Έρχεται στο φως σήμερα, ως καρπός κι αυτός της εμπνευσμένης πρωτοβουλίας των Γενικών Αρχείων του Κράτους - Αρχείων Νομού Κέρκυρας (Γ.Α.Κ.-Α.Ν.Κ.) να διασώσουν και με πολύ κόπο και υποδειγματική φροντίδα να αναταξινομήσουν σε ευρύτερο αρχείο έναν θησαυρό παρ' ολίγο σκουριασμένων από τον χρόνο «εμπιστευτικών» και «απόρρητων» τεκμηρίων για όσα απίστευτα συνέβησαν τα χρόνια 1947-1949 στις Φυλακές Κέρκυρας και τη μαρτυρική νησίδα Λαζαρέτο, μία συνταρακτική Αναφορά πολιτικού κρατουμένου των φυλακών, ο οποίος εκτελέστηκε στο νησάκι το 1948.

Υποτίθεται ότι είχαμε ως Δήμος Κεντρικής Κέρκυρας μόνο δικαιώματα χρήσης στο Λαζαρέτο. Για τον λόγο αυτό ο Δήμος πέρυσι, καθώς έληξε τότε εικοσαετής παραχώρηση χρήσης του νησιού από τον ΕΟΤ, ζήτησε την ανανέωσή της. Ωστόσο ανήκει στον Δήμο και η κυριότητα του ιστορικού νησιού-τόπου Θυσίας για το Δίκιο.

«Από την σήμερον ημέρα το Νησί των Κορφών, και τα μέρη οπού από αυτό κρέμανται είναι βαλμένα κάτω εις Νόμον Στρατιωτικόν».

29 διοικητικά έγγραφα, προϊόν έρευνας, φωτίζουν την αγριότητα του αστικού κράτους και το μπόι όσων στάθηκαν όρθιοι απέναντι στον θάνατο.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας ήδη εξετάζει, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, τη δυνατότητα να συμβάλει, σε συνεργασία με την Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών - Μουσείο Σολωμού, στην εκπλήρωση της επιθυμίας του αξέχαστου μουσικοσυνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλου για την πραγματοποίηση συναυλίας με το συγκλονιστικό λαϊκό ορατόριό του «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», στο σπίτι του ποιητή, στην Κέρκυρα.

«Σφαγή ελαιών» και συγχρόνως καταστροφή σπάνιας χλωρίδας, ερήμην των αρμοδίων, διενεργείται πιθανώς στην επισήμως προστατευόμενη ως «Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους» (Τ.Ι.Φ.Κ.) περιοχή Ακρωτήριο Ελαιών ή Ελαίας του πρώην «Κλαμπ Μεντιτερανέ» στη βορειοανατολική Κέρκυρα, καθώς ο επιχειρηματικός όμιλος Ikos προωθεί την κατασκευή πολυτελούς ξενοδοχείου-μαμούθ 804 κλινών.

«Κάνε το καλό και ρίχ' το στον γιαλό». Αυτό προτρέπει ένα από τα αποστάγματα της λαϊκής ανιδιοτέλειας, πείρας και σοφίας, ιδιαιτέρως εδώ στα Επτάνησα όπου κορυφαίες μορφές της πνευματικής ζωής στον τόπο μας, όπως ο Διονύσιος Σολωμός ή ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης, με τη στάση ζωής τους και τα λεγόμενά τους ακριβώς αυτό εδίδαξαν.

Το πρώτο δεκαήμερο αυτού του μήνα, μετά την πτώση της χούντας των συνταγματαρχών, το 1974, ιδρύθηκε στην Κέρκυρα μια πρώτη μικρή Οργάνωση - Τμήμα της εξάχρονης τότε Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας (ΚΝΕ), η οποία δρούσε από το 1968 στην Αθήνα και η οποία «αποτέλεσε», σύμφωνα με τον Κερκυραίο αντιστασιακό δικαστή Σπύρο Πλασκοβίτη, φυλακισμένο από τους δικτάτορες επί πολλούς μήνες στον Κορυδαλλό και μετά την κατάρρευσή τους πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, «δύναμη ιδιαίτερα αποφασιστική και επικίνδυνη για την απριλιανή δικτατορία, κυνηγήθηκε, χτυπήθηκε ιδιαίτερα σκληρά από τα όργανά της, δε λύγισε όμως». 

Καστρινός. Καπετάν-Καστρινός. Τηλεγραφητής. Έτσι τον ήξεραν οι συναγωνιστές του στα βουνά κατά την Εθνική Αντίσταση στο Σούλι, στο Ζάλογγο και στην κάποτε δεμένη διοικητικά με την Κέρκυρα Πάργα στο 24ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ. Γιος φιλομοναρχικού αξιωματικού, έγινε μαχητής υπασπιστής του θρυλικού στρατηγού του ΕΛΑΣ Γεράσιμου Αυγερόπουλου.

