Τα συνταρακτικά νέα εκείνη την 12η Αυγούστου είχαν φτάσει τηλεφωνικά από την Αθήνα αρκετές ώρες προτού σουρουπώσει και φτάσει στην Κέρκυρα το φύλλο της ημερήσιας εφημερίδας «Το Βήμα». Επτά μήνες μετά τον βασανισμό μέχρι θανάτου του ηρωικού εισαγγελέα ανακριτή δοσιλόγων στο νησί Παναγιώτη Γίδα από «αγνώστους», τον Αύγουστο του 1945 ο διάδοχός του εισαγγελέας ανακριτής για υποθέσεις «συνεργασίας» κορυφαίων μελών της τοπικής οικονομικής και πολιτικής ελίτ με τις κατοχικές ιταλικές και γερμανικές αρχές αποκάλυπτε σε έγγραφη αναφορά του στο υπουργείο Δικαιοσύνης σημεία και τέρατα!
Το φύλλο του αθηναϊκού «Βήματος», με πρωτοσέλιδη αναγγελία για την αναφορά του εισαγγελέα Α. Βαζούρα και εκτενές δημοσίευμα σε εσωτερική σελίδα, «εξαφανίστηκε» σε λίγα λεπτά. Έγινε ανάρπαστο.
Ολόκληρον εκείνο τον Αύγουστο η Κέρκυρα, καθώς και ο κερκυραϊκός και ο αθηναϊκός Τύπος, συζητούσε για την έκθεση του Α. Βαζούρα και για όσα βεβαίως ακολούθησαν.
Και τι δεν ήλθε στο φως για τη ζοφερή κατάσταση που επικρατούσε στο νησί, πριν και μετά την υπογραφή της γνωστής Συμφωνίας της Βάρκιζας για «ειρήνευση» και «εθνική ενότητα» και «ομαλή δημοκρατική πορεία» στη χώρα, τους πρώτους μήνες του 1945!
Η ΕΑΜική κερκυραϊκή εφημερίδα «Η Φωνή του Λαού», που εκδιδόταν όποτε μπορούσε καθώς δεχόταν καταστροφικές επιθέσεις και απειλές, αποτύπωσε με ενάργεια πολλά από αυτά στις στήλες της.
Αυτό έκανε αρχικά στο 48ο φύλλο της, στις 22 Αυγούστου 1945, παρουσιάζοντας ολόκληρη την εισαγγελική αναφορά και νεότερες εξελίξεις, ενώ άλλα κερκυραϊκά έντυπα τη διαστρέβλωναν και αναπαρήγαγαν «μαύρη προπαγάνδα», κατηγορώντας τον βαλλόμενο πια εισαγγελέα πως ήταν... «λοχαγός του ΕΛΑΣ», δηλαδή του στρατιωτικού σώματος του ΕΑΜ, καθώς και «κρυπτοκομμουνιστής». Έκαναν τα έντυπα αυτά ό,τι είχαν κάνει και με την περίπτωση του δολοφονημένου εισαγγελέα Γίδα τον Δεκέμβριο του 1944, οπότε για να συγκαλύψουν τους φρικτούς και θανάσιμους βασανισμούς, που είχε υποστεί από αργυρώνητα όργανα στο πλαίσιο απηνών διώξεων εις βάρος μελών και στελεχών του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, τον κατηγορούσαν παντοιοτρόπως επειδή στη διάρκεια της φασιστικής κατοχής του νησιού αποτελούσε μιαν από τις βασικές πηγές πληροφόρησης του ΕΑΜ Κέρκυρας για κινήσεις των κατακτητών και συνεργατών τους και είχε αποδεχθεί με γενναιότητα να συμμετέχει στη Νομαρχιακή Επιτροπή του παράνομου τότε ΕΑΜ. Ολόκληρη σχεδόν η πρώτη σελίδα και μέρος της δεύτερης σελίδας του φύλλου της «Φωνής του Λαού» είχαν αφιερωθεί στο μεγάλο θέμα που αναδείκνυε η εισαγγελική αναφορά.
«Μια τίμια φωνή - Ο Εισαγγελέας Κέρκυρας κ. Α. Βαζούρας αποκαλύπτει την ηθική σήψη του μεταδεκεμβριανού κράτους - Ένας "καταπληκτικός καταπέλτης"», τιτλοφορούσε η ΕΑΜική εφημερίδα το πρωτοσέλιδο δημοσίευμά της με το περιεχόμενο της αναφοράς - έκθεσης. «Αναδημοσιεύουμε», έγραφε, «από την αθηναϊκή συνάδελφο "Το Βήμα" των 12 Αυγούστου, το υπόμνημα του Εισαγγελέα Κερκύρας κ. Α. Βαζούρα, με το σκοπό να πάρει πλατειά δημοσιότητα. Αποφεύγουμε κάθε σχόλιο, γιατί τα γεγονότα είναι γνωστά στον Κερκυραϊκό Λαό. Υπογραμμίζουμε το θάρρος και το ήθος του τίμιου δικαστικού, που πάνω από το προσωπικό του συμφέρον τοποθετεί το ΝΟΜΟ και το συμφέρον του Λαού».
