούν κάθε χρόνο. Απέχουμε άλλωστε ακόμη πολύ, καθώς φαίνεται, από τη δημιουργία ενός «Κερκυραϊκού Βιβλιοπωλείου».

Η ευρύτερη οικονομική κρίση, που καθιστά όλο και πιο απρόσιτο το βιβλίο για μια μέση οικογένεια και εκδηλώνεται πολλαπλώς, έχει την αντανάκλασή της και σε βιβλιογραφικές εργασίες. Πάνε πολλά χρόνια από τότε που Κερκυραίοι, όπως άλλοτε ο Παναγιώτης Περιστέρης και αργότερα ο Δημήτρης Κονιδάρης, κατέγραφαν ενδεικτικές έστω ετήσιες κερκυραϊκές βιβλιογραφίες, ως συμβολή σε ανάλογες πληρέστερες εργασίες, πράγμα που παλαιότερα είχε κάνει πιο συστηματικά και η Έλλη Γιωτοπούλου - Σισιλιάνου.

Θα μπορούσε άραγε να το πράξει από 'δω και πέρα η Αναγνωστική Εταιρία Κέρκυρας ή το Ιόνιο Πανεπιστήμιο αν βρει χρόνο και δυνάμεις από δραστηριότητες όπως η πολυποίκιλη ανάπτυξη σχέσεων με τις ΗΠΑ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα; Ίσως!

Περισσότερα από εκατό νέα βιβλία σχετικά με την Κέρκυρα ή με έντονα στοιχεία κερκυραϊκού ενδιαφέροντος, λόγω συγγραφής τους από πρόσωπα οικεία με την Κέρκυρα, ήταν η εκδοτική «σοδειά» του 2022. Πρόκειται για βιβλία πολύπλευρου περιεχομένου που τα έγραψαν ή και τα επιμελήθηκαν ή μετέφρασαν πρόσωπα γεννημένα, μεγαλωμένα είτε εγκατεστημένα στην Κέρκυρα και καταγόμενα από αυτή, πρόσωπα που ασχολήθηκαν πολύ με την Κέρκυρα και με λογοτεχνικές ή άλλες προσωπικότητες και έργα Κερκυραίων και ιστορικές περιόδους της Κέρκυρας χωρίς να συνδέονται με αυτήν, πρόσωπα και εκδότες που συνεχίζουν να ασχολούνται συγγραφικά και εκδοτικά από την Αθήνα και άλλες πόλεις ή και από το εξωτερικό με την Κέρκυρα και με κορυφαίες μορφές της, όπως βέβαια ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης που η Κέρκυρα προς τιμήν του, καθώς εφέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη θανή του, έχει κηρύξει το 2023 ως Έτος Κωνσταντίνου Θεοτόκη.

Ας περάσουμε όμως αμέσως τώρα σε αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα εκδοτική «σοδειά» του 2022, γνωρίζοντας βέβαια πως λίγες ή περισσότερες εκδόσεις θα μας έχουν «ξεφύγει» και πως η εργασία αυτή δεν αποτελεί ακριβώς βιβλιογραφική καταγραφή. Τα νέα βιβλία δεν παρουσιάζονται με κατηγοριοποίηση ανάλογα με το περιεχόμενό τους. Επίσης, δεν περιλαμβάνονται σε αυτά, εδώ, άλλα που αναφέρονται στην Κέρκυρα λιγότερο ή περισσότερο, όπως για παράδειγμα μια έκδοση για το ιστορικό της ελληνικής Αστυνομίας Πόλεων, μα αφορούν κυρίως άλλους τόπους ή ευρύτερα θέματα.

Μολονότι η σειρά παρουσίασης ή καλύτερα επισήμανσης των νέων βιβλίων δεν ανταποκρίνεται σε αξιολογικά κριτήρια, ας ξεκινήσουμε με ένα έργο που το θεωρούμε, όπως πιστεύουμε ότι ήταν κατά το 2021 «Η ιστορία του κερκυραϊκού Τουρισμού» του Κώστα Τσουμάνη, ως το κερκυραϊκό «βιβλίο των βιβλίων» του 2022.

Κορυφαίο έργο, νομίζουμε, είναι η 860 σελίδων δίτομη έκδοση της Παναγιώτας Τζιβάρα «Χαμένες και κρυμμένες βιβλιοθήκες: Ιδιωτικές βιβλιακές συλλογές στη βενετοκρατούμενη Κέρκυρα (16ος-18ος αι.)». Αποτελεί συνέκδοση των εκδόσεων Άτων και της Αναγνωστικής Εταιρίας Κέρκυρας.

Το δίτομο αυτό πόνημα, όπως ανέφερε ο Σπύρος Στάικος σε πρόλογό του και σε εκδήλωση για την παρουσίασή του, αφορά ιδιωτικές βιβλιοθήκες και συλλογές βιβλίων στην Κέρκυρα του 16ου, του 17ου και του 18ου αιώνα, αλλά και του 15ου, φωτίζοντας την πνευματική κίνηση στο νησί. Αναδεικνύει και σε ορισμένες περιπτώσεις αποκαλύπτει λογίους και τη δραστηριότητά τους. Παρουσιάζει εμμέσως το διδακτικό έργο στα σχολεία και σε ιδιωτικά μαθήματα, φανερώνει τη συγγραφική παραγωγή, τη διακίνηση των βιβλίων και το κοινωνικό περιβάλλον.

Στον δεύτερο τόμο περιλαμβάνονται οι κατάλογοι των βιβλιακών συλλογών, για τους κατόχους και το περιεχόμενο των οποίων έγινε εκτενώς λόγος στον πρώτο τόμο. Ως προς τη διάταξη της ύλης, τηρήθηκε η διαίρεση των συλλογών σε τρεις ενότητες ανά κτήτορα και κατά απόλυτη χρονολογική σειρά, όπως στον πρώτο τόμο. Πιο συγκεκριμένα, στην πρώτη ενότητα εντάχθηκαν οι δέκα μείζονες βιβλιακές συλλογές, οι οποίες χαρακτηρίζονται από το πλήθος των βιβλίων αλλά και την ιδιαίτερη σημασία τους, καθώς σημαντική βιβλιοθήκη δεν είναι μόνον εκείνη που περιέχει πολλά βιβλία, αλλά και εκείνη η οποία ανταποκρίνεται στις ανάγκες και στα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του κατόχου της. Σε μια δεύτερη ενότητα εντάχθηκαν υπόλοιπες κερκυραϊκές συλλογές, 78 συνολικά. Σε αυτές συμπεριλήφθηκαν οι συλλογές γηγενών Κερκυραίων, αλλά και ξένων οι οποίοι συνέδεσαν μόνιμα τη ζωή τους με τον τόπο όπου έζησαν και κληροδότησαν τα βιβλία τους σε συγγενείς ή φιλικά τους πρόσωπα που συνέχισαν να ζουν στο νησί. Σε τρίτη ενότητα περιλήφθηκαν 28 βιβλιακές συλλογές ξένων και παρεπίδημων, Ελλήνων και ξένων, κυρίως Ιταλών, οι οποίοι έζησαν για μεγάλα ή βραχέα χρονικά διαστήματα στο νησί, όπου και καταγράφτηκαν τα βιβλία τους, χωρίς όμως αυτά να παραμείνουν στον τόπο ως παρακαταθήκη.

Το περυσινό βιβλίο του Γιώργου Ρούση «Αστική Δημοκρατία. Εγχειρίδιο επαναστατικής χρήσης» συμβάλλει, κατά τον συγγραφέα, στην αποκάλυψη του πραγματικού χαρακτήρα της αστικής δημοκρατίας ως μία από τις μορφές της δικτατορίας του κεφαλαίου, σε αντίθεση με τα ιδεολογήματα του συστήματος πού την προβάλλουν ως τη βέλτιστη μορφή λαϊκής κυριαρχίας. Ο συγγραφέας επισημαίνει ότι, παρά το γεγονός ότι και σε άλλα βιβλία του έχει ασχοληθεί με αυτό το ζήτημά, το συγκεκριμένο είναι το πρώτο στο οποίο παρουσιάζει μια συνολική πραγμάτευση τον ζητημάτων της αστικής δημοκρατίας. Η έκδοση της μελέτης του έγινε από τη Σύγχρονη Εποχή. Αναμφισβήτητα, κορυφαίο κοινωνικοπολιτικό - ιδεολογικό βιβλίο Κερκυραίου διανοητή το 2022.

Ο Σωτήρης Τριβυζάς ήρθε, μέσω των εκδόσεων Διάπλαση, να μας θυμίσει ότι δεν πρέπει να «το βάζουμε κάτω», όσο κι αν φαίνεται να ζούμε σε μια κάπως σκοτεινή κοινωνικά εποχή. «Να μη φοβάσαι το σκοτάδι», τιτλοφόρησε ένα παραμύθι του που εντάσσεται στη βιβλιοπαραγωγή εφηβικής και παιδικής λογοτεχνίας, ως συνέχεια ίσως σε συμμετοχή του σε ποιητική ανθολογία για παιδιά και εφήβους. Αντιπροσωπεύει μια διαφορετική ματιά στο κλασικό παραμύθι «Η Πεντάμορφη και το τέρας».

Η Ελένη Στρατούλη, έναν χρόνο μετά το βιβλίο της «Λαβυρίνθων έξοδοι», επέστρεψε με το «Η Ιθάκη ας περιμένει», πάλι μέσω των εκδόσεων Άπαρσις. Δύο πατρίδες, το χωριό και το νησί. Η μία, ο γενέθλιος τόπος, ο Αστακός. Η άλλη, ο τόπος μετανάστευσης, η Κέρκυρα. Η συγγραφέας αιωρείται ανάμεσα στις δύο πατρίδες της και ταυτόχρονα ανάμεσα στο χθες και στο σήμερα, στραμμένη με συγκρατημένη αισιοδοξία στο αύριο. Μέσα στο δυστοπικό περιβάλλον του covid-19, με το ιδιότυπο ημερολόγιό της καλύπτει ένα έτος, απ’ τον Μάρτιο του 2021 μέχρι τον Φεβρουάριο του 2022. Με εξήντα μικρές της αφηγήσεις κάνει σύντομες αναζωογονητικές αποδράσεις στην ύπαιθρο, στη θάλασσα, στα παιδικά χρόνια, στα όνειρα, στον μύθο, στην ιστορία, στην επιστήμη, στην τέχνη, στον έρωτα, στον κόσμο, παρασέρνοντας τον αναγνώστη σε ένα ταξίδι αναζήτησης, γνώσης και αυτογνωσίας, γιατί «Έτσι κι αλλιώς, το ταξίδι έχει σημασία. Η Ιθάκη του καθενός μας ας περιμένει». Και κάθε φορά επιστρέφει με την ελπίδα υπό μάλης, γιατί «Η ζωή είναι ωραία». Θαυμάσιο.

Από τις εκδόσεις Cambridge Scholars Publishing και στη σειρά «Durell Staudies» κυκλοφόρησε στο Λονδίνο η πρώτη γραμμένη στην αγγλική γλώσσα βιογραφία του Νικόλαου Μάντζαρου. Είναι έργο του Κώστα Καρδάμη σε μετάφραση της Βέρας Κονιδάρη και του Richard Pine και τιτλοφορείται «Nikolaos Mantzaros and the Emergence of a Greek composer». Δεν πρόκειται απλώς για μια πρώτη και μάλιστα πλήρη βιογραφία του εμβληματικού Κερκυραίου συνθέτη στην αγγλική γλώσσα, που δίνει τη δυνατότητα σε πολύ ευρύτερο αναγνωστικό κοινό να γνωρίσει τη ζωή, το έργο και την εποχή του. Μαζί με νέα στοιχεία για εκείνον, φωτίζεται με ιδιαίτερο τρόπο το πνευματικό και κοινωνικό περιβάλλον στα Επτάνησα την περίοδο της βρετανικής επικυριαρχίας.

Το βιβλίο ήρθε στα 150 χρόνια από τον θάνατο του Μάντζαρου (1872-2022) και παρουσιάζει, μεταξύ άλλων, τις μεταθανάτιες διαδρομές της φήμης του.

Από τις εκδόσεις Γκοβόστη κυκλοφόρησε το ονειρεμένο μυθιστόρημα του Εμίλ Ζολά «Το όνειρο» σε μετάφραση του Γιάννη Κωνσταντίνου. Αφορά ένα αθώο ειδύλλιο ανάμεσα σε μια φτωχή κεντήστρα Αγγελικώ και έναν γόνο αριστοκρατικής οικογένειας. Η σύγκρουση ανάμεσα στους ισχυρούς και τους αδύνατους της κοινωνίας είναι μια από τις ιδέες που διατρέχουν όλο το έργο.

Δεν αναφέρεται κάπου η Κέρκυρα. Μα - αν μας επιτρέπεται η παρέκβαση - ο μεγάλος Γάλλος συγγραφέας, μολονότι δεν μπόρεσε καν να επισκεφτεί το νησί, είχε και σαφή κερκυραϊκή καταγωγή!

Με τρία έργα συμμετείχε στην εκδοτική παραγωγή του 2022 η Κερκυραία μεταφράστρια Μαρία Μαρτζούκου. «Το Δίκτυο» των εκδόσεων Λιβάνη και ο «Παράγων λαγός» του εκδοτικού οίκου Ψυχογιός, όπως και «Ο Προσκυνητής» των εκδόσεων Καλέντη είναι διαλεχτά μυθιστορήματα των επίλεκτων συγγραφέων της φινλανδικής πεζογραφίας Mark Seek, Antii Tuomainen και Mika Waltari, αντιστοίχως.

