«Σελίδες από την ιστορία των κοινωνικών αγώνων στην Κέρκυρα» ήταν ο τίτλος ενός από τα δεκάδες κείμενα του βιβλίου «Σοσιαλιστικός Όμιλος Κέρκυρας» των Εκδόσεων «Αλκίνοος» του Χρήστου Κορφιάτη που κυκλοφόρησε στην Κέρκυρα το 2011 με υλικά συνεργασίας των Γιώργου Ζούμπου, Κώστα Θύμη και Αλέκου Πρίφτη και επικουρικό κείμενο του Φίλιππου Φιλίππου, με επιμέλεια του Αλέκου Πρίφτη.

Το συγκεκριμένο κείμενο -ακολουθεί συμπληρωμένο με επιπλέον υλικά- περιλάμβανε υλικά για την πρώτη γνωστή εργατική απεργία στο νησί, τους εορτασμούς της Πρωτομαγιάς του 1920 και του 1921, τη δράση του κινήματος των παλαιών πολεμιστών, τις συλλήψεις και διώξεις εις βάρος αγωνιστών την περίοδο του μεσοπολέμου, θέματα με δημοσιεύματα της αθηναϊκής εφημερίδας «Ριζοσπάστης» για την κατάσταση σε εργοστάσια του νησιού, τις αντιδράσεις εργαζομένων στο «ιδιώνυμο» του Ελευθέριου Βενιζέλου, την «Αγροτική Ένωση» και ένα ακόμη για τη μεγάλη απεργία στην Κέρκυρα το 1936, σε συνέχεια ανάλογων δημοσιευμάτων του Γιώργου Ζούμπου με λιγότερα ή περισσότερα στοιχεία στην κερκυραϊκή εφημερίδα «Ενημέρωση».

Η πρώτη απεργία

Το Μάη του 1911 οργανώνεται, με πρωτοβουλία του «Αλληλοβοηθητικού Εργατικού Σύνδεσμου», η πρώτη εργατική απεργία στην Κέρκυρα. Είναι διαμαρτυρία για την απόλυση τριών εργατών από το εργοστάσιο «Δεσύλλα», που εκείνη την εποχή απασχολούσε 500 άτομα.

Η συνδικαλιστική οργάνωση απαγορευόταν αυστηρά και κάθε υπόνοια για μια τέτοια κίνηση αντιμετωπιζόταν με μαζικές απολύσεις. Ακόμα και κάθε διαμαρτυρία ή παράπονο συνεπαγόταν άμεση απόλυση. Τα πρόστιμα ήταν ένα επιπλέον μέσο ληστείας των εργατών. Στο εργοστάσιο δούλευαν πολλοί εργάτες και εργάτριες από τα κοντινά στην πόλη χωριά και ξεκίναγαν ξημερώματα με τα πόδια για να είναι έγκαιρα στη δουλειά. Μερικές φορές, παρά τις προσπάθειές τους να είναι στην ώρα τους στο εργοστάσιο, αργούσαν μερικά λεπτά ή μισή ώρα, με ποινή πρόστιμο.

Τον Αύγουστο του 1912 οι εργαζόμενοι στο εργοστάσιο πετυχαίνουν, μετά από τριήμερη απεργία, τη μείωση των ωρών εργασίας από 14 σε 12.

Η Πρωτομαγιά του 1920

Τον Απρίλη του 1919 ιδεολογικές αντιπαραθέσεις στο Εργατικό Κέντρο της Κέρκυρας αναγκάζουν μια σειρά σωματείων να αποχωρήσουν από τη δύναμή του.

Οι αποφάσεις πάρθηκαν με αφορμή τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς, ο οποίος ματαιώθηκε.

Aποχωρούν από το Ε.Κ. τα σωματεία καπνεργατών, ξυλουργών, αρτεργατών, εργατών αλευρομύλων και ραπτεργατών, τα οποία ιδρύουν την Πανεργατική Ένωση «επί τη βάσει της πάλης των τάξεων, έξω κάθε αστικής επιρροής, με τάσεις και σκοπόν την χειραφέτησιν του προλεταριάτου». Στα εγκαίνια των γραφείων της Ένωσης καλούνται ομιλητές ο πρώην βουλευτής Α. Σίδερις και ο γραμματέας του Σοσιαλιστικού Τμήματος Κέρκυρας Ν. Βαρότσης.