«Το υπουργείο Πολιτισμού δεν δίνει άδειες για καζίνο». Αυτό ακούστηκε να λέει προ ημερών η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, όταν στο περιθώριο εκδήλωσης για άλλο θέμα κερκυραϊκού ενδιαφέροντος ρωτήθηκε ατύπως για το νέο Καζίνο της Κέρκυρας, που άρχισε να λειτουργεί εδώ και λίγο καιρό, ως γνωστόν, στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της πόλης, σε ιστορικό κτίριο - παλαιό εκπαιδευτήριο, ανάμεσα σε σπίτια και κοντά σε σχολείο, μπροστά στην κεντρική πλατεία της. 

Με ένα 0,52% των ψήφων του νησιού επιπλέον, δηλαδή με 285 επιπλέον ψήφους, θα είχε κερδίσει βουλευτική έδρα στις εκλογές του 2019. Χάρη στις βαθιές και ιστορικές ρίζες του στον λαό του νησιού, αφού πέραν πολλών άλλων στοιχείων μια τοπική σοσιαλιστική οργάνωση το 1918 είχε αποτελέσει ένα από τα ιδρυτικά του μέλη, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας το 2019 κέρδισε την ψήφο 3.881 πολιτών του νομού μας. Είχε λάβει τότε στο σύνολο του νομού, αν δεν κάνουμε λάθος,  ποσοστό 6,98%. Ένα ποσοστό, δηλαδή, που ήταν 25,7% υψηλότερο από το μέσο πανελλαδικό ποσοστό του στις ίδιες εκλογές.

Το πατρικό του σπίτι στην πόλη της Κέρκυρας, όπου πέρασε τα παιδικά χρόνια και μεγαλώνοντας γαλουχήθηκε πολιτικά από τον πρωτοπόρο λόγιο Νικόλαο Κονεμένο, ήταν σ’ ένα δρομάκι πίσω απ’ το βόλτο του Κοκκίνη. Μετά τον θάνατό του το 1976 σε ηλικία 88 σχεδόν ετών ο Δήμος της Κέρκυρας, σε ένδειξη τιμής, ομόφωνα έδωσε το όνομά του σε δρόμο της πόλης του νησιού.

Σαν σήμερα πριν από πενήντα χρόνια, στις 8 Δεκεμβρίου 1974, γύρω στις οκτώ το βράδυ ένα πλήθος λαού του νησιού ξέσπασε με κύμα ξέφρενων πανηγυρισμών για την ταπείνωση της Βασιλείας στην Κέρκυρα, όπως άλλωστε και γενικότερα στο σύνολο της χώρας, στο δημοψήφισμα για την τύχη της Μοναρχίας. Ήταν «κάστρο» των Γλύξμπουργκ, υποτίθεται, η Κέρκυρα, λόγω των θερινών ανακτόρων τους στο Μον Ρεπό και της δικτύωσής τους με την ηγεμονική τοπική ελίτ.

Σαν σήμερα το 1944 ο ανταρτικός ΕΛΑΣ, το στρατιωτικό σώμα του ΕΑΜ, κατήγαγε μια μεγάλη - και ιστορική για τα ελληνικά δεδομένα - αιματηρή νίκη εναντίον των ναζιστικών στρατευμάτων, δίνοντας νέα πνοή στο έπος της Εθνικής Αντίστασης. Είχαν δώσει τότε και Κερκυραίοι το αίμα τους.

Ένα αντάρτικο Πάσχα της διοίκησης και μαχητών της 8ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ Ηπείρου το 1944 σε χωριό της ορεινής Άρτας, με τον στρατηγό Γεράσιμο Αυγερόπουλο να σέρνει τον χορό, «διέσωσε» ο υπασπιστής του επιτελείου του και ηγετική μορφή του ΕΛΑΣ στο Σούλι, Γεράσιμος Πρίφτης, σε κείμενό του δημοσιευμένο δύο χρόνια μετά.

Δύσκολα θα μπορούσε το ΔΗΠΕΘΕ Κέρκυρας να βάλει καλύτερα και τη δική του σφραγίδα στο «Έτος Κωνσταντίνου Θεοτόκη». Διότι ούτε η φερόμενη ως ανεκπλήρωτος έρωτας του Θεοτόκη στενή συνεργάτιδά του μεγάλη κυρία των κερκυραϊκών γραμμάτων Ειρήνη Δεντρινού, ούτε ο συναγωνιστής του στα κοινωνικά δρώμενα του νησιού και καλός του φίλος ποιητής Νίκος Λευτεριώτης, ούτε και ο επίσης στενός του φίλος νομικός - βουλευτής και μετέπειτα πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου της πρωτεύουσας Αριστοτέλης Σίδερις μπόρεσαν, με τα οπωσδήποτε σπουδαία κείμενά τους για εκείνον, να «βγάλουν στην επιφάνεια» με τόση ενάργεια και ουσία, όπως έπραξε η Γαλάτεια Καζαντζάκη, τον αληθινό Κωνσταντίνο Θεοτόκη.

Για 25 περίπου χρόνια, από το 1950, το Λαζαρέτο ήταν απαγορευμένος, απρόσιτος και νεκρός τόπος. Κι ας είχε ασκήσει εκεί το πρώτο του αξίωμα, ως επικεφαλής γιατρός, ο Ιωάννης Καποδίστριας – ας σταθούμε τώρα μόνον σε αυτό. Η απέχθεια του μεταπολεμικού κράτους έφτασε μέχρι το σημείο να αφεθεί να λεηλατηθεί, έως τις μέρες μας άγνωστο από ποια κυκλώματα, το Λοιμοκαθαρτήριο αιώνων που φτιαγμένο ποιος ξέρει από πόσον απλήρωτο μόχθο των προγόνων μας άντεχε ακόμα ολόρθο, έστω χωρίς σκεπή, όταν οι Ιταλοί του Μουσολίνι μετέτρεψαν τη νησίδα σε στρατόπεδο συγκέντρωσης εκατοντάδων Επτανήσιων και άλλων Ελλήνων αιχμαλώτων· Κύριος οίδε ποιων ίσως τις βίλες διακοσμούν οι πέτρες του 19ου και του 18ου αιώνα!

«Παραλήπτης:
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Κυρία ΛΙΝΑ ΜΕΝΔΩΝΗ

Αξιότιμη κυρία υπουργέ,

Αιώνιο τίτλο τιμής για τη νεολαία της Κέρκυρας αποτελεί η δράση των χιλιάδων νέων του νησιού που από το 1943, αψηφώντας τη ναζιστική κατοχή, μα και μετά την απελευθέρωση και έως και το 1947, σε συνθήκες νέων διωγμών, πύκνωσαν τις γραμμές του τοπικού παραρτήματος της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργάνωσης Νέων (ΕΠΟΝ), η οποία ιδρύθηκε στην Αθήνα τις 23 Φλεβάρη 1943, δηλαδή σαν σήμερα πριν από 80 χρόνια, ως Νεολαία του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ). Γραπτές μαρτυρίες ανεβάζουν ακόμη και σε 7.500 τον αριθμό των μελών της ΕΠΟΝ Κέρκυρας.

Ομολογούμε πως δεν μπορούσαμε να το διανοηθούμε. Δεν το χωρούσε, βλέπετε, η φτωχή φαντασία μας. Προωθούν κάποιοι επιτήδειοι σ' ετούτο το πιο όμορφο ίσως νησί της γης κατασκευή τεχνητού τουριστικού νησιού «αλά Ντουμπάι» με πολιτικές πλάτες της ΝΔ, του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ; Αδύνατον, λέγαμε!

Πριν από έναν αιώνα, το 1922, στην «Κομμουνιστική Επιθεώρηση», θεωρητικό όργανο του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας (ΣΕΚΕ) που το 1924 μετονομάστηκε σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ), δημοσιεύτηκε σειρά συναρπαστικών άρθρων για τον ιστορικό υλισμό. Εκείνη ήταν η πρώτη μεγάλη συγγραφική απόπειρα εκλαΐκευσης της μαρξιστικής κοσμοθεωρίας του ιστορικού υλισμού στο ελληνικό κοινό.

Η νεοδημοκράτισσα περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων Ρόδη Κράτσα, φίλες και φίλοι, υπέγραψε τις 5 Δεκεμβρίου, όπως αποκαλύπτεται από σχετικό έγγραφο που ο Ημεροδρόμος φέρνει στο φως, σκανδαλώδη χαριστική ρύθμιση-απόφαση που δίνει το δικαίωμα στον μεγαλύτερο ελληνικό τουριστικό επιχειρηματικό όμιλο συμφερόντων του γκρουπ IKOS και της Goldman Sachs, να οικοδομήσει είτε 38.500 τ.μ είτε και περισσότερα από 50.000 τ.μ. στην πιο ειδυλλιακή τοποθεσία της Κέρκυρας.

Πρωτοβουλία του υπουργείου Πολιτισμού για το Λαζαρέτο, προκειμένου να δρομολογηθεί, πιθανώς και με προγραμματική κοινή δράση του υπουργείου με την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων και τον Δήμο Κεντρικής Κέρκυρας, η υλοποίηση αναγκαίων έργων για τη νησίδα που εκκρεμούν εδώ και χρόνια, άρχισε να εκδηλώνεται τον Ιούλιο του 2022.

Με πολλή συγκίνηση σπεύδουμε να πούμε και από τη δική μας πλευρά, χωρίς προσφυγή αυτή την ώρα σε λεπτομερέστερες σημειώσεις μας για την ηρωική ζωή του, ένα στερνό ΧΑΙΡΕ στον Φίλη Κορωνάκη.

Η Κέρκυρα έζησε στον βράχο του μαρτυρικού Λαζαρέτου την περασμένη εβδομάδα, σαν σήμερα Κυριακή, μιαν από τις πιο φωτεινές και συγκλονιστικές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας της.