Να ζήσουν και τα Επτάνησά μας κι η Ελλάδα μας όλη!
Όπως κάθε γάμος, ας πούμε, είχε κι έχει τα προβλήματά του, αλλά, τι να κάνουμε, έτσι δεν είναι η αληθινή ζωή;
Η ιερή Ένωση του 1864, όλοι το ξέρουμε κατά βάθος, ήταν καρπός των λαϊκών επιθυμιών κι αγώνων πολλών και σκληρών από Ριζοσπάστες κι άλλους ανθρώπους των κατεχόμενων νησιών μας -όπως και της Ελεύθερης Ελλάδας- που δεν συμβιβάστηκαν με το γεύμα της βρετανικής λεγόμενης Προστασίας, αντιπάλεψαν τον εθνικό και κοινωνικό Ραγιαδισμό, οραματίστηκαν χωρίς κομπασμούς την Ανάσταση του λαού.
Και ήταν φυσικά, συγχρόνως, καρπός συμβιβασμού.
Πώς να διαγράψουμε από τη μνήμη μας το γεγονός ότι το πικρό αντίτιμο των όρων της Ένωσης που αποδέχθηκαν τότε οι ηγέτες και της Ελλάδας και των Ιόνιας Πολιτείας, με εκβιασμό της Βρετανίας, ήταν η παλινόρθωση Μονάρχη της αρεσκείας της και ακόμη μεταξύ άλλων και η καταστροφή ισχυρών οχυρώσεων της Κέρκυρας, προφανώς με τη λογική ότι η θαλασσοκράτειρα Βρετανία θα έπρεπε να μπορεί εύκολα να κατακτήσει και πάλι την Κέρκυρα, αν τα συμφέροντά της το επέβαλαν;
Και να θέλαμε πώς να ξεχάσουμε ότι η τότε Ιόνιος Βουλή κλήθηκε να ψηφίσει την Ένωση με τέτοιο μαχαίρι στο λαιμό και ότι οι Αληθείς Ριζοσπάστες κατήγγειλαν και με τη στάση τους αρνήθηκαν στην πράξη να συνυπογράψουν τους επαχθείς όρους και την έμμεση επαναφορά της βρετανικής Προστασίας, θα μπορούσε να πει κανείς, σε πανελλήνια κλίμακα;
Ο Σολωμός δεν εζούσε, βέβαια, τότε. Δε μπορούμε να ξέρουμε αν θα ξανάγραφε για «Ψεύτρα Ελευθεριά» όπως έκανε στον αθάνατο «Ύμνο εις την Ελευθερίαν» μιλώντας για τα νησιά μας και την Προστασία τους και σημειώνοντας ότι τα νησιά μας «σηκώσανε τα χέρια για να δείξουνε χαρά» για τον εθνικό ξεσηκωμό του ’21 κόντρα σε «Αραπιάς άτι, Γάλλου νου, βόλι Τουρκιάς, τόπ’ Άγγλου». Δεν εζούσε για να φωτίσει τα σκοτάδια και να ξανακάνει ίσως με τον Μάντζαρο ό,τι έναν και πλέον αιώνα μετά έκαναν στην ενωμένη Ελλάδα ο Ρίτσος με τον Θεοδωράκη, που σύμφωνα με τον Πανέλληνα Μίκη μας έκαμαν στον καιρό τους ό,τι στον δικό τους ο Σολωμός κι ο Μάντζαρος. Ίσως να ξανάγραφε επικαιροποιημένη μιαν άλλη «Ωδή προς Επτανησίους», σαν εκείνη που έλεγε «Δυστυχισμένε μου λαέ, καλέ και ηγαπημένε / Πάντοτ’ ευκολοπίστευτε και πάντα προδομένε».