Σε πρόσκληση της διοίκησης του Εργατικού Κέντρου προς τα εναπομείναντα σωματεία για τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς σε νέα ημερομηνία, τα σωματεία των χτιστών, των υποδηματοποιών, των αμαξηλατών και άλλα απάντησαν ότι «η αληθής εργατική εορτή παρήλθε» και ότι ετοιμάζονται «να προσχωρήσουν εις την Πανεργατικήν».

Η Πρωτομαγιά του 1920 γιορτάζεται με συγκέντρωση μπροστά από το Δημοτικό Θέατρο.

Κεντρικός ομιλητής είναι ο ποιητής Σπύρος Νικοκάβουρας, το σονέτο του οποίου με τον τίτλο «Λένιν», εμπνευσμένο από την Οκτωβριανή Επανάσταση, είχε δημοσιευτεί πρωτοσέλιδο στον «Ριζοσπάστη» της 17ης Απρίλη του ίδιου έτους.

Πρωτομαγιά του 1921

Το πρωί της Κυριακής 1ης Μάη του 1921 η εργατική συγκέντρωση, στην οποία συμμετέχουν και φαντάροι αδειούχοι από το Μέτωπο, γίνεται στη Σπηλιά και στη συνέχεια διασχίζει τη Νικηφόρου Θεοτόκη, ενώ προπορεύεται η μπάντα της Παλαιάς Φιλαρμονικής και στην κεφαλή μια κόκκινη σημαία.

Καθώς η μπάντα παιανίζει, οι εργάτες τραγουδούν τη «Διεθνή» και φωνάζουν ρυθμικά το αίτημα της εποχής: Θέλουμε οχτάωρο.

Η πυκνή διαδήλωση περνά από το Λιστόν, την Ευγενίου Βουλγάρεως και καταλήγει στο Δημοτικό Θέατρο, στα προπύλαια του οποίου εκφωνούνται λόγοι και μετά ο κόσμος διαλύεται.

Αυτά βεβαιώνουν οι αναμνήσεις του Τηλέμαχου Ρούση για την περίοδο 1920-1921, όπως τις διέσωσε ο Στέφανος Ριζικάρης.

Το κίνημα των παλαιών πολεμιστών

Στις αρχές του Μάρτη του 1924 έγιναν αρχαιρεσίες στην Ένωση Παλαιών Πολεμιστών και Θυμάτων Στρατού της Κέρκυρας. Στο διοικητικό συμβούλιο εκλέχτηκαν οι Ι. Ξηροπόταμος (γραμματέας), Γ. Αγάθος, (ταμίας), Σ. Πρίφτης, Σ. Ράλλης, Σ. Κουρής, Θ. Κότσης και Β. Τσεζάνας. Επίσης, στην εποπτική επιτροπή εκλέχτηκαν οι Π. Αγάθος, Ι. Μεταλληνός και Λ. Πουλής.

Ο «Ριζοσπάστης» σημείωσε ότι «η Συνέλευσις της Ενώσεως διεμαρτυρήθη εντονώτατα εναντίον της καταδιώξεως της εφημερίδος "Π. Πολεμιστής" παρά της Αστυνομίας. Επίσης, απεφασίσθη να κληθούν τα Διοικητικά Συμβούλια των Εργατικών Σωματείων ως και αντιπρόσωπος του Κομμουνιστικού Τμήματος εις κοινήν σύσκεψιν, ίνα λάβουν από κοινού απόφασιν διά την ακρίβειαν του βίου και την μελετωμένην αύξησιν της τιμής του άρτου».

Συλλήψεις και διώξεις τον μεσοπόλεμο

Στα μέσα του 1924, σε συνθήκες κοινωνικού αναβρασμού πανελλαδικά, στην Κέρκυρα γίνονται μεγάλες διαδηλώσεις. Για μέρες διανέμονται χιλιάδες προκηρύξεις στην πόλη, και με ποδηλάτες στα χωριά, ενάντια στη φορολογία και κατά της τροποποίησης του ενοικιοστασίου.

Μόλις οι αρχές ενημερώνονται για τις ενέργειες αυτές και την προσπάθεια προώθησης των απόψεων του ΚΚΕ, έλαβαν επείγοντα μέτρα, κατάσχοντας τις προκηρύξεις και διενεργώντας έρευνες σε σπίτια κομματικών μελών.

Σύμφωνα με μαρτυρία της εποχής, κάποιο διάστημα «ο διευθυντής της Αστυνομίας έδωσε 100 δραχμάς εις τον τοιχοκολλητή των προκηρύξεων για να μαρτυρήσει τα μέλη της Επιτροπής Δράσεως. Αι τοιχοκοληθείσαι προκηρύξεις εσχίζοντο από τα όργανα της αστυνομίας πόλεων, την νύκτα δε ερευνώντο οι τοίχοι με ηλεκτρικά φανάρια».

Στους αστυνομικούς σταθμούς της υπαίθρου στάλθηκαν επείγουσες διαταγές, ώστε να παρεμποδιστεί η έξοδος αγροτών προς την πόλη. Μια άλλη ενέργεια των Αρχών ήταν να κυκλοφορήσουν διαδόσεις ότι θα εκδηλωνόταν «κομμουνιστική επανάσταση».

Στις 28 Δεκέμβρη του 1924 οι αρχές λαμβάνουν έκτακτα μέτρα. Περίπολοι διατρέχουν την πόλη, προκηρύξεις της Αστυνομίας ότι απαγορεύονται οι συγκεντρώσεις και ότι όποια πραγματοποιηθεί θα διαλύεται με τη βία τοιχοκολλούνται σε κεντρικά σημεία, πολίτες ερευνώνται στους δρόμους και λόχοι στρατού φρουρούν κάθε πέρασμα, εμποδίζοντας την ελεύθερη κυκλοφορία.

Το επόμενο βήμα των αρχών είναι να κηρύξουν καταζητούμενους τα μέλη Επιτροπής Δράσης, ενώ η διάδοση περί «εξόδου του Σπ. Πρίφτη στην ύπαιθρο προκειμένου να οδηγήσει ομίλους προς την πόλη», προκαλεί ενίσχυση των στρατιωτικών τμημάτων και τον εφοδιασμό τους με πολυβόλα.

Λίγες μέρες μετά συνελήφθησαν τα μέλη της Επιτροπής Δράσης, Σπ. Πρίφτης (γραμματέας του κομμουνιστικού Τμήματος), Θ. Κοίτης και Γ. Κόλλας.

Νοέμβρης 1926: «Ο αγών των εργατών Κερκύρας»

Η κατάσταση των εργατών, τα συνδικαλιστικά προβλήματα, αλλά και οι επιτυχίες του κινήματος προκαλούν συχνά δημοσιεύματα στο «Ριζοσπάστη», όπως αυτό της 13ης Νοέμβρη 1926. Πρόκειται για ανταπόκριση της 8ης του μήνα, η οποία αναφέρεται στην κατάσταση στα εργοστάσια της «Ελαιουργίας» και του «Δεσύλλα», με τον τίτλο: «Ο αγών των εργατών Κερκύρας».

Στον υπότιτλο σημειώνεται ότι «εργάζονται υπό τους πλέον φρικτούς όρους».

Υπογράφει «Εργάτης Ανταποκριτής»:

«Η κατάσταση που δημιουργήθηκε για τους εργάτες όλης της χώρας μας μετά τον ευρωπαϊκό πόλεμο, δεν μπορούσε να αφήση ανεπηρέαστους και τους εργάτες της Κερκύρας. Οι όροι και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες δουλεύουν είναι φρικώδικοι. Δουλεύουν μέσα στα ανθυγιεινέστερα και ελεεινά εργοστάσια 10- 11 ώρες χωρίς κανένα ενδιαφέρον, καμμιά φροντίς να λαμβάνεται από το επίσημο κράτος, παίρνοντας ένα μεροκάματο εξευτελιστικό. Απέναντι όμως στην κατάσταση αυτή οι εργάτες της Κερκύρας έμεναν ανοργάνωτοι, δεν είχαν καταλάβει ακόμη ότι μόνον με την οργάνωση θα κατορθώσουν να επιτύχουν το οκτάωρο, ν’ αυξηθούν τα μεροκάματα, να καλυτερεύσουν τη ζωή τους.

Τώρα όμως τελευταία μια κίνηση άρχισε και στην πόλη μας για την οργάνωση των εργατών. Πρώτα έδωσαν το παράδειγμα οι εργάτες ελαιουργοί οι οποίοι δουλεύουν μέσα στα ανθυγιεινά εργοστάσια γεμίζοντας τα καζάνια, όπου γίνεται η εξαγωγή από τους ελαιοπυρήνες του λαδιού που χρησιμοποιείται κυρίως για σαπούνι. Για την εξαγωγή του λαδιού αυτού γίνεται χρήση και οινοπνεύματος που η ύπαρξή του είναι και ο λόγος της αδιάκοπης απειλής μιας πυρκαϊάς ή μιας ανατινάξεως των εργοστασίων. Οι υγιεινές συνθήκες επίσης είναι τέτοιες, ώστε πολλοί προσβάλλονται από φθίση. Η εισπνοή όλη την ημέρα των αναθυμιάσεων του πυρηνόλαδου, του οινοπνεύματος κλπ. λιώνει τα πνευμόνια των εργατών. Μπροστά λοιπόν σ’ αυτή την κατάσταση οι ελαιοπαραγωγοί, πρωτοστατούντων των νέων, φτιάξανε ένα σωματείο, του οποίου το καταστατικό εψηφίστηκε ήδη. Έτσι θα μπορέσουν οργανωμένοι και έχοντας επί κεφαλής μια διοίκηση από συνειδητούς εργάτες να αγωνιστούν για τα αιτήματα που τους ενδιαφέρουν.

Η ίδια κατάστασις παρατηρείται επίσης και στους εργάτες του εργοστασίου σχοινοποιείας Δεσύλλα. Στο εργοστάσιο αυτό δουλεύουν περισσότεροι από 600 εργάτες κι εργάτριες, παίρνοντας κι’ αυτοί ένα μικρό μεροκάματο που δεν μπορούν να ζήσουν μ’ αυτό. Πολλές φορές δοκιμάσανε να οργανωθούνε, πρόπερσυ το πετύχανε. Ο εργοδότης όμως μόλις το έμαθε αυτό έκλεισε το εργοστάσιό του και μας έρριξε στο δρόμο, λέγοντας ότι θα ξανανοίξη το εργοστάσιο τότε μόνο, όταν διαλυθή τελείως το Σωματείο.

Μπροστά λοιπόν σ’ αυτή τη στάση του εργοδότη, υποστηριζομένου και υπό των ενταύθα αρχών, των επισήμων αντιπροσώπων του αστικού κράτους, οι εργάτες σχοινοποιοί ηναγκάσθηκαν να γονατίσουν και να ξανάρθουν στο εργοστάσιο, θυσιάζοντας 5-6 συναδέλφους των που είχαν αγωνισθή θαρραλέα για τα συμφέροντά τους.

Από τότε δεν έγινε πια καμμιά προσπάθεια για την επανίδρυση του Σωματείου. Και όμως η αμείλικτος ανάγκη φωνάζει οργάνωση, οργάνωση.

Το παράδειγμα των ελαιοπαραγωγών πρέπει να το ακολουθήσουν όλοι οι εργάτες της Κερκύρας για να αγωνισθούν για την καλλιτέρευση της ζωής των ενάντια στους εργοδότες και το αστικό κράτος».

Πίσω από τη «βιτρίνα»

Στις 2 Ιούλη 1927, μια ανταπόκριση στο «Ριζοσπάστη», με τον τίτλο «Οι εργάτες γαλακτοκομίας», μας δίνει πολλές και πολύτιμες πληροφορίες για την κατάσταση στο εργοστάσιο «Μαργαρίτη» (ακολουθεί εδώ, πιο κάτω, διαφημιστική φωτογραφία της εταιρείας).

Γράφει ο ανταποκριτής (υπογράφει «Ένας εργάτης», ημερομηνία 26-6-1927):

«Θέλω να γράψω με λίγα λόγια τη ζωή που περνάμε εμείς οι εργάτες εδώ στο εργοστάσιο γαλακτοκομίας Χατζηκυριάκου, Μαργαρίτη και Σία. Δουλεύουμε 30-35 εργάτες 18 ώρες με 19- 30 δρ. μεροκάματο. Η ζωή μας κατήντησε αφόρητη.

Σηκωνόμαστε στις 4 το πρωί και πηγαίνουμε στα γύρω χωριά για γάλα. Γυρίζουμε από τα χωριά στις 10-11. Όταν γυρίσουμε κατάκοποι μας βάζουν και γυρίζουμε το βαρέλι, ένα βαρέλι 80-90 οκάδες βάρος. Το γυρίζουμε δύο άνθρωποι για να γίνει το γάλα βούτυρο. Σ’ αυτή την κόλαση δουλεύουμε έως τις 2 μ.μ.

Στις 2 πάμε και τρώμε μια ώρα και στις 3 πάλι ξεκινάμε για τα γύρω χωριά. Γυρίζουμε στις 7 το βράδυ. Μόλις επιστρέψουμε μας βάζουν και γυρίζουμε πάλι το βαρέλι έως τις 10 τη νύχτα και όλα αυτά για 19-30 δρ. μεροκάματο.

Οι συνάδελφοι που εργαζόμεθα μαζί φοβούνται να οργανωθούν μη τους πετάξουν στο δρόμο. Πρέπει όμως να αφήσουν κατά μέρος τους φόβους και να κοιτάξουμε όλοι πώς να οργανωθούμε».

Το «ιδιώνυμο» του Βενιζέλου

Στις 22 Δεκέμβρη του 1928 η κυβέρνηση Bενιζέλου, με εισηγητή τον Κερκυραίο πολιτικό Κωνσταντίνο Ζαβιτζιάνο, καταθέτει στη Βουλή νομοσχέδιο με τίτλο «Περί μέτρων ασφαλείας του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών», το οποίο γίνεται νόμος του κράτους τον Ιούλη του 1929 και περνά στην Ιστορία με την ονομασία «ιδιώνυμο», αφού αντιμετωπίζει τον κομμουνισμό ως «ειδικό αδίκημα» και προβλέπει μια σειρά μέτρα για την καταστολή του.

Συνέλευση των αρτεργατών της Κέρκυρας, στις 22 Γενάρη του 1929, εγκρίνει ομόφωνα ψήφισμα, με το οποίο καλεί την κυβέρνηση να μη ψηφίσει το «μεσαιωνικό αυτό νομοσχέδιο» και ζητεί να γίνουν σεβαστές οι ελευθερίες της εργατικής τάξης.

Την επόμενη τα διοικητικά συμβούλια των εργατικών σωματείων της Κέρκυρας στέλνουν στην κυβέρνηση το παρακάτω τηλεγράφημα:

«Κατά προετοιμαζομένην ψήφισιν νομοσχεδίου περί διώξεως του κομμουνισμού, αποβλέποντος εις την τρομοκράτησιν της εργατικής τάξεως Ελλάδος, αγωνιζομένης νομίμως προς βελτίωσιν της εν γένει καταστάσεως αυτής και εξασφάλισιν των συνδικαλιστικών της ελευθεριών, τα Διοικητικά Συμβούλια και οι αντιπρόσωποι των εργατικών Σωματείων Κερκύρας διαμαρτύρονται, δηλούντα ότι η εργατική τάξις σύσσωμος θα αγωνισθή κατά του νομοσχεδίου τούτου, διά την μη ψήφισιν αυτού».

Ανάμεσα στους διανοούμενους της χώρας που αντέδρασαν για το «ιδιώνυμο» ήταν και η Κερκυραία Ειρήνη Δενδρινού.

Δημοσίευμα του Ριζοσπάστη στις 23 Οκτώβρη 1928 εξηγούσε με δραματικούς τόνους την κατάσταση της εργατικής τάξης στην Κέρκυρα.

Η «Αγροτική Ένωση» στα 1930

Ο θεσμός των γεωργικών συνεταιρισμών εφαρμόζεται στην Κέρκυρα από το 1921, με τη βοήθεια δανείων από την Εθνική Τράπεζα. Όμως το «αγροτικό ζήτημα» στο νησί, πρόβλημα το οποίο υφίσταται από την εποχή της ένωσης της Επτανήσου με την Ελλάδα, λύνεται οριστικά μόλις το Σεπτέμβρη του 1925, οπότε απελευθερώνονται όλα τα αγροτικά κτήματα που δεν είχαν ήδη απελευθερωθεί από τα βάρη που είχαν, και οι αγρολήπτες γίνονται απόλυτοι κύριοι των κτημάτων που κατείχαν.

Η λύση του «αγροτικού ζητήματος» βρίσκει την Κέρκυρα με 196 συνεταιρισμούς και τρεις Ενώσεις. Εκείνη την εποχή η μία από τις Ενώσεις (με την επωνυμία «Κεντρική Τράπεζα») περιλαμβάνει 80 συνεταιρισμούς, ελέγχεται από τους μηχανισμούς των παλαιών υποστηρικτών του Γ. Θεοτόκη και τη διοίκησή της έχει ο Σπύρος Σκιαδάς. Τα δάνεια δίνονται μέσω της Ένωσης χωρίς περιορισμούς και για ένα διάστημα δημιουργείται εικόνα ευημερίας (ακολουθεί εικόνα της εποχής από την κερκυραϊκή ύπαιθρο).

Μέσα στο 1925 δημιουργούνται υπόνοιες ότι κάτι «δεν πάει καλά» στα συνεταιριστικά και η ερευνητική παρέμβαση του πολιτευτή Κ. Ζαβιτζιάνου προκαλεί έντονες αντιδράσεις από τη διοίκηση της Ένωσης, αλλά και από τις δανείστριες τράπεζες. Η κατάσταση οξύνεται ξαφνικά από την αναχώρηση του Σκιαδά για το εξωτερικό. Τότε οι τράπεζες δεσμεύουν ό,τι υπάρχει στις αποθήκες των Συνεταιρισμών και ξεσπά το σκάνδαλο που έμεινε γνωστό ως «Σκιαδικά». Στις δεξαμενές της Ένωσης, αντί για λάδι βρίσκεται νερό και στις αποθήκες αντί ελαιοπυρήνας, χώμα και αντί καπνός, καστανόφυλλα. Τα τσεκ πληρωμών ήταν πλαστά και τα λογιστικά βιβλία πλαστογραφημένα, με αποτέλεσμα η περιουσία των αγροτών να περάσει ως ενέχυρο στις δανείστριες τράπεζες και κύρια στην Εθνική.

Πέντε χρόνια μετά τα «Σκιαδικά», το 1930, η κατάσταση των φτωχών αγροτών είναι πια απελπιστική. Στις αρχές Μάρτη γίνεται συνέλευση των μελών της «Αγροτικής Ένωσης», η οποία κυκλοφορεί και ομώνυμη εφημερίδα.

Για το κλίμα που επικρατεί, είναι ενδεικτικό το παρακάτω απόσπασμα από το «Ριζοσπάστη» της 14ης Μάρτη 1930, με τίτλο «Η κατάσταση της Αγροτικής Ένωσης Κέρκυρας και η τρομοκρατία κατά των εργατών»:

«Παράλληλα με την τελευταία κίνηση των εργατών και φτωχών αγροτών για την κάθοδό τους σε αγώνα, άρχισε μια συνεχής και συστηματική τρομοκρατία να εξασκείται κατά των συνειδητών εργατών. Οι χαφιέδες παρακολουθούν κατά πόδας ωρισμένους συντρόφους στα καφενεία, στο δρόμο, στο σπίτι, παντού και ζητούν με κάθε τρόπο πώς να δημιουργούν ζητήματα σε βάρος τους. Καθημερινά συλλαμβάνουν εργάτες, τους οποίους υποβάλλουν σε έρευνα και απειλούν με εξορία και φυλακίσεις. Προ ημερών συνέλαβαν τον σ. Καλοδίκη, φοιτητή, γιατί τον είδαν να παίρνει μερικές ειδοποιήσεις για την έκδοση της "Αγροτικής Ένωσης" από τον σ. Βασιλάκη. Του έκαμαν έρευνα στο Τμήμα από τα νύχια ως την κορφή και κατόπιν τον άφησαν ελεύθερο. Συνέλαβαν επίσης τον σ. Κούρκουλο, γραμματέα της Εργατικής Βοήθειας, τον οποίον και ωδήγησαν στο τμήμα, όπου τον εκράτησαν από τις 9 το βράδυ ως τα μεσάνυχτα. Στις διαμαρτυρίες του συντρόφου για την αυθαίρετη σύλληψή του οι χαφιέδες κυνικώτατα του απάντησαν ότι δεν βρίσκεται στη Σοβιετική Ένωση ή στο καθεστώς του Μουσσολίνι, αλλά στο έδαφος της Ελληνικής Δημοκρατίας και δεν έχει λόγο να φοβάται. Παρά τις βλακείες των αυτές τον άφησαν ελεύθερο, αφού τον απείλησαν ότι θα τον εξορίσουν, χωρίς να του δίνουν και επίδομα, αν εξακολουθήσει τη δράση του.

Τα τρομοκρατικά αυτά μέτρα κρατούν σε αγανάχτηση τους εργάτες της Κέρκυρας, οι οποίοι και είναι αποφασισμένοι ν΄ αγωνιστούν για το τσάκισμά τους».

1933, στο εργοστάσιο «Ασπιώτη»

Στα 1933, ενώ η διεθνής οικονομική κρίση είναι αισθητή στην Ελλάδα, το εργοστάσιο «Ασπιώτη» στην Κέρκυρα απασχολεί 400 εργάτες και εργάτριες με μεροκάματα 15-30 δραχμών, τα οποία δεν μπορούν να καλύψουν ούτε τις στοιχειώδεις ανάγκες των εργαζομένων.

Ήδη, από την προηγούμενη χρονιά, για να αντεπεξέλθει στην κρίση, η εταιρεία απόλυσε αρκετούς εργάτες και εργάτριες. Έγραψε ο «Ριζοσπάστης»:

«Μεταξύ αυτών ήτανε και ο λιθογράφος Σπύρος Πινιατώρος, που σαν τεχνίτης έπαιρνε 100 δρχ. μεροκάματο. Ύστερα από αρκετούς μήνες ανεργίας κατώρθωσε να επαναπροσληφθεί στο εργοστάσιο. Η εταιρία όμως του είπε πως θα δουλέψει με το μισό μεροκάματο κι’ αυτός δέχτηκε γιατί τον είχε τσακίσει η ανεργία. Δεν πέρασαν λίγες μέρες κι εκεί που δούλευε τον άρπαξε ένα μηχάνημα και τον τραυμάτισε βαρειά στο μπράτσο. Τον πήγαν στο νοσοκομείο κι απ’ την αδιαφορία που έδειξε η εταιρία για τη θεραπεία του, δηλητηριάστηκε το αίμα του, κι έτσι προχτές πέθανε ο δυστυχισμένος Πινιατώρος. Η διοίκηση του Σωματείου και όλοι οι εργάτες του εργοστασίου πρέπει ν’ απαιτήσουν να δοθεί σύνταξη στην οικογένειά του».

Τον Μάη του 1936

Η Κέρκυρα είχε τη δική της, δυναμική συμμετοχή στον πανελλαδικό πανεργατικό αγώνα, που εκδηλώθηκε μετά την κινητοποίηση των καπνεργατών της Θεσσαλονίκης και την αιματηρή αντίδραση των αρχών, τον Μάη του 1936 (πάνω εικόνα από δημοσίευμα του «Ριζοσπάστη»).

Την Τετάρτη 13 Μάη έγινε στο νησί πανεργατική απεργία, στο πλαίσιο 24ωρης πανελλαδικής απεργίας της Ενωτικής Γενικής Συνομοσπονδίας και της ΓΣΕΕ.

Συμμετείχε σε ένδειξη αλληλεγγύης, από το μεσημέρι της Τετάρτης, η Ομοσπονδία Επαγγελματιών.

Παρά την απεργία, τα αρτοποιεία λειτούργησαν, καθώς με στρατιωτική παρέμβαση στάλθηκαν να εργαστούν μαθητές της Αστυνομικής σχολής και στρατιώτες. Στην πόλη έγινε ογκωδέστατο συλλαλητήριο.

Προηγήθηκε, το απόγευμα της Τρίτης, συγκέντρωση των απεργών στο «Γυμναστήριο», όπου μίλησαν εκπρόσωποι των εργατών, των ιδιωτικών υπαλλήλων και των επαγγελματιών.

Η προσπάθεια για την επίδοση ψηφίσματος στον Νομάρχη κατέληξε σε συμπλοκές με την αστυνομία, που είχαν αποτέλεσμα τον τραυματισμό 27 διαδηλωτών και 8 αστυνομικών.

Στις 14 Μάη πραγματοποιήθηκε γενική απεργία και στις διαδηλώσεις έλαβαν μέρος περί τις 12.000 λαού. Σε συγκρούσεις με την αστυνομία τραυματίστηκαν πολλοί διαδηλωτές.

Το «Κερκυραϊκό Βήμα» σε άρθρο του σημείωσε ότι η ευθύνη για τις συγκρούσεις βαρύνει εξ ολοκλήρου την Αστυνομία και ότι τα αστυνομικά όργανα έχασαν την ψυχραιμία τους.

Επισήμανε, ακόμη, ότι λίγο καιρό πριν, σε κομματικές διαδηλώσεις γίνονταν έκτροπα και η Αστυνομία δεν επενέβαινε, παρά την παρουσία αξιωματικών της, δημιουργώντας κλίμα αναξιοπιστίας, εξαιτίας του οποίου ο κόσμος έχει χάσει την εμπιστοσύνη του προς αυτήν.

Κείμενο με τον τίτλο «Χρειάζεται κάθαρσις», ανέφερε: «Εξ άλλου ο εκ διαφόρων λόγων προκαλούμενος ζήλος των αστυνομικών οργάνων να ανευρίσκουν εις όλας τας περιπτώσεις κομμουνιστικόν δάκτυλον και να αποδίδουν συλλήβδην εις όσους τους απαρέσκουν τον τίτλον του κομμουνιστού, εδημιούργησε μιαν τοιαύτην κατάστασιν δυσπιστίας προς τα όργανα τα εντεταλμένα διά την ασφάλειαν και τάξιν εις τον λαόν, την οποίαν, εν ουδεμιά περιπτώσει, πρέπει να παραβλέψη η Κυβέρνησις, εάν πράγματι αποβλέπει εις την αποκατάστασιν του κρατικού γοήτρου. Διότι δεν είναι καθόλου συντελεστικόν της αναπτύξεως του πνεύματος της πειθαρχίας και της ισονομίας του κράτους έναντι των πολιτών, η ενέργεια ενίων Διοικητών Ασφαλείας, μεταξύ των οποίων και του Διοικητού της Γεν. Ασφαλείας Κερκύρας, καλούντων φιλησύχους και νομοταγείς πολίτας παραδόξως ανήκοντας εις την βενιζελικήν παράταξιν, να υπογράψουν δήλωσιν ότι δεν είναι… κομμουνισταί».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΟΥΜΠΟΣ
ΚΩΣΤΑΣ ΘΥΜΗΣ
ΑΛΕΚΟΣ ΠΡΙΦΤΗΣ