Ως εξής είχε η ιστορική αυτή, για όσα τράβηξε τότε ο κερκυραϊκός λαός, αναφορά του δικαστικού:
Λαμβάνω την τιμήν ν' αναφέρω ότι αναλαβών την 1ην Μαΐου τα καθήκοντά μου εν Κερκύρα ως Εισαγγελεύς και ως Ειδικός Αντεπίτροπος διώξεως των δοσιλόγων, Επιτρόπου μη υπάρχοντος, ευρών εν τη νήσω κατάστασιν αναρχίας συνεχιζομένην από του παρελθόντος Δεκεμβρίου.
Την κρατικήν εξουσίαν κατά το διάστημα τούτο είχον υποκαταστήσει δυναμικαί Βασιλόφρονες Οργανώσεις, έχουσαι ως όργανα ενόπλους ομάδας ανταρτών του Ε.Δ.Ε.Σ. και άλλων ιδιωτών, οίτινες εφόνευον, ελήστευον, εφυλάκιζον, και εν γένει εβιαιοπράγουν ανευθύνως. Μεταξύ των άλλων ΕΙΧΕ ΤΟΤΕ ΦΟΝΕΥΘΗ ΜΕΤΑ ΠΟΛΥΩΡΟΝ ΜΑΡΤΥΡΙΟΝ, και ο ενεργήσας κατά τον Νοέμβριον τας διώξεις και συλλήψεις Δοσιλόγων Εισαγγελεύων Πρωτοδίκης Π. Γίδας. Συγχρόνως οι δοσίλογοι είχον απολυθή άπαντες των φυλακών.
Τας πρώτας από της αναλήψεως των καθηκόντων μας ημέρας εσυνεχίζετο η έκρυθμος κατάστασις. Παρ' οργάνων τόσον της Εθνοφυλακής, εις ην είχον εν τω μεταξύ εσωματωθή πολλά των ειρημένων στοιχείων, όσον και της Χωροφυλακής, εσυνεχίζοντο καθημερινώς παράνομοι συλλήψεις, κατακρατήσεις, κακοποιήσεις, βασανισμοί, τραυματισμοί με θανατηφόρον ενίοτε αποτέλεσμα, ενώ εξ άλλου παρά διαφόρων κατά τόπους στελεχών ελαμβάνοντο αυθαίρετα έξω του νόμου μέτρα, ως απαγόρευσις νυκτερινής κυκλοφορίας, περιορισμοί μετακινήσεως προσώπων, παρεμπόδισις κυκλοφορίας εφημερίδων.
Εν μέσω τοιαύτης καταστάσεως, ης αμυδράν μόνον εικόνα δύνανται να παράσχουν τα ανωτέρω εκτιθέμενα, επελήφθημεν συντόνως του έργου μας προς εμπέδωσιν της τάξεως, δια των ενδεδειγμένων εκ των καθηκόντων μας μέτρων, της διώξεως των εγκλημάτων και υπερβασιών και δια της ην επιτύχομεν συνεργασίας των Διοικητών των οικείων Σωμάτων. Εξ άλλου δε δια της διώξεως των δοσιλόγων, της ενάρξεως αναπροφυλακίσεως τούτων και προσδιορισμού των κατ' αυτών δικών, επετεύχθη ώστε παρά τα ποικίλα εμπόδια να έχη αποκατασταθή εντός του Μαΐου εις αξιόλογον βαθμόν η τάξις καθ' άπασαν την νήσον.
Δυσφορήσαντες όμως εκ τούτου Δυναμικοί παράγοντες και δοσίλογοι επεδόθησαν έκτοτε εις συστηματικήν κατά της τοιαύτης αποκαταστάσεως της ομαλότητος αντίδρασιν. Πρωτίστως προεκλήθη η άφιξις περί τα μέσα Ιουνίου εις Κέρκυραν ΕΤΕΡΟΥ ΕΞ ΑΛΛΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ Τμήματος Εθνοφυλακής, όπερ, διακηρύσσον απροκαλύπτως τους τρομοκρατικούς σκοπούς τους και τα προεπιτελεσθέντα αλλαχού σχετικά άθλα του, επεδόθη ευθύς από της αφίξεώς του και επραγματοποίησεν εντός ολίγου εν τε τη πόλει και τη υπαίθρω, δια των αυθαιρεσιών και παράνομων επεμβάσεών του, τέλος δε δια της πανηγυρικής καταστροφής των τυπογραφείων ωρισμένων εφημερίδων παρά τριακοντάδος εκ τούτων, εν σώματι επιστρεψάντων κατόπιν τούτου εις τους στρατώνας των και αγνώστων μ' όλα ταύτα δια την Στρατιωτικήν Διοίκησιν παραμεινάντων, αποκατάστασιν της προτέρας τρομοκρατίας.
Έκτοτε, εν τη εκτελέσει των καθηκόντων μας κατά των δραστών των τρομοκρατικών τούτων ενεργειών, αντιμετωπίζαμεν ΑΠΡΟΚΑΛΥΠΤΟΥΣ ΑΠΕΙΛΑΣ ΚΑΤ' ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ.
Παραλλήλως προς την εντεινομένην οσημέραι τρομοκρατίαν, ηύξανον η δυναμικότης των Δοσιλόγων και τα εν τη διώξει τούτων εμπόδια. Διαβιβαζόμενα προς εκτέλεσιν εντάλματα συλλήψεως κατ' αυτών, ανεκοινούντο προ πάσης εκτελέσεως εις τους ενδιαφερομένους, εις μίαν δε περίπτωσιν ΕΧΟΡΗΓΗΘΗ ΕΙΣ ΤΟΝ ΔΙΩΚΟΜΕΝΟΝ ΚΑΙ ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟΝ ΔΙΑ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΝ. Ο Ειδικός Ανακριτής δεν ηδύνατο ή μόνον από της αρεστής εις τους δοσιλόγους πλευράς να εξετάση μάρτυρας. Τα δημόσια γραφεία ήσαν εις την διάθεσίν των μέχρι του σημείου ώστε και πλήρη αντίγραφα των κατ' αυτών μηνύσεων να λαμβάνουν ούτοι εις χείρας των ΠΡΟ ΠΑΣΗΣ ΑΝΑΚΡΙΣΕΩΣ. Καταγγελίαι εναντίον των ως οπλοφορούντων και τρομοκρατούντων τους μάρτυρας καθίστατο εντελώς ανέφικτον να εξακριβωθούν. Εις δίκην εναντίον των – την πρώτην διεξαχθείσαν με κατηγορουμένους τους πρωτεργάτας των Ιταλικών σχεδίων προς Φασιστικοποίησιν και Εξιταλισμόν της Κερκύρας – διετυπούτο προς ημάς ΜΕΣΩ ΕΠΙΣΗΜΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ, η αξίωσις όπως απόσχωμεν κατά την αγόρευσίν μας ΠΑΣΗΣ ΕΠΙΚΡΙΣΕΩΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ! Σημειούμεν δε ενδεικτικώς μόνον ταύτα, καθ' όσον η έκθεσις των πλείστων άλλων και όχι ολιγώτερον σημαντικών λόγων των δυσχεραινόντων μέχρι ματαιώσεως το έργον της τοιαύτης διώξεως, ήθελεν αποβή μακρά.
Η δημιουργηθείσα ούτω τρομοκρατική κατάστασις επέτρεψε τελεσιγραφικάς πλέον εναντίον μας ενεργείας. Διετυπώθη προς ημάς απερίφραστος αξίωσις όπως αποστώμεν της εφαρμογής των κειμένων νόμων όσον αφορά τας πράξεις και ενεργείας των οργάνων της Χωροφυλακής, Αστυνομίας Πόλεων και Εθνοφυλακής, και των μετά τούτων συνεργαζομένων παραγόντων, και όπως παύσομεν και ακρόασιν παρέχοντες εις τους κατά τοιούτων ενεργειών παραπονουμένους, επί τω λόγω ότι υπό τας σημερινάς συνθήκας πρέπει να επικρατή του Νόμου Η ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΣ, και διότι τα όργανα καλώς γνωρίζουν τι πράττουν, ενεργούν δε ΣΥΜΦΩΝΩΣ ΠΡΟΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑΣ ΟΔΗΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΟΛΑΣ. Εις παρατήρησίν μας, ότι οδηγός μας δεν δύναται να είναι παρά ο Νόμος και ότι εάν η Κυβέρνησις επεθύμει τω όντι την τοιαύτην ανεξέλεγκτον δράσιν των οργάνων, θα ηδύνατο να προέλθη εις σχετικά νομοθετικά μέτρα, αντεπαρατηρήθη ότι υπάρχει κώλυμα προς τούτο, εκ λόγων ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ κυρίως, ΙΝΑ ΜΗ ΑΠΟΔΟΘΗ ΜΟΜΦΗ ΚΑΤΑΛΥΣΕΩΣ ΛΑΪΚΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ. Τέλος, εκ παραλλήλου προς τας ειρημένας απειλάς των τρομοκρατικών στοιχείων εναντίον μας και ενώ δια ψευδών δημοσιευμάτων περί δήθεν διασαλεύσεως της τάξεως παρά στοιχείων μη βασιλοφρόνων, εκαλλιεργείτο ατμοσφαίρα σάλου και διαταραχής των πνευμάτων, διεμηνύθη ημίν ότι εάν δεν ενστερνιζόμεθα τας άνω απόψεις και δεν μετεβάλλομεν τακτικήν, ΘΑ ΕΔΕΙ ΤΟ ΤΑΧΥΤΕΡΟΝ ΝΑ ΑΝΑΧΩΡΗΣΩΜΕΝ ΕΚ ΚΕΡΚΥΡΑΣ, ΔΙΟΤΙ ΑΛΛΩΣ ΘΑ ΕΓΙΝΕΤΟ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΑΣ ΧΡΗΣΙΣ ΒΙΑΣ.
Κατόπιν πάντων τούτων υποβαλών αίτησιν αδείας και αναχωρήσας ίνα αναφέρω Υμίν περί της τοιαύτης καταστάσεως, ευρέθην ενταύθα αδοκήτως ΠΡΟ ΑΠΟΦΑΣΕΩΣ ΥΜΩΝ ΠΕΡΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΟΣ ΜΟΥ.
Κατάπληκτος εκ της αποφάσεως ταύτης, ήδη δε εκ των υστέρων λαβών γνώσιν των στοιχείων εφ' ων αύτη εστηρίχθη, παρακαλώ να μοι επιτραπή όπως υποβάλω έντονον διαμαρτυρίαν, διότι εν συνεχεία των ανωτέρω καταλυτικών πάσης εννοίας Κράτους και νομιμότητος γεγονότων, Ο ΕΦΑΡΜΟΣΤΗΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ, λειτουργός του Κράτους ενσυνειδήτως και αψόγως επιτελέσας πάντοτε το καθήκον του, ΤΙΘΕΤΑΙ ΕΚΠΟΔΩΝ. Άμα δε, όπως εκφράσω την βαθυτάτην μου λύπην, διότι επί τη βάσει φληναφημάτων εντελώς τερατολόγων, φαντασιακών και αυτόχρημα αναξίων ανασκευής, αλλά και εν τη ψευδολογία των ουδέν το συγκεκριμένον, θετικόν και άξιον λόγου προσαπτόντων εις εμέ το δυνάμενον να στηρίξη το εναντίον μου μέτρον, χαλκευθέντων δε το ΠΡΩΤΟΝ ΜΕΝ παρ' ενός Αρχιδοσιλόγου, καθ' ου ολόκληρος η Κέρκυρα καταβοά, ως εγκληματικού οργάνου του κατακτητού, προερχομένου δ' ατυχώς εκ του δικαστικού σώματος. ΔΕΥΤΕΡΟΝ ΔΕ παρ' ενός ετέρου Δοσιλόγου ολκής ενασμενιζομένου μάλιστα εν τη καταθέσει του δια την ιδιότητά του ταύτην, ως πρώην Διοικητικού Ταγμάτων Ασφαλείας, αγνώστου μοι δε και κατ' όψιν. ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΝ παρ' ενός θυμηδίαν μόνον προκαλούντος εν Κερκύρα κυβερνητικού οργάνου, απηχούντος τας σκέψεις και προθέσεις των δυναμικών τρομοκρατικών και δοσιλογικών κύκλων της Κερκύρας προς απομάκρυνσίν μου εκείθεν, προήλθεν η Υπηρεσία εις το εναντίον μου μέτρον της διαθεσιμότητος.
Θέτων ταύτα υπ' όψιν Υμών και παρακαλών ευσεβάστως δια την προσήκουσαν διακρίβωσιν τόσον των αποδοθεισών μοι ανυποστάτως, μιας προς μίαν, όσον και των εν τη παρούση εκτιθεμένων περιστατικών, ενός προς εν, επαφίεμαι ως προς το προσήκον γενέσθαι εις την αντικειμενικήν και δικαίαν κρίσιν της Υπηρεσίας.
Ευπειθέστατος
Ο Εισαγγελεύς Πρωτοδικών και Ειδικός Αντεπίτροπος Κερκύρας
Α. ΒΑΖΟΥΡΑΣ
Πριν φτάσει στην Αθήνα, τον είχαν θέσει σε διαθεσιμότητα!
Η γενναία αναφορά του αποτελεί ίσαμε σήμερα το πιο επίσημο και ισχυρό ίσως ντοκουμέντο για όσα τραγικά είχαν συμβεί στην Κέρκυρα μετά την απελευθέρωσή της από τους ναζί και την κατάληψή της, ουσιαστικά, από δυνάμεις του ΕΔΕΣ Ηπείρου, εν ονόματι της προγενέστερης πολιτικής κυρίως Συμφωνίας της Καζέρτας, από κοινού με «συμμαχική» αγγλοαμερικανική οπλισμένη δύναμη και πολιτική κάλυψη.
«Η συνωμοσία του ψεύδους»
Με αυτά τα λόγια, κάνοντας λόγο για «συνωμοσία του ψεύδους», το κύριο άρθρο του φύλλου της εφημερίδας του ΕΑΜ Κέρκυρας σχολίαζε το ότι ο δικαστής κινδύνευε να βρεθεί και κατηγορούμενος, με αβάσιμες φυσικά κατηγορίες.
Ο τότε πολιτικός διοικητής των Ιονίων Νήσων Άγγελος Τσουκαλάς - που κατέληξε υπουργός της χούντας των συνταγματαρχών μετά από ποικίλες πολιτικές επιλογές - τον είχε κατηγορήσει πως... «προκάλεσεν αντίδρασιν», επειδή δήθεν συνέβαινε με ευθύνη του «συστηματική απόλυσις» τάχα «αναρχικών» στοιχείων, «συλλαμβανομένων εκ μέρους των αστυνομικών οργάνων» για «ποινικές παραβάσεις». Ισχυριζόταν μάλιστα πως στο νησί «βασιλεύει απ' άκρου εις άκρον ησυχία και αυτόχρημα υποδειγματική», ανάλογη, όπως έλεγε, της προπολεμικής τάξης πραγμάτων. Ήταν η τάξη της δικτατορίας Μεταξά. Αναφερόμενος στο ΕΑΜ έκανε λόγο για «άκρα αριστερά» και η εφημερίδα του ΕΑΜ του απαντούσε ότι αυτό «εκπροσωπεί την πλειοψηφία του κερκυραϊκού λαού».
Τον προηγούμενο του Τσουκαλά πολιτικό διοικητή Ιονίων νήσων Λέοντα Μακκά - που αργότερα μεταπήδησε από τον πολιτικό κύκλο του Γεωργίου Παπανδρέου σ' εκείνον του Αλέξανδρου Παπάγου - η «Φωνή του Λαού» τον κατηγορούσε ευθέως ως «ηθικό υπεύθυνο» για το τρομοκρατικό όργιο που είχε σημειωθεί τον Δεκέμβριο του 1944 στο νησί. Αυτός ισχυριζόταν πως δήθεν είχε τηρήσει τη δημοκρατική τάξη και είχε φροντίσει για την τιμωρία των δολοφόνων του εισαγγελέα Γίδα κατά τη δική του περίοδο διοίκησης.
Με πληθώρα επιχειρημάτων η εφημερίδα κονιορτοποιούσε τους ισχυρισμούς του «δίδυμου» Τσουκαλά - Μακκά. Αμφότεροι, έλεγε, «έγιναν καταγέλαστοι».
Παρουσίαζε, μεταξύ άλλων, ονόματα μελών του ΕΑΜ και στοιχεία για δέκα καταδίκες τους σε ισάριθμες δίκες, στις οποίες είχαν παραπεμφθεί από τον εισαγγελέα Βαζούρα.
Σε διπλανές στήλες της πρώτης σελίδας της εφημερίδας τους οι υπεύθυνοι του ΕΑΜ Κέρκυρας παρέθεταν «ΔΕΛΤΙΟ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ» με αναλυτικά στοιχεία για αντιδημοκρατικές παράνομες διώξεις εις βάρος μελών και στελεχών του τη χρονική περίοδο 1 Μαΐου - 21 Αυγούστου 1945.
Όπως μπορείτε να δείτε, τα παρατιθέμενα καταγεγραμμένα σοβαρά περιστατικά, που ήταν υπόψη των αρχών, ανέρχονταν σε 183, χωρίς να συμπεριλαμβάνουν απειλές και μικρότερης έκτασης παρόμοια γεγονότα.
Στο επόμενο φύλλο της, τις 26 Αυγούστου, η εφημερίδα παρουσίασε, σε θέμα της με τίτλο «Αποστομωτική απάντηση ενός τίμιου δικαστού», την αντίδραση του διωκόμενου δικαστή σε όσα ανυπόστατα ή και συκοφαντικά του καταμαρτυρούσαν οι Λ. Μακκάς και Α. Τσουκαλάς μαζί με ακροδεξιά έντυπα - κυρίως μέσω εφημερίδας Στρατιωτικού Συνδέσμου- και με ορισμένους πολιτικά ή και ηθικά διαβλητούς παράγοντες της Κέρκυρας και της Αθήνας. Εναντίον του δικαστή είχαν στραφεί και ο βαλλόμενος γνωστός δήμαρχος της πόλης Σπ. Κόλλας, ένας σύνδεσμος αποστράτων αξιωματικών, όπως βέβαια και ο ΕΔΕΣ και διαβόητες προδοτικές «αντιστασιακές» οργανώσεις. Μαζί, περισσότερο μάλιστα απ' όλους, τον αμφισβήτησε ένας δήθεν «σοφός νομικός» και «πνευματικός άνθρωπος», πρώην δικαστής εκτός Κέρκυρας, που αρκετοί παρομοίαζαν μ' εκείνον που ο Α. Βαζούρας περιέγραφε ως πρόσωπο «αρχιδοσιλόγου, καθ' ου ολόκληρος η Κέρκυρα καταβοά, ως εγκληματικού οργάνου του κατακτητού». Η «Φωνή του Λαού» έκανε λόγο για «ολίσθημα» στελεχών του Δικηγορικού Συλλόγου του νησιού.
Επιτέθηκαν στον δικαστή, έγραφε η «Φωνή του Λαού», όλοι «οι δοσιλογικοί κύκλοι της Κέρκυρας». Είχαν «εφεύρει», προσέθετε η εφημερίδα, «το εντυπωσιακό και αναίσχυντο ψέμα» πως ήταν λοχαγός του ΕΛΑΣ. Ο ίδιος είχε στείλει θαρραλέα επιστολή στο αθηναϊκό «Βήμα», το οποίο παρουσίαζε με εν μέρει ουδέτερους τόνους και τις εναντίον του επιθέσεις.
Η επιστολή του εισέφερε, μεταξύ άλλων, νέα στοιχεία για οργανωμένες και εν γνώσει των αρχών επιθέσεις σε τυπογραφεία και εφημερίδες. Έθετε ζήτημα επιπλέον ευθυνών.
Δημοσιεύτηκε στο «Βήμα» τις 19 Αυγούστου.
Ξεχωρίζουν δύο σημεία της:
* Δια την 5ήμερον μετά την άφιξίν του καταστροφή των Τυπογραφείων ο κ. Τσουκαλάς ενθυμείται τας μετά ταύτα διαμαρτυρίας. Αλλά γνωρίζει πολύ καλά και τας πριν αλλεπαλλήλους διαμαρτυρίας των οικείων εφημερίδων και προ παντός του ιδιοκτήτου των τυπογραφείων· γνωρίζει την απροκάλυπτον προπαρασκευήν της πράξεως από τους νεήλυδας τρομοκράτας και την ιταμήν κατά πρόσωπον και αυτού του διοικητού των διακήρυξιν, ότι "θα κάμουν αυτοί ό,τι θέλουν"· γνωρίζει ότι τας σχετικάς καταγγελίας και προειδοποιήσεις του ιδιοκτήτου εχαρακτήριζε το Φρουαρχείον δια του υπ' αριθ. 1596 εγγράφου του ως "ΦΑΝΤΑΣΙΩΔΕΙΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΥΣΑΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΩΣ ΤΗΝ... ΚΑΤΑΠΟΝΗΣΙΝ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ, ΚΑΘ' ΥΠΟΔΕΙΞΙΝ ΠΙΘΑΝΟΝ ΤΩΝ ΑΝΑΡΧΟΔΙΕΘΝΙΣΤΩΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΩΝ ΤΟΥΤΟ ΩΣ ΟΡΓΑΝΟΝ ΤΩΝ", ενώ δι' άλλου προς την αστυνομίαν εγγράφου του ηρνείτο την λήψιν μέτρων φρονήσεως· γνωρίζει τας εγκαυχύσεις και απειλάς των δραστών "εμείς ρε δέκα τυπογραφεία έχουμε σπάσει και θα μας κάνει ο Εισαγγελέας τον έξυπνο, θα του δώσουμε εμείς να καταλάβει"· γνωρίζει ακόμα και τας επιγραμματικάς σκέψεις του γνωστού υπενωμοτάρχου της περιφερείας υποδιοικήσεως Σκριπερού: "Πώς θα γίνη αλλιώς; Επί δύο χιλιάδων ψηφοφόρων του τμήματος 140 μόνον είναι εθνικισταί (νόησον βασιλόφρονες), όλοι οι άλλοι παλαιοδημοκρατικοί και κομμουνισταί, είναι κουκουέδες"· γνωρίζει τέλος εις τι απέβλεπον δυναμικοί και δοσίλογοι με την απομάκρυνσιν του Εισαγγελέως - Επιτρόπου επελθούσαν με τας "απορρήτους" αναφοράς εν τω άμα και άνευ εξετάσεώς τινος, χάρις εις το πνεύμα που εκληροδότησε πολυετής υπό αυθαίρετα καθεστώτα θητεία: επετεύχθη ούτω ΚΑΙ Ο ΕΚΤΟΠΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΜΒΑΛΛΟΜΕΝΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΚΝΟΜΟΝ ΔΡΑΣΙΝ ΕΜΠΟΔΙΟΥ ΚΑΙ Η ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΟΥ ΟΛΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΗΣ ΔΙΩΞΕΩΝ ΤΩΝ ΔΟΣΙΛΟΓΩΝ ΚΕΡΚΥΡΑΣ, δια τας υποθέσεις των οποίων, μη υπάρχοντος άλλου εκείθε Επιτρόπου, εξησφαλίσθη αποτελμάτωσις ή παραγραφή.
* Αλλά από την "ανασκευήν" του κ. Μακκά προκύπτουν, επί πλέον των όσων εγώ συνοπτικώς και χωρίς καν να τον υπαινιχθώ ανέφερα, δύο σοβαρά πράγματα εις βάρος του: 1) Ότι αν αρχήθεν ή εγκαίρως ήσκη την "έντονον πίεσιν επί της Στρατιωτικής Διοικήσεως" ην μετά ταύτα όπως λέγει ήσκησε και χάρις εις την οποίαν "ουδέν έκτροπον εσημειώθη εφεξής" κατά τας περαιτέρω εν Κερκύρα ημέρας του δεν θα συνέβαιναν τα όσα συνέβησαν. 2) Ότι έχει υπ' όψει τον επικεφαλής των δημίων του Γίδα "ανθυπολοχαγόν" δι' ον και αναφέρει με ικανοποίησιν ότι "ετιμωρήθη" (δηλαδή, Διοικητικώς) ενώ κατά το άρθρο 149 του Ποινικού Δικαίου εν συνδυασμώ προς τα άρθρα 487 και 468 του Ποιν. Νόμου, καθήκον του κ. τέως Γενικού Διοικητού ήτο να "γνωστοποιήσει αμελλητί" παν ό,τι εγνώριζεν εις την αρμοδίαν δικαστικήν αρχήν. Θα διηυκόλυνε ούτω τα μέγιστα την ανάκρισιν, την οποίαν παρ' όλον τον ζήλον και την ικανότητα του ήδη Ανακριτού αφήσαμεν, πρότινος ακόμη, ΠΑΛΑΙΟΥΣΑΝ ΣΚΛΗΡΩΣ ΔΙΑ Ν' ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΟΝ "ΑΝΘΥΠΟΛΟΧΑΓΟΝ" του κ. Μακκά και τους δράστας εν γένει, εν μέσω δυσυπερβλήτων ως εκ της συνεχιζομένης τρομοκρατικής καταστάσεως εμποδίων κρατούντων κλειστά τα στόματα, ευνοήτων δε δι' όλον τον κόσμον πλην των υπαιτίων. Δύναται άλλως τε και οφείλει να το πράξη και ήδη ο κ. Μακκάς, προσερχόμενος ενώπιον του Εισαγγελέως Αθηνών και ελαφρύνων ούτω και τας ηθικάς του ευθύνας, εφ' όσον δύναται να μην υπολογίζη τας ποινικάς.
Η στάση της ηγεσίας του συλλόγου των δικηγόρων εναντίον των θέσεων του Α. Βαζούρα ήταν τόσο «μαύρη», που είχε προκαλέσει ευρύτερες αντιδράσεις.
Έγκριτος δικηγόρος της πόλης που δεν ήταν με το ΕΑΜ, όπως σημείωνε η εφημερίδα του, επισήμαινε σε επιστολή του σε αυτήν ότι η στάση της ηγεσίας του συλλόγου «δεν μπορεί παρά να λυπή αληθινά κάθε διανοούμενο και ελεύθερο άνθρωπο». Η έκθεση Βαζούρα, προσέθετε ο επιστολογράφος, ήταν «ξεσκέπασμα» όσων συνέβαιναν και ο λαός είχε σχηματίσει για εκείνην «τας καλλιτέρας εντυπώσεις» κι ένιωθε ανακούφιση και χαρά.
Ένταση της τρομοκρατίας
Η κάλυψη που προσέφερε ο πολιτικός διοικητής των νησιών Α. Τσουκαλάς στο αντιδημοκρατικό κύμα διώξεων εκφράστηκε άμεσα με έντασή του.
Μετά τη γνωστοποίηση της έκθεσης Βαζούρα, όπως αποκάλυπτε η «Φωνή του Λαού» στο ίδιο φύλλο τής 26ης Αυγούστου, ειδικά στην περιοχή Γύρου είχαν καταγραφεί εντεινόμενα έκτροπα. Ο σταθμάρχης Αρκαδάδων είχε ανακοινώσει ότι ο ξυλοδαρμός θα ήταν η ελάχιστη ποινή σε περίπτωση άρνησης σε εντολές του. Στο Βαλανειό μέλη της προδοτικής οργάνωσης «Χ» καταδίωκαν δημοκρατικούς πολίτες με προτεταμένα ντουφέκια. Στους Ασπιωτάδες οι απειλές ήταν φονικές.
Στην πόλη, στο προάστιο Μαντούκι, ο 15χρονος Αν. Χειμαριός, ο 14χρονος Γεώργ. Αυγερινός και ο επίσης 14χρονος Ανδρ. Γιούργας είχαν ξυλοκοπηθεί από τον διευθυντή του τοπικού αστυνομικού σταθμού επειδή σε στέκι στην περιοχή τραγουδούσαν αντιστασιακά άσματα της ΕΑΜικής οργάνωσης νέων ΕΠΟΝ.
Βγήκαν θαρρετά και υπεράσπισαν τον θαρραλέο εισαγγελέα - ανακριτή δοσιλόγων, αναδεικνύοντας συγχρόνως τους διωγμούς που υφίσταντο ως τάξη, τα εργατοϋπαλληλικά σωματεία του νησιού, εισφέροντας επιπλέον στοιχεία και ζητώντας σχηματισμό αντιπροσωπευτικής διακυβέρνησης.
Σε συνέλευση τους στο Εργατικό Κέντρο της πόλης, όπως προκύπτει από δημοσίευμα της «Φωνής του Λαού» στις 29 Αυγούστου, οι εκπρόσωποι διαφόρων κλάδων των εργαζομένων αποφάσισαν να διαμηνύσουν τις θέσεις τους με τηλεγράφημα στον τότε αντιβασιλέα, στην κυβέρνηση και σε εφημερίδες της Αθήνας.
Το συναποφάσισαν οι παρακάτω συνδικαλιστές των εξής σωματείων: Οικοδόμων Β. Καρδάκης, συνταξιούχων αρτεργατών Θ.Τσαμαδός, εργατών ελαιουργίας Μαρτζούκος – Σκλήρης, λεμβούχων Π. Πηλός, ελαιοχρωματιστών Ν. Ντούσης, εργατών μετάλλου Τζήλιος – Γιούργας, τυπογράφων Σ. Μπαλός, καφεζαχαροπλαστών Σ. Μεταλληνός, ραπτεργατών Σ. Βασιλείου, φωτογράφων Ζενεμπίσης, υφαντουργών Γι. Σκέμπρη, κλωστοϋφαντουργών εργοστασίου Α. Δεσύλλα Π. Σκούρτης – Σ. Χειμαριός – Σ. Καρδάμης, φορτοεκφορτωτών ιστιοφόρων Χρ. Μανέτας, μεταφορέων σίτου Σ. Παπαδάτος, ξυλουργών Καλόγερος – Μιζότερας, υδραυλικών Κόερος, αρτεργατών Βερύκιος, ναυπηγοξυλουργών Σ. Κολυτάς, υποδηματεργατών Αυγούστης – Μπογιάκης, ομοειδών εργασιών κύτους πλοίων Σ. Σαγιόν, φορτοεκφορτωτών κύτους Α. Δημησιάνος, ελαιομετρητών Αλεξάκης.
Έλεγε το τηλεγράφημα:
«Αντιπρόσωποι κάτωθι Σωματείων διαμαρτύρονται δια ανακριβείς δηλώσεις Μακκά – Τσουκαλά, Δικηγορικού Συλλόγου Κερκύρας,
Δημάρχου Κόλλα, Ενιαίας Εθνικιστικής Παρατάξεως. Δημοσιευθείσα επιστολή Εισαγγελέως Βαζούρα εφημερίδα Βήμα απολύτως αντικειμενική. Εργατική τάξις έζησεν όργιον τρομοκρατίας μεταδεκεμβριανού καθεστώτος. 25 Μαρτίου, 1 Μαΐου, 21 Μαΐου ημέραι συμμετοχής εργατικής τάξεως εορτάς εδέχθημεν οργανωμένας επιθέσεις από ενόπλους μοναρχοφασιστικάς ομάδας. Εργατική τάξις θεωρεί απαραίτητον προϋπόθεσιν επίλυσιν προβλημάτων σχηματισμόν Αντιπροσωπευτικής. Αξιοί άμεσον αποφυλάκισιν αγωνιστών εθνικής αντιστάσεως».
ΠΕΤΡΟΣ ΚΟΡΦΗΣ