Με τα λαμπρά «Προλεγόμενα» του Ιάκωβου Πολυλά, που «σαν μέλισσα τρύγησε την ποιητική ουσία του Σολωμού» όπως είχε πει ο Λορέντζος Μαβίλης, κυκλοφόρησε το 2022 από τις Εκδόσεις Πατάκη ο σολωμικός «Ύμνος εις την Ελευθερίαν», σε επιμέλεια του Κώστα Σταμάτη.

Μετά το «Όνειρο την αυγή» του 2018 και την «Ατέλευτη άνοιξη» του 2020, ο Κώστας Ρούσσινος το 2022 εξέδωσε την τρίτη ποιητική συλλογή του, με τον τίτλο «Το αναπόδραστο της άνοιξης», μέσω των εκδόσεων Εντύποις. Με «ιστορική αισιοδοξία για την αναπότρεπτη άνοιξη των λαών».

Με επιμέλεια του Γιώργου Κ. Μύαρη κυκλοφόρησε στη Λευκωσία, ως ανάτυπο από το περιοδικό «Ακτή», η έκδοση «Ανδρέας Κάλβος: Η τριλογία "κατά της τυραννίας"» της Δέσποινας Νικολάου. Με αναφορές βέβαια και στην Κέρκυρα και στο δράμα των Παργινών της εποχής του μεγάλου ποιητή.

Στην αγορά των νομικών βιβλίων ξεχώρισε ο «Πρακτικός οδηγός δικηγόρου για υποθέσεις ναρκωτικών» του Σωκράτη Ε. Προβατά, που εκδόθηκε από τις εκδόσεις Νομόραμα.Ντ.

Στην Κέρκυρα εκτυλίσσεται το εφηβικό μυθιστόρημα «Το νησί της βροχής», που έγραψε η Δανάη Δραγωνέα και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Λιβάνη. Ανάγεται στην εποχή της Μπελ Επόκ και αφηγείται, μεταξύ άλλων, μέρες στην Κέρκυρα με κολύμπι γύρω από τον κατεστραμμένο Πόντε της Βασίλισσας, παίζοντας κρυφτό στην πίσω πλευρά των Παλαιών Ανακτόρων και κυνηγώντας αγάλματα πέτρινων φτερωτών λιονταριών στο Παλαιό Φρούριο.

Δέκα χρόνια μετά την έκδοση του βιβλίου της «Το επόμενο βήμα του Γουτεμβέργιου», η Χριστίνα Μπάνου με το βιβλίο της «Μέσα από τον καθρέφτη - Οι ελληνικοί εκδοτικοί οίκοι σε κρίσιμη καμπή» των εκδόσεων Παπαζήση επαναπροσεγγίζει και διερευνά την εκδοτική δραστηριότητα και ειδικότερα τους ελληνικούς εκδοτικούς οίκους κατά την τελευταία κρίσιμη δεκαετία, η οποία οριοθετείται από διαδοχικές κρίσεις. Στη μεταβαλλόμενη εποχή των δυσκολιών αλλά και των διεθνώς αυξανόμενων προκλήσεων, οι Έλληνες εκδότες καλούνται να λάβουν αποφάσεις, να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα, να ισορροπήσουν ανάμεσα στην παράδοση και την καινοτομία, να ανταποκριθούν στις προσδοκίες και να αξιοποιήσουν τις νέες δυνατότητες, όπως αφενός μεν προσφέρονται από τις τεχνολογίες της πληροφόρησης και της επικοινωνίας, και αφετέρου επαναδιαμορφώνονται με άξονα τις διαχρονικές αξίες της εκδοτικής βιομηχανίας. Μια ιδιότυπη -λόγω της γλώσσας- εκδοτική βιομηχανία, με εκδοτο-κεντρική δομή, στηριζόμενη στο οικογενειακό μοντέλο διοίκησης, επικεντρωμένη στο έντυπο βιβλίο, καλείται να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες και προκλήσεις σε έναν εκδοτικό κόσμο, στον οποίο όλα μοιάζουν να επανακαθορίζονται. «Οι απανωτές κρίσεις δημιούργησαν τον καθρέφτη μέσα από τον οποίο η ελληνική εκδοτική βιομηχανία επαναπροσέγγισε ή μάλλον αναμετρήθηκε με το παρελθόν της και επαναπροσδιόρισε την στρατηγική και πολιτική της ακολουθώντας τις διαχρονικές αξίες της και αξιοποιώντας τόσο την παράδοση όσο και τις νέες δυνατότητες. Δεν στάθηκε απέναντι από τον καθρέφτη αλλά χρειάστηκε ή θα χρειαστεί να περάσει μέσα του για να αντιμετωπίσει και να αποτιμήσει το παρελθόν της επιχειρώντας να επαναπροσδιορίσει το μέλλον», εξηγεί η συγγραφέας.

Ένα από τα κορυφαία βιβλία του 2022 για τους φίλους της ανάγνωσης.

Από τις εκδόσεις Ψυχογιός εκδόθηκε το νέο βιβλίο του Νίκου Παργινού «Το νησί της Σωτηρίας».

Το θέμα του; Κέρκυρα, 1916. Δύο κόσμοι διαφορετικοί σμίγουν μοιραία, καθώς χιλιάδες Σέρβοι στρατιώτες και πρόσφυγες καταφθάνουν στο νησί του Ιονίου, μέσα στη δίνη του Μεγάλου Πολέμου. Μετά τον Αλβανικό Γολγοθά και την κατάληψη της χώρας τους, οι αποδεκατισμένοι Σέρβοι βρίσκουν έναν σωτήριο τόπο για να επουλώσουν τις αμέτρητες πληγές τους, μα τα βάσανά τους δεν έχουν τελειωμό, καθώς οι επιδημίες θα πλήξουν μεγάλο κομμάτι των διασωθέντων. Στη σκιά ετούτης της πρωτοφανούς κατάστασης, ο έρωτας, αν και φαντάζει περιττή πολυτέλεια, έρχεται δικαιωματικά στο προσκήνιο και διατρανώνει το μεγαλείο του. Μια ιστορία αγάπης μεταξύ ενός Σέρβου στρατιώτη, του Ντιμίτρι, και μιας Κερκυραίας, της Σωτηρίας, θα γεννηθεί απρόσμενα μέσα από τα αποκαΐδια του πολέμου και των κακουχιών. Εκείνη βιώνει έναν μαρτυρικό γάμο στη σκιά ενός αδίστακτου άρχοντα του νησιού. Εκείνος, κομμάτι ενός πολεμικού δράματος, ψάχνει απεγνωσμένα ελπίδα σε τούτον τον τόπο. Ο έρωτάς τους γεννιέται παράδοξα, γεφυρώνοντας δεσμεύσεις, πατρίδες, συνθήκες, κόσμους, ενάντια σε όλους και όλα.

Σε μιαν από τις λιγότερο ψαγμένες περιόδους της κερκυραϊκής ιστορίας αναφέρεται το βιβλίο του Γιώργου Σουρτζίνου «Η Κέρκυρα του Μεσοπολέμου (1918-1939)», έκδοση της Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας «Ν. Πακτίτης».

Επιλέγοντας ένα οποιοδήποτε κεφάλαιο ή τμήμα του βιβλίου ο αναγνώστης μπορεί να μάθει αυτό που τον νοιάζει αμέσως. Να κάνει ένα μοναδικό ταξίδι στα σχολεία και τις σχολές, στους αθλητικούς χώρους, στα εργοστάσια και τις βιοτεχνίες, στο εξαγωγικό εμπόριο, στην ύπαιθρο με την κτηνοτροφία και τις καλλιέργειες , να γνωρίσει ανθρώπους και φορείς της εποχής, να διαβάσει τους 49 τίτλους εφημερίδων και περιοδικών της περιόδου, μα και τόσα άλλα!

Εξαιρετική και ποιοτική έκδοση.

Ως κορυφαία λογοτεχνική έκδοση του 2022 συνυφασμένη με την Κέρκυρα δικαίως θεωρείται, κατά τη γνώμη μας, ο τόμος «Αντιφεγγίδες» με πρώιμη ομώνυμη ποιητική συλλογή του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, έκδοση του Συλλόγου προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων. Πρόκειται για ανέκδοτο έργο του, με δώδεκα πεζόμορφα ποιήματα που αφορούν κατά το ήμισυ την ίδια την Κέρκυρα και την ιστορία της.

Ο τόμος οφείλεται στην Άννα Κατσιγιάννη και αποτελεί τον έναν από τους εννέα συνολικά τόμους που θα συναποτελούν, όταν κυκλοφορήσουν στο σύνολό τους και από κοινού σε λίγες ημέρες ή εβδομάδες, τα εκδιδόμενα για πρώτη φορά «Άπαντα» του κορυφαίου Κερκυραίου λογοτέχνη, με τα πρωτότυπα πεζά και ποιητικά έργα του. Σπουδαίο εκδοτικό γεγονός φυσικά.

Το ανέκδοτο έργο «Αντιφεγγίδες» εκδίδεται, ως σύνολο, για πρώτη φορά. Το αναγνωστικό κοινό θα γνωρίσει, έτσι, μια πρώιμη πεζόμορφη ποιητική συλλογή του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, που είχε μείνει κτήμα μόνο ειδικών μελετητών. Ένα πεζό και ποιητικό συνάμα «άγουρο αριστούργημα», μπορεί να πει κανείς, που το έγραψε το 1895, σε ηλικία 23 ετών. Ένα από τα δώδεκα πεζόμορφα ποιήματα αφορά τον Μενεκράτη και το μνημείο του στην Κέρκυρα. Η ύπαρξή του είχε επισημανθεί, υποτίθεται πως είχε δημοσιευτεί στην «Κερκυραϊκή Ανθολογία» με πρωτοβουλία της Ειρήνης Δενδρινού λίγους μήνες μετά τον θάνατο του Θεοτόκη, μα δεν εντοπίστηκε δημοσιευμένο πουθενά. Η Άννα Κατσιγιάννη εργάστηκε επί μακρόν με τις «Αντιφεγγίδες». Αυτές γράφτηκαν δύο με τρία χρόνια, όπως εκτιμάται, προτού ο λογοτέχνης - πιο πάνω εικονίζεται χειρόγραφό του από τετράδιο με το κείμενο για τον Μενεκράτη - απαρνηθεί τον ιδεαλισμό και αρχίσει να ασπάζεται τις σοσιαλιστικές ιδέες, για να προσχωρήσει στη θεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού. Αυτόγραφο τετράδιο του λογοτέχνη, με τίτλο «Αντιφεγγίδες», όπως εξηγεί, βρίσκεται στον Φάκελο 1, στο «Αρχείο Κωνσταντίνου Θεοτόκη», το οποίο απόκειται στον οικογενειακό του Πύργο στο χωριό του Καρουσάδες. Το σύνολο των σελίδων του αυτογράφου είναι 53 και σε αυτές περιλαμβάνονται, μαζί με τα πεζόμορφα νεανικά ποιήματα, «Σημείωσες» του ιδίου. Η Άννα Κατσιγιάννη εκφράζει ευχαριστίες, μεταξύ άλλων, από εκείνους που λείπουν, στον Γ. Π. Σαββίδη που της είχε εμπιστευτεί την έκδοση του χειρογράφου και στον Κερκυραίο πρωτοπόρο σκαπανέα του έργου του Θεοτόκη και εκδότη αγωνιστή Φίλιππο Βλάχο. Επίσης, στον πρόεδρο της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών Περικλή Παγκράτη και στον Δημήτρη Θεοτόκη, απόγονο της οικογένειας, που έθεσε στη διάθεσή της, στον Πύργο των Καρουσάδων, το πρωτότυπο χειρόγραφο για αντιπαραβολή με φωτοαντίγραφο.

Η Δώρα Μεταλληνού επανήλθε το 2022 με νέες ψηφίδες από τη ζωή στο χωριό Κορακιάνα. «Των καιρών το ρήμα», το νέο της πόνημα, μετά το «Άρωμα γαζίας». Από τις εκδόσεις Φιλύρα. Αναμνήσεις, αναπολήσεις.

Έργο πολύμοχθο «Η Κέρκυρα από τον βενετικό κόσμο στο εθνικό κράτος (19ος αιώνας)» με στοιχεία και για το αποτύπωμα της οικογένειας Σπάδα. Συγγραφείς του οι Κωνσταντίνος Καρανάτσης και Φώτης Μπαρούτσος. Σημαντικός και ο πρόλογος του Νίκου Γ. Καραπιδάκη. Από τις εκδόσεις Ηρόδοτος.

Σε παράρτημα, στοιχεία για ευρετήριο Χρυσής Βίβλου!

Να λίγα λόγια του: «Από το 1797 έως το 1864 η Κέρκυρα και οι κάτοικοί της βίωσαν πέντε αλλαγές πολιτικής εξουσίας: δημοκρατικοί Γάλλοι, Επτάνησος Πολιτεία, αυτοκρατορικοί Γάλλοι, βρετανικό προτεκτοράτο, Βασίλειο της Ελλάδος. Η μετάβαση υποστασιοποιήθηκε μέσα από τη συμπλοκή των ευρωπαϊκών επιρροών -Ιταλία, Μεγάλη Βρετανία- με τον απελευθερωτικό ρομαντισμό των ριζοσπαστών, τις αναταράξεις του άλυτου αγροτικού ζητήματος, την κατάρρευση των παλαιών ιεραρχιών με βάση την κατοχή γης, τη στροφή στην αμπελοκαλλιέργεια και τη νεωτερική οικονομία. Μέσα στο συγκεκριμένο περιβάλλον έζησε και κινήθηκε ο Αλέξανδρος Σπάδας και η οικογένειά του. Οι οικονομικές δραστηριότητες, οι προσπάθειες για κοινωνική άνοδο, ακόμη και η προσαρμογή στο νέο κοσμοπολίτικο περιβάλλον της Κέρκυρας, διαμόρφωσαν το αποτύπωμα της οικογένειας. Η ανασύστασή του είναι πρόσφορο μεθοδολογικό εργαλείο για να καταλάβουμε περισσότερα από όσα επιτρέπει η μελέτη των γενικών μηχανισμών. Οι δράσεις και οι αδράνειες της οικογένειας Σπάδα αποκτούν ουσιαστική διάσταση και συμβάλλουν στην κατανόηση του πολυσύνθετου τοπικού δυναμικού στο πλαίσιο της γενικής ιστορίας».

Σίγουρα στα δέκα πιο χρήσιμα.

Όπως και ο δίγλωσσος τόμος «Κέρκυρα, σταυροδρόμι προσφύγων - Η Κέρκυρα θυμάται...», έκδοση του Συλλόγου Albert Cohen με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή και με υπενθύμιση του σπουδαίου για όλους τους πρόσφυγες της υφηλίου ρόλου του γεννημένου στην Κέρκυρα ανθρωπιστή Αλμπέρ Κοέν.

Μια πολύ ενδιαφέρουσα αναδρομή στο ιστορικό των ανά τους αιώνες προσφυγικών ρευμάτων στο νησί. Με σειρά άρθρων και κειμένων του Σωτήρη Λίβα και άλλων.

Ο ταξικός Εμφύλιος στην αρχαία Κέρκυρα, δηλαδή η απόδοσή του από την Θουκυδίδη, παρουσιάστηκε το 2022 σε ένα νέο σχολικό βοήθημα, από τις Εκδόσεις Πατάκη. Είναι ανανεωμένη έκδοση αντίστοιχης παλαιότερης του ίδιου εκδοτικού οίκου. Συνεργάστηκαν οι Μ. Σαρρής, Α. Παπαγεωργίου, Β. Καλαμπούρδα, Β. Κουβέλης, Α. Φραγκούλης. «Θουκυδίδου Ιστορίαι - Βιβλίο Γ', Κερκυραϊκά».

Ο πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Βασιλειάδης ρίχνει λίγο περισσότερο φως ή μάλλον προσθέτει μια δική του ερμηνεία σε μιαν άλλη πτυχή της κερκυραϊκής ιστορίας, με το βιβλίο του «Η εβραϊκή κοινότητα της Κέρκυρας και τα "Εβραϊκά" του 1891 - Τα αίτια, οι διαστάσεις και η αντιμετώπιση του αντισημιτικού ξεσπάσματος». Αυτοέκδοση που απλώς φυλλομετρήσαμε και αναφέρουμε ασχολίαστη.

Η Ελένη Ρένεση επανέρχεται, μέσω της Ελληνοεκδοτικής, με το βιβλίο «Ο σπασίκλας των Αρχαίων». Βιβλίο για τα παιδιά μας.

Οι «Καθαρμοί» είναι το τελευταίο βιβλίο της μυθιστορηµατικής τριλογίας του Αλέξανδρου Μ. Ασωνίτη «Πένθος και Έξαρση». Από τις Εκδόσεις Πατάκη και αυτό. Προηγήθηκαν η «Εκτέλεση» και η «Εκδίκηση». Μια τριλογία που απαίτησε δέκα χρόνια.

Έναυσμα του συγγραφέα ήταν μια φωτογραφία από τον βομβαρδισμό της Αμμοχώστου, το 1974. «Ένα παιδί κρεμόταν νεκρό, με το κεφάλι προς τα κάτω, από κάτι ερείπια. Σκέφτηκα τότε πώς θα ένιωθε ο αδελφός του, ας πούμε, αν έλειπε απ’ την Κύπρο, δεν ήξερε για το χουντικό πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή, και έβλεπε στο εξωτερικό σκοτωμένο τον μικρό του αδελφό, πρωτοσέλιδο σε όλες τις εφημερίδες. Αυτό είναι το μυθιστόρημα. Οι «Καθαρμοί» ειδικότερα περιγράφουν την ψυχολογική πορεία του ήρωα προς την εκδίκηση, που ως βασική ανθρώπινη συμπεριφορά αναδεικνύεται σε πολλές τραγωδίες ("Χοηφόροι" Αισχύλου π.χ.), αλλά και την πορεία προς την κάθαρση ενός άλλου θύτη, που ήταν ταυτόχρονα και θύμα».

Διήγημα είναι το «Τέρμα Ακαδημίας» της Μαρίας Αναγνωστίδου και των εκδόσεων Περίπλους. Περίπατοι στο κέντρο της Αθήνας, με αφετηρία «Τέρμα Ακαδημίας».

Στον χώρο της νεανικής λογοτεχνίας, με βοηθό τις εκδόσεις Ψυχογιός, η Κατερίνα Λαγού παρουσιάζει το «Ιωάννης Κ., Το χρονικό ενός μυστηρίου». Για τον Ιωάννη Καποδίστρια φυσικά.

Δύο αιώνες σχεδόν μετά τη δολοφονία του το ερώτημα μένει αναπάντητο: Ποιοι είναι οι ένοχοι; Ο Κωνσταντίνος και ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης; Ή κάποιοι που τους έπεισαν να διαπράξουν τον φόνο; Ποιους είχε ενοχλήσει ο Κυβερνήτης στη σύντομη ζωή του; Ποιος είχε συμφέρον να κόψει πρόωρα το νήμα της; Όσα χρόνια κι αν έχουν περάσει, όσα αποδεικτικά στοιχεία κι αν έχουν καταστραφεί, ο Ιάσονας, ένα παιδί με αστυνομικό δαιμόνιο, με τη βοήθεια της Γιάννας, της Κλαίρης και του Στάθη, θα επιχειρήσει να εξιχνιάσει το έγκλημα!

Ο Φίλιππος Φιλίππου, συνεχίζοντας το πέρασμά του από την αστυνομική λογοτεχνία και τις μελέτες για πρόσωπα συνυφασμένα με την Κέρκυρα στον χώρο των βιβλίων για παιδιά και εφήβους, αλλά και του e-book, παρουσιάζει τη γνωστή ηρωίδα του στο έργο «Η Ελεάννα στο Νησί των Πεταλούδων». Όχημά της οι Εκδόσεις Πατάκη.

Πολυσήμαντο συλλογικό έργο, η «Ιστορία της μουσικής στη νεώτερη Ελλάδα», με εκδότη το Ωδείο Αθηνών και τις υπογραφές του Χάρη Ξανθουδάκη, του Πάνου Βλαγκόπουλου, του Κώστα Καρδάμη και της Στέλλας Κουρμπανά στον ρόλο των επιμελητών της, είναι «γεμάτη» Κέρκυρα και Επτάνησα. Το 2022 κυκλοφόρησε ο πρώτος τόμος του έργου.

Ο τόμος αυτός, με συνοδευτικό τίτλο «Από την Άλωση της Πόλης έως την έξωση του Όθωνα», αποτελείται από 700 σελίδες κειμένου και δύο συνοδευτικά CDs, που περιλαμβάνουν μουσικά παραδείγματα. Αξιοποιεί νέες αρχειακές πηγές. Αυστηρώς επιστημονικά αφενός, μεστά πληροφορίας και ορθολογικά οργανωμένα, μα αφετέρου δίχως να βαρύνονται από δύσκολη ορολογία και εκτεταμένα παραθέματα μουσικού υλικού, τα κείμενα συνοδεύονται από εικονογράφηση και είναι γραμμένα έτσι ώστε πράγματι να διαβάζονται άνετα από ευρύ κοινό.

Αποδεικνύει ο τόμος πως η μη επαγγελματική απασχόληση των Κερκυραίων και ευρύτερα των Επτανήσιων με τη μουσική υπήρξε μια από τις κύριες κινητήριες δυνάμεις που οδήγησαν στην αυτονόητη, πλέον, ενσωμάτωση της μουσικής πράξης στην κοινωνία μας, ως τμήματος του λαϊκού πολιτισμού κιόλας, εδώ και δύο τουλάχιστον αιώνες. Φτάνει μόνο να δει κανείς τις απειράριθμες μαρτυρίες για τις κατ' οίκον ή ημιδημόσιες συναυλίες των ερασιτεχνών μουσικών και τον αριθμό των μουσικών σωματείων που έφεραν κατά καιρούς ονομασίες όπως «Ένωση Ερασιτεχνών» και άλλα παραπλήσια ονόματα, καθώς και το καλλιτεχνικό, μα και το κοινωνικό στίγμα που άφησαν τότε εκείνοι και που ακόμη αφήνουν οι διάδοχοί τους ως μέλη των Φιλαρμονικών και οι ίδιες οι Φιλαρμονικές ως σύνολα.

Έργο αναμφίβολα σπουδαίο, κορυφαίο. Οπωσδήποτε στα δέκα καλύτερα του 2022 όσον αφορά τα καθ' ημάς.

Από το βήμα των Εκδόσεων Πατάκη και η πάντα δημιουργική Αλεξάνδρα Μητσιάλη, μας πρότεινε πέρυσι «Το μαντίλι με τα τριαντάφυλλα», συνεχίζοντας τη λαμπρή συγγραφική πορεία της στον χώρο της νεανικής λογοτεχνίας, μετά και τον «Βραχοπόλεμο» και την «Εξωγήινη μαμά» του 2021. Η Αριστούλα και η Αισέ. Τις 13 Σεπτεμβρίου1922. Στη Σμύρνη. Επετειακό.

Μάθημα και για μεγάλους!

«Ιωάννης Καποδίστριας, ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας», τιτλοφόρησαν ο Φίλιππος Μανδηλαράς και οι εκδόσεις Παπαδόπουλος ένα παιδικό βιβλίο τους. Ο Κερκυραίος πολιτικός με απλά και κατανοητά στιχάκια για παιδιά. Όλων των ειδών τα βιβλία μπορούν να κάνουν το καλό.

Στον ποιητικό στίβο, η Έλενα Γραμμένου - Μαυροειδή και οι εκδόσεις Όστρια παρουσίασαν τη συλλογή «Τα σημάδια του χρόνου», δύο χρόνια μετά τη συλλογή «Τα μονοπάτια της σιωπής».

Βρήκαμε εξαιρετικά ενδιαφέρον το βιβλίο του Σωτήρη Βλάχου και των εκδόσεων Φιλύρα «Ο γύρος της Αφρικής με το φορτηγό "Athen Progress"». Ταξιδιωτική λογοτεχνία συναρπαστική. Τον Σεπτέμβριο του 1975 ο συγγραφέας μπαρκάρισε ως δόκιμος αξιωματικός σε ένα φορτηγό πλοίο με διάφορα φορτία, με προορισμό τη Χοντέιντα της Υεμένης και τη Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας. Το ταξίδι, που μαζί με την επιστροφή κράτησε έξι μήνες, πραγματοποιήθηκε περιπλέοντας όλη την Αφρική, μια και η Διώρυγα του Σουέζ ήταν κλειστή. Βασισμένος στο ημερολόγιο που κράτησε, ο Σωτήρης Βλάχος περιγράφει το ταξίδι, τη ζωή και τη δουλειά στο πλοίο και στα λιμάνια που επισκέφτηκε: Ντακάρ, Μομπάσα, Χοντέιντα, Τζέντα και Λουρέντσο Μάρκες - σημερινό Μαπούτο - στη Μοζαμβίκη. Η ιδιαιτερότητα του έργου έγκειται στην περιγραφή ενός είδους ναυτικής ζωής που σχεδόν έχει εξαφανιστεί στις μέρες μας, μια και με τα κοντέινερ οι ναυτικοί δεν προλαβαίνουν πια να βγουν και να ζήσουν τα λιμάνια. Ενδιαφέρουσα είναι επίσης η περιγραφή της ναυτιλίας με τον εξάντα και την πυξίδα πριν από τη διάδοση των σύγχρονων ηλεκτρονικών βοηθημάτων.

Μέσω των εκδόσεων Ηδυέπεια η Άντζελα Γεωργοτά μάς εξηγεί «Τι μου έμαθε η ποίηση;», επιχειρώντας φιλόδοξα μιαν «επισκόπηση της νεοελληνικής ποίησης για νέους αναγνώστες». Παραθέτει αποσπάσματα από σημαντικά ποιήματα. Αν και δεν αποτελεί σχολικό βοήθημα, απευθύνεται κυρίως σε μαθητές γυμνασίων και λυκείων, θέλοντας να τους μυήσει στη γοητεία της ποίησης.

Η Δήμητρα Σπίνουλα, τρία χρόνια μετά τον «Δικαιόδωρο», με «Του νου και της ψυχής σκιρτήματα» από τις εκδόσεις Άνω Τελεία μοιράζεται 34 μονοσέλιδα κείμενα για την εποχή της καραντίνας και τα βάζει με «ψεύτικα ιδανικά». Καταθέσεις ψυχής για την εποχή του «να κρατηθούν ζωντανές οι αξίες».

Ιστορικό - πολιτικό αφήγημα, με στοιχεία και για έναν αγωνιστή που εκτελέστηκε στην κερκυραϊκή νησίδα Λαζαρέτο τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, μας επιφύλαξε για το 2022 η Όλγα Τσιλιμπάρη, μέσω των εκδόσεων . Άπαρσις. Η «Κρυμμένη» της υμνεί τους κοινωνικούς αγώνες, χωρίς να λυπάται βέλη επί δικαίων και αδίκων.

Με το βιβλίο του «Κάτι απ' αυτούς», μέσω των εκδόσεων Γερμανός, ο Χρήστος Χαλικιόπουλος παρουσιάζει μια συλλογή διηγημάτων περιδιαβαίνοντας μπαρ στην Κέρκυρα, στην Πάφο και σε γαλλικές πόλεις και υποσχόμενος σαγήνη για οικείους χώρους και νεανικούς χρόνους.

«Ο πόλεμος και οι διεθνείς ανταγωνισμοί - Από τον 20ό στον 21ο αιώνα», είναι το θέμα του γεωπολιτικού βιβλίου του Κώστα Μεταλληνού και των εκδόσεων Andy's Publishers.

Επιχειρεί μια θεωρητική και πραγματιστική προσέγγιση στη μορφή των πολέμων στις μέρες μας.

Η Καλή Δοξιάδη «ξαναχτυπά», πάλι από το μετερίζι των εκδόσεων Μεταίχμιο. Αυτή τη φορά το θέμα της είναι «Μια ιστορία μόνο: Η κληρονομιά». Μυθιστόρημα. Πάλι για τη βίλα στο Γαστούρι. Υπέροχο. Βιβλίο σε κλασική μορφή, αλλά και ως e-book.

«Σταγόνες και κύκλοι» τιτλοφορείται μια νέα ποιητική συλλογή του Κωνσταντίνου Κομιανού, τυπωμένη από τις εκδόσεις Κοράλλι.

Ένα από τα δέκα κορυφαία βιβλία της χρονιάς 2022 για την Κέρκυρα είναι, αναμφισβήτητα, το δίτομο έργο 747 σελίδων της Σελήνης Ψωμά, που τιτλοφορείται «Corcyra - A city at the edge of two Greek worlds» και διερευνά την αρχαία Κέρκυρα τόσο, ώστε μαθαίνουμε άγνωστα στοιχεία.

Κυκλοφόρησε από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. και προσφέρεται στην τιμή των 80 ευρώ.

Με εξώφυλλο άποψη του ιστορικού κέντρου της πόλης της Κέρκυρας κυκλοφόρησε τις αρχές του 2022 το δίγλωσσο ημερολόγιο - βιβλίο «Ιόνιο 2023» των εκδόσεων Μίλητος. Εξαιρετικό. Με μπόλικη Κέρκυρα.

«Ισαβέλλα Θεοτόκη - Μια Ελληνίδα στη Βενετία στον αιώνα του Διαφωτισμού». Αυτός είναι ο τίτλος και το θέμα του σχετικού βιβλίου του Λαοδάμα Σκλαβενίτη, που κυκλοφόρησε από τις κερκυραϊκές εκδόσεις Image.

Αξίζει να αντιγράψουμε το οπισθόφυλλο:

«"Θα γίνω ένας Αττίλας για τη Βενετία!" φώναξε ο Βοναπάρτης στους Βενετούς απεσταλμένους που τον άκουγαν αποσβολωμένοι. Ήταν λίγες μέρες πριν την απρόσμενη πτώση της χιλιόχρονης Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου. Η Ισαβέλλα Θεοτόκη, γόνος μια ευγενούς οικογένειας της Κέρκυρας, νησιού που βρισκόταν τότε υπό βενετική κατοχή, βρέθηκε στη Βενετία μετά τον γάμο της με έναν βενετό ευπατρίδη. Εκεί είχε την τύχη να ζήσει τη θαλπωρή της ζωής αυτής της πόλης στο τέλος του XVIII αιώνα. Η λαμπρότητα των εκκλησιών και των παλατιών, το μεγαλείο των θρησκευτικών τελετών και το καρναβάλι "το λαμπρότερο του αιώνα" παρέλασαν μπρος στα έκθαμβα μάτια της. Ενθαρρυμένη από φίλους της, ίδρυσε ένα φιλολογικό σαλόνι που έγινε διάσημο και τράβηξε την αφρόκρεμα των καλλιτεχνών, των ποιητών και των συγγραφέων απ' όλη την Ευρώπη. Όμως, η Γαλλική Επανάσταση που ξέσπασε το 1789 προκάλεσε μια σειρά γεγονότων, που αναστάτωσαν την Ευρώπη και την ειρηνική ζωή στη Βενετία. Η Ισαβέλλα υπήρξε μάρτυρας των αναταραχών της Επανάστασης και της εποποιίας του Βοναπάρτη κατά την εκστρατεία του στην Ιταλία που είχε διατάξει το Διευθυντήριο. Παραστάθηκε, ανίκανη να αντιδράσει, στα στρατιωτικά και πολιτικά γεγονότα που προκλήθηκαν από τη Γαλλο-Αυστριακή σύγκρουση και κυρίως, στη μακρά αγωνία της Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου μέχρι την απρόσμενη τελική πτώση της».

«Κωνσταντίνος Κουλούρης (1912-1998) - Ο Αργυραδίτης αγωνιστής στρατιωτικός», τιτλοφόρησε ο Σύλλογος των Αργυραδιτών της Αττικής βιογραφική έκδοσή του για τον πρώην πρόεδρό του, δημοκράτη άξιωματικό και αντιδικτατορικό αγωνιστή, αλλά και λογοτέχνη και ιστορικό ερευνητή του κερκυραϊκού χωριού Αργυράδες. Υπήρξε πολυγραφότατος. Τον πρόλογο έγραψε ο Γιώργος Κ. Καββαδίας.

Ο Γιώργος Σ. Σαββανής, μέσω των εκδόσεων Image, με το βιβλίο του «Από τους συνταγματάρχες στον κορονοϊό - Η πορεία μιας τυχερής γενιάς» διεκτραγωδεί ίσως κάποια πράγματα. Περιλαμβάνει μικρό αυτοβιογραφικό χρονικό. Αναρωτιέται αν οι αλλαγές στη ζωή μας, όπως εδώ και αρκετά χρόνια, θα είναι σε κάποια πράγματα προς το χειρότερο. Ανήσυχο, απαισιόδοξο, μα και με αλήθειες πικρές.

Το μυθιστόρημα του Αντρέα Μασούρα «Μπλακ Τζακ» των κερκυραϊκών εκδόσεων ΑΛΔΕ αφορά υπαρξιακά ζητήματα με γλώσσα τολμηρή. Θεός και Διάβολος εναλλάσσονται σε βασικούς ρόλους.

Η μικρή τηλεοπτική σειρά «Αγάπη παράνομη» με το ομώνυμο έργο του Κωνσταντίνου Θεοτόκη ενέπνευσε, προφανώς, δύο εκδοτικούς οίκους να το επανεκδώσουν.

Ο οίκος Ατέχνως είναι ο ένας, οι εκδόσεις Καστανιώτης ο άλλος.

Σχολίασε τη δεύτερη έκδοση με πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία η Ελισάβετ Κοτζιά στην «Καθημερινή»:

«Στην τηλεοπτική εκδοχή που πρόβαλε η ΕΡΤ, η "Αγάπη παράνομη" απλώθηκε σε έξι σαρανταπεντάλεπτα επεισόδια. Στην πρωτότυπη εκδοχή της, η νουβέλα που έγραψε ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης το 1906 δεν ξεπερνάει τις ενενήντα σελίδες. Και αποτελεί ένα από τα πολύ ωραία έργα του σπουδαίου συγγραφέα που έζησε στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού. Εκφραστική λιτότητα, δραματική ένταση και σοφή σύνθεση φέρνουν στο προσκήνιο την ιστορία του Στάθη Θεριανού καθώς μάταια παλεύει να κατασιγάσει τον άνομο πόθο που νιώθει για τη γυναίκα του γιου του Χρυσαυγή. Κι όπως σε άλλα σύντομα ή εκτενή πεζά που ανήκουν στις Κορφιάτικες ιστορίες του Επτανήσιου δημιουργού, ο αφανισμός αποδεικνύεται αναπόφευκτος. Κανείς δεν καταφέρνει να δαμάσει τα καταστροφικά πάθη του μέσα στην κλειστή πατριαρχική αγροτική κοινότητα που καταδυναστεύει τα μέλη της με άχρηστους περιορισμούς πάνω σε δευτερεύοντα ζητήματα κοινωνικού φαίνεσθαι. Πεζογράφος, ποιητής, δοκιμιογράφος και μεταφραστής, ο αριστοκρατικής καταγωγής Κωνσταντίνος Θεοτόκης (1872-1923) υπήρξε μία από τις μεγάλες μορφές του καλλιτεχνικού κόσμου και της λογιοσύνης, αναπτύσσοντας παράλληλα εθνική και κοινωνική δράση. Πήρε μέρος στην κρητική επανάσταση του 1896, στον πόλεμο του 1897, στο βενιζελικό κίνημα της Θεσσαλονίκης το 1916. Προσχώρησε στον δημοτικισμό και ασπάστηκε τα σοσιαλιστικά ιδεώδη.

»Ζώντας ανάμεσα στην Κέρκυρα και στις χώρες της Δύσης μετείχε ενεργά στις πνευματικές ζυμώσεις μετακινούμενος, όπως έχει παρατηρήσει ο Αλέξης Ζήρας, από τις κοσμοθεωρίες του γερμανικού ιδεαλισμού και του Νίτσε, στο σύστημα του νατουραλισμού και στη φιλοσοφία του μαρξισμού. "Η τιμή και το χρήμα" (1914), "Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλα" (1920) και "Οι σκλάβοι στα δεσμά τους" (1922) υπήρξαν μαζί με τις "Κορφιάτικες ιστορίες" προϊόν της στροφής του προς τον σκληρό ρεαλισμό. Με ποιο τρόπο το "Αγάπη παράνομη" αποτελεί όπως και οι άλλες "Κορφιάτικες ιστορίες" από τα πιο δυνατά κείμενα της ελληνικής πεζογραφίας; Περιγραφές τοπίων και χώρων δεν υπάρχουν. Ο συγγραφέας δίνει μόνον δυο-τρεις πινελιές της όψης των ηρώων. Και από εκεί και πέρα αφήνει τη δράση να εξελιχθεί μες στην ψυχή τους και να φανερωθεί μέσα απ’ τα λόγια και τις πράξεις τους. Σε αυτό το περιβάλλον του αυστηρού ελέγχου, τα πάθη αποδεικνύονται τόσο δυνατά ώστε η αφηνιασμένη δράση τους οδηγεί τους πρωταγωνιστές στην καταστροφή. Όσο πιο ανελεύθερη είναι η κοινωνία που τους περιβάλλει, τόσο πιο ανεξέλεγκτα είναι. Στο τέλος βρίσκεται ο θάνατος που ούτε αυτός τους τρομάζει. Η δραστικότητα στα κείμενα του Θεοτόκη στηρίζεται στο διαρκές ξεπέρασμα των ορίων σε έναν κόσμο που εμφανίζεται βαρύς, συμπαγής, αμετακίνητος. Το εκφραστικό ιδίωμα παίζει επίσης ρόλο. Συνήθως οι ντοπιολαλιές ενοχλούν. Στον συγγραφέα μας συμβαίνει το αντίθετο. Οι λεκτικοί τύποι της ιδιαίτερης πατρίδας του είναι τόσο σοφά γωνιασμένοι μέσα στα κείμενά του ώστε αντί να διώχνουν τον αναγνώστη, τον παρασύρουν στο πέτρινο σύμπαν τους.

»Το ιδίωμα της κλειστής κερκυραϊκής αγροτικής κοινότητας αποτελεί για τον Θεοτόκη ό,τι είναι για τον Παπαδιαμάντη η καθαρεύουσά του. Κανενός τα κείμενα δεν θα μπορούσαν να έχουν γραφτεί αλλιώς. Το ύφος τους αποτελεί το "εκ των ων ουκ άνευ" του κόσμου τους. Η τύχη της "Αγάπης παράνομης" υπήρξε ιδιαίτερη. Πρωτοδημοσιεύθηκε εβδομήντα χρόνια από τη συγγραφή της, το 1977, από τον περίφημο εκδότη Φίλιππο Βλάχο. Καθώς όμως στη διάρκεια της Κατοχής την είχαν θάψει στο χώμα για να την σώσουν από το ενδεχόμενο καταστροφής, σε διάφορα σημεία της –ευτυχώς λίγα σε αντίθεση με άλλα χειρόγραφα του Θεοτόκη– δεν διαβάζεται. Τίποτα ωστόσο δεν εμποδίζει την απορρόφησή μας μέσα στο σύμπαν μοιραίας έλξης, ανείπωτης ηδονής και ολικής καταστροφής στο οποίο περπατούν οι ήρωές της».

Καινοτόμησαν οι Εκδόσεις Νεφέλη, επανεκδίδοντας το έργο του Θεοτόκη «Η τιμή και το χρήμα - Με έξη εικονογραφίες χαραγμένες από το Μάρκο Ζαβιτζιάνο», κατά τον παλαιότερο τίτλο.

Το βιβλίο περιλαμβάνει αποχαιρετισμό του επί σειράν ετών βουλευτή και συναγωνιστή του λογοτέχνη Αριστοτέλη Σίδερι, όπως δημοσιεύτηκε στον «Φιλότεχνο» του Βόλου τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Θεοτόκη, καθώς και κείμενο της Κερκυραίας λογίας Ειρήνης Δενδρινού, δημοσιευμένο στη «Νέα Εστία» το 1927. Αποτελεί φωτογραφική αναπαραγωγή της έκδοσης που είχε κάνει ο Κερκυραίος αγωνιστής εκδότης Φίλιππος Βλάχος με τον μη υπάρχοντα πια εκδοτικό του οίκο Κείμενα.

Με επιμέλεια του Νίκου Μοσχονά και του Γεράσιμου Παγκράτη κυκλοφόρησε το 2022 ο σημαντικός τόμος «Πληθυσμιακές μετακινήσεις προς τα Ιόνια νησιά από τον 13ο αιώνα έως την Ένωση με την Ελλάδα», που περιλαμβάνει τα πρακτικά ομότιτλου συνεδρίου που είχε διεξαχθεί το 2019 στην Αθήνα.

Έργο σπουδαίο, με εκδότες το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Κέντρο Μελετών Ιονίου, έρχεται ως συνέχεια μιας πρώτης προσπάθειας υπέρβασης του ιστοριογραφικού κενού για τις μετακινήσεις προς τον ιόνιο χώρο, που είχε γίνει κατά τις εργασίες του 10ου Πανιόνιου Συνεδρίου στην Κεφαλονιά το 2018. Περιλαμβάνει πρωτότυπες ανακοινώσεις για διάφορες όψεις των μετακινήσεων προς τα Ιόνια νησιά, από 23 πανεπιστημιακούς καθηγητές, ερευνητές και διδάκτορες πανεπιστημίων της ημεδαπής και της αλλοδαπής. Εξετάζονται τα αίτια των μεταναστεύσεων, ποσοτικά και ποιοτικά τους χαρακτηριστικά, επιδράσεις τους σε κοινωνικό, οικονομικό και πολιτιστικό επίπεδο, οι κρατικές πολιτικές για τις μετακινήσεις πληθυσμιακών ομάδων και τη διαχείρισή τους, «η στάση των γηγενών έναντι των επήλυδων», μηχανισμοί και ρυθμοί ένταξης – ενσωμάτωσης ή/και αφομοίωσης των μεταναστών.

Να ορισμένοι τίτλοι κειμένων: «Μια ανάγνωση της ιστορίας του Ιονίου μέσα από το πρίσμα της μετανάστευσης», «Επτανησιακές διάλεκτοι και βενετσιάνικη διάλεκτος την εποχή της Βενετοκρατίας: γλωσσικές και κοινωνιογλωσσικές διαστάσεις της γλωσσικής επαφής», «Μετακινήσεις και εγκαταστάσεις στην Κέρκυρα στο πρώτο ήμισυ του 13ου αιώνα: ανίχνευση πεδίου και τρεις ενδιαφέρουσες περιπτώσεις», «Λόγιοι ταξιδιώτες της Δύσης διαπλέουν το Ιόνιο (15ος- 16ος αι.)», «Η μετανάστευση Μαλτέζων στο Ιόνιο Κράτος: μια ιστοριογραφική προσέγγιση», «Πολιτογραφήσεις ξένων υπηκόων στο Ιόνιο Κράτος (1815-1864) », «Κρήτες πρόσφυγες στην Κέρκυρα: Τα τεκμήρια των Αρχείων Νομού Κέρκυρας», «Εγκαταστάσεις Σουλιωτών στην Κέρκυρα το πρώτο τέταρτο του 19ου αι.», «Ιταλική μετανάστευση και κρατική πολιτική στα Ιόνια Νησιά στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα: νέα ερωτήματα πάνω σε ένα παλιό ζήτημα», «Πληθυσμιακές μετακινήσεις στη Βενετοκρατούμενη Κέρκυρα», Εγκαταστάσεις μεταναστών στον χώρο του Ιονίου κατά τον όψιμο Μεσαίωνα», «Μια τυπολογία της μετανάστευσης στα νησιά του Ιονίου».

Τόμος - σταθμός για ένα βασικό ζήτημα της κερκυραϊκής ιστορίας.

Όπως κάτι ανάλογο ισχύει με το βιβλίο «Αρχειακά τεκμήρια κατά τη ναπολεόντειο περίοδο στα Ιόνια νησιά», που έγραψε η Φωτεινή Καρλάφτη Μουρατίδη και την έκδοση του οποίου ανέλαβε ο εκδοτικός οίκος Βάνιας.

Να κάποιες πληροφορίες:

«Στις 12 Οκτωβρίου 1807, ο Ναπολέων αποστέλλει έγγραφο προς τον Υπουργό Πολέμου Henri Jacques Guillaume Clarke, στο οποίο του ζητεί ένα σχέδιο διατάγματος με τις γενικές κατευθύνσεις για τη διοίκηση των Ιονίων Νήσων. Τα γαλλικά αρχειακά έγγραφα, τα οποία έχουν μεταγραφεί από το γαλλικό χειρόγραφο και μεταφραστεί στην ελληνική γλώσσα σε αυτήν τη μελέτη και τα οποία, στη συντριπτική πλειονότητά τους, είναι ανέκδοτα, περιλαμβάνουν επίσημα έγγραφα-επιστολές των Γενικών Κυβερνητών των Ιονίων Νήσων Cesar Berthier και Francois-Xavier Donzelot και του Αυτοκρατορικού Επιτρόπου Julien Bessiers προς τα μέλη της Επτανησιακής Γερουσίας. Τα θέματα των εξετασθέντων εγγράφων εντάσσονται σε μία ευρύτατη κλίμακα, στο πλαίσιο της εφαρμογής των ποικίλων εκφάνσεων της ναπολεόντειας πολιτικής στα Ιόνια Νησιά: διορισμοί σε κρατικά αξιώματα και υπηρεσίες, δαπάνες για τον εορτασμό της επετείου της στέψης του Ναπολέοντα, διευθετήσεις δημοσιονομικών ζητημάτων, αντιδράσεις και αναφορές εξαιτίας αδυναμίας εκπλήρωσης οικονομικών και φορολογικών υποχρεώσεων, καθώς και κληρονομικών οφειλών, ζητήματα ισραηλιτικών κοινοτήτων, οργάνωση της αποστολής Επτανησίων στο Παρίσι, προκειμένου να εκθέσουν στον Ναπολέοντα τα αιτήματά τους, αποδοχή των εν λόγω αιτημάτων, επισκευαστικά οχυρωματικά έργα, έργα υποδομών και αστικών λειτουργιών και άλλα θέματα».

Ο Χρήστος Λούκος, με το έργο του «Ιωάννης Καποδίστριας - Μια απόπειρα ιστορικής βιογραφίας», που εξέδωσε τον τελευταίο μήνα του 2022 το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών με μοχλό το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας, επιχειρεί μια επαναξιολόγηση του καποδιστριακού έργου, με ευρεία οπτική. Εξετάζει, μεταξύ άλλων, τον ρόλο του Καποδίστρια στην υπηρεσία της «Επτανήσου Πολιτείας».

Σημειώνει γενικότερα:

«Μπορεί ο τρόπος που σκεπτόταν και δρούσε o Ιωάννης Καποδίστριας ως Κυβερνήτης της Ελλάδος, ότι όλα σχεδόν έπρεπε να γίνουν από την αρχή ακολουθώντας μια αυστηρά ιεραρχημένη πορεία που άμεσα θα ελεγχόταν από αυτόν, να φαίνεται σήμερα σε μας που έχουμε τη μεταγενέστερη γνώση, ρεαλιστικός, σε μερικούς ακόμη και ορθός, ιδιαίτερα αν δούμε πως χειρίστηκαν τα μικρά ή τα μείζονα ζητήματα όσοι διοίκησαν τη χώρα στη συνέχεια. Αλλά δεν πρέπει να αγνοούμε ότι, στα καποδιστριακά χρόνια, ναι μεν σταδιακά είχε λήξει ο ένοπλος αγώνας, όμως το επαναστατικό πνεύμα και οι προσδοκίες που αυτό δημιούργησε ήταν ακόμη έντονες, όσο ανεδαφικές κι αν ήσαν κάποιες από αυτές. Όσοι αντιπολιτεύτηκαν τον Κυβερνήτη δεν ήσαν μόνον εκμεταλλευτές του απλού λαού και όργανα του ξένου παράγοντα, όπως αυτός και οι οπαδοί του τόνιζαν, αλλά πολλοί από αυτούς είχαν οραματιστεί μια άλλη μετεπαναστατική κοινωνία, φιλελεύθερη, στο σχεδιασμό της οποίας ήλπιζαν ότι θα συμμετείχαν ενεργά. Δεν μπορούσαν επομένως να ανεχθούν το αυταρχικό και αυστηρά ιεραρχημένο καποδιστριακό πρότυπο οργάνωσης του νέου κράτους. Αν όμως επικεντρωθούμε μόνο στις πράγματι συντηρητικές πολιτικές επιλογές του Καποδίστρια και δεν δούμε το σημαντικό έργο που επιτέλεσε ή προσπάθησε να επιτελέσει για την οργάνωση της Ελληνικής Πολιτείας, θα δίναμε μια μερική εικόνα μιας σύνθετης πραγματικότητας. Η εικόνα αυτή θα ήταν ακόμη περισσότερο ελλιπής αν δεν βλέπαμε τα κίνητρα και τις πρακτικές αυτών που δεν συμφώνησαν μαζί του, τον αντιπολιτεύτηκαν και κάποιοι τον δολοφόνησαν. Όσοι για διάφορους λόγους τον αντιπολιτεύτηκαν, δεν δίστασαν, για να εξασφαλίσουν την απομάκρυνσή του από την εξουσία, να δεχθούν αδιαμαρτύρητα τις όποιες αποφάσεις των Δυνάμεων, να βοηθήσουν τη συνεχή αγγλική προσπάθεια για την υπονόμευση του Κυβερνήτη, να καταφύγουν σε αστήρικτες κατηγορίες και σε συκοφαντίες. Η δολοφονία ανακούφισε μεν όσους φοβούνταν μια οποιασδήποτε μορφής παράταση της εξουσίας του Καποδίστρια αλλά βύθισε τη χώρα στον εμφύλιο πόλεμο και την ανυποληψία, την οποία ενδεχομένως μόνον αυτός είχε ακόμη τη δυνατότητα, προβαίνοντας σε κάποιες υποχωρήσεις, να αποτρέψει».

Mε φροντίδα της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών (ΕΚΣ) εκδόθηκε το 2022, με βασικό εκδότη τη Σχολή Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου, ο τόμος «Δημιουργοί και Στοχαστές / Γιώργος Θεοτοκάς - Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος - Άγγελος Τερζάκης», με τα πρακτικά του ομότιτλου συνεδρίου που είχε οργανώσει η Εταιρεία το 2018. Η σχέση του σημαντικού πνευματικού δημιουργού Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου με την Κέρκυρα, που είχε εκφραστεί και σε ξεχωριστό βιβλίο του, είναι βέβαια γνωστή. Συνεκδότες του τόμου είναι η ΕΚΣ και το κερκυραϊκό λογοτεχνικό περιοδικό «Πόρφυρας». Τον πρόλογο υπέγραψε ο Περικλής Παγκράτης και τη γενική επιμέλεια του τόμου είχε ο Δημήτρης Κονιδάρης.

O «Πόρφυρας» το 2022 εξέδωσε δύο διπλά τεύχη με αριθμούς 177-178 και 179-180, αφιερώνοντας το πρώτο στον Κώστα Καρυωτάκη, με τα υλικά συνεδρίου που είχε διεξαχθεί στην Κέρκυρα το 2019. «Κ. Γ. Καρυωτάκης, Σύμβολα εμείναμε καιρών», σημείωνε στο εξώφυλλό του το περιοδικό, που διανύει πια τον 43ο χρόνο αδιάκοπης κυκλοφορίας του. Το δεύτερο ήταν αφιερωμένο στο ανάλογο συνέδριο που αφορούσε άλλον ποιητή. Με εξίσου πλούσια υλικά, για τον ποιητή που έγραψε στίχους και για τον Κώστα Γεωργάκη. «Νικηφόρος Βρεττάκος». Πολύ καλό.

«Του νου και της καρδιάς / Ποιήματα 1963- 2022» τιτλοφορείται η συγκεντρωτική ποιητική συλλογή που εξέδωσε ο Σπύρος Μονόπωλης, μέσω των εκδόσεων Image.

Ο Παντελής Αθανασίου, μέσω των εκδόσεων Οσελότος, παρουσίασε δεύτερο τόμο από τις «Σπασμένες Ζωές» του. Αρκετή Κέρκυρα, με άξονα την περιοχή της Λευκίμμης, σε συνδυασμό με την Αλβανία της δεκαετίας του 1950. Ψυχροπολεμικό.

Ο Γιώργος Οικονόμου και οι εκδόσεις Έναστρον παρουσίασαν «15 κοντές ιστορίες - Κι ένα εισαγωγικό σημείωμα». Πεζογράφημα.

Να λίγα λόγια τους: «Μέχρι που θα έφτανες για να νικήσεις τη μοναξιά; Τι είδους κινητήρια δύναμη κρύβεται στο "πώς θα ήταν αν..."; Ποιο λεωφορείο σε πάει εκεί που θες; Πόσο μακριά είναι το επόμενο βήμα όταν πηγαίνεις σημειωτόν; Τι σχέση έχουν δυο φρονιμίτες με τη Βρέμη κι ο Νίκος Σαργκάνης με το 8ο Δημοτικό Κέρκυρας; Ποιος τρώει ποπ κορν την ώρα που γίνεται σφαγή;». Ρεαλισμός και φαντασία. Σημαντικά και λιγότερο σημαντικά ανθρώπινα ερωτήματα που αντιμετωπίζονται χωρίς διάθεση απαντήσεων, με χιούμορ, σαρκασμό και ευαισθησία σε ανισομερείς δόσεις. Μια σειρά ετερόκλητων ιστοριών που πηγάζουν από την απόλαυση της συγγραφής και στοχεύουν στην απόλαυση της ανάγνωσης.

Από την Ιωάννα Π. Παχτίτη και τις εκδόσεις Οδός Πανός «Κεντρί και Μέλι / Ποιήματα 1975 - 2015». Ποιητική συλλογή βεβαίως.

Όπως και «Η ηδονή του αγέννητου». Από τον Σπύρο Αυλωνίτη και τις εκδόσεις Δρόμων.

Για να επανέλθουμε στα εντυπωσιακά «Άπαντα» του Κωνσταντίνου Θεοτόκη και στους οκτώ από τους συνολικά εννιά τόμους τους που εκδόθηκαν το 2022, κεντρικό ρόλο σε ξεχωριστό τόμο αποτελεί η νουβέλα του «Πάθος», η δημοσιευμένη το 1899 στο περιοδικό «Η Τέχνη», ένα από τα σημαντικότερα προπύργια υπεράσπισης του ελλαδικού νιτσεϊσμού εκείνα τα χρόνια. Θεωρείται ότι ανήκει στον ευρύ κύκλο των νεανικών πεζογραφημάτων, συμβολιστικών ή ρεαλιστικών, με τα οποία ο Κερκυραίος συγγραφέας εκαταπιάστηκε τη δεκαετία 1894- 1904. Ειδικότερα, το «Πάθος» ήταν μια «ιδιότυπη ανταπόκριση του Θεοτόκη προς τον ευρωπαϊκό αισθητισμό, με βασικά ειδοποιά χαρακτηριστικά του την ελλειπτική, ποιητική ανάπτυξη, τη μουσική οργάνωση της φράσης, τον βιβλικό- μυθολογικό τόνο που κυριαρχεί στις επικές περιγραφές των φυσικών δυνάμεων και στη δραματική κορύφωση των υποκειμενικών διαθέσεων». Θεωρείται πως η ιστορία του Πέρση ήρωα και προφήτη Αβουφέδη, αν και μοιάζει αρκετά με την ιστορία του νιτσεϊκού Ζαρατούστρα, δεν ταυτίζεται σε όλα με αυτήν. Αναδεικνύει περισσότερο «τον τραγικό χαρακτήρα της ανθρώπινης ύπαρξης, με τις διαρκείς αντιφάσεις της και την συνεχή ανάγκη της να αναζητά ένα νόημα για την παρουσία της στον κόσμο».

Εισαγωγή, επιμέλεια κειμένου, σχόλια, γλωσσάρι: Αλέξης Ζήρας

Έναυσμα πράγματι σημαντικό για την έκδοση των «Απάντων» του Θεοτόκη, πέρα από τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από τον θάνατό του εφέτος, αποτέλεσε η ανεύρεση της πρώτης μορφής του έργου του «Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλα», το οποίο, σύμφωνα με τον καταγόμενο, όπως και ο συγγραφέας, από το βόρειο τμήμα του νησιού, Φίλιππο Βλάχο, είχε «κακοπάθει», σε διάφορες εκδόσεις του.Με πρωτοβουλία της αδελφής του λογοτέχνη, Ελένης Θεοτόκη, το έργο στην πρωτότυπη μορφή του είχε δημοσιευτεί, σε 73 συνέχειες, στην εφημερίδα «Πρόοδος» του Βόλου, πριν από περίπου έναν αιώνα. Η ανεύρεση των συγκεκριμένων φύλλων της εφημερίδας έγινε κατορθωτή μόλις πριν από μερικούς μήνες.

Στον τόμο επισημαίνεται ότι «Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλα» θεωρήθηκε από πολλούς κριτικούς ως «το αρτιότερο και ωριμότερο μυθιστόρημα» του Κωνσταντίνου Θεοτόκη. «Έργο πολυπρόσωπο, με απέριττη πλοκή αλλά συνεχείς αντιφάσεις και συγκρούσεις, αναπαριστά τη μεταβαλλόμενη κοινωνία του κερκυραϊκού χωριού στο μεταίχμιο της αλλοίωσής της από τις αστικές αλλαγές. Το χρήμα και ο έρωτας συμπλέκονται στυγνά σε μια αποκρουστική σύμπραξη και συναλλαγή των ιδιοτήτων τους, απόρροια των νέων συνθηκών, προκαλώντας διαβρωτική παθογένεια στον κοινωνικό ιστό. Η σκληρή περιγραφή προσώπων, χαρακτήρων και πράξεων, η τολμηρή απεικόνισή τους, η ψυχογραφική τεκμηρίωσή τους καθιστούν αυτό χαρακτηριστικό δείγμα εφαρμογής του ρεαλισμού στις πιο ακραίες μορφές του. Ο Θεοτόκης μέσα από τα τελούμενα αφήνει να διαφανεί η κοινωνικοπολιτική κρίση της εποχής του και η τραγική μοίρα του ανθρώπου να καθίσταται υποχείριος των αλλαγών, τις οποίες ο ίδιος επιδιώκει, όντας δέσμιος των ενστίκτων του», είναι μια ερμηνεία που αναφέρεται.

Το έργο αυτό, όπως υποστηρίζεται, παρά τη σημασία του δεν είχε την ίδια τύχη με τα άλλα εκτενή πεζογραφικά κείμενα του συγγραφέα. Στην εισαγωγή του τόμου, εκτός από την τοποθέτησή του στα δεδομένα της εποχής του, την γραμματολογική αξία του, την ειδολογική του εξέταση και κατάταξη, παρακολουθείται συστηματικά η εκδοτική ιστορία του και εξηγείται η καθυστερημένη αναγνωστική αξιοποίησή του, «όταν, παροπλισμένο σχεδόν, έμεινε έξω από το άλλο αφηγηματικό έργο του Κερκυραίου δημιουργού, το οποίο επανήλθε δυναμικά στην πνευματική ζωή του τόπου μας τα τελευταία χρόνια της πολιτικά ταραγμένης δεκαετίας του 1960».

Εισαγωγή, επιμέλεια κειμένου, σχόλια, γλωσσάρι: Θεοδόσης Πυλαρινός. Εκεί και κείμενά του «Η πεζογραφία του Κωνσταντίνου Θεοτόκη», «Οι πρώτες δημοσιεύσεις και εκδόσεις - Τα εκδοτικά προβλήματα».

Πέντε πρώτους τόμους των «Απάντων», να προσθέσουμε εδώ, καλύπτουν τα μυθιστορήματα. Ακολουθούν δύο τόμοι με νουβέλες και διηγήματα. Η σειρά κλείνει με τις δύο ποιητικές συλλογές, τα «Σονέτα» και τις «Αντιφεγγίδες». Συνεργάζονται, για κάθε τόμο, εξαιρετικά ονόματα κριτικών της λογοτεχνίας μας. Τη φιλολογική επιμέλεια όλων των τόμων, να σημειώσουμε, έχει ο Γιάννης Παπακώστας.

Στον τόμο με τη νουβέλα «Η τιμή και το χρήμα», που πρώτη δημοσίευσή της έγινε το 1912 και η πρώτη έκδοσή της σε βιβλίο έγινε το 1914 στην Κέρκυρα, σημειώνεται ότι αυτή αποτελεί ένα από τα αξιολογότερα ανάμεσα στα μεγάλης έκτασης αφηγηματικά έργα του Θεοτόκη.

Αποτελεί, όπως αναφέρεται, την απαρχή της ώριμης και της πιο σημαντικής συγγραφικής περιόδου του, αυτής που του προσέδωσε τον χαρακτηρισμό «του εισηγητή ή ενός από τους κύριους εισηγητές της κοινωνιστικής πεζογραφίας».

Στην έκδοση του κειμένου, το οποίο συνοδεύεται από εισαγωγή, σχόλια και γλωσσάρι, αναπαράγεται η δεύτερη αυτοτελής έκδοσή του σε βιβλίο, που έγινε το 1921 στην Αθήνα. Η «Εισαγωγή» εστιάζεται στον σχολιασμό του ζητήματος «πώς μια ερωτική ιστορία, που μπλέκεται στα γρανάζια του θεσμού της προίκας, οδηγείται στην προβολή ελπιδοφόρων κοινωνικών μηνυμάτων μέσα από τη γυναικεία χειραφέτηση της κεντρικής ηρωίδας». Το έργο γράφτηκε, ως γνωστόν, όταν ο συγγραφέας ασχολήθηκε ενεργά με την οργάνωση και ανάπτυξη του εργατικού - σοσιαλιστικού κινήματος στο νησί.

Εισαγωγή, επιμέλεια κειμένου, σχόλια, γλωσσάρι: Ευριπίδης Γαραντούδης.

Δημοσιευμένη στο κατώφλι της πρώτης μεσοπολεμικής δεκαετίας, η νουβέλα του Κ. Θεοτόκη «Κατάδικος» αφηγείται, όπως αναφέρεται στον σχετικό, ξεχωριστό τόμο, «την ιστορία του Τουρκόγιαννου, ενός ήρωα που κατέχει ξεχωριστή θέση όχι μόνο στο πεζογραφικό έργο του Θεοτόκη αλλά και σε ολόκληρη την ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας». Καθώς δέχεται την άδικη καταδίκη για έναν φόνο που δεν διέπραξε ποτέ και καθοδηγείται αποκλειστικά από την ανεξικακία και την σχεδόν απόκοσμη αυταπάρνηση, ο Τουρκόγιαννος τοποθετείται «εκτός του κόσμου τούτου», όπου «δεσπόζουν η πνευματικότητα και η ηθική ανωτερότητα».

«Είτε αποτελεί αδελφό του Πρίγκιπα Μίσκιν από τον "Ηλίθιο", είτε προάγγελο του Μανωλιού από το "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται", είτε είναι ένας χαμσουνικός νεορομαντικός περιπλανώμενος "αλήτης", ή ακόμα και ένας λογοτεχνικός χριστιανός Γκάντι, ο "Άη Γιάννης ο Τουρκόγιαννος" αναζητεί πρωτίστως την λύτρωση των άλλων μέσω της δικής του αυταπάρνησης. Την ίδια αυτή τάση για λύτρωση ευελπιστούσε να μεταδώσει ο Θεοτόκης και στον αναγνώστη του» στο συγκεκριμένο έργο.

Η σχετική έκδοση στηρίχθηκε σε ολόκληρη την προβληματική, μερικές φορές, εκδοτική παράδοση του «Κατάδικου», συγκρίνοντας τις εκδόσεις από την πρώτη του 1919 μέχρι την τελευταία του 1979. «Με την ελπίδα», όπως σημειώνεται, «να προσφέρει στον αναγνώστη ένα κείμενο όσο γίνεται πιο κοντά στο κείμενο που βγήκε από την πένα του Θεοτόκη».

Εισαγωγή, επιμέλεια κειμένου, σχόλια, γλωσσάρι: Όλγα Μπεζαντάκου.

Το εμβληματικό μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη «Οι σκλάβοι στα δεσμά τους» αποτελεί, φυσικά, αντικείμενο ξεχωριστού τόμου. Εκδόθηκε το 1922, έναν χρόνο πριν από τον θάνατο του συγγραφέα και «κατά τούτο μπορούμε να το θεωρήσουμε», σημειώνεται στον τόμο, «επιστέγασμα και τελευταίο σταθμό της πορείας, που διήνυσε ο δημιουργός στο πεδίο της αφηγηματικής πεζογραφίας».

Σημειώνεται στον ίδιο τόμο, για τον βασικό ήρωα του έργου, πως «ο Άλκης Σωζόμενος είναι ο σοσιαλιστής ιδεολόγος, του οποίου το ιδανικό και η ζωή συντρίβονται όχι μόνον από την ταξική διαφορά και την κοινωνική αδικία, αλλά και από το ισχυρό πλέγμα της σωματικής ασθένειας και του ανεκπλήρωτου έρωτα. Ορθά παρατηρήθηκε από τον Roderick Beaton ότι η λογοτεχνική μορφή του νεαρού σοσιαλιστή, του οποίου τα όνειρα και η ύπαρξη θρυμματίζονται, επιτέλεσε ρόλο αρχετυπικό στην εξέλιξη της νεοελληνικής πεζογραφίας, αφού ως μετεξελιγμένη λογοτεχνική persona έχει αξιοποιηθεί από σημαντικούς πεζογράφους μας», όπως ο Κοσμάς Πολίτης και ο Στρατής Τσίρκας σε έργα τους.

Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, «ενδεικτικό της συγγραφικής δεξιοτεχνίας και του ιδεολογικού προβληματισμού του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, ενσωματώνει και αποτυπώνει ρεαλιστικά ταξικές αντιθέσεις, κοινωνικές δονήσεις, αγανάκτηση για την κοινωνική αδικία, ωστόσο δεν αναδίνει μια ακλόνητη συγγραφική πίστη για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Οι αβάσταχτες κοινωνικές πιέσεις, οι εσώτερες παρορμήσεις, το αδήριτο πεπρωμένο ακόμη και με τη μορφή μιας ανίατης ασθένειας, τσακίζουν τους ανθρώπους».

Στον ίδιο τόμο παρουσιάζεται, εξάλλου, ένας πολύ ενδιαφέρων πίνακας ιστορικά διακριβωμένων προσώπων της κερκυραϊκής κοινωνίας, που αποτυπώνονται στους αθάνατους «Σκλάβους στα δεσμά τους». Πρόκειται βέβαια για πρόσωπα που διαδραμάτισαν πολύ σπουδαίο οικονομικό και πολιτικό ρόλο στην κοινωνικοπολιτική εξέλιξη της Κέρκυρας τις αρχές του προηγούμενου αιώνα.

Εισαγωγή, επιμέλεια κειμένου, σχόλια, γλωσσάρι: Δημήτρης Κόκορης

Σε ξεχωριστό τόμο με τον τίτλο «Διηγήματα» παρουσιάζονται για πρώτη φορά συγκεντρωμένα όλα τα ευρισκόμενα διηγήματα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη. Δίνεται έτσι η δυνατότητα, όπως υποστηρίζεται, «να φωτιστούν εκ νέου τα ερωτήματα που απασχολούν την έρευνα του έργου του. Επιπλέον, δίνεται η ευκαιρία να προβληθεί ολόπλευρα ο θαυμαστός τρόπος με τον οποίο ο Θεοτόκης κατορθώνει μέσα σε λίγες σχετικά σελίδες να αναδημιουργήσει το σκηνικό μιας εποχής και την ταυτότητα ενός ολόκληρου κόσμου. Ενώ, εκ παραλλήλου, κατορθώνει να δείξει ότι ο κόσμος αυτός πορεύεται μέσα από τις αντιθέσεις του: παράδοση και ρήξη, ενοχή και αθωότητα, εκδίκηση και συνενοχή, πίστη και παράβαση, σύμβαση και παρέκκλιση· χωρίς να παραιτείται ποτέ από το διαχρονικό αίτημα του ανθρώπου, που ελπίζει ότι μπορεί, να ταυτιστεί με την επιθυμία χωρίς να οδηγηθεί στη συντριβή».

Το πρώτο μέρος του ίδιου τόμου περιλαμβάνει τις «Κορφιάτικες ιστορίες» ή «Χωριάτικα Διηγήματα». Είναι συγκεντρωμένα τα έργα του «Πίστομα», «Ακόμα;», «Κάιν», «Ζωή του χωριού», «Υπόληψη», «Τίμιος κόσμος», «Η παντρειά της Σταλαχτής», «Αγάπη παράνομη», «Οι δύο αγάπες», «Αμάρτησε;» και «Ο παπα Ιορδάνης Περίχαρος και η ενορία του», δηλαδή το έργο που καθώς τον βρήκε ο θάνατος την 1η Ιουλίου 1923 δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει. Κάποια από αυτά έχουν αποτελέσει, ως γνωστό, αντικείμενο αυτοτελών εκδόσεων και σε άλλες χώρες.

Στο δεύτερο μέρος του τόμου παρουσιάζονται ιστορικά ή μυθολογικά διηγήματα. Πρόκειται για τα έργα «Το Βιό της Κυράς Κερκύρας», «Το όνειρο του Σατνή», «Κασσώπη», «Απελλής», «Κερκύρα».

Εισαγωγή, επιμέλεια κειμένου, σχόλια, γλωσσάρι: Άννα Αφεντουλίδου

Σε τόμο με τον τίτλο «Σονέτα» εκδίδονται τα εξήντα εννέα σονέτα του Κ. Θεοτόκη και μαζί, ως εβδομηκοστό, το αποκηρυγμένο από τον ίδιο, που είχε αφιερωθεί στον Ιάκωβο Πολυλά, τα οποία εντοπίστηκαν κατά καιρούς σε διάφορες πηγές. Η συνολική έκδοσή τους θα βοηθήσει, σημειώνεται, στην ορθότερη και πληρέστερη κατανόηση και αποτίμηση του ποιητικού έργου του Έλληνα πεζογράφου. Το περιεχόμενό τους είναι σχεδόν αποκλειστικά ερωτικό και φαίνεται ότι απευθύνονται σε γνωστή Κερκυραία λογία και συγγραφέα, με την οποία συνεργάστηκε ο Θεοτόκης.

Ο τόμος αποτελεί ανατύπωση έκδοσης του 1999, την οποία είχε επιμεληθεί ο Κερκυραίος ποιητής Ορέστης Αλεξάκης, καλός γνώστης προσώπων και πραγμάτων που αφορούσαν τον Θεοτόκη. Είναι χαρακτηριστικό ότι χρειάστηκαν εβδομήντα έξι χρόνια μετά τον θάνατό του, για να αποκτήσει η φιλολογική έρευνα πρόσβαση και γνώση των σωσμένων σονέτων του συγγραφέα. Με την ευκαιρία της επανέκδοσης διορθώθηκαν ορισμένες αβλεψίες της αρχικής έκδοσης, ώστε η νέα να είναι, όπως αναφέρεται, σημαντικά βελτιωμένη. Επισημαίνεται στον ίδιο τόμο πως «όσο κι αν ο Θεοτόκης είναι γνωστός κυρίως ως πεζογράφος, τα σονέτα του συμβάλλουν να κατανοήσουμε ότι η ποίηση αποτελεί σημαντικό στοιχείο της πολυμέρειας που τον χαρακτήριζε (πεζογραφία, μεταφραστικό έργο, φιλοσοφικά ενδιαφέροντα, ενδιαφέρον για την ινδική λογοτεχνία κ.ά.) και η οποία δείχνει τον πλούτο της πνευματικής του συγκρότησης και του λογοτεχνικού ταλέντου του».

Η Ιερή Μητρόπολη Κέρκυρας προχώρησε στην έκδοση τόμου με τίτλο «Εν Εκκλησίαις». Εντυπωσιακός. Περιλαμβάνει παρουσίαση της ιστορίας και των θησαυρών 13 ιστορικών ναών της πόλης της Κέρκυρας, καθώς και μικρές μελέτες για την ίδρυση και λειτουργία των ναών και των κοινοτήτων που τους συντηρούσαν στα χρόνια της βενετοκρατίας, αλλά και της αγγλοκρατίας. Πραγματικά εξαιρετική η φωτογραφική ανάδειξη των ναών, με τη συνδρομή του Δημήτρη Ταλιάνη. Πλούτος τέχνης, με έντονη λατρευτική εκδοχή, αλλά και με επισημάνσεις της επτανησιακής ιδιαιτερότητας. Κείμενα Κώστα Θύμη, Σπύρου Καρύδη, Αθανάσιου Κοκκινόπουλου, Δημήτριου Κοσκινά, Δημήτρη Μεταλληνού, Νικόλαου Μοναστηριώτη, Θεμιστοκλή Μουρτζανού, Γεώργιου Μπογδάνου, Αντώνη Σουέρεφ, με πρόλογο του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη.

Μια καλαίσθητη και προσεγμένη έκδοση για τη νησίδα Λαζαρέτο, με τίτλο «Να στέκεσαι ολόρθος στον αγώνα - Έκδοση για την εκδήλωση μνήμης και τιμής στο Λαζαρέτο στις 21 Νοέμβρη 2021» και με ποικίλα ιστορικά υλικά, κυκλοφόρησε η Τομεακή Επιτροπή Κέρκυρας του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, στον απόηχο της εκδήλωσης που οργάνωσε τον Νοέμβριο του 2021 στο νησάκι, με ομιλητή τον Γενικό Γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα.

Στις σελίδες της, για πρώτη φορά σε μια σχετική έκδοση, το Λαζαρέτο εξετάζεται συγχρόνως ως τόπος όπου υπέφεραν αμέτρητοι πρόγονοί μας την περίοδο που αυτό ήταν λοιμοκαθαρτήριο, ως νησίδα όπου εκτοπίστηκαν εκατοντάδες αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και, βέβαια, ως τόπος εκτελέσεων και ταφής αγωνιστών που αρνούνταν να αποκηρύξουν το ΕΑΜ, τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας και το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Μολονότι το τελευταίο αυτό γεγονός, όπως είναι φυσικό, δεσπόζει στις σελίδες της, με τη χρήση ιστορικών πηγών και ντοκουμέντων αναδεικνύονται έντονα και κατάλληλα και οι τρεις αυτοί λόγοι που καθιστούν το Λαζαρέτο εμβληματικό και ιερό ιστορικό τόπο μείζονος σημασίας για την Κέρκυρα και τα Επτάνησα, αλλά και γενικότερα για την Ελλάδα.

Νέα στοιχεία για το προσφυγικό δράμα του 1922 και κατοπινών ετών στην Κέρκυρα, για το πόσα τράβηξαν και πόση δύναμη είχαν οι πρόσφυγες, μα και άλλα που πιστοποιούν με άφθονα παραδείγματα την ανθρωπιά και την αλληλεγγύη που έδειξε στους πρόσφυγες ο κερκυραϊκός λαός ή που έδειξαν και ορισμένοι προύχοντες του τόπου εκόντες - άκοντες, ήλθε να ενισχύσει εφέτος το νέο βιβλίο του Σπύρου Μουρατίδη, με τον τίτλο «Προφορικές μαρτυρίες προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής στην Κέρκυρα». Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Βάνιας. Φωτίζει ακόμη περισσότερο και την κατάσταση που επικρατούσε στην κερκυραϊκή κοινωνία μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Η Χριστίνα Πίκουλα, μέσω των εκδόσεων Μύρτος, παρουσίασε το βιβλίο «Happy Choices Journal - Ευγνωμοσύνη». Στα σημειωματάρια - ημερολόγια κατηγοριοποιείται. Αφορά την έκφραση ευγνωμοσύνης.

Ρίχνοντας άλλη μια ματιά και στις εκδόσεις του διδακτικού προσωπικού Σχολών του Ιονίου Πανεπιστημίου που εδρεύουν στην Κέρκυρα και βέβαια την αφορούν άμεσα, επισημαίνουμε και τις «Ιστορίες στο μεταίχμιο - Μοντερνισμός και πραγματικότητα στη μεταπολεμική ελληνική Τέχνη». Από την Ελίνα Χαμαλίδη και τις εκδόσεις Μέλισσα.

Επίσης, τα βιβλία:

«Θεματικά μουσεία και τουριστικό μάρκετινγκ» του Παναγιώτη Ιωακειμίδη και των εκδόσεων Δίσιγμα. Χρησιμότατο.

«Μοναδική λύση μας η Δημοκρατία», που γράφτηκε από τον Φαρούκ Μερτζάν αλλά το μετέφρασε και το προλόγισε ο Σωτήρης Λίβας. Αφορά βέβαια την Τουρκία και το αμερικανόφιλο δίκτυο Γκιουλέν. Από τις εκδόσεις Παπαζήση.

«Βλέπεις, ξένε μου φίλε, ότι δεν λησμονώ τα τραγούδια - Από τον Xaxthausen στον Vinee ή Εκατό χρόνια δυτικοευρωπαϊκού βλέμματος στο ελληνικόδημοτικότραγούδι» του Πάνου Βλαγκόπουλου και των εκδόσεων του Ωδείου Αθηνών.

«Instrumentalising Foreign Language Pedagog y in Translation and Interpreter Training», από τις εκδόσεις John Benjamins, με επιμέλεια του επίσης κατοίκου Κέρκυρας Olaf Immanuel Seel, από κοινού με άλλους πανεπιστημιακούς. Ο τόμος περιλαμβάνει ερευνητικά κείμενα σχετικά με τη διδακτική των ξένων γλωσσών στην εκπαίδευση νέων μεταφραστών και διερμηνέων τόσο σε θεωρητικό επίπεδο όσο και σε πρακτικό, με την ανάλυση διαφόρων μεθόδων και μοντέλων διδασκαλίας.

«Institutional Translator Training», με επιμέλεια, της Βιλελμίνης Σοσώνη, από τις εκδόσεις Routledge. Ο τόμος εξετάζει τις δυνατότητες άσκησης και κατάρτισης των μεταφραστών σε διεθνείς οργανισμούς, προσφέροντας μια νέα άποψη για το τι συμβαίνει επ' αυτού σε παγκόσμια κλίμακα.

«Εισαγωγή στην Κοσμοσυστημική Γνωσιολογία» του Κερκυραίου κιόλας Σωτήρη Αμάραντου από τις εκδόσεις Νίκας. Ευσύνοπτη εισαγωγή στην Κοσμοσυστημική Γνωσιολογία, η οποία εγκαινιάζει ένα νέο παράδειγμα κοινωνικής επιστήμης με αξίωση καθολικής εφαρμογής, που απαντά σε θεμελιακά ερωτήματα της γνώσης, θέτοντας ως μονάδα ανάλυσης την έννοια του κοσμοσυστήματος και ως κεντρικό μέτρο την παράμετρο της ελευθερίας. «Αποκαθηλώνει την έπαρση και το αντιδραστικό αφήγημα της νεοτερικότητας, την εγκαθιστά στο πραγματικό της βάθρο ως πρώιμο ανθρωποκεντρικό μόρφωμα και αποκαθιστά το πολιτικό της σύστημα ορίζοντάς το ως αιρετή μοναρχία. Κατά συνέπεια, ταξινομεί το εν λόγω πολιτικό σύστημα στον αντίποδα της αντιπροσώπευσης και της δημοκρατίας που ανήκουν στην εξελικτική βιολογία του μέλλοντός της».

«Επτά Παραλλαγές πάνω σ' ένα (α-όρατο) Θ» του Νίκου Παπαδημητρίου και των εκδόσεων Gutenberg. «Γιατί γράφουμε βιβλία; Σε μια εποχή κοσμοϊστορικών αλλαγών, με βαθύτατες συνέπειες στην ίδια την ανθρώπινη φύση, ποια, ποιος τα διαβάζει; Τελικά η Τέχνη, η Φιλοσοφία, η Πολιτική, τί ακριβώς προσπαθούν να εξευμενίσουν, να ωραιοποιήσουν, να αμβλύνουν; Γιατί ο Έρωτας εμπεριέχει την Τραγωδία;».

«Ο τρίτος δρόμος στον κινηματογράφο: Το μοντέλο του Ακαδημαϊκού Κινηματογραφιστή» του Ιάκωβου Παναγόπουλου και των εκδόσεων Παπαζήση.

«Δίκαιο και Δεοντολογία στις Εφαρμογές Επαυξημένης Πραγματικότητας» της Νατάσας Μιχαηλάκη και των εκδόσεων Νομική Βιβλιοθήκη. Αναλύονται ζητήματα των αναδυομένων τεχνολογιών από την πλευρά του Δικαίου και της δεοντολογίας.

«1821-2021: 200 Χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση: Βιβλιογραφικός Οδηγός». Ηλεκτρονικό βιβλίο ανοικτής πρόσβασης, που αποτελεί έργο συλλογικής και μακροχρόνιας προσπάθειας των εργαζομένων στη Βιβλιοθήκη και το Κέντρο Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου: Χριστίνας Μέλλιου, Πολίνας Ρώσση, Παρασκευής Τσιρίκα (έρευνα υλικού), Ελβίρας Θάνου (επεξεργασία βιβλιογραφικών εγγραφών), Έλλης Άνθη-Καλοφωλιά, Σωκράτη Πουλή (επιμέλεια έκδοσης). Να ένα απόσπασμα από τον πρόλογο της Χριστίνας Μπάνου: «Η ιδέα και η πρωτοβουλία για την κατάρτιση της εν λόγω βιβλιογραφίας ανταποκρίνεται στις πάγιες προσδοκίες των χρηστών και ικανοποιεί τις διαρκώς μεταβαλλόμενες πληροφοριακές ανάγκες. Στις αυξανόμενες προκλήσεις, η εν λόγω βιβλιογραφία φιλοδοξεί να κομίσει το δικό της λιθαράκι». Ο βιβλιογραφικός οδηγός περιέχει περισσότερες από 1.600 ελληνικές και ξένες εκδόσεις σχετικές με την ελληνική επανάσταση του 1821 και περίπου 1.200 συγγραφείς. Συνοδεύεται από ευρετήριο συγγραφέων.

Στη διάρκεια του 2022 κυκλοφόρησε επίσης το βιβλίο «Λιβελούλες της Κέρκυρας» του Σταμάτη Γκίνη, με φροντίδα της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων. Αποτελεί φωτογραφικό οδοιπορικό με στοιχεία βιολογίας, μέσα από τις σελίδες του οποίου παρουσιάζονται ορισμένα διαφορετικά είδη και υποείδη λιβελούλων που συναντώνται στην Κέρκυρα. Στην ερευνητική ομάδα που συνεργάστηκε και επιμελήθηκε το περιεχόμενο του βιβλίου συμμετείχαν και οι Σπυρίδων Γκίνης, Βοϊσάβα Γκιώνη, Ευτυχία Τζαφέστα. Όπως σημειώνεται στην εισαγωγή του βιβλίου, το νησί της Κέρκυρας διαθέτει πλήθος υγροτόπων, στα διάφορα υγροτοπικά οικοσυστήματα φιλοξενούνται πολλά ασπόνδυλα είδη ζώων και μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν οι λιβελούλες και άλλα πτερωτά έντομα του νερού, οι γνωστές για το χαρακτηριστικό τους πέταγμα και τα όμορφα χρώματά τους.

«Ο αφορεσμός» είναι ο τίτλος βιβλίου του Τάσου Κατσαρού, που κυκλοφόρησε από τις τοπικές Εκδόσεις Ενημέρωση. Ο πατέρας του βασικού ήρωα, του Αναστάση, μαζί με κάποιο φίλο του κλέβουν ποσότητα λαδιού από μεγαλοκτηματία στη βορειανατολική Κέρκυρα. Ο μεγαλοκτηματίας καταφεύγει στην Εκκλησία, η οποία αφορίζει τους κλέφτες. Η κατάρα του αφορεσμού φέρεται να μην εγκαταλείπει τον Αναστάση.

Το «Ημερολόγιο Μοναξιάς» εξέδωσε ο Γιώργος Κοσκινάς, μέσω των εκδόσεων Ρενιέρη - Comicon. Σκέψεις μοναξιάς, ενδιαφέρουσες.

Από τις νέες εκδόσεις του εξωτερικού που αφορούν την Κέρκυρα, εξαιρουμένων αρκετών συναφών χαρτών μα και τουριστικών οδηγών που εκδόθηκαν σε διάφορες χώρες, όπως άλλωστε και στην Ελλάδα, λίγα έχουμε να σας πούμε τώρα εδώ.

«Where the Wandering Ends: A novel of Corfu», τιτλοφορείται μια γνωστή και στα καθ' ημάς νουβέλα - μπεστ σέλερ, έκδοση της εταιρείας Harper Muse. Οικεία η υπογραφή: Yvette Manessis Corporon. Όλα ξεκινούν από την Κέρκυρα του 1944 και τη ναζιστική μήνι εναντίον των Εβραίων του νησιού. Μια εκπληκτική ιστορία, με αφετηρία ένα από τα Διαπόντια νησάκια μας.

Επίσης, το βιβλίο της Isabelle Broom «The Summer Trip», με μπόλικη Κέρκυρα, παρουσίασε ο εκδοτικός οίκος Hodder & Stoughton.

Το δεύτερο βιβλίο της σειράς «Behind The Olive Trees», με πολλή Κέρκυρα, παρουσίασε η Francesca Catlow, μέσω των εκδόσεων Kindle Edition.

Με δύο νέα βιβλία εμφανίστηκε στην ελληνική εκδοτική αρένα το 2022 ο Δημοσθένης Δαββέτας. «Σύντομη ιστορία του design» το ένα. Δοκίμιο για την ιστορία του ντιζάιν. Πόσο αυτό επηρεάζει τη ζωή και την αισθητική μας; Ποια η επίδραση της εικαστικής τέχνης και των καλλιτεχνών στη γέννηση και εξέλιξή του; Δύο, μόνο, από τα ζητήματα που διαπραγματεύεται ο συγγραφέας. Από τις εκδόσεις Κάκτος.

Όπως και το άλλο του περυσινό βιβλίο, οι «Διάλογοι - Προσωπικές συζητήσεις με τους μεγάλους της σύγχρονης τέχνης». Με αναμνήσεις του από τότε που εργαζόταν στη γαλλική εφημερίδα «Liberation». Γουόρχωλ, Μπόις, Αμπράμοβιτς, Μπάσκια, Τουόμπλι και άλλοι «παρελαύνουν» από τις σελίδες του βιβλίου.

Η Ελένη Θ. Π. Λουκά παρουσίασε το βιβλίο της «Ποιήσεως Μέθεξις», μέσω των εκδόσεων Locus 7 - Άλλωστε. «Εν μέσω πολλών και διαφορετικών κρίσεων, η ποίηση πρέπει να μένει στη ζωή μας και να μας κρατά σε πνευματική και ψυχική εγρήγορση». Και «ως εφαλτήριο γενικότερου προβληματισμού, αφύπνισης και έμπνευσης». Μπορεί να είναι «το ψυχικό αντιστασιακό μας ανάστημα στο άρρωστο κατεστημένο».

Η Αφροδίτη Κουσουνή - Πανταζοπούλου εξέδωσε το βιβλίο «Cloud computing και νομικά ζητήματα» για το υπολογιστικό νέφος και τα ζητήματα που προκύπτουν στο Δίκαιο της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών τον καιρό των νέων αναδυόμενων τεχνολογιών. Εκδότης, η Νομική Βιβλιοθήκη.

Βαδίζοντας προς το τέρμα αυτής της αναδρομής στην «κερκυραϊκή» εκδοτική παραγωγή του 2022, στον βαθμό βέβαια που «έφτασε» σ' εμάς, παρουσιάζουμε άλλες λογοτεχνικές εκδόσεις Κερκυραίων που εντάσσονται στην κατηγορία των βιβλίων για παιδιά και εφήβους. Είναι αρκετές και όλες αξιοσημείωτες, αφού η Κέρκυρα διαθέτει πολλές και ικανές και πολύ παραγωγικές γυναικείες κυρίως πένες σε αυτή την κατηγορία των εκδόσεων, πρωτοπορώντας ίσως:

Το βιβλίο «Αν σε χάσω μικρέ ελέφαντα...» των εκδόσεων Μίνωας είναι ένα από πέντε αντίστοιχου περιεχομένου παραμυθένιες εκδόσεις που υπέγραψε η Κωνσταντίνα Αρμενιάκου το 2022.

Από τον ίδιο εκδοτικό οίκο εκδόθηκαν τα βιβλία της «Μια σούπερ έκπληξη» για μια νέα δασκάλα που μιλάει αγγλικά κι έναν μικρό Ερρίκο που αναρωτιέται πόσες γλώσσες να χωράει το μυαλό και «Η δασκάλα μου όλα τα μπορεί» στον μαγικό κόσμο ενός νηπιαγωγείου.

Δικοί της και οι «Ιππότες της ελευθερίας» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Για τον Διονύσιο Σολωμό και τον Νικόλαο Μάντζαρο στην Κέρκυρα του 19ου αιώνα. Για τη μελοποίηση του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν». Συναντιούνται και μοιράζονται έναν κοινό σκοπό «ένας ποιητής που τολμά να γράψει στη γλώσσα του λαού κι ένας αριστοκράτης συνθέτης που οραματίζεται δωρεάν μουσική παιδεία για τους συμπολίτες του». Λέξεις, νότες, ιδανικά. Υπέροχο.

Η ίδια μετέφρασε και παρουσίασε επίσης από το Μεταίχμιο το βιβλίο για γονείς «Το παιδί μου δεν συγκεντρώνεται και δεν ηρεμεί! Πώς να το βοηθήσω;», σε τέσσερις συνολικά παραλλαγές προβλημάτων, με ισάριθμες εκδόσεις.

Παιδική και εφηβική λογοτεχνία από την Αλεξάνδρα Μπίζη και τις Εκδόσεις Πατάκη, με το βιβλίο «Ο πειρατής Περπερούα και το μυστήριο του πανδοχείου».

Η Ευθυμία Ανδριώτη παρουσίασε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο το παραμύθι για παιδιά «Αχ, κουνελάκι, κουνελάκι».

Η Αλεξάνδρα Μέριανου και ο Νίκος Γαλανός έγραψαν «Το δέντρο που ήθελε να ταξιδέψει», το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κάκτος.

«Ράβοντας όλα τα μπορώ», είναι ο τίτλος παιδικού παραμυθού της Μακαντάνη. Κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Αγγελάκη.

Στον επιμέρους τομέα των βιβλίων με φύλλα δραστηριοτήτων για παιδιά προσχολικής ηλικίας, μα και ευρύτερα του παιδικού βιβλίου, η Κατερίνα Χριστόγερου παρουσίασε μέσω του εκδοτικού οίκου Μεταίχμιο τις εκδόσεις «Από τη φύση στο πιάτο μας», «15 λεπτά συγκέντρωση», «Αγαπημένε μου μπαμπά - Ένα βιβλίο από μένα για σένα», «Αγαπημένη μου μαμά - Ένα βιβλίο από μένα για σένα» και «Ο ράφτης ποντικός».

«Όλα είναι πιο εύκολα με την αγάπη», σύμφωνα με το βιβλίο της Φωτεινής Τζέκου - Οικονόμου, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Τζιαμπίρης - Πυραμίδα σε σειρά παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας.

Με τρεις ιδιωτικές εκδόσεις, με τους τίτλους «Το ξωτικό που όλο βαριόταν», «Idling's dream» και «Τεμπελίγκ, το ξωτικό που όλο βαριόταν - Θεατρικό», η Λυγερή Ζωχιού ανανέωσε την παρουσία της στον χώρο του παιδικού βιβλίου.

Κοινή δημιουργία ήταν το βιβλίο «Μύθοι του νερού», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καλέντη, επίσης σε σειρά παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας. Παραμύθι για παιδιά. Αν θέλεις να μάθεις πώς γεννήθηκαν τα κύματα, ποιος είναι ο πρίγκιπας της βροχής, πώς δημιουργήθηκε ο ποταμός Γάγγης, τι συνέβη στον δράκο της θάλασσας και άλλα μυστικά της φύσης, δεν έχεις παρά να ταξιδέψεις με τα φανταστικά φτερά των υδάτινων μύθων. Θα βρεθείς στην αρχαία Ελλάδα, αλλά και στις μακρινές γειτονιές του κόσμου, όπως η Αιθιοπία, η Λιθουανία, η Ινδία, το Περού, η Νέα Ζηλανδία, η Κίνα, η Ιαπωνία.

Το συνυπέγραψαν η Ευθυμία Ανδριώτη και η Κωνσταντίνα Αρμενιάκου. Αυτό ήταν μάλλον το πρώτο βιβλίο με κερκυραϊκές υπογραφές που εκδόθηκε το 2022, τις πρώτες ημέρες του περυσινού Γενάρη.

«Ο Κερκυραίος Γεράσιμος Δ. Παργινός (1909- 1999) - Ο άνθρωπος και το έργο του», είναι εξάλλου ο τίτλος βιβλίου της Ευρυδίκης Αντζουλάτου-Ρετσίλα και των εκδόσεων Παπαζήση. Αρχειακά τεκμήρια έφεραν στο φως στοιχεία που αφορούν την ιστορία και του νησιού μας.

Επίσης, η Ελένη Πουλημένου παρουσίασε, μέσω των εκδόσεων του Ιδρύματος Νεότητας και Οικογένειας της Αρχιεπισκοπής Αθηνών το «Χρόνος... '22». Για τον έρωτα δύο εφήβων της Σμύρνης και τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Έχουμε βέβαια και τον τομέα audio-book, να προσθέσουμε κλείνοντας εδώ τις συγκεκριμένες αναφορές στις κερκυραϊκού ενδιαφέροντος εκδόσεις του 2022 που «έφτασαν» σ' εμάς μα βέβαια δεν είναι όλες. «Κέρκυρα - Παλαιό Φρούριο» τιτλοφορείται το βιβλίο του Ηλία Μπουντούρη, έκδοση των Little Island Publications. Αναδεικνύεται η πολιτισμική αξία του Παλαιού Φρουρίου.

Μια άλλου είδους, επιστημονική κερκυραϊκή βιβλιογραφία, αναγκαία νομίζουμε, θα συμπεριλάμβανε βεβαίως και σειρά δημοσιευμάτων άμεσου και σημαντικού κερκυραϊκού ενδιαφέροντος, όπως, μεταξύ άλλων, σε τόμους ευρύτερου ενδιαφέροντος. Η δουλειά αυτή, όμως, όπως και μια συνολική και με επιστημονικά κριτήρια και πλήρης κερκυραϊκή βιβλιογραφία είτε για το 2022 είτε και για προηγούμενα έτη, πώς να το κάνουμε, είναι αλλουνού παπά ευαγγέλιο.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΡΦΙΑΤΗΣ