Ο Σταμάτης Σαϊτάς, μαχητής του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ), γεννήθηκε το 1924 στο χωριό Αγραφοί. Δεν παραδέχθηκε την ήττα. Συνέχισε μέχρι τη δύση του να αγωνίζεται για την κοινωνική πρόοδο και τη σοσιαλιστική - κομμουνιστική κοινωνία.
Έμαθε γράμματα στο δημοτικό σχολείο του χωριού του, ασχολήθηκε με αγροτικές οικογενειακές εργασίες και το 1939 αναζήτησε εργασία στην Αθήνα.
Με την Κατοχή έγινε Αετόπουλο και ΕΠΟΝίτης. Πνεύμα αγωνιστικό και θαρραλέο, έγινε και ΕΑΜίτης και ΕΛΑΣίτης στα όρια της Αθήνας, αλλά για ένα χρονικό διάστημα και στη βόρεια Κέρκυρα. Επίσης, ασπάστηκε τις ιδέες του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας και έγινε μέλος του.
Μετά την απελευθέρωση συνέχισε να αγωνίζεται για τη δικαίωση των οραμάτων της αγωνιζόμενης νεολαίας και του αγωνιζόμενου λαού. Πήρε μέρος στους αγώνες του Δεκεμβρίου του 1944.
Αργότερα, όταν κλήθηκε να ενταχθεί στον κυβερνητικό στρατό για να πολεμήσει εναντίον των αντιστασιακών οργανώσεων και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, αρνήθηκε. Κατατάχθηκε στον ΔΣΕ και πολέμησε μαζί του στην Ήπειρο, στον Γράμμο και στο Βίτσι, σχεδόν μέχρι την ήττα του. Το 1949, στην τελική φάση της υποχώρησης του Δημοκρατικού Στρατού, σε μεγάλη μάχη συνελήφθη από κυβερνητικό απόσπασμα βαριά τραυματισμένος, με δύο σοβαρά τραύματα στο κεφάλι.
Μαχητής στον Δημοκρατικό Στρατό (δεύτερος από αριστερά)
Λίγο μετά παραπέμφθηκε σε στρατοδικείο στα Ιωάννινα. Για την ανυποχώρητη στάση του και την πίστη του στο δίκιο του λαού και του ΚΚΕ καταδικάστηκε σε θάνατο πεντάκις. Φυλακίστηκε και εξορίστηκε στο Γεντί Κουλέ στη Θεσσαλονίκη, στη Μακρόνησο και στις φυλακές της Αίγινας. Αποφυλακίστηκε, στο πλαίσιο εφαρμογής «μέτρων ειρήνευσης», το 1955. Στις φυλακές έμαθε να ζωγραφίζει, κάτι που του άρεσε πολύ να κάνει.
Επιστρέφοντας στην Κέρκυρα συντάχθηκε, ως κομμουνιστής, με την ΕΔΑ της εποχής
Δεν έμεινε για πολύ στο νησί. Αναζητώντας εργασία, πήγε στην Αθήνα, όπου έπιασε δουλειά, ως εργάτης, σε στεγνωτήριο και καθαριστήριο ενδυμάτων, συνεχίζοντας να μετέχει ενεργά στους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες, διατηρώντας αμετάβλητες τις ιδέες και τις θέσεις του. Μετά από πολλά χρόνια, το 1981, δημιούργησε και ο ίδιος στεγνωτήριο και καθαριστήριο ενδυμάτων στο κέντρο της Αθήνας. Πριν καταφέρει να συνταξιοδοτηθεί, εργάστηκε ως ιδιωτικός υπάλληλος σε συναφή εταιρεία, ενώ η υγεία του είχε επιβαρυνθεί πολύ.
Την περίοδο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, το 1973, είχε συλληφθεί δύο φορές.
Στρατεύτηκε οργανωμένα στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας μετά τη νομιμοποίησή του το 1974 και έμεινε πιστός σε αυτό και στην ανάγκη της κοινωνικής μεταβολής μέχρι τον θάνατό του.
«Μέχρι τέλους ήθελε και έπαιρνε μέρος σε κομματικές συνεδριάσεις. Δεν μπορούσε να πάει ο ίδιος μόνος του, αλλά έρχονταν φίλοι του και τον έπαιρναν και χαιρόταν», θυμάται ο γιος του Κώστας Σαϊτάς.
Ήταν μεγάλη η χαρά του Σταμάτη Σαϊτά, προς το τέλος της ζωής του, που μπορούσε και περνούσε τα καλοκαίρια στην αγαπημένη του Κέρκυρα.
Ο Σταμάτης Σαϊτάς πέθανε στην Αθήνα, σε ηλικία 82 ετών, το 2006, έχοντας την ιδιότητα του μέλους του ΚΚΕ.