Ξέρουμε, όμως, ότι ο καλύτερος μαθητής του Σολωμού, ο Γεράσιμος Μαρκοράς, ύψωσε με «Τα Κάστρα» του Πανιόνια ιστορική κραυγή διαμαρτυρίας για την αποδοχή βρετανικών όρων όπως η βεβήλωση κερκυραϊκών κάστρων, με στίχους όπως ετούτοι:
Τὶ σεισμὸς βροντοδέρνει καὶ τ’ ἂστρα;
Τὶ φωτιὰ μαύρου κόσμου εἶν’ ἐκείνη
Ποῦ ξερνοῦν τὰ θεόρατα κάστρα,
Μὲ καπνούς, μὲ λιθάρια πολλά;
Μοιάζει, ναί, τῆς φωτιᾶς ὁποῦ χύνει
Τοῦ Ἐγκελάδου τὸ πύρινο στόμα,
Σὰν ὁ ἀντάρτης ταράζεται ἀκόμα,
Μὲς τὴν Αἲτνη θαμμένος βαθυά.
Τάχα οἱ Τούρκοι πετοῦν στὸν ἀέρα,
Μὲ τυφλή, μὲ παράκαιρη βία,
ὃσα τείχη ἀποφράξαν μία μέρα
τὴ μεγάλη ἐχθρική τους ὁρμή;
Ὂχι, κόσμε! ἡ φιλόνομη Ἀγγλία
Τέτοια δόξα τοῦ Τούρκου φθονάει·
Οι βρετανικές μηχανορραφίες για την εθνική και κοινωνική καταπίεση των Επτανησίων και των Ελλήνων δεν ήταν άγνωστες, άλλωστε, μόνο σε Επτανήσιους Ριζοσπάστες βουλευτές που τις στιγμάτισαν τότε με όλη τους τη δύναμη και τους πολέμησε η κυρίαρχη τάξη, όπως έχει περιγράψει σε άρθρο του αργότερα ο πρωτοπόρος Επτανήσιος σοσιαλιστής Παναγιώτης Πανάς κι όπως ο Νικόλαος Κονεμένος από την Κέρκυρα έγραψε στον Ανδρέα Λασκαράτο στην Κεφαλονιά το 1860, μιλώντας για τους Άγγλους και σημειώνοντας τις πρώιμες ουτοπικά έστω σοσιαλιστικές – κομμουνιστικές ιδέες της πιο φωτεινής μερίδας του Ριζοσπαστικού κινήματος.
Ο Καρλ Μαρξ το 1859 είχε μιλήσει αναλόγως για τα Επτάνησα, σχολιάζοντας στη «New York Daily Tribune» τη διαρροή μυστικών βρετανικών εκθέσεων-ραδιουργιών με απεχθείς όρους αποδοχής της ένωσης των Ιονίων Νήσων με τη μάνα Ελλάδα.
Κρύβουν!
Κρύβουν πολλά οι επίσημοι Ιόνιοι ταγοί μας κάθε είδους στα υποκριτικά και νερόβραστα μηνύματά τους για την 21η Μάη του 1864.
Για να κρύψουν την Αλήθεια και το αδικαίωτο των οραμάτων των αγωνιζόμενων Επτανησίων και των άλλων Ελλήνων της εποχής κάνουν μόνο ή σχεδόν μόνο ανούσιες παράτες/μνημόσυνα με απόκρυψη της ιστορικής Αλήθειας και με κομπασμούς ανάλογους εκείνων της κυρίαρχης τάξης των νησιών της εποχής και με γελοίους, αμετροεπείς κι υποτιμητικούς για τους άλλους Έλληνες ισχυρισμούς.
Γιατί τι άλλο σαν αυτά είναι ισχυρισμοί όπως αυτοί της κυρίας Ρόδης Κράτσα ότι «η ελευθερία, η φιλοπατρία, η κοινωνική δικαιοσύνη, η εθνική αξιοπρέπεια των εκπροσώπων των λαών της Επτανήσου (…) εκφράστηκαν στο ιστορικό ψήφισμα της Ιονίου Βουλής που οδήγησε στην Ένωση με το νεοσύστατο ελληνικό κράτος», λες και τάχα ήταν εκείνο το ψήφισμα αυτό που οδήγησε στην ένωση;
Και τι άλλο απ’ αυτά είναι οι ανιστόρητοι και δήθεν προοδευτικοί ισχυρισμοί της κυρίας Μερόπης Υδραίου ότι «από την ένωσή του με την οργανωμένη Επτανησιακή Πολιτεία το σχετικά νεοσύστατο ελληνικό κράτος μόνο ωφέλειες» είχε κι ότι «οι Επτανησιώτες, με αμεσότερες τις επιρροές του ευρωπαϊκού πολιτισμού ενίσχυσαν το δημοκρατικό προβληματισμό και την πολιτική σκέψη και η ένωση άλλαξε το γενικότερο κλίμα του συντηρητισμού στην ελεύθερη Ελλάδα», λες κι οι άλλοι Έλληνες τάχα μου ήταν βάρβαροι και δεν είχαν κι αυτοί προοδευτικές φωνές και περίμεναν πολιτικούς τόσο προοδευτικούς όσο ο Γεώργιος Θεοτόκης για να τους πάνε μπροστά!
Για να κρύψουν!
Για να φέρουν στα μέτρα τους την Ιστορία και ν’ αποφύγουν συνειρμούς σαν εκείνους της ρήσης «Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους» του Κολοκοτρώνη επιδίδονται σε τέτοιους ανιστόρητους ισχυρισμούς.
Δεν είναι οι πρώτοι φυσικά ούτε είν’ η πρώτη φορά που ακούμε τέτοια, δήθεν προοδευτικά υπερφίαλα μηνύματα. Δεν πάνε πολλά χρόνια που γνωστός Επτανήσιος καθηγητής Νομικής Σχολής δεν δίστασε να πει σε Πανιόνιο συνέδριο στην Ιόνιο Ακαδημία μας, χωρίς να τον αποπάρουν, ότι δήθεν «ούτε θα μπορούσε να έχει συλληφθεί η έννοια της Ελληνικής Επανάστασης, μάλιστα δεν θα μπορούσε ποτέ να εκτελεστεί η Ελληνική Επανάσταση, αν δεν υπήρχε η Επτάνησος»!
Δεν γνωρίζουμε αν ο Κοραής είχε κατά νου μόνο την τότε κυρίαρχη τάξη των Επτανήσων ή περισσότερους Επτανήσιους όταν αδόκιμα μιλούσε για «ενετοεπτανησιακή ψώρα», αλλά γνωρίζουμε καλά απ’ το απαίσιο ψήφισμα «ουδετερότητας» της κυρίαρχης επτανησιακής κάστας τη δεκαετία του 1820 απέναντι στην ελληνική Επανάσταση κι απ’ τους «Σκλάβους στα δεσμά τους» και τ’ άλλα αριστουργήματα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη ότι η κυρίαρχη τάξη πάντα νοιαζόταν κυρίως για τα προνόμιά της έναντι του λαού κι όταν αυτά κινδύνευαν δεν δίσταζε, με διάφορα προσχήματα, να στρέφεται εναντίον της Ένωσης.
Σ’ αυτήν ταιριάζει ετούτος ο αφορισμός του Κωνσταντίνου Θεοτόκη:
«Ανάθεμα τα τάλαρα»!
Στον λαό των Επτανήσων και στη φωτεινή μερίδα της άρχουσας τάξης που στράφηκε εναντίον της τάξης της, μόνο σ’ εκείνους τους προγόνους μας! Σ’ αυτούς μόνο που αγωνίστηκαν με φλόγα κι ανιδιοτέλεια για το επίτευγμα μιας εθνωφελούς Ένωσης και πριν απ’ αυτήν άνοιξαν ριψοκίνδυνα την αγκαλιά τους και φιλοξένησαν και στήριξαν στα Επτάνησα μ’ όποιον τρόπο μπορούσαν τον Κολοκοτρώνη, τον Κατσαντώνη, τους Μποτσαραίους, τους Τζαβελαίους, τον Νικηταρά, τον Αναγνωσταρά, τον Γούση, τον Παπαφλέσσα, τον Πλαπούτα, τον Καραϊσκάκη κι άλλους πολλούς Μάρτυρες του ελληνισμού κι αγωνίστηκαν ποικιλοτρόπως μαζί τους τότε και για την πρόοδο όλης της Ελλάδας στη συνέχεια -ναι, σ’ εκείνους μόνο- ανήκουν ο αιώνιος εθνικός έπαινος κι η αιώνια εθνική δόξα!
Στ’ αγιασμένα τούτα χώματα ο Σολωμός διακήρυξε τούτο κυρία Κράτσα και κυρία Υδραίου:
Εθνικό είναι «ό,τι είναι αληθές»!
Το διακήρυξε και με τη χρυσή σφραγίδα του με τη λατινική ρήση Verum amo / Verum volo:
Προς τιμήν του ο υπουργός Εσωτερικών Παναγιώτης Θεοδωρικάκος -οφείλουμε να προσθέσουμε αφού δεν έχουν ιδεολογικοπολιτικές αγκυλώσεις αυτές εδώ οι απόψεις- συμπεριέλαβε στο ευχετήριο μήνυμά του λόγια που ηχούν στ’ αυτιά μας ως καταδίκη εκείνων που για χυδαίους λόγους επενδύουν στις όποιες πολιτιστικές διαφορές των λαών της Επτανήσου και της άλλης Ελλάδας, εντέχνως υποβαθμίζοντας την κοινή τους μοίρα. «Δεν ήταν τυχαίο», είπε, «ότι στα Επτάνησα και στους Επτανήσιους έβρισκαν θαλπωρή οι κάτοικοι της ηπειρωτικής Ελλάδας όταν διώκοντο απ’ τους Τούρκους». Κι είπε και τούτο ακόμα: «Και τα Επτάνησα είχαν ως βάση τους μεγάλες μορφές της ελληνικής Επανάστασης, με κυριότερο τον Κολοκοτρώνη», την ώρα φυσικά -προσθέτουμε εμείς- που η επτανησιακή άρχουσα τάξη δήλωνε «ουδετερότητα».
Η ίδια δηλαδή τάξη που αργότερα υπονόμευε τον αγώνα της Ένωσης κι αντιστεκόταν σ’ αυτόν μέχρι να τον φέρει στα δικά της ταξικά μέτρα!«Την αλήθεια αγαπώ / Την αλήθεια θέλω»!
Εδώ ταιριάζουν τα υπέροχα και φωτεινά και σοφά και προφητικά λόγια του συντηρητικού από πολλές άλλες απόψεις ένδοξου πρώτου Κυβερνήτη μας Ιωάννη Καποδίστρια, που σε επιστολή του μεταξύ άλλων και στον Ζακυνθινό και Φιλικό Διονύσιο Ρώμα τις 6/18 Απριλίου 1821, όπως θα 'λεγε ίσως και το 1864, σημείωνε: «Η αναγέννησις και η αληθής ανεξαρτησία ενός λαού δεν δύναται να είναι, ειμή το μόνον και ίδιον έργον του (…) Αι ημέτεραι Ιονικαί ατυχίαι καταδεικνύουν αρκετά την μεγάλην ταύτην αλήθειαν».
Μιλούσε, με άλλα λόγια, για ισχυρά αλλότρια κι ιδιοτελή συμφέροντα παραποίησης κι αρπαγής εκ μέρους τους της ανεξαρτησίας του λαού και της Πατρίδας.
Για την «Ψεύτρα Ελευθεριά» με άλλα λόγια του σολωμικού «Ύμνου εις την Ελευθερίαν».
Μια ιδεολογική και πολιτική μάχη πρέπει να σηκώνεται κάθε 21η Μάη...
Κατ’ επιταγή της άρχουσας τάξης και στην Επτάνησο και στην άλλη Ελλάδα και της βρετανικής κυρίαρχης τάξης ο Ριζοσπαστισμός και τα λαϊκά οράματα χτυπήθηκαν αλύπητα, είν’ η αλήθεια, τόσο πριν όσο και μετά την Ένωση, ταυτοχρόνως στα νησιά μας και στην άλλη Ελλάδα. Αλλά αποσπάστηκαν και κατακτήσεις με τους λαϊκούς αγώνες. Οι φωτεινοί Επτανήσιοι και Πανέλληνες λαϊκοί και πρωτοπόροι αγωνιστές εκείνης της εποχής και οι κατοπινοί τους φωτίζουν ακόμα τον δύσκολο μα ωραίο δρόμο και σ’ ετούτες εδώ τις αμμουδιές του Ομήρου!
ΑΛΕΞΟΣ ΝΑΠΑΙΟΣ